Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Downloaden
Snellere toegang dan browser!
 

Syntaxis (taalkunde)

Index Syntaxis (taalkunde)

Syntaxis (van het Oudgriekse συν- syn-, "samen", en τάξις táxis, "regeling"), ook vaak zinsleer genoemd, is een deelgebied binnen de theoretische taalkunde dat in ruime zin de studie omvat van alles wat met de opbouw en structuur van zinsdelen en zinnen te maken heeft, ofwel van de zinsbouw.

99 relaties: Agens (taalkunde), Analytische taal, Antoine Arnauld, Argument (taalkunde), Axioma, Betekenis, Biologie, Boomstructuur, Cognitieve grammatica, Congruentie (taal), Connectionisme, Constituent (taalkunde), Constructiegrammatica, Context (taal), Dependentiegrammatica, Dieptecasus, Dionysius Thrax, Emergente grammatica, Filosofie van de wiskunde, Flexie (taalkunde), Fonetiek, Fonologie, Formeel systeem, Fraseologie, Generalized phrase structure grammar, Generatieve semantiek, Gerald Gazdar, Gezegde (taalkunde), Grammatica, Grammaticaliteit, Head-driven phrase structure grammar, Hersenen, Hiërarchie, Historische taalkunde, Hoofd (taalkunde), Hoofdwerkwoord, Joop van der Horst, Joseph Greenberg, Kansrekening, Klankwet, Koppelwerkwoord, Lexicale functionele grammatica, Lidwoord, Logica, Logica van Port-Royal, Minimalistisch programma, Morfeem, Morfologie (taalkunde), Morfosyntaxis, Naamwoordgroep, ..., Neuraal netwerk, Noam Chomsky, Onderwerp (taalkunde), Ontleding (grammatica), Optimaliteitstheorie, OSV-volgorde, Oudgrieks, Oudheid, OVS-volgorde, P.C. Paardekooper, Panini (taalkundige), Patiëns, Persoonsvorm, Pierre Nicole, Regeer-en-bindtheorie, Retorica, Semantiek, Semantisch netwerk, SOV-volgorde, Spraak, SVO-volgorde, Syntactische categorie, Syntaxisboom, Systemisch-functionele grammatica, Taal, Taalfamilie, Taalfilosofie, Taalkunde, Taaltypologie, Thèta-rol, Thematische relatie, Theoretische taalkunde, Transformatie (taalkunde), Valentie (taalkunde), Verbale constituent, Vergelijkende taalkunde, VOS-volgorde, VSO-volgorde, Westerse wereld, Woord, Woordgrammatica, Woordsoort, Woordvolgorde, Zin (taalkunde), Zinsdeel, Zinskern, 1660, 19e eeuw, 20e eeuw. Uitbreiden index (49 meer) »

Agens (taalkunde)

Agens (van het Latijnse agere, "doen, handelen") is in de semantiek de benaming voor het argument dat actief handelt, in tegenstelling tot de patiëns.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Agens (taalkunde) · Bekijk meer »

Analytische taal

Een analytische taal is een taal waar verreweg de meeste, zo niet alle morfemen in de grammatica als zelfstandige woorden optreden.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Analytische taal · Bekijk meer »

Antoine Arnauld

Antoine Arnauld Antoine Arnauld (Parijs, 6 februari 1612 – Brussel, 8 augustus 1694) le Grand, zoals hij door tijdgenoten – om hem van zijn gelijknamige vader te onderscheiden – genoemd werd, was een Franse rooms-katholieke theoloog, filosoof en wiskundige.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Antoine Arnauld · Bekijk meer »

Argument (taalkunde)

Een argument is in de taalkunde een zinsdeel dat onlosmakelijk is verbonden met een werkwoordsvorm, waar het een thematische relatie mee heeft.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Argument (taalkunde) · Bekijk meer »

Axioma

Een axioma (of postulaat) is in de wiskunde en de logica, sinds Euclides en Aristoteles, een niet bewezen, maar als grondslag aanvaarde bewering.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Axioma · Bekijk meer »

Betekenis

De betekenis is datgene in de werkelijkheid waarnaar door middel van een teken (een woord, gebaar, voorwerp of andersoortige betekenisdrager die verwijst naar een betekenis) wordt verwezen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Betekenis · Bekijk meer »

Biologie

Animalia - Oeros (''Bos primigenius taurus'') Plantae - Tarwe (''Triticum'') Fungi - Gewone morielje (''Morchella esculenta'') Virus - Gammafaag Biologie is de natuurwetenschap die zich richt op organismen, levensprocessen en levensverschijnselen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Biologie · Bekijk meer »

Boomstructuur

Een boomstructuur of hiërarchische structuur is een samenhangende graaf zonder cykels (boom) met een wortel (root), een rooted tree.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Boomstructuur · Bekijk meer »

Cognitieve grammatica

De cognitieve grammatica is een door Ronald Langacker ontworpen grammaticamodel binnen de cognitieve taalkunde dat gebaseerd is op het idee dat symbolen en bepaalde combinaties van semantische structuren de primaire basis vormen van taal.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Cognitieve grammatica · Bekijk meer »

Congruentie (taal)

Congruentie is het verschijnsel dat woorden of woordgroepen kenmerken van andere woorden of woordgroepen overnemen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Congruentie (taal) · Bekijk meer »

Connectionisme

Connectionisme is een benadering binnen terreinen als kunstmatige intelligentie, cognitieve psychologie/cognitieve science en neurowetenschap.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Connectionisme · Bekijk meer »

Constituent (taalkunde)

Een constituent of samenhangende woordgroep is een deel van een zin (vaak een zinsdeel of anders een deel hiervan) dat zich in syntactisch opzicht als eenheid manifesteert.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Constituent (taalkunde) · Bekijk meer »

Constructiegrammatica

Constructiegrammatica is de verzamelnaam voor een aantal verschillende sociobiologische grammaticamodellen die gemeenschappelijk hebben dat ze grammaticale constructies - ofwel de relatie tussen vorm en betekenis - als de primaire basis voor de grammatica beschouwen, in plaats van de traditionele syntactische eenheden zoals constituenten.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Constructiegrammatica · Bekijk meer »

Context (taal)

De context is de totale omgeving waarin iets zijn betekenis krijgt.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Context (taal) · Bekijk meer »

Dependentiegrammatica

De dependentiegrammatica ofwel valentiegrammatica is een met name door Lucien Tesnière uitgewerkt alternatief grammaticamodel binnen de syntaxis.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Dependentiegrammatica · Bekijk meer »

Dieptecasus

Dieptecasus (een casus is in dit verband hetzelfde als een naamval) is een door Charles J. Fillmore bedachte term.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Dieptecasus · Bekijk meer »

Dionysius Thrax

Dionysius Thrax (Grieks) (170 v.Chr. ‑ 90 v.Chr.) was een Griekse taalkundige uit Thracië.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Dionysius Thrax · Bekijk meer »

Emergente grammatica

De emergente grammatica is een oorspronkelijk door Paul Hopper voorgesteld grammaticamodel waarin de regels voor grammatica en syntaxis door ervaring ontstaan als gevolg van het in de praktijk gebruiken van taal, in tegenstelling tot het zogeheten A Priori Grammar Postulate dat is gebaseerd op de principes van de generatieve en de universele grammatica.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Emergente grammatica · Bekijk meer »

Filosofie van de wiskunde

De filosofie van de wiskunde is de tak van wetenschapsfilosofie die zich bezighoudt met de wiskunde.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Filosofie van de wiskunde · Bekijk meer »

Flexie (taalkunde)

meervoud; het enkelvoud is niet gemarkeerd. Flexie of inflexie is een morfologisch proces waarbij de vorm van een woord wordt aangepast aan zijn grammaticale functie in de zin of, in het geval van bijvoeglijke bepalingen aan het woord waarbij het hoort (→ congruentie).

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Flexie (taalkunde) · Bekijk meer »

Fonetiek

De fonetiek of fonetica is het onderdeel van de taalkunde dat zich bezighoudt met de bestudering van de fysiologische, natuurkundige en waarneembare aspecten van spraak.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Fonetiek · Bekijk meer »

Fonologie

Fonologie of klankleer is de tak van de taalwetenschap die de kleinste, betekenisonderscheidende klanken bestuderen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Fonologie · Bekijk meer »

Formeel systeem

Een formeel systeem is een combinatie van een formele taal en een verzameling afleidings- of transformatieregels of axioma's die zinnen in de formele taal omzetten in nieuwe zinnen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Formeel systeem · Bekijk meer »

Fraseologie

Fraseologie, ook wel idiomatiek geheten, is een tak binnen de lexicologie die zich bezighoudt met de verschillende manieren waarop individuele woorden kunnen worden gecombineerd tot min of meer vaste idiomatische uitdrukkingen, ook bekend als fraseologismen of vaste verbindingen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Fraseologie · Bekijk meer »

Generalized phrase structure grammar

De generalized phrase structure grammar (GPSG) is een enigszins gedateerd taalkundig model om zowel de syntaxis als de semantiek van natuurlijke talen te beschrijven.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Generalized phrase structure grammar · Bekijk meer »

Generatieve semantiek

De generatieve semantiek is binnen de generatieve grammatica een variant op de transformatiegrammatica, die in het midden van de jaren 60 van de 20e eeuw is ontwikkeld door enkele van Chomsky's toenmalige leerlingen: John R. Ross, Paul Postal, James McCawley en George Lakoff.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Generatieve semantiek · Bekijk meer »

Gerald Gazdar

Gerald Gazdar (* 2 februari 1950) is een Britse taalkundige en computerwetenschapper.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Gerald Gazdar · Bekijk meer »

Gezegde (taalkunde)

De term gezegde verwijst in de zinsontleding naar hetgeen in een zin over het onderwerp wordt verteld.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Gezegde (taalkunde) · Bekijk meer »

Grammatica

Grammaticaboekje uit 1735. De spraakkunst, spraakleer of grammatica is binnen de theoretische taalkunde de benaming voor de studie, beschrijving en verklaring voor alles dat met de systematiek van een natuurlijke taal of kunsttaal te maken heeft.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Grammatica · Bekijk meer »

Grammaticaliteit

Grammaticaliteit (het tegenovergestelde is ongrammaticaliteit of agrammaticaliteit) is een begrip dat op taaluitingen wordt toegepast om aan te geven in hoeverre ze in grammaticaal opzicht aanvaardbaar zijn.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Grammaticaliteit · Bekijk meer »

Head-driven phrase structure grammar

HPSG is de afkorting van head-driven phrase structure grammar, een computationeel-taalkundige theorie primair gericht op de beschrijving en verklaring van syntactische en syntactisch-semantische verschijnselen (maar in de loop van de tijd ook uitgebreid met componenten die dieper ingaan op de informatiestructuur, modeltheoretische semantiek en discourse-structuur).

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Head-driven phrase structure grammar · Bekijk meer »

Hersenen

Overlangse doorsnede van de menselijke hersenen, met enkele belangrijke anatomische delen aangegeven De hersenen, ook wel het brein genoemd, vormen het deel van het centrale zenuwstelsel dat zich in het hoofd of hetzelfde in de kop bevindt, Grieks: ἐγκέφαλος, egképhalos, inhoofdig.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Hersenen · Bekijk meer »

Hiërarchie

Een hiërarchie is een manier om personen, objecten of gegevens te ordenen volgens asymmetrische relaties daartussen, waarbij meerderen met minderen worden verbonden.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Hiërarchie · Bekijk meer »

Historische taalkunde

De historische taalkunde, ook wel diachronische of diachrone taalkunde, is de studie van taalverandering en dan meer de aard daarvan dan de taalverandering zelf.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Historische taalkunde · Bekijk meer »

Hoofd (taalkunde)

Het hoofd, ook wel het syntactische hoofd of de syntactische kern, is een begrip uit de grammatica.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Hoofd (taalkunde) · Bekijk meer »

Hoofdwerkwoord

Het hoofdwerkwoord is in een zin het werkwoord dat de betekeniskern van het gezegde draagt.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Hoofdwerkwoord · Bekijk meer »

Joop van der Horst

Johannes (Joop) van der Horst (Leiden, 5 augustus 1949) is een Nederlandse hoogleraar in het vakgebied taalkunde aan de Letterenfaculteit van de Katholieke Universiteit Leuven.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Joop van der Horst · Bekijk meer »

Joseph Greenberg

Joseph Harold Greenberg (28 mei 1915 - 7 mei 2001) was een taalkundige uit de Verenigde Staten.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Joseph Greenberg · Bekijk meer »

Kansrekening

Kansrekening of waarschijnlijkheidsrekening, ook wel kansberekening, is een tak van de wiskunde die zich bezighoudt met situaties waarin het toeval een rol speelt, met als gevolg dat er geen zekerheid is over allerlei uitkomsten.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Kansrekening · Bekijk meer »

Klankwet

Een klankwet is een begrip in de historische taalkunde, dat strikt genomen twee verschillende, zij het nauw verwante betekenissen heeft.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Klankwet · Bekijk meer »

Koppelwerkwoord

Een koppelwerkwoord verbindt twee delen van een zin, waarbij het ene deel een naamwoord is en een eigenschap van het andere deel (het onderwerp) aangeeft.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Koppelwerkwoord · Bekijk meer »

Lexicale functionele grammatica

De lexicale functionele grammatica of kortweg LFG is een variant op de generatieve grammatica binnen het bredere kader van de theoretische taalkunde.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Lexicale functionele grammatica · Bekijk meer »

Lidwoord

Het lidwoord of artikel is in de taalkundige benoeming een functiewoord dat rechtstreeks wordt verbonden met een ander woord.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Lidwoord · Bekijk meer »

Logica

Boeken over logica Logica of redeneerkunst is de wetenschap die zich bezighoudt met de formele regels van het redeneren.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Logica · Bekijk meer »

Logica van Port-Royal

De logica van Port-Royal is een verhandeling over taal en logica die in 1662 onder de titel La logique, ou l'art de penser voor het eerst anoniem is gepubliceerd in Parijs.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Logica van Port-Royal · Bekijk meer »

Minimalistisch programma

Het minimalistisch programma is een onderzoeksprogramma in de generatieve taalkunde, begin jaren '90 geformuleerd door Noam Chomsky.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Minimalistisch programma · Bekijk meer »

Morfeem

In de taalkunde is een morfeem of betekeniseenheid een woord of een deel van een woord met een eigen betekenis, dat niet in kleinere woorddelen met eigen betekenissen kan worden opgesplitst.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Morfeem · Bekijk meer »

Morfologie (taalkunde)

Morfologie of vormleer is, binnen de taalkunde, de leer van de woordstructuur en de woordvorming.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Morfologie (taalkunde) · Bekijk meer »

Morfosyntaxis

Morfosyntaxis is het deelgebied van de theoretische taalkunde waarin de samenstellende delen van fraseologische eenheden - met name zinnen en zinsdelen - tegelijkertijd wat betreft hun morfologische kenmerken als wat betreft hun hiermee rechtstreeks samenhangende syntactische functie worden geanalyseerd.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Morfosyntaxis · Bekijk meer »

Naamwoordgroep

Een naamwoordgroep of naamwoordelijk zinsdeel, soms aangeduid met NP (naar het Engelse noun phrase), is in de syntaxis een uit één of meerdere woorden bestaande constituent waarvan het syntactische hoofd een zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord of voornaamwoord is.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Naamwoordgroep · Bekijk meer »

Neuraal netwerk

Een neuraal netwerk is ofwel een groep van verbonden biologische neuronen (zenuwcellen), in het bijzonder in de vorm van het menselijk brein, ofwel een kunstmatig neuraal netwerk.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Neuraal netwerk · Bekijk meer »

Noam Chomsky

Avram Noam Chomsky (Philadelphia (Pennsylvania), 7 december 1928) is een Amerikaans taalkundige, filosoof, mediacriticus en politiek activist.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Noam Chomsky · Bekijk meer »

Onderwerp (taalkunde)

Het onderwerp (ook subject genoemd) is in de redekundige ontleding het zinsdeel dat in aantonende en vragende zinnen bepaalt hoe de persoonsvorm (het 'finiete werkwoord' of verbum finitum) eruitziet.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Onderwerp (taalkunde) · Bekijk meer »

Ontleding (grammatica)

P.C. (Piet) Paardekooper.https://www.dbnl.org/tekst/_taa014200001_01/_taa014200001_01_0139.php ‘Ik ben de hofnar die de koning af en toe eens goed beledigt’ Interview met prof. dr. P.C. Paardekooper, Neerlands eigenzinnigste taalkundige, Onze Taal, Jan Erik Grezel. Jaargang 69, 2000, tijdschrift Onze Taal, pag. 220. Grammaticale ontleding of analyse is de taalkundige discipline die de woorden en onderdelen binnen een zin onderscheidt en deze benoemt.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Ontleding (grammatica) · Bekijk meer »

Optimaliteitstheorie

Optimaliteitstheorie (OT) is een in de vroege jaren negentig door de Amerikaanse taalkundigen Paul Smolensky, Alan Prince en John McCarthy ontwikkeld model van taalkundige structuur.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Optimaliteitstheorie · Bekijk meer »

OSV-volgorde

De OSV-volgorde (Object-Subject-Verb) is in de taaltypologie een ongebruikelijke volgorde van de woorden en zinsdelen, waarbij het subject in de zin achter het object maar voor de persoonsvorm staat.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en OSV-volgorde · Bekijk meer »

Oudgrieks

Oudgrieks,, hē Hellēnikē glōtta, is een verzamelnaam (omdat er geen 'hoofdtaal' was) voor de dialecten die in het oude Griekenland, Ionië en in de Griekse kolonies werden gesproken.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Oudgrieks · Bekijk meer »

Oudheid

De oudheid (eventueel Oudheid in gespecialiseerde teksten) is de periode binnen een beschaving die begint met de introductie van het schrift in die beschaving.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Oudheid · Bekijk meer »

OVS-volgorde

De OVS-volgorde (Object-Verb-Subject) is in de taaltypologie een ongebruikelijke volgorde van de woorden en zinsdelen, waarbij het object in de zin voor de persoonsvorm en het subject achter de persoonsvorm staat.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en OVS-volgorde · Bekijk meer »

P.C. Paardekooper

Petrus Cornelis Jozef Maria (Piet) Paardekooper (Zoeterwoude, 6 november 1920 – Snaaskerke (Gistel), 1 mei 2013) was een Nederlandse taalkundige.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en P.C. Paardekooper · Bekijk meer »

Panini (taalkundige)

Panini (Sanskriet: Pāṇini; IPA) was een Sanskriet-geleerde en wordt wel gezien als een van de grootste taalkundigen aller tijden.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Panini (taalkundige) · Bekijk meer »

Patiëns

Patiëns is in de taalkunde de benaming voor een thematische relatie die uitdrukt dat het betreffende zinsdeel de door middel van het werkwoord beschreven handeling ondergaat.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Patiëns · Bekijk meer »

Persoonsvorm

De persoonsvorm (verbum finitum) is in de redekundige ontleding een vorm van het werkwoord die in persoon en getal (enkelvoud vs. meervoud) met het onderwerp overeenstemt en in een andere tijd kan worden overgebracht.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Persoonsvorm · Bekijk meer »

Pierre Nicole

Pierre Nicole (Chartres, 19 oktober 1625 - Parijs, 16 november 1695) was een van de meest vooraanstaande van de Franse Jansenisten.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Pierre Nicole · Bekijk meer »

Regeer-en-bindtheorie

De regeer-en-bindtheorie (Engels: Government and Binding Theory) is binnen de transformationele taalkunde een theoretisch model met betrekking tot syntaxis, die grotendeels in de jaren 80 van de 20e eeuw is ontwikkeld door Noam Chomsky.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Regeer-en-bindtheorie · Bekijk meer »

Retorica

Quintilianus uit 1493 Retorica (Oudgriekse woord ῥήτωρ, rhêtôr, spreker, leraar; oude Nederlandse spelling rhetorica met rh-), letterlijk redenaarskunst, of welsprekendheid, is de kunst van het spreken in het openbaar.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Retorica · Bekijk meer »

Semantiek

De semantiek of betekenisleer is een wetenschap die zich bezighoudt met de betekenis van symbolen, waarbij het in het bijzonder de bouwstenen van natuurlijke talen die voor de communicatie dienen ofwel woorden en zinnen betreft.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Semantiek · Bekijk meer »

Semantisch netwerk

Voorbeeld van een semantisch netwerk Een semantisch netwerk of net is een netwerk dat semantische relaties tussen begrippen weergeeft.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Semantisch netwerk · Bekijk meer »

SOV-volgorde

De SOV-volgorde (Subject-Object-Verb) is in de taaltypologie de in een aantal talen van de wereld - bijvoorbeeld het Latijn, Koerdisch, Hindi, Turks, Japans, Koreaans en de Kaukasische talen - meest gebruikelijke volgorde van de woorden en zinsdelen, waarbij het object achter het subject maar voor de persoonsvorm staat.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en SOV-volgorde · Bekijk meer »

Spraak

Spraak is het geheel aan talige klanken die door het menselijk lichaam met behulp van lucht uit de longen, de stem en het spraakkanaal worden voortgebracht.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Spraak · Bekijk meer »

SVO-volgorde

De SVO-volgorde (Subject - Verb - Object) is in de taaltypologie in veruit de meeste talen, waaronder het Nederlands, de meest gebruikelijke volgorde van woorden en zinsdelen in hoofdzinnen. De persoonsvorm staat hierbij achter het subject, maar voor het object.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en SVO-volgorde · Bekijk meer »

Syntactische categorie

Syntactische categorie is in de syntaxis de overkoepelende term voor zowel constituenten die nog verder kunnen worden opgesplitst - zoals verbale constituenten en zelfstandignaamwoordgroepen - als afzonderlijke lexicale categorieën (lexemen) waarbij verdere opsplitsing niet meer mogelijk is zonder gebonden morfemen te krijgen, zoals werkwoorden en zelfstandige naamwoorden.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Syntactische categorie · Bekijk meer »

Syntaxisboom

Een syntaxisboom is een boomstructuur die als tussenstap gebruikt wordt bij het omzetten van een stuk code naar een datastructuur.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Syntaxisboom · Bekijk meer »

Systemisch-functionele grammatica

De systemisch-functionele grammatica (Engels: Systemic functional grammar) is een grammaticaal model uit de functionalistische taalkunde.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Systemisch-functionele grammatica · Bekijk meer »

Taal

Spijkerschrift is de oudst overgeleverde vorm van geschreven taal. Taal is een systeem van tekens – zoals gesproken klanken, gebaren, of geschreven symbolen – waarvan de mens gebruikmaakt om zijn gedachten te articuleren, zijn wereld te ordenen en te communiceren.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Taal · Bekijk meer »

Taalfamilie

Een taalfamilie is de meest gebruikelijke klasse waarbinnen talen van de wereld kunnen worden ingedeeld.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Taalfamilie · Bekijk meer »

Taalfilosofie

Taalfilosofie of filosofie van de taal betreft het filosofisch onderzoek naar de aard en het gebruik van de taal in haar relatie tot de werkelijkheid en heeft daardoor raakpunten met de linguïstiek, alhoewel haar onderzoek toch eerder conceptueel dan empirisch is.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Taalfilosofie · Bekijk meer »

Taalkunde

Taalkunde, ook wel taalwetenschap of linguïstiek, is de wetenschappelijke studie van de natuurlijke talen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Taalkunde · Bekijk meer »

Taaltypologie

Taaltypologie is in de systematische taalkunde de overkoepelende term voor de studie van alles wat te maken heeft met de overeenkomsten en verschillen tussen talen onderling en taalfamilies.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Taaltypologie · Bekijk meer »

Thèta-rol

Een thèta-rol of kortweg θ-rol is een binnen bepaalde deelgebieden van de generatieve grammatica - met name de transformationele taalkunde en de regeer-en-bindtheorie - gebruikt middel om het vaste aantal argumenten (de valentie) dat bij een specifiek werkwoord hoort formeel uit te drukken, wat neerkomt op een analyse van zowel het aantal nominale constituenten als hun syntactische structuur.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Thèta-rol · Bekijk meer »

Thematische relatie

Met thematische relatie wordt in de syntaxis en de semantiek de rol van een nominale constituent met betrekking tot het hoofdwerkwoord van een zin bedoeld.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Thematische relatie · Bekijk meer »

Theoretische taalkunde

De theoretische taalkunde is het onderdeel van de algemene taalkunde dat zich voornamelijk bezighoudt met het ontwikkelen van grammaticamodellen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Theoretische taalkunde · Bekijk meer »

Transformatie (taalkunde)

Een transformatie is in de taalkunde een gewoonlijk niet nader omschreven overgang van diepte- naar oppervlaktestructuur.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Transformatie (taalkunde) · Bekijk meer »

Valentie (taalkunde)

Valentie is een begrip in de taalkunde dat de 'plaatsigheid' van een werkwoord uitdrukt.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Valentie (taalkunde) · Bekijk meer »

Verbale constituent

Een verbale constituent is een constituent die bestaat uit zinsdelen die meer informatie met betrekking tot het onderwerp van een zin verschaffen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Verbale constituent · Bekijk meer »

Vergelijkende taalkunde

De vergelijkende taalkunde of vergelijkende taalwetenschap is een tak van de taalkunde die zich primair ten doel stelt binnen een bepaalde taalfamilie de verschillen en overeenkomsten tussen de leden te ontdekken en te bestuderen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Vergelijkende taalkunde · Bekijk meer »

VOS-volgorde

De VOS-volgorde (Verb-Object-Subject) is een in de talen van de wereld vrij ongebruikelijke volgorde van woorden en zinsdelen, waarbij het object achter de persoonsvorm maar voor het subject staat.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en VOS-volgorde · Bekijk meer »

VSO-volgorde

De VSO-volgorde (Verbum-Subject-Object) is in sommige talen - bijvoorbeeld het Foesha en Welsh - de meest gebruikelijke volgorde van woorden en zinsdelen, waarbij het subject achter de persoonsvorm maar voor het object staat, zoals in de zin of, gangbaar na een bepaling van plaats of tijd: In alle talen van de wereld is deze volgorde minder gebruikelijk dan de SVO-volgorde en de SOV-volgorde.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en VSO-volgorde · Bekijk meer »

Westerse wereld

Leonardo da Vinci's Vitruviusman, een symbool van de veranderingen van de westerse cultuur tijdens de Renaissance De westerse wereld, ook bekend als het Westen of de Occident, is een groep landen waarvan de precieze samenstelling afhangt van de context waarin de term gebruikt wordt.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Westerse wereld · Bekijk meer »

Woord

Een woord is het kleinste zelfstandig gebruikte taalelement, dat in de spreektaal is opgebouwd uit klanken en in de geschreven taal uit letters.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Woord · Bekijk meer »

Woordgrammatica

De woordgrammatica is een grammaticamodel dat in de jaren 80 van de 20e eeuw is ontwikkeld door Richard Hudson.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Woordgrammatica · Bekijk meer »

Woordsoort

Elk woord in een taal behoort tot een bepaalde woordsoort, woordklasse ofwel lexicale categorie.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Woordsoort · Bekijk meer »

Woordvolgorde

De term woordvolgorde verwijst in de taalkunde in het algemeen naar de verschillende manieren waarop constituenten worden gerangschikt en onderling samenhangen.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Woordvolgorde · Bekijk meer »

Zin (taalkunde)

Een zin is een verzameling woorden die in de juiste volgorde een complete en begrijpelijke tekst opleveren.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Zin (taalkunde) · Bekijk meer »

Zinsdeel

Een zinsdeel of syntagma is in de grammatica een functioneel onderdeel van een zin.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Zinsdeel · Bekijk meer »

Zinskern

De zinskern is in de traditionele zinsontleding de benaming voor de grammaticale basis van de zin, die uit het onderwerp en het volledige gezegde bestaat.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en Zinskern · Bekijk meer »

1660

Karel X Gustaaf van Zweden Het jaar 1660 is het 60e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en 1660 · Bekijk meer »

19e eeuw

De 19e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 19e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1801 tot en met 1900.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en 19e eeuw · Bekijk meer »

20e eeuw

De 20e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 20e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1901 tot en met 2000.

Nieuw!!: Syntaxis (taalkunde) en 20e eeuw · Bekijk meer »

Richt hier:

Syntactisch, Zinsbouw, Zinsleer.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »