Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Gratis
Snellere toegang dan browser!
 

Krijt-Paleogeengrens

Index Krijt-Paleogeengrens

Artistieke impressie van de inslag van een grote meteoriet aan het einde van het Krijt De Krijt-Paleogeengrens (ook wel Krijt-Tertiairgrens, afgekort K-Pg-grens of K-T-grens; in het Engels: K-T Boundary) is de overgang tussen de geologische tijdperken Krijt (K) en Paleogeen (Pg).

228 relaties: Aardatmosfeer, Aardkern, Aardoppervlak, Aaseter, Adaptieve radiatie, Aerosol, Albedo, Algen, Amfibieën, Ammonieten (dieren), Annals of the Missouri Botanical Garden, Antarctica, Archosauria, Armpotigen, Atmosferische circulatie, Azhdarchidae, Baptistinafamilie, Barremien, Beenvissen, Belemnieten, Benthos, Berkeley (Californië), Biodiversiteit, Biomassa, Biotoop, Boltisjkrater, Broeikaseffect, Brughagedissen, Buffer (scheikunde), Buideldieren, Burgos (Spanje), Calciumsulfaat, Caraïben, Carbonaat, Carnivoor, Chemisch element, Chicxulub, Chicxulubkrater, Chondriet, Choristodera, Chroom (element), Clade, Cloacadieren, Coccoliet, Coccolithoforen, Coleoidea, Concurrentie (ecologie), Continentaal plat, Datering, Deinosuchus, ..., Detritus (biologie), Diamant, Diatomeeën, Dieren (biologie), Dijbeen, Dinoflagellaten, Dinosauriërs, Dizuurstof, Dyrosauridae, Ecologie, Ejecta, Enantiornithes, Engels, Erosie, Eustasie, Familie (biologie), Fijnstof, Foraminifera, Fossiel, Fossilisatie, Fotische zone, Fotosynthese, Fox Hills-formatie, Frankfurt am Main, Fylogenie, Fytoplankton, Geological Society, Geological Society of America, Geologisch tijdperk, Geschiedenis van de Aarde, Geschokte kwarts, Geslacht (biologie), Gesteente, Gips, Glas, Haaien, Habitat, Hadrosaurus, Hagedissen, Hell Creek-formatie, Herbivoor, Hesperornithiformes, Indisch subcontinent, Indische Oceaan, Infrarood, Inktvissen, Insecten, Insectivoor (ecologie), Inslagkrater, Inslagproces, Internationale Dag van de Planetoïde, Iridium (element), Isotoop, Jan Smit (paleontoloog), Kernwapen, Kikkers, Klimaatverandering, Komeet, Koolstofdioxide, Koraal (zoölogie), Kosmische straling, Kraakbeenvissen, Kreeftachtigen, Krijt (periode), Krijtgesteente, Kristal (natuurwetenschappen), Krokodilachtigen, Laag (stratigrafie), Larve, Late Heavy Bombardment, Lepidosauria, Loopvogels, Luis Alvarez, Maastrichtien, Marien, Massa-extinctie, Mesozoïcum, Mexico (land), Micro-organisme, Microsferuul, Mid-oceanische rug, Mioceen, Montana (staat), Mosasauridae, Mossel (weekdier), Mosselkreeftjes, Multituberculata, Nachtdier, National Academy of Sciences, Nature, Naturmuseum Senckenberg, Natuurbrand, Nautilussen, Neornithes, Niche (ecologie), Noord-Amerika, Noordzee, Octopoda, Oekraïne, Omnivoor, Ondergrond, Ongewervelden, Ostreidae, Paleoceen, Paleogeen, Palynologie, Parts per billion, Pelagische zone, Pijlinktvissen, Placentadieren, Planetaire differentiatie, Planetoïde, Planetoïdenfamilie, Plankton, Planten, Plesiosauria, Plutonium, Predatie, Predator, Pterosauriërs, Regressie (geologie), Rifkoralen, Roggen, Rudisten, Salamanders, Schildpadden, Schubreptielen, Science, Sedimentatie, Seymour Island, Shivakrater, Siderofiel element, Signor-Lippseffect, Silverpitkrater, Slakken, Slangen, Soort, Soortvorming, South Dakota, Statistiek, Stralendiertjes, Strand (kust), Stratosfeer, Supernova, Symbiose, Tektonische opheffing, Tertiair, Tijd (geologie), Tropen (geografie), Tsunami, Tweekleppigen, Tycho (inslagkrater), Universiteit van Amsterdam, Universiteit van Californië, Utah, Verenigde Staten, Vissen (dieren), Vloedbasalt, Voedselketen, Voedselpiramide, Vogels, Vulkanisme, Walter Alvarez, Weekdieren, Wetenschappelijke consensus, Wormen (dieren), Wormhagedissen (onderorde), Yucatán (schiereiland), Zee-egels, Zeekatten (inktvissen), Zeeniveau, Zeestroom, Zoetwater, Zoogdieren, Zure regen, Zwaartekrachtanomalie, Zwaveldioxide, Zwavelzuur. Uitbreiden index (178 meer) »

Aardatmosfeer

halo heeft. mesosfeer over in de thermosfeer en de exosfeer en wordt het blauw langzaam zwart. De aardatmosfeer of dampkring is de atmosfeer om de aarde.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Aardatmosfeer · Bekijk meer »

Aardkern

Schematische opbouw van de vaste Aarde De aardkern is het binnenste deel van de Aarde, dat zich uitstrekt van de onderkant van de aardmantel op zo'n 2900 km diepte tot aan het middelpunt van de Aarde op ongeveer 6370 km diepte.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Aardkern · Bekijk meer »

Aardoppervlak

Wereldkaart door Pieter van der Aa, begin 18e eeuw. Geologische kaart van de aarde Het aardoppervlak is het grensvlak tussen de vaste aardkorst, samen met het erop gelegen water, en de atmosfeer.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Aardoppervlak · Bekijk meer »

Aaseter

Witruggieren (''Gyps africanus'') pluizen het karkas van een gnoe uit De doodgravers (hier de gewone doodgraver; ''Nicrophorus vespilloides'') behoren tot de kadaverfauna Een aaseter is een dier dat (deels) leeft van dierlijke resten, en niet zelf op voedsel jaagt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Aaseter · Bekijk meer »

Adaptieve radiatie

Adaptieve radiatie is een vorm van evolutie waarbij soortvorming uit een gemeenschappelijke voorouder optreedt door adaptatie aan verschillende ecologische niches.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Adaptieve radiatie · Bekijk meer »

Aerosol

Wolken Een aerosol is een colloïdaal mengsel van stofdeeltjes of vloeistofdruppels in een gas.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Aerosol · Bekijk meer »

Albedo

Albedo van verschillende oppervlaktetypes; een hogere waarde betekent dat er meer licht direct wordt teruggekaatst De albedo (uitgesproken als albeedo, met de klemtoon op de tweede lettergreep) van een object is het lichtweerkaatsingsvermogen van dat object, letterlijk de 'witheid', gedefinieerd als de verhouding tussen de hoeveelheid opvallende en gereflecteerde (elektromagnetische) straling.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Albedo · Bekijk meer »

Algen

Algen of wieren (oude wetenschappelijke naam: Algae) is een informele verzamelnaam voor een grote, zeer diverse groep organismen, die evolutionair gezien deels niet onderling verwant zijn.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Algen · Bekijk meer »

Amfibieën

De amfibieën (Amphibia) vormen een klasse van gewervelde, koudbloedige dieren met een naakte, relatief gladde huid.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Amfibieën · Bekijk meer »

Ammonieten (dieren)

De reuzenammoniet van Seppenrade, in het museum te Münster Ammonieten (Ammonoidea) zijn een uitgestorven onderklasse van de inktvissen (Cephalopoda).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Ammonieten (dieren) · Bekijk meer »

Annals of the Missouri Botanical Garden

Annals of the Missouri Botanical Garden is een botanisch tijdschrift dat wordt uitgegeven door Missouri Botanical Garden Press, de uitgeverij van de Missouri Botanical Garden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Annals of the Missouri Botanical Garden · Bekijk meer »

Antarctica

Antarctica is het continent rond de zuidpool van de Aarde.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Antarctica · Bekijk meer »

Archosauria

De Archosauria waren de heersende reptielen die een groot deel van het Mesozoïcum (Trias, Jura, Krijt) beheerst hebben.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Archosauria · Bekijk meer »

Armpotigen

Armpotigen (Brachiopoda) zijn een stam van ongewervelde zeedieren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Armpotigen · Bekijk meer »

Atmosferische circulatie

atmosfeer De atmosferische circulatie of algemene circulatie is in de meteorologie de verplaatsing op grote schaal van lucht in de atmosfeer.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Atmosferische circulatie · Bekijk meer »

Azhdarchidae

De Azhdarchidae zijn een groep uitgestorven pterosauriërs die behoren tot de Pterodactyloidea.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Azhdarchidae · Bekijk meer »

Baptistinafamilie

Planetoïde 298 Baptistina door een 61 mm telescoop De Baptistinafamilie is een groep van planetoïden die naar alle waarschijnlijkheid ontstond nadat een grote planetoïde met een doorsnede van 170 km werd geraakt door een kleinere planetoïde of komeet.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Baptistinafamilie · Bekijk meer »

Barremien

Het Barremien (Vlaanderen: Barremiaan) is een etage in het Onder-Krijt, met de ouderdom van ongeveer 129,4 tot ongeveer 125,0 Ma.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Barremien · Bekijk meer »

Beenvissen

Beenvissen (Teleostei) vormen een grote infraklasse van vissen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Beenvissen · Bekijk meer »

Belemnieten

Belemnieten (Belemnoidea) zijn een groep (onderorde) uitgestorven tienarmige inktvissen die erg veel leken op de huidige pijlinktvissen en verwant zijn aan de zeekatten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Belemnieten · Bekijk meer »

Benthos

''Diastylis bradyi'', een zeekomma, valt onder de macrobenthos en de endobenthos. Benthos (bijvoeglijk naamwoord: benthisch) is een begrip uit de biologie.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Benthos · Bekijk meer »

Berkeley (Californië)

Berkeley is een stad in de Amerikaanse staat Californië en valt bestuurlijk gezien onder Alameda County.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Berkeley (Californië) · Bekijk meer »

Biodiversiteit

klaprozen (rood) en kamille Vet over de voordelen van biodiversiteit - Universiteit van Nederland Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom, geografisch gebied of de gehele planeet.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Biodiversiteit · Bekijk meer »

Biomassa

Berg houtsnippers Biomassa is stof van organische oorsprong, geproduceerd door organismen, waaronder planten en dieren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Biomassa · Bekijk meer »

Biotoop

Biotoop van de eland in Noorwegen Een biotoop (Gr: βίος (bíos) - leven, τόπος (tópos) - plaats) is een gebied met een uniform landschapstype (ecotoop) waarin een bepaalde levensgemeenschap met organismen kan gedijen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Biotoop · Bekijk meer »

Boltisjkrater

Plaats van de Boltisjkrater De Boltisjkrater is een inslagkrater in de Oblast Kirovohrad van Oekraïne.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Boltisjkrater · Bekijk meer »

Broeikaseffect

first3.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Broeikaseffect · Bekijk meer »

Brughagedissen

Brughagedissen of tuatara's zijn reptielen die behoren tot de familie Sphenodontidae (vroeger: Rhynchocephalia) en het geslacht Sphenodon.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Brughagedissen · Bekijk meer »

Buffer (scheikunde)

Een buffer of een zuurteregelaar is in de chemie een waterige oplossing van twee stoffen die zich in een bepaald evenwicht bevinden en een bepaalde pH (.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Buffer (scheikunde) · Bekijk meer »

Buideldieren

Buideldieren (Marsupialia) zijn een infraklasse van zoogdieren waarvan de vrouwtjesdieren twee baarmoeders hebben.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Buideldieren · Bekijk meer »

Burgos (Spanje)

Burgos is een stad en gemeente in de Spaanse autonome regio Castilië en León.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Burgos (Spanje) · Bekijk meer »

Calciumsulfaat

Calciumsulfaat is een anorganische verbinding met de formule CaSO4.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Calciumsulfaat · Bekijk meer »

Caraïben

Eilanden in en bij de Caraïben Centraal-Amerika en de Caraïben De Caraïben, Caraïbische eilanden of het Caraïbisch gebied (ook wel Cariben, Caribische eilanden, Caribisch gebied) bestaan uit de Caraïbische Zee, de oceaan rond de Bahama's en de vele eilanden die in deze wateren liggen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Caraïben · Bekijk meer »

Carbonaat

Structuurformule van het carbonaatanion. Een carbonaat is een (polyatomisch) anion van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO32−.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Carbonaat · Bekijk meer »

Carnivoor

Carnivoren aan de maaltijd Een carnivoor (van Latijn caro, vlees en vorare, eten) of vleeseter is in de ecologie een willekeurig organisme dat uitsluitend dierlijk weefsel als voedsel gebruikt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Carnivoor · Bekijk meer »

Chemisch element

Een chemisch of scheikundig element is een stof die met scheikundige middelen en methoden niet in andere stoffen opgesplitst kan worden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Chemisch element · Bekijk meer »

Chicxulub

Chicxulub Pueblo is een plaats aan de noordwestkust van de Yucatán in Mexico.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Chicxulub · Bekijk meer »

Chicxulubkrater

Kaart van de afwijkingen in het zwaartekrachtsveld die de inslagplek verraden De Chicxulubkrater is het 180 kilometer brede restant van een inslag van een planetoïde die ongeveer 66 miljoen jaar geleden heeft plaatsgevonden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Chicxulubkrater · Bekijk meer »

Chondriet

stukje van chondriet "NWA 869", waarin chondrulen en metallische componenten te zien zijn de interne structuur met chondrulen is te zien in een doorgezaagde chondriet - tussen de streepjes op de liniaal zit 1 mm chondriet uit de meteorietregen van 1960 bij Gao-Guenie in Burkina Faso Phnom Penh Chondriet L6 - 1868 Een chondriet is een "stenig" (silicaat-rijk) type meteoriet dat geen sporen van smelten of differentiatie bevat.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Chondriet · Bekijk meer »

Choristodera

Choristodera is een orde van uitgestorven semi-aquatische reptielen die leefden van het Laat-Trias tot het Vroeg-Mioceen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Choristodera · Bekijk meer »

Chroom (element)

Chroom of chromium is een chemisch element met symbool Cr en atoomnummer 24.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Chroom (element) · Bekijk meer »

Clade

Clade Een clade (ook wel gespeld als klade) is een groep organismen die alle afstammen van een bepaalde gemeenschappelijke voorouder, plus die voorouder zelf.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Clade · Bekijk meer »

Cloacadieren

Cloacadieren, snaveldieren of monotremen (Monotremata) vormen een orde van eierleggende zoogdieren die voorkomen in Australië, Tasmanië en Nieuw-Guinea.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Cloacadieren · Bekijk meer »

Coccoliet

micrometer. Coccolieten zijn microscopisch kleine plaatjes van calciet (CaCO3), die dienen als exoskelet van eencellige mariene algen: de coccolithoforen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Coccoliet · Bekijk meer »

Coccolithoforen

Coccolithoforen (ook wel coccolithoforiden) zijn eencellige algen binnen de klasse Prymnesiophyceae, die behoren tot de Haptophyta.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Coccolithoforen · Bekijk meer »

Coleoidea

Coleoidea zijn een onderklasse van de Cephalopoda (inktvissen).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Coleoidea · Bekijk meer »

Concurrentie (ecologie)

Concurrentie (anglicisme: competitie) is het gebruik van de natuurlijke omgeving door organismen met overeenkomstige behoeften.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Concurrentie (ecologie) · Bekijk meer »

Continentaal plat

Overzicht van de overgang tussen continent en oceaan: A.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Continentaal plat · Bekijk meer »

Datering

De datering of ouderdomsbepaling van vondsten is zowel in de archeologie, de geologie als de paleontologie een belangrijk probleem.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Datering · Bekijk meer »

Deinosuchus

Deinosuchus ('vreselijke krokodil') is een geslacht van reusachtige uitgestorven krokodillen, behorend tot de groep van de Eusuchia die tijdens het Krijttijdperk in het huidige Noord-Amerika leefden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Deinosuchus · Bekijk meer »

Detritus (biologie)

Rottende bladeren Detritus (Latijn: afval) is elk dood organisch materiaal.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Detritus (biologie) · Bekijk meer »

Diamant

Diamant (Oudgrieks: ἀδάμας of adamas, "onverslaanbaar") is een allotrope verschijningsvorm van koolstof die als delfstof aangetroffen wordt, maar ook in laboratoria gemaakt kan worden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Diamant · Bekijk meer »

Diatomeeën

''Odontella aurita'' onder de microscoop Diatomeeën of kiezelwieren (Bacillariophyceae) zijn een grote groep van eencellige algen met een exoskelet van siliciumdioxide (SiO2).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Diatomeeën · Bekijk meer »

Dieren (biologie)

De dieren (Animalia) vormen een rijk van meercellige levende wezens die tot de eukaryoten behoren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Dieren (biologie) · Bekijk meer »

Dijbeen

Het dijbeen of het femur, is het langste, grootste en sterkste bot van het menselijke lichaam.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Dijbeen · Bekijk meer »

Dinoflagellaten

De dinoflagellaten (wetenschappelijke naam Dinophyta of Dinoflagellata) vormen een grote groep protisten, die behoren tot het rijk van de Alveolata in de supergroep van de Chromalveolata.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Dinoflagellaten · Bekijk meer »

Dinosauriërs

De dinosauriërs of dinosaurussen — de eerste benaming is de vertaling in het Nederlands van Dinosauria, de wetenschappelijke naam van de groep — vormen een diverse groep van reptielen, behorend tot de Archosauria, die stamt uit het Mesozoïcum.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Dinosauriërs · Bekijk meer »

Dizuurstof

Apparaat om zuurstof uit lucht te winnen in een bunker. Dizuurstof of moleculaire zuurstof (O2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element zuurstof.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Dizuurstof · Bekijk meer »

Dyrosauridae

De Dyrosauridae is een familie van uitgestorven Crocodylomorpha.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Dyrosauridae · Bekijk meer »

Ecologie

Ecologie of oecologie is een biologische vakwetenschap.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Ecologie · Bekijk meer »

Ejecta

Ejecta of efflata (enkelvoud: ejectum, respectievelijk efflatum) is een Latijnse aanduiding voor het uitgeworpen materiaal van een, door een komeet of meteoriet veroorzaakte, inslag of van een vulkaanuitbarsting.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Ejecta · Bekijk meer »

Enantiornithes

De Enantiornithes zijn een onderklasse van uitgestorven vogels waartoe de meeste vogelsoorten in het Krijt behoren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Enantiornithes · Bekijk meer »

Engels

Het Engels (English) is een Indo-Europese taal, die vanwege de nauwe verwantschap met talen als het Fries, (Neder-)Duits en Nederlands tot de West-Germaanse talen wordt gerekend.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Engels · Bekijk meer »

Erosie

Erosie Erosie is het proces van slijtage van een vast oppervlak waarbij materiaal wordt verplaatst of geheel verdwijnt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Erosie · Bekijk meer »

Eustasie

de verandering van het zeeniveau sinds het Cambrium Eustasie is de verandering van het absolute wereldwijde zeeniveau langs de geologische tijdschaal.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Eustasie · Bekijk meer »

Familie (biologie)

In de biologie is een familie (Latijn: familia) een van de belangrijkste taxonomische rangen, na soort en geslacht.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Familie (biologie) · Bekijk meer »

Fijnstof

Shanghai onder een deken van fijnstof Fijnstof boven Noord-India en Bangladesh Fijnstof is een mengsel van microscopisch kleine vaste deeltjes die kleiner zijn dan 10 micrometer.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fijnstof · Bekijk meer »

Foraminifera

Foraminifera, Granuloreticulosa of foraminiferen (of populair Anglo-Amerikaans: forams) zijn eukaryote eencelligen met een uitwendig kalkskelet, dat meestal is opgebouwd uit kamers.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Foraminifera · Bekijk meer »

Fossiel

Een boorkern met een kokkelsoort uit het Plioceen Fossielen zijn alle resten en sporen van planten en dieren die geconserveerd zijn in gesteente.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fossiel · Bekijk meer »

Fossilisatie

Fossilisatie is het geheel aan anorganische processen die ervoor zorgen dat overblijfselen van organismen na hun dood worden geconserveerd door bedekking met sedimenten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fossilisatie · Bekijk meer »

Fotische zone

Licht dringt in water door. De fotische zone (ook wel eufotische zone of epipelagische zone) is de bovenste zone van de waterkolom in een meer of oceaan, waar genoeg zonlicht doordringt voor fotosynthese.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fotische zone · Bekijk meer »

Fotosynthese

Fotosyntheseformule Fotosynthese (ook: koolstofdioxide-, koolzuur- of koolstofassimilatie) is een vorm van biosynthese, waarbij energie uit zonlicht wordt gebruikt om gasvormig koolstofdioxide om te zetten in de vaste stof glucose.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fotosynthese · Bekijk meer »

Fox Hills-formatie

''Saurornitholestes'' met een multituberculaat De Fox Hills-formatie is een geologische formatie in de Amerikaanse staat South Dakota die afzettingen uit het Laat-Krijt omvat.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fox Hills-formatie · Bekijk meer »

Frankfurt am Main

Frankfurt am Main (verouderd Nederlands: Frankfort aan de Main, veelal afgekort tot Frankfurt) is de grootste stad in de Duitse deelstaat Hessen en de op vier na grootste stad van Duitsland.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Frankfurt am Main · Bekijk meer »

Fylogenie

rijken verwant zijn Fylogenie (Grieks φυλη, phulè, volksstam en γενεσις, genesis, wording) is de studie van de afstammingsgeschiedenis van een groep organismen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fylogenie · Bekijk meer »

Fytoplankton

Opstoot van ''Emiliania huxleyi'' nabij Zuid-Engeland Fytoplankton (een combinatie van de Griekse woorden, φυτόν (phuton) "plant" en πλαγκτός (planktos) "dwalend") is plankton dat voor de energievoorziening afhankelijk is van fotosynthese.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Fytoplankton · Bekijk meer »

Geological Society

Geological Society of London Piccadilly Burlington House, 1873 De Geological Society of London of kortweg de Geological Society is een academisch genootschap gevestigd in Londen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Geological Society · Bekijk meer »

Geological Society of America

De Geological Society of America (afgekort GSA) is een academisch genootschap uit de Verenigde Staten dat zich ten doel stelt het onderzoek in de aardwetenschappen te stimuleren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Geological Society of America · Bekijk meer »

Geologisch tijdperk

De geschiedenis van de Aarde wordt ingedeeld in een groot aantal geologische tijdperken.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Geologisch tijdperk · Bekijk meer »

Geschiedenis van de Aarde

De geschiedenis van de Aarde bestrijkt een extreem lange periode. Om dit te visualiseren wordt deze 4,6 miljard jaar weleens geprojecteerd op een 24-urige zogenaamde ''geologische klok''. Op een dergelijke klok wordt de vorming van de Aarde geklokt op middernacht. Het eerste leven ontstaat rond 3.15 uur. Pas om 12 uur 's middags wordt de atmosfeer zuurstofrijk, en om 4 uur 's middags verschijnen de eerste primitieve zeedieren. De Cambrische explosie vindt plaats om kwart over negen 's avonds en om tien uur (tijdens het Devoon) verovert het leven het land. De dinosauriërs sterven om 23.40 uur uit en de eerste mensen verschijnen pas 20 seconden voor middernacht. De geschiedenis van de Aarde schetst het ontstaan en de ontwikkeling van de planeet waarop de mensheid leeft.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Geschiedenis van de Aarde · Bekijk meer »

Geschokte kwarts

Gesteente van de zuidelijke Suvasvesi-inslagkrater, Finland, onder normaal gepolariseerd licht. De grote kristallen zijn geschokte kwarts, waarin twee sets van schoklamellae te zien zijn. Ze zijn omringd door een cryptokristallijne grondmassa. Met geschokte kwarts (Engels: shocked quartz) worden in de geologie kwartskristallen bedoeld waarin schuifzones voorkomen langs glijvlakken in het kristalrooster.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Geschokte kwarts · Bekijk meer »

Geslacht (biologie)

Een geslacht of genus (meervoud genera) is een taxonomische rang boven de rang van soort.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Geslacht (biologie) · Bekijk meer »

Gesteente

Winning van gesteente op het schilderij ''the Quarry'' (Engels voor ''de steengroeve'') van John Frederick Herring senior uit 1858. Gesteente of steen is het vaste, consistente materiaal dat in de ondergrond onder de bodem ligt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Gesteente · Bekijk meer »

Gips

Gips (afgeleid van het Griekse γύψος, "krijt" of "gips") is een mineraal dat grotendeels uit calciumsulfaat (CaSO4) bestaat, een verbinding van het calcium- en het sulfaation.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Gips · Bekijk meer »

Glas

De lichtbundel wordt gebroken door het glas tetraëdrische SiO4-structuur. Ieder zuurstofatoom is verbonden met 2 siliciumatomen en telt daarom maar voor de helft mee. Glas is een amorfe (niet-kristallijne) vaste stof.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Glas · Bekijk meer »

Haaien

Haaien (Selachimorpha, ook wel Selachii) zijn een groep van grote, lenige kraakbeenvissen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Haaien · Bekijk meer »

Habitat

Een habitat, leefgebied of leefomgeving omvat alle mogelijke plaatsen waar een bepaald organisme voorkomt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Habitat · Bekijk meer »

Hadrosaurus

Hadrosaurus is een geslacht van uitgestorven plantenetende ornithischische dinosauriërs die tot de Euhadrosauria behoorde.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Hadrosaurus · Bekijk meer »

Hagedissen

Hagedissen (Lacertilia) vormen een onderorde van de schubreptielen (Squamata), die meer dan 7100 soorten telt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Hagedissen · Bekijk meer »

Hell Creek-formatie

De Hell Creek-formatie nabij Ft. Peck Reservoir in Montana ''Triceratops'' in gevecht met ''Tyrannosaurus'', twee bekende dinosauriërs uit de Hell Creek-formatie. Fauna uit de Hell Creek-formatie. De Hell Creek-formatie is een geologische formatie in de Verenigde Staten die afzettingen uit het Laat-Krijt (Laat-Maastrichtien) en Vroeg-Paleoceen omvat.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Hell Creek-formatie · Bekijk meer »

Herbivoor

Een herbivoor (Latijn herba: gras, kruid, plant; -vorus: etend, eter), fytofaag (Grieks phuton: gras, kruid, plant; phagein: eten) of planteneter is een organisme dat zich uitsluitend met plantaardig voedsel voedt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Herbivoor · Bekijk meer »

Hesperornithiformes

De Hesperornithiformes zijn een zeer gespecialiseerde clade van uitgestorven tandvogels uit het Krijt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Hesperornithiformes · Bekijk meer »

Indisch subcontinent

Indisch subcontinent Het Indisch subcontinent is het gebied in Zuid-Azië waarin de landen India, Bangladesh, Pakistan, Sri Lanka en delen van Nepal, Bhutan, Myanmar en China liggen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Indisch subcontinent · Bekijk meer »

Indische Oceaan

De Indische Oceaan is een oceaan tussen het oosten van Afrika, het zuidoosten en het zuiden van Azië, de archipel van Indonesië en Australië.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Indische Oceaan · Bekijk meer »

Infrarood

Infraroodlamp Infrarood of infrarode straling, is voor het menselijk oog niet waarneembare elektromagnetische straling, met golflengten tussen circa 780 nanometer (nm) en 1 millimeter (106 nm), dus tussen het (zichtbare) rode licht en de microgolven.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Infrarood · Bekijk meer »

Inktvissen

De inktvissen (Cephalopoda) vormen een klasse dieren behorend tot de stam der weekdieren (Mollusca).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Inktvissen · Bekijk meer »

Insecten

Insecten (Insecta) zijn een klasse van zespotige, ongewervelde dieren die behoren tot de geleedpotigen (Arthropoda).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Insecten · Bekijk meer »

Insectivoor (ecologie)

Miereneter Een insectivoor is een insectenetend dier of plant.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Insectivoor (ecologie) · Bekijk meer »

Inslagkrater

Tycho, gesitueerd in de zuidelijke hooglanden van de Maan Een inslagkrater (of inslagbekken) is een krater (een komvormige of ringvormige landschapsvorm) die in de bodem van een hemellichaam achterblijft na de inslag van een ander hemellichaam.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Inslagkrater · Bekijk meer »

Inslagproces

Het inslagproces is een geologisch of geomorfologisch proces waarbij een object vanuit de ruimte op het vaste oppervlak van een planeet, maan of planetoïde inslaat.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Inslagproces · Bekijk meer »

Internationale Dag van de Planetoïde

De Internationale Dag van de Planetoïde – door de UNOOSA (United Nations Office for Outer Space Affairs, een onderdeel van de Verenigde Naties) uitgeroepen als International Asteroid Day – vindt jaarlijks plaats op 30 juni.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Internationale Dag van de Planetoïde · Bekijk meer »

Iridium (element)

Iridiumfolie Iridium is een scheikundig element met symbool Ir en atoomnummer 77.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Iridium (element) · Bekijk meer »

Isotoop

Fragment van een isotopenkaart. Isotopen staan op diagonale lijnen van linksboven naar rechtsonder, instabiele nucliden zijn weergegeven met een lichte achtergrond en een gekleurde pijlpunt die de richting van het verval aangeeft. Isotopen zijn atomen van hetzelfde chemische element, en dus met hetzelfde aantal protonen, waarin de aantallen neutronen in de atoomkern verschillend zijn.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Isotoop · Bekijk meer »

Jan Smit (paleontoloog)

Jan Smit aan het werk in Frankrijk Jan Smit (Den Haag, 8 april 1948) is een Nederlands geoloog en paleontoloog.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Jan Smit (paleontoloog) · Bekijk meer »

Kernwapen

Karakteristieke paddenstoelwolk na explosie van een atoombom Video van het Rope trick effect, ofwel de bijzondere uitschietende vuurstralen net na de detonatie Een kernwapen (ook wel kernbom, atoombom of atoomwapen) is een type wapen dat gebruikmaakt van de energie die is opgeslagen in atoomkernen om een ontploffing te veroorzaken, in tegenstelling tot conventionele explosieven, die ontploffen door chemische reacties, waarbij de atoomkernen onveranderd blijven.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Kernwapen · Bekijk meer »

Kikkers

Kikkers (Anura) zijn een van de drie groepen van amfibieën, naast de salamanders (Caudata) en de wormsalamanders (Gymnophiona).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Kikkers · Bekijk meer »

Klimaatverandering

hier. Klimaatverandering is in brede zin elke verandering in weer of klimaat over een lange periode in de geschiedenis van de Aarde.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Klimaatverandering · Bekijk meer »

Komeet

Komeet Hale-Bopp op 29 maart 1997 gefotografeerd boven Pazin, Kroatië Schmidt telescoop, belichtingstijd 1 minuut. Uit de foto valt af te leiden dat de zon zich rechtsonder bevindt (want de plasmastaart wijst van de zon af) en dat de komeet zich naar links beweegt (want de stofstaart blijft achter). Kometen zijn relatief kleine hemellichamen die in een vaak langgerekte elliptische baan rond een ster draaien en uit ijs, gas en stof bestaan ("vuile sneeuwballen").

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Komeet · Bekijk meer »

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide, kooldioxide, ook koolzuurgas, in de 19e eeuw ook koolstofzuurgas genoemd, is een anorganische verbinding van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO2.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Koolstofdioxide · Bekijk meer »

Koraal (zoölogie)

Koraal is een verzamelnaam voor zeedieren van de klasse Anthozoa (bloemdieren).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Koraal (zoölogie) · Bekijk meer »

Kosmische straling

eV. Lage energieën zijn talrijk: 1 per vierkante meter per seconde. Maar de hoogste energieën zijn relatief zeldzaam, namelijk 1 voorval per vierkante kilometer per jaar. Kosmische straling of hoogtestraling is een verzamelnaam voor deeltjes met een hoge energie (ioniserende straling) die zich tussen alle hemellichamen in het heelal bevinden, in het zogenaamde interstellair medium.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Kosmische straling · Bekijk meer »

Kraakbeenvissen

Kraakbeenvissen (Chondrichthyes) vormen een groep meest in zee levende en vrij zwemmende gewervelde dieren, waarvan het skelet uit kraakbeen bestaat.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Kraakbeenvissen · Bekijk meer »

Kreeftachtigen

De kreeftachtigen (Crustacea) vormen een grote, diverse substam van de geleedpotigen, waartoe veel bekende diergroepen behoren zoals de krabben, kreeften, garnalen, krill, pissebedden en zeepokken.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Kreeftachtigen · Bekijk meer »

Krijt (periode)

Het Krijt is een geologisch tijdperk dat duurde van ongeveer 145 tot 66 miljoen jaar (Ma) geleden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Krijt (periode) · Bekijk meer »

Krijtgesteente

Krijtrotsen van Dover Vuursteenknollen in krijtgesteente (Cyprus) Krijtgesteente (Engels: chalk) is een sedimentair gesteente dat vrijwel geheel bestaat uit de microscopische kalkskeletjes van algen en andere fauna (zogenaamde coccolieten).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Krijtgesteente · Bekijk meer »

Kristal (natuurwetenschappen)

Kristal van amethist-kwarts Schematisch overzicht van de ordening van atomen in kristallijne, polykristallijne en amorfe materie. Een kristal is een hoeveelheid periodiek gerangschikte atomen of moleculen, en dit zowel in twee als in drie dimensies.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Kristal (natuurwetenschappen) · Bekijk meer »

Krokodilachtigen

Een vergelijking van de schedels van zestien verschillende soorten krokodilachtigen. Deze afbeelding is zeer gedetailleerd, klik voor een vergroting De krokodilachtigen (Crocodilia), krokodillen of pantserreptielen zijn een orde van reptielen die sterk aan het water aangepast zijn en in tropische en subtropische gebieden leven.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Krokodilachtigen · Bekijk meer »

Laag (stratigrafie)

Lagen Een laag is in de lithostratigrafie een onderverdeling van een formatie en wordt door afzetting gevormd (geogenese).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Laag (stratigrafie) · Bekijk meer »

Larve

Wespenlarven in het nest Een larve of larf is de eerste levensfase van een dier dat in die fase volledig afwijkt van het latere, volwassen exemplaar.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Larve · Bekijk meer »

Late Heavy Bombardment

Mercurius die werden gevormd tijdens het Late Heavy Bombardment. Het Late Heavy Bombardment (LHB, letterlijk het late hevige bombardement) was een periode van ongeveer 4,1 tot 3,8 Ga (4,1 tot 3,8 miljard jaar geleden) waarin het binnenste gedeelte van het zonnestelsel (de Aarde en de Maan en de planeten Venus, Mercurius en Mars) blootstond aan een veel groter dan gemiddeld aantal inslagen van meteorieten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Late Heavy Bombardment · Bekijk meer »

Lepidosauria

De Lepidosauria zijn een groep reptielen bestaande uit de Squamata (schubreptielen ofwel de slangen en hagedissen) en de Sphenodontia (brughagedissen).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Lepidosauria · Bekijk meer »

Loopvogels

De loopvogels (Ratites) vormen een groep niet-vliegende vogels, die verwant is aan de tinamoes.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Loopvogels · Bekijk meer »

Luis Alvarez

Luis Walter Alvarez (San Francisco (Ca.), 13 juni 1911 – Berkeley (Ca.), 1 september 1988) was een Amerikaans natuurkundige van Spaanse afkomst en winnaar van de Nobelprijs voor Natuurkunde.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Luis Alvarez · Bekijk meer »

Maastrichtien

Het geologisch tijdperk Maastrichtien (Vlaanderen: Maastrichtiaan) is de laatste tijdsnede in het Laat-Krijt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Maastrichtien · Bekijk meer »

Marien

Marien, een bijvoeglijk naamwoord afgeleid van het Latijnse mare, zee, is een term uit de geologie en de biologie.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Marien · Bekijk meer »

Massa-extinctie

Ma tot heden). De gele pijltjes geven de vijf grote massa-extincties aan, blauwe pijltjes "gewone" extincties. Een massa-extinctie of massa-uitsterving is het wereldwijd massaal uitsterven van vele soorten organismen in een relatief korte tijdsduur.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Massa-extinctie · Bekijk meer »

Mesozoïcum

Het geologisch tijdvak Mesozoïcum (afgeleid van Grieks: μέσος (mésos).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Mesozoïcum · Bekijk meer »

Mexico (land)

Mexico (Spaans: México), officieel de Verenigde Mexicaanse Staten (Spaans: Estados Unidos Mexicanos), is een land in Noord-Amerika grenzend aan de Verenigde Staten, Belize en Guatemala, de Grote Oceaan en de Golf van Mexico.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Mexico (land) · Bekijk meer »

Micro-organisme

Een cluster van'' Escherichia coli'' bacteriën 10.000x vergroot. SEM-foto van ''Staphylococcus aureus'', ca. 10.000x vergroot; een voorbeeld van een micro-organisme. Een micro-organisme (ook wel: microbe) is een organisme dat te klein is om met het blote oog gezien te worden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Micro-organisme · Bekijk meer »

Microsferuul

Een microsferuul is een microscopisch klein bolletje glas, gevormd door een meteorietinslag.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Microsferuul · Bekijk meer »

Mid-oceanische rug

Een mid-oceanische rug (soms afgekort tot MOR), spreidingsrug, of spreidingszone is een langgerekte, hoger gelegen structuur.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Mid-oceanische rug · Bekijk meer »

Mioceen

Het Mioceen (Grieks: μείων (meiōn).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Mioceen · Bekijk meer »

Montana (staat)

Glacier National Park in de Rocky Mountains, aan de Canadese grens Billings, grootste stad van Montana Montana, officieel de Staat van Montana (Engels: State of Montana), is een van de vijftig staten van de Verenigde Staten van Amerika.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Montana (staat) · Bekijk meer »

Mosasauridae

De Mosasauridae, ook wel maashagedissen genoemd, zijn een familie van uitgestorven zeereptielen uit de orde schubreptielen (Squamata).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Mosasauridae · Bekijk meer »

Mossel (weekdier)

| Mossel filterend met geopende schelp |- |Levende mosselen |- |Mossel van de zijkant en open geklapt |- |Mossel van de zijkant en leeg exemplaar | De gewone mossel (Mytilus edulis) is een in zee levend tweekleppig weekdier.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Mossel (weekdier) · Bekijk meer »

Mosselkreeftjes

Mosselkreeftjes (Ostracoda) (van het Gr. ostrakoodès.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Mosselkreeftjes · Bekijk meer »

Multituberculata

De Multituberculata zijn een orde van primitieve zoogdieren die inmiddels uitgestorven zijn.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Multituberculata · Bekijk meer »

Nachtdier

Bioscoopjournaal uit 1947. Nachtdieren in het tropisch regenwoud van Suriname. Australische spookvleermuis (''Macroderma gigas'') Een nachtdier is een dier dat hoofdzakelijk 's nachts actief is (dit wordt als nachtactieve- of nocturnale levenswijze aangeduid).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Nachtdier · Bekijk meer »

National Academy of Sciences

De National Academy of Sciences (NAS) is de Amerikaanse nationale academie van wetenschappen, die in 1863 is opgericht door president Abraham Lincoln.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en National Academy of Sciences · Bekijk meer »

Nature

Nature (Engels voor 'natuur') is een gerenommeerd, Brits wetenschappelijk tijdschrift dat wekelijks verschijnt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Nature · Bekijk meer »

Naturmuseum Senckenberg

Het museum Triceratops-schedels in het museum Het Naturmuseum Senckenberg is een museum in Frankfurt am Main.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Naturmuseum Senckenberg · Bekijk meer »

Natuurbrand

Bosbrand op de Nederlandse Veluwe in 1976 Bosbrand Arizona Bosbranden in de omgeving van Canberra (Australië) beïnvloeden de luchtkwaliteit in de stad negatief (2003) Bioscoopjournaal uit mei 1928. Veenbranden op de Drentse heide- en hoogveengronden - Enkele bewoners proberen met emmers water het vuur te bestrijden. Een natuurbrand is een natuurgebied, zoals een bosgebied, heidegebied, duingebied of veengebied dat in brand staat.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Natuurbrand · Bekijk meer »

Nautilussen

Nautilussen (Nautilidae) zijn een familie van weekdieren die behoren tot de inktvissen (Cephalopoda).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Nautilussen · Bekijk meer »

Neornithes

De Neornithes, de "nieuwe vogels", zijn de monofyletische kroongroep van de vogels, waartoe alle moderne vogels behoren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Neornithes · Bekijk meer »

Niche (ecologie)

In de ecologie is niche de plaats die een soort of een populatie in een ecosysteem inneemt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Niche (ecologie) · Bekijk meer »

Noord-Amerika

Kaart: The World Factbook CIA Satellietafbeelding van Noord-Amerika Noord-Amerika is een continent dat volledig op het noordelijk halfrond ligt en bijna volledig binnen het westelijk halfrond.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Noord-Amerika · Bekijk meer »

Noordzee

De Noordzee is een randzee van de Atlantische Oceaan in het noordwesten van Europa.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Noordzee · Bekijk meer »

Octopoda

De Octopoda (afgeleid van het Grieks Ὀκτάπους, 'acht-poot') zijn een orde binnen de klasse van de Cephalopoda (uit Grieks κεφαλόποδα ("koppotigen"), Nederlands: inktvissen) met acht armen of tentakels en drie harten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Octopoda · Bekijk meer »

Oekraïne

Oekraïne (Oekraïens: Україна) is een land in Oost-Europa met 44,32 miljoen inwoners met als hoofdstad Kiev (Kyiv).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Oekraïne · Bekijk meer »

Omnivoor

Grizzlybeer in Yellowstone National Park big Een omnivoor (Latijn: omnis, elk, ieder; vorare, eten) of alleseter is een dier dat zowel plantaardig als dierlijk voedsel kan eten om te overleven.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Omnivoor · Bekijk meer »

Ondergrond

Ondergrond is in de geologie, geofysica en fysische geografie al het gesteente dat zich onder het aardoppervlak bevindt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Ondergrond · Bekijk meer »

Ongewervelden

''Thelenota ananas'', een stekelhuidige Ongewervelden of invertebraten zijn dieren zonder een wervelkolom of ruggengraat, in tegenstelling tot vertebrata ofwel gewervelden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Ongewervelden · Bekijk meer »

Ostreidae

De Ostreidae of Oesters is een familie tweekleppigen met onregelmatige schelpkleppen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Ostreidae · Bekijk meer »

Paleoceen

Het Paleoceen (Oudgrieks: παλαιός (palaiós).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Paleoceen · Bekijk meer »

Paleogeen

Het Paleogeen is een tijdperk in de geologische tijdschaal dat duurde van 66 tot 23,03 miljoen jaar (Ma) geleden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Paleogeen · Bekijk meer »

Palynologie

Stuifmeelkorrels onder een elektronenmicroscoop Palynologie of pollenanalyse is het onderzoek van zowel recent als fossiel pollen, sporen en andere microfossielen, zoals Dinoflagellaten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Palynologie · Bekijk meer »

Parts per billion

Parts per billion, ook wel bekend onder de Engelse afkorting ppb, is een natuurkundige eenheid die staat voor delen per miljard.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Parts per billion · Bekijk meer »

Pelagische zone

De verschillende subzones binnen de pelagische zone De pelagische zone (Latijn: pelagius/pelagicus, "van de zee" van Grieks πελάγιος/πελάγικός pelágios/pelágikós, "idem" van πέλαγος, pélagos, "zee") is de ecologische zone in zeeën en oceanen die bestaat uit open water.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Pelagische zone · Bekijk meer »

Pijlinktvissen

Pijlinktvissen is de informele naam voor een grote, diverse groep mariene weekdieren die samen geen taxonomische eenheid vormen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Pijlinktvissen · Bekijk meer »

Placentadieren

Placentadieren (Placentalia) vormen een grote infraklasse van zoogdieren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Placentadieren · Bekijk meer »

Planetaire differentiatie

In de kosmogonie is planetaire differentiatie een proces waarbij door fractionatie en/of dichtheidsverschillen de scheikundige elementen in een planeet zich in een bepaald reservoir (gedeelte van de planeet) concentreren.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Planetaire differentiatie · Bekijk meer »

Planetoïde

Foto van de planetoïde 253 Mathilde, in 1997 gemaakt door de ruimtesonde NEAR Shoemaker. Mathilde is iets groter dan 50 km in diameter. Planetoïden, ook wel asteroïden genoemd, zijn stukken materie die zich evenals planeten en dwergplaneten in een baan om de Zon bewegen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Planetoïde · Bekijk meer »

Planetoïdenfamilie

Een planetoïdenfamilie (of Hirayamafamilie) is een groep planetoïden met banen die sterk op elkaar lijken.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Planetoïdenfamilie · Bekijk meer »

Plankton

''Tomopteris'', een voorbeeld van zoöplankton Lichtend plankton Plankton is een verzamelnaam voor micro-organismen die voornamelijk zwevend in het water leven, en zodoende voor hun (passieve) verplaatsing vooral afhankelijk zijn van de heersende stromingen, in tegenstelling tot nekton, dat zichzelf actief kan verplaatsen, onafhankelijk van de stromingen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Plankton · Bekijk meer »

Planten

Planten (Viridiplantae binnen de Archaeplastida, oorspronkelijk Plantae) zijn organismen die zich niet kunnen voortbewegen en die fotosynthese vertonen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Planten · Bekijk meer »

Plesiosauria

De Plesiosauria zijn een groep van uitgestorven in zee levende reptielen, behorend tot de Sauropterygia.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Plesiosauria · Bekijk meer »

Plutonium

Plutonium is een scheikundig element met symbool Pu en atoomnummer 94.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Plutonium · Bekijk meer »

Predatie

Een leeuw en zijn welp eten van een buffel. Predatie is het vangen, doden en opeten door een organisme, meestal een dier, van een ander dier, het prooidier.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Predatie · Bekijk meer »

Predator

anolis Predator of natuurlijke vijand is in de ecologie de aanduiding voor een dier, dat zijn dierlijke prooi actief bejaagt om die te doden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Predator · Bekijk meer »

Pterosauriërs

De Pterosauria zijn een uitgestorven groep vliegende reptielen die behoren tot de Archosauromorpha.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Pterosauriërs · Bekijk meer »

Regressie (geologie)

Regressie is het verschuiven van een kustlijn van meer continentaal naar meer bekkenwaarts.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Regressie (geologie) · Bekijk meer »

Rifkoralen

De rifkoralen of steenkoralen (Scleractinia, vroeger: Madreporaria) behoren tot de rifvormende en overwegend kolonievormende dieren met een kalkskelet aan de buitenkant van het polieplichaam.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Rifkoralen · Bekijk meer »

Roggen

Roggen (Batoidea) vormen een superorde van de klasse kraakbeenvissen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Roggen · Bekijk meer »

Rudisten

Rudist bivalves (Vaccinites) uit de kalkafzettingen in de Omani Mountains, Verenigde Arabische Emiraten. Rudisten zijn een uitgestorven groep van grote, rifvormende gespecialiseerde weekdieren uit de Bivalvia (tweekleppigen).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Rudisten · Bekijk meer »

Salamanders

Salamanders (Caudata) zijn een groep van gewervelde dieren die behoren tot de klasse amfibieën.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Salamanders · Bekijk meer »

Schildpadden

Schildpadden (Testudines) zijn een orde van reptielen waarvan alle soorten gekenmerkt worden door een vaak stevig en bolvormig schild.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Schildpadden · Bekijk meer »

Schubreptielen

Schubreptielen (Squamata) vormen een orde van de klasse reptielen (Reptilia).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Schubreptielen · Bekijk meer »

Science

Science is een van de meest gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften ter wereld.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Science · Bekijk meer »

Sedimentatie

Een rivier snijdt zijn eigen, eerder afgezette, horizontaal gelaagde lagen grind in. De lagen demonstreren het principe van oorspronkelijke horizontaliteit. Sedimentatie, afzetting of accumulatie is het bezinken en ophopen van sedimenten, waarbij sedimentair gesteente ontstaat.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Sedimentatie · Bekijk meer »

Seymour Island

Seymour Island of Seymour-eiland (Engels: Seymour Island) is een eiland dat een onderdeel vormt van de reusachtige eilandketen Grahamland, op het Antarctisch Schiereiland.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Seymour Island · Bekijk meer »

Shivakrater

De Shivakrater is een verdieping in de bodem van de Indische Oceaan, ten westen van Mumbai.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Shivakrater · Bekijk meer »

Siderofiel element

Een siderofiel element is een scheikundig element dat niet goed met zuurstof of zwavel verbindt, en goed oplosbaar is in gesmolten ijzer.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Siderofiel element · Bekijk meer »

Signor-Lippseffect

Het Signor-Lippseffect kan fases van uitsterving langer laten lijken dan ze in het echt waren. Het Signor-Lippseffect is in de paleontologie en evolutiebiologie het principe dat, omdat niet alle individuele organismen bewaard blijven als fossielen, de eerste en laatste individuen uit een taxon niet als fossiel gevonden worden.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Signor-Lippseffect · Bekijk meer »

Silverpitkrater

Plaats van de Silverpitkrater Dieptemeting rond de krater Dieptemeting rond de krater De Silverpitkrater is een krater onder de Noordzee ten oosten van Engeland.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Silverpitkrater · Bekijk meer »

Slakken

Slakken of buikpotigen (Gastropoda) zijn een klasse in de stam van de weekdieren (Mollusca).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Slakken · Bekijk meer »

Slangen

Gewone adder Esculaapslang Slangen (Serpentes) zijn een groep van aan hagedissen verwante reptielen die behoren tot de orde schubreptielen (Squamata).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Slangen · Bekijk meer »

Soort

Een soort is in de biologie een elementaire taxonomische rang bij de indeling van de levende natuur (taxonomie).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Soort · Bekijk meer »

Soortvorming

De vier vormen van soortvorming: Allopatrische soortvorming, peripatrische soortvorming, parapatrische soortvorming en sympatrische soortvorming. Soortvorming of speciatie is het ontstaan van nieuwe (biologische) soorten uit populaties van bestaande soorten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Soortvorming · Bekijk meer »

South Dakota

South Dakota is een van de staten van de Verenigde Staten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en South Dakota · Bekijk meer »

Statistiek

Statistiek is de wetenschap en de techniek van het verzamelen, bewerken, interpreteren en presenteren van gegevens.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Statistiek · Bekijk meer »

Stralendiertjes

Een tekening van een stralendiertje. Stralendiertjes (Radiolaria) zijn een protisten-groep van zeer kleine, eencellige organismes die behoren tot de supergroep van de Rhizaria.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Stralendiertjes · Bekijk meer »

Strand (kust)

Strand in Mecklenburg-Voor-Pommeren ''(Darss)'' Strand in Zeeuws-Vlaanderen (Nieuwvliet) Het strand wordt vaak gebruikt als recreatiegebied Een strand is een strook land met weinig of geen vegetatie aan het water van een zee, meer, plas of rivier.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Strand (kust) · Bekijk meer »

Stratosfeer

Opbouw van de atmosfeer. De stratosfeer (van Latijn "stratum" (hier: laag), en Oudgrieks "σφαῖρα" (bol)) is de laag in de dampkring die zich bevindt tussen de troposfeer en de mesosfeer.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Stratosfeer · Bekijk meer »

Supernova

lensvormige sterrenstelsel NGC 4526 Keplers supernova Een supernova (meervoud: supernovae of supernova's) is het verschijnsel waarbij een ster op spectaculaire wijze explodeert.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Supernova · Bekijk meer »

Symbiose

Symbiose (Oudgrieks: (ἠ) συμβίωσις: (het) samenleven) is in de biologie het langdurig samenleven van twee of meer organismen van verschillende soorten, waarbij de samenleving voor ten minste een van de organismen gunstig, of zelfs noodzakelijk is.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Symbiose · Bekijk meer »

Tektonische opheffing

Tektonische opheffing (Engels: uplift) is in de geologie het proces waarbij de bodem omhoog beweegt als gevolg van tektoniek, bewegingen in de aardkorst.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Tektonische opheffing · Bekijk meer »

Tertiair

Het Tertiair is een geologisch tijdperk dat volgt op het Krijt en wordt opgevolgd door het Kwartair.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Tertiair · Bekijk meer »

Tijd (geologie)

Een tijd of tijdsnede (Engels: age) is in de geochronologie een onderverdeling van de geologische tijdschaal.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Tijd (geologie) · Bekijk meer »

Tropen (geografie)

Wereldkaart waar de tropen met een rode band zijn aangegeven De tropen is het gebied tussen de keerkringen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Tropen (geografie) · Bekijk meer »

Tsunami

Tsunami-risicoteken Een tsunami (uitspraak: tsoenami) is een extreem hoge golf uit de zee, die de kuststrook onverwacht overspoelt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Tsunami · Bekijk meer »

Tweekleppigen

Tweekleppigen (Bivalvia) zijn een klasse van in water levende weekdieren (Mollusca).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Tweekleppigen · Bekijk meer »

Tycho (inslagkrater)

De krater Tycho van dichterbij gezien De locatie van Tycho op de maan Tycho is een van de bekendste inslagkraters op de maan genoemd naar de 16e-eeuwse Deense astronoom Tycho Brahe.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Tycho (inslagkrater) · Bekijk meer »

Universiteit van Amsterdam

De Universiteit van Amsterdam (UvA) is een van de twee universiteiten in Amsterdam.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Universiteit van Amsterdam · Bekijk meer »

Universiteit van Californië

Universiteit van Californië - Berkeley Universiteit van Californië - Los Angeles Universiteit van Californië - San Diego De Universiteit van Californië (UC, Engels: University of California) is een openbaar universiteitsysteem in de Amerikaanse staat Californië.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Universiteit van Californië · Bekijk meer »

Utah

Utah is een van de staten van de Verenigde Staten.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Utah · Bekijk meer »

Verenigde Staten

De Verenigde Staten, officieel de Verenigde Staten van Amerika, afgekort VS (Engels: United States of America, afgekort als USA of US), vaak (totum pro parte) Amerika (America) genoemd, is een federatie van 50 staten en het District of Columbia, grotendeels in Noord-Amerika gelegen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Verenigde Staten · Bekijk meer »

Vissen (dieren)

Vissen zijn in water levende, gewervelde dieren die zich voortbewegen met behulp van vinnen en ademhalen door middel van onder meer kieuwen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Vissen (dieren) · Bekijk meer »

Vloedbasalt

Een vloedbasalt, basaltvloed, plateaubasalt of trapp is een grootschalige vulkanische uitbarsting van basaltische lava's die grote stukken land of oceaanvloer bedekt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Vloedbasalt · Bekijk meer »

Voedselketen

Voorbeeld van een ''voedselketen'' in een Zweeds meer Een voedselketen beschrijft de voedselrelaties tussen de verschillende soorten organismen in een gegeven ecosysteem.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Voedselketen · Bekijk meer »

Voedselpiramide

Een voedselpiramide is een diagram waarin de biomassa van elk trofisch niveau is uitgezet.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Voedselpiramide · Bekijk meer »

Vogels

Vogels (Aves) zijn een klasse van warmbloedige, gewervelde dieren die gekenmerkt worden door het bezit van veren, een hol maar sterk skelet en aangepaste voorste ledematen die hen in beginsel het vermogen geven te vliegen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Vogels · Bekijk meer »

Vulkanisme

Bromo (voorgrond, met rookpluim) Vulkanisme is een verzamelnaam voor geologische processen aan het oppervlak, die het gevolg zijn van het omhoog komen van heet materiaal uit het binnenste van een planeet.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Vulkanisme · Bekijk meer »

Walter Alvarez

Walter Alvarez (Berkeley, 1940) is een Amerikaans geoloog werkzaam aan de University of California in Berkeley.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Walter Alvarez · Bekijk meer »

Weekdieren

De weekdieren of mollusken (Mollusca) vormen een stam van ongewervelde dieren met een week lichaam en in de regel een uitwendig kalkskelet (schelp).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Weekdieren · Bekijk meer »

Wetenschappelijke consensus

Een wetenschappelijke consensus is de heersende opvatting van de wetenschappelijke gemeenschap in een bepaalde discipline.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Wetenschappelijke consensus · Bekijk meer »

Wormen (dieren)

Wormen zijn een informele groep van dieren die meer dan 25.000 soorten telt.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Wormen (dieren) · Bekijk meer »

Wormhagedissen (onderorde)

Wormhagedissen (Amphisbaenia) zijn een onderorde van reptielen die behoren tot de schubreptielen (Squamata).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Wormhagedissen (onderorde) · Bekijk meer »

Yucatán (schiereiland)

Satellietfoto van Yucatán Yucatán (Yucateeks Maya: Lu'umil kuuts yéetel kéeh of Uuyut'aan) is een schiereiland tussen de Golf van Mexico, Straat Yucatán en de Caribische Zee.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Yucatán (schiereiland) · Bekijk meer »

Zee-egels

Zee-egels (zeeappels, zeeklitten; klasse Echinoidea) zijn stekelige, ongewervelde dieren die behoren tot het fylum stekelhuidigen (Echinodermata).

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zee-egels · Bekijk meer »

Zeekatten (inktvissen)

De zeekatten of sepia's (Sepiida) zijn een orde van weekdieren die behoort tot de inktvissen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zeekatten (inktvissen) · Bekijk meer »

Zeeniveau

cm Het zeeniveau is de gemiddelde hoogte van de zeespiegel (het vlak van de zee), als alle variaties die het gevolg zijn van de getijden worden weggemiddeld.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zeeniveau · Bekijk meer »

Zeestroom

De belangrijkste zeestromingen. In werkelijkheid zijn deze complexer en veranderlijker dan deze vectoren suggereren Uitgesproken witte lijnen duiden de belangrijkste zeestromingen van de wereld aan Zeestromen zijn continue bewegingen van het oceaanwater, voor het grootste deel veroorzaakt door de energie van de zon.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zeestroom · Bekijk meer »

Zoetwater

Het Baikalmeer met een grote voorraad zoetwater Zoetwater (zoet water) is water dat minimale hoeveelheden zout bevat, dat dus een geringe saliniteit heeft.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zoetwater · Bekijk meer »

Zoogdieren

Zoogdieren (Mammalia) vormen een klasse van warmbloedige, meestal levendbarende gewervelde dieren die hun jongen zogen: de moederdieren produceren melk en voeden hiermee hun jongen.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zoogdieren · Bekijk meer »

Zure regen

Een gestorven beuk Zure regen, zure neerslag of zure depositie ontstaat wanneer zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), ammoniak (NH3) en vluchtige organische stoffen (VOS) oplossen in de regenwolken.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zure regen · Bekijk meer »

Zwaartekrachtanomalie

De zwaartekrachtanomalie of gravitatieanomalie is het lokale verschil tussen de gemeten valversnelling en de theoretische normale waarde.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zwaartekrachtanomalie · Bekijk meer »

Zwaveldioxide

Zwaveldioxide is een anorganische verbinding tussen zwavel en zuurstof, en heeft als brutoformule SO2.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zwaveldioxide · Bekijk meer »

Zwavelzuur

Zwavelzuur – vroeger ook wel vitriool genoemd – is een industrieel belangrijk anorganisch zuur met als brutoformule H2SO4.

Nieuw!!: Krijt-Paleogeengrens en Zwavelzuur · Bekijk meer »

Richt hier:

K-Pg-overgang, K-T overgang, K-T-grens, K-T-overgang, K/T uitstervingsgolf, Krijt-Paleogeen-massa-extinctie, Krijt-Paleogeen-overgang, Krijt-Tertiairgrens, Yucatan-inslag.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »