UitgaandeInkomende

🌟We hebben ons ontwerp vereenvoudigd voor betere navigatie!

Inhoudsopgave

1. 811 relaties: Aandeel, Aarde (planeet), Aartshertogdom Oostenrijk, Aartshertogdom Oostenrijk beneden de Enns, Aartshertogdom Oostenrijk boven de Enns, Absolute monarchie, Adel, Adriaen Koerbagh, Afrikaners, Agra (India), Akkerbouw, Albrecht Dürer, Alchemie, Alcoholmisbruik, Almanak, Alpen, Ambassadeur, Ambon (eiland), Ambtenaar, Amerika (werelddelen), Amerikaans Congres, Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring, Amsterdam, Anabaptisme, Anatomie, Ancien régime, Andrea Palladio, Andreas Vesalius, Anglicaanse Kerk, Antoni van Leeuwenhoek, Antonius-drieluik, Antwerpen (stad), Appreciatie en depreciatie, Arbeidsloon, Aristocratie, Artikelen van Confederatie, Astronomie, Atheïsme, Athene (stad), Atlantische Oceaan, Augsburg (stad), Autopsie, Avignon, Azteken, Bacteriën, Baldakijn van Bernini, Balkan (schiereiland), Balthasar Bekker, Banda-eilanden, ... Uitbreiden index (761 meer) » « Comprimeren index

Aandeel

Een aandeel is een waardepapier dat een aantal rechten met betrekking tot een vennootschap geeft.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Aandeel

Aarde (planeet)

De Aarde is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Aarde (planeet)

Aartshertogdom Oostenrijk

Het aartshertogdom Oostenrijk (Duits: Erzherzogtum Österreich) was een van de belangrijkste hertogdommen van het Heilige Roomse Rijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Aartshertogdom Oostenrijk

Aartshertogdom Oostenrijk beneden de Enns

Het aartshertogdom Oostenrijk beneden de Enns was van 1453 tot 1918 de naam voor de Oostenrijkse deelstaat Neder-Oostenrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Aartshertogdom Oostenrijk beneden de Enns

Aartshertogdom Oostenrijk boven de Enns

Het aartshertogdom Oostenrijk boven de Enns was van 1453 tot 1918 de naam voor de Oostenrijkse deelstaat Opper-Oostenrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Aartshertogdom Oostenrijk boven de Enns

Absolute monarchie

Lodewijk XIV, de Zonnekoning: "L'état, c'est Moi." (De staat, dat ben ik)Historici denken dat het hoogstwaarschijnlijk een uitspraak is van politieke tegenstanders om de situatie van absolute heerschappij in hun opinie weer te geven. De absolute monarchie of het vorstelijk absolutisme is een regeringsvorm waarbij de vorst over volledig regerende autoriteit beschikt; hij is niet door wetten gebonden, noch is hij verantwoording verschuldigd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Absolute monarchie

Adel

Elke adellijke familie heeft een eigen wapenschild, in vele gevallen ook een devies en in de middeleeuwen soms een wapenkreet. Hier het wapenschild van de vorsten van Schwarzenberg Monarchen gebruikten orden om de adel aan zich te binden, hertog Ferdinand van Brunswick-Wolfenbüttel (1721-1792), draagt hier de Orde van de Kousenband Vele dames van adel hadden het voorrecht hofdame te worden De monarch staat in de meeste landen boven de adel; hier Alexander III van Rusland Hogerhuis in Londen, de enige plek waar de Britse adel nog enige politieke macht bezit; dit is de in 1850 afgebrande zaal Sir Winston Churchill met zijn zoon en kleinzoon Maria Louise van Savoye; een van de bekendste adellijke slachtoffers van de Franse Revolutie Leo Tolstoj maakte als graaf deel uit van de Russische adel Ferdinand von Zeppelin, uitvinder van de zeppelin Pierre de Coubertin; een van de oprichters van de moderne versie van de Olympische Spelen Frank De Winne, een Belgisch kosmonaut, werd door de koning tot burggraaf verheven Nicolas Sarközy de Nagy-Bocsa De Amerikaanse acteur Jake Gyllenhaal Bronisław Komorowski Op de begrafenis van edelen worden soms hun eretekens en wapens getoond of meegedragen; begrafenis van aartshertog Otto van Habsburg-Lotharingen De adel is een sociaal of juridisch afgebakende groep mensen (edelen) die van oorsprong een bevoorrechte positie innam in een samenleving.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Adel

Adriaen Koerbagh

Adriaen Koerbagh (Amsterdam, 1633 – aldaar, oktober 1669) was een Nederlands arts, jurist en filosoof.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Adriaen Koerbagh

Afrikaners

Afrikaners (vroeger Afrikaanders geheten) zijn een bevolkingsgroep in Zuid-Afrika en omstreken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Afrikaners

Agra (India)

Agra is een stad in de Indiase staat Uttar Pradesh.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Agra (India)

Akkerbouw

Suikerbietenveld Noeba-vrouw Akkerbouw is een vorm van landbouw: het is het geheel van economische activiteiten waarbij het natuurlijke milieu wordt aangepast ten behoeve van de productie van planten voor menselijk of dierlijk gebruik.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Akkerbouw

Albrecht Dürer

Albertina Wenen Adam en Eva, 1507 Albrecht Dürer (Neurenberg, 21 mei 1471 - aldaar, 6 april 1528) was een Duits kunstschilder, tekenaar, maker van houtsneden en kopergravures, kunsttheoreticus en humanist uit de Noordelijke renaissance.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Albrecht Dürer

Alchemie

Derby. Het schilderij toont Hennig Brand die zojuist het lichtgevende fosfor heeft bereid. ''Het laboratorium van de alchemist'', Hans Vredeman de Vries, circa 1595 Saturnus symbool voor lood, Maan voor zilver en Zon voor goud. Hermes Trismegistus met caduceus, middeleeuwse prent.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Alchemie

Alcoholmisbruik

Dees bij de presentatie van een campagne tegen alcoholmisbruik (1986) Alcoholmisbruik of ook wel alcoholabusus is het gebruiken van alcohol op een manier die nadelig is voor de drinker.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Alcoholmisbruik

Almanak

''Deventer Almanak'' uit 1596, aangetroffen in de overblijfselen van het Behouden Huys op Nova Zembla Jaarlijkse almanak van drukker Van Praet (Kuipersstraat 3), jaar 1778, ‘almanak voor het Brugse Vrije'. Bewaard in de Openbare Bibliotheek Brugge. Een almanak is een jaarlijkse publicatie met steeds terugkerende informatie op bepaalde gebieden, deels geordend volgens de kalender.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Almanak

Alpen

De Alpen zijn een bergketen in Europa, die zich uitstrekt van de Franse Middellandse Zeekust in het zuidwesten tot de Pannonische vlakte in het oosten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Alpen

Ambassadeur

Rosika Schwimmer was na de Eerste Wereldoorlog korte tijd de Hongaarse ambassadeur in Zwitserland en was daarmee de eerste vrouwelijke ambassadeur. "De Ambassadeurs" door Hans Holbein de Jonge. Het schilderij beeldt twee ambassadeurs van Frans I van Frankrijk af Een ambassadeur is een persoon die de regering van zijn of haar land vertegenwoordigt bij een ander land of bij een internationale organisatie, bijvoorbeeld de NAVO of de Verenigde Naties.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ambassadeur

Ambon (eiland)

Ambon is een eiland in de Indonesische eilandengroep de Molukken, ruim twaalf kilometer van het eiland Seram en behoort bestuurlijk tot de provincie Molukken of Zuid-Molukken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ambon (eiland)

Ambtenaar

Aandeel van de lonen van ambtenaren in de overheidsuitgaven Een ambtenaar is iemand die op grond van een bijzondere vorm van arbeidsovereenkomst of benoeming werkzaam is voor een overheid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ambtenaar

Amerika (werelddelen)

Amerika is een landmassa die op het westelijk halfrond ten oosten van de Grote Oceaan en ten westen van de Atlantische Oceaan ligt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Amerika (werelddelen)

Amerikaans Congres

Capitool, zetel van het Amerikaans Congres Het Congres van de Verenigde Staten (Engels: United States Congress) is de wetgevende instantie van de federale overheid van de Verenigde Staten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Amerikaans Congres

Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog

De Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1775-1783) was de oorlog tussen Groot-Brittannië en haar dertien koloniën in Noord-Amerika die later de Verenigde Staten zouden vormen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog

Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring

De Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring zoals die door Timothy Matlack is neergeschreven. Franklin, Jefferson, Adams, Livingston, en Sherman bij het opstellen van de verklaring in 1776. Gravure naar Alonzo Chappel. De Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring (Engels: Declaration of Independence) is de onafhankelijkheidsverklaring van de Dertien koloniën, die werd opgesteld door Thomas Jefferson, John Adams, Benjamin Franklin, Roger Sherman en Robert Livingston en in schoonschrift is uitgeschreven door Timothy Matlack.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring

Amsterdam

Amsterdam is de hoofdstad van Nederland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Amsterdam

Anabaptisme

Hutterieten(verspreid vanuit Nikolsburg) Anabaptisme (Grieks ανα (opnieuw, dubbel) + βαπτιζω (dopen), dus "herdopen") is een kerkelijke stroming daterend uit de tijd van de Reformatie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Anabaptisme

Anatomie

De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp, Rembrandt, Mauritshuis Anatomie (Oudgrieks: ἀνατομή (anatomé), ἀνά (aná), op, open, en τομή (tomé), snede) is het onderdeel van de biologische morfologie dat de structuur en de organisatie van organismen behandelt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Anatomie

Ancien régime

Een spotprent tegen het ancien régime. Met het ancien régime (Frans voor oud stelsel of oud systeem) verstaat men de politieke en maatschappelijke organisatie van het Franse koninkrijk vanaf de late middeleeuwen tot aan de Franse Revolutie van 1789.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ancien régime

Andrea Palladio

Illustratie uit ''I quattro libri dell'architettura'' Andrea di Pietro della Gondola (Palladio) (Padua, 30 november 1508 - Vicenza, 19 augustus 1580) was een Italiaanse architect.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Andrea Palladio

Andreas Vesalius

De humani corporis fabrica'' toont Vesalius bij een dissectie. 7e houtsnede van Vesalius Standbeeld van Vesalius op het Brusselse Barricadenplein (Jozef Geefs, 1847) Andreas Vesalius (gelatiniseerde naam van Andries van Wesele, van Vesalius op kuleuven.be) (Brussel, 31 december 1514 – Zakynthos (Griekenland), 15 oktober 1564) was een Zuid-Nederlands arts en anatoom.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Andreas Vesalius

Anglicaanse Kerk

De kathedraal van Canterbury, de zetel van de aartsbisschop van Canterbury De term Anglicaanse Kerk (van het Middenlatijnse anglicanus, 'Engels') wijst in Europese context meestal op de Kerk van Engeland (Church of England), officieel de Episcopaalse Kerk van Engeland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Anglicaanse Kerk

Antoni van Leeuwenhoek

Van Leeuwenhoekmicroscoop Rijksmuseum Boerhaave ''Sir William Davidson of Curriehill'' stelde Anthonie van Leeuwenhoek in 1648 aan als zijn assistent. Van Leeuwenhoek verliet na zes jaar dienst zijn Amsterdamse patroon.http://lensonleeuwenhoek.net/biography.htm Robert D. Huerta, http://books.google.nl/books?id.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Antoni van Leeuwenhoek

Antonius-drieluik

Het Antonius-drieluik, ook De verzoeking of De temptatie van de heilige Antonius genoemd, is een drieluik van de Nederlandse schilder Jheronimus Bosch in het Museu Nacional de Arte Antiga in Lissabon.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Antonius-drieluik

Antwerpen (stad)

Antwerpen (Frans: Anvers) is een centrumstad in het Vlaams Gewest in België.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Antwerpen (stad)

Appreciatie en depreciatie

Depreciatie is een economische term die aangeeft dat een bepaalde munteenheid in waarde daalt ten opzichte van een andere munteenheid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Appreciatie en depreciatie

Arbeidsloon

Arbeidsloon (ook vaak loon, salaris, maandgeld of traktement) is de (meestal financiële) tegenprestatie voor arbeid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Arbeidsloon

Aristocratie

Aristocratie (Oudgrieks: Van Dale, Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, twaalfde druk Doorgaans geldt binnen een aristocratie dat het lidmaatschap erfelijk is.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Aristocratie

Artikelen van Confederatie

Eerste pagina van het document De Artikelen van Confederatie (Engels: Articles of Confederation and Perpetual Union, kortweg Articles of Confederation) was de eerste wettelijke regeling waaronder de Verenigde Staten van Amerika werden bestuurd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Artikelen van Confederatie

Astronomie

Paranal-observatorium in Chili Astronomie of sterrenkunde is de natuurwetenschap die zich bezighoudt met de waarneming en bestudering van alle fenomenen buiten de atmosfeer van de Aarde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Astronomie

Atheïsme

Atheïsme is de afwezigheid van geloof in een of meer goden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Atheïsme

Athene (stad)

Athene (Grieks: Αθήνα, Athína; fonetisch) (de θ klinkt als de th in het Engelse woord thing) is de hoofdstad en grootste stad van Griekenland en tevens het bestuurlijk centrum van de regio (periferia) Attica.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Athene (stad)

Atlantische Oceaan

De Atlantische Oceaan is de oceaan die de continenten Afrika en Europa in het oosten scheidt van de continenten Noord- en Zuid-Amerika in het westen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Atlantische Oceaan

Augsburg (stad)

Augsburg is een kreisfreie Stadt centraal in Zuid-Duitsland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Augsburg (stad)

Autopsie

''Anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp'', geschilderd door Rembrandt van Rijn Hans de Boer van het Academisch Medisch Centrum vertelt hoe men erachter komt waaraan iemand overleden is. Autopsie (Grieks: "met eigen ogen zien"), ook wel inwendige lijkschouw(ing), lijkopening, sectie of obductie, is het inwendig onderzoeken van het lichaam van een overleden persoon om onder andere de doodsoorzaak en overige ziekteprocessen te onderzoeken en/of vast te stellen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Autopsie

Avignon

| |- | | Avignon is een stad in het zuiden van Frankrijk, in het departement Vaucluse.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Avignon

Azteken

Azteekse Kalendersteen (replica) De Azteken of Mexica waren de dragers van een militaristische Meso-Amerikaanse beschaving die bestond tussen circa 1300 en 1521 in het huidige Mexico.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Azteken

Bacteriën

De bacteriën (Bacteria of Eubacteria) vormen een domein van eencellige, soms in kolonies levende micro-organismen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bacteriën

Baldakijn van Bernini

Het baldakijn van Bernini Het baldakijn van Bernini bevindt zich in de Sint-Pietersbasiliek te Rome boven het graf van de apostel Petrus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Baldakijn van Bernini

Balkan (schiereiland)

Sava en Donau de grenzen van het gebied vormen De Balkan (of het Balkanschiereiland) vormt het oostelijkste schiereiland van de drie grote schiereilanden in Zuid-Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Balkan (schiereiland)

Balthasar Bekker

Balthasar Bekker (Metslawier, 20 maart 1634 – Amsterdam, 11 juni 1698) was een Nederlands predikant en theoloog, een bestrijder van bijgeloof en een van de voorlopers van de Verlichting.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Balthasar Bekker

Banda-eilanden

provincie Molukken De Banda-eilanden (Indonesisch: Kepulauan Banda), soms kortweg Banda genoemd, vormen een groep van kleine vulkanische eilanden in de Bandazee en behoren tot de Indonesische eilandengroep de Molukken en de provincie Zuid-Molukken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Banda-eilanden

Bank (financiële instelling)

Een commerciële bank of kredietinstelling (ook secundaire bank genoemd) is een financieel instituut met een lopende rekening bij een centrale bank.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bank (financiële instelling)

Bank of England

Bank of England, afbeelding uit het Nordisk familjebok Bank of England, Leeds. De Bank of England is de centrale bank van het Verenigd Koninkrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bank of England

Barok (stijlperiode)

De Heilige Drievuldigheid door Hendrick van Balen Lodewijk XIV als Apollo door Charles Le Brun Vierstromenfontein door Gian Lorenzo Bernini in Rome Salta (Argentinië) De barok is een Europese stijlperiode die aan het begin van de 17e eeuw in Italië tot ontwikkeling kwam en tot in de eerste helft van de 18e eeuw voortduurde, en die zich kenmerkt door overdaad van vorm en heftigheid van gevoelsuitdrukking.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Barok (stijlperiode)

Barokmuziek

Barokmuziek is een vorm van westerse klassieke muziek gecomponeerd in de periode van de barok, die in de muziek loopt van ca.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Barokmuziek

Bartholomeusnacht

De Bartholomeusnacht door Giorgio Vasari (1572-1573) De Bartholomeusnacht of (Parijse) bloedbruiloft was het begin van een reeks massale moordpartijen op mensen die in Frankrijk de calvinistische geloofsleer aanhingen, hugenoten genoemd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bartholomeusnacht

Bartolomeu Dias

Beeld van Dias op Trafalgar Square (Londen) Bartolomeu Dias (ook Diaz, ca. 1450 – op zee nabij Kaap de Goede Hoop, 29 mei 1500) was een Portugees zeevaarder en ontdekkingsreiziger, die in 1488 als eerste Europeaan Kaap de Goede Hoop rondde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bartolomeu Dias

Basisonderwijs

Kinderen in het eerste jaar van het basisonderwijs in Parijs. Met basisonderwijs of primair onderwijs wordt het onderwijs bedoeld aan kinderen in de leeftijd van ongeveer vier jaar tot twaalf jaar (soms tot 13 of 14 jaar).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Basisonderwijs

Batavia (Nederlands-Indië)

Wapen van Batavia Stadhuis van Batavia, rond 1710 gebouwd, nu het Jakarta Historisch Museum. Tekening door Johannes Rach (1770) Opticaprent van Batavia in 1780 Reproductie van een plattegrond van Batavia uit circa 1627 Plattegrond van Batavia uit circa 1681 Japanse christen in Batavia door Andries Beeckman.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Batavia (Nederlands-Indië)

Bed

Gispen Droombed anno 1960. Een bed is een meubelstuk om in te slapen, en bestaat uit een ledikant met daarop een matras met beddengoed, zoals lakens en dekens of een dekbed, een dekbedovertrek en een hoofdkussen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bed

Bekeringsdrang

Bijbels die door een congregatie naar Baghram waren verstuurd, werden uiteindelijk in beslag genomen en verbrand. Bekeringsdrang of proselitisme is het streven om een individu of hele groep mensen te bekeren tot je eigen overtuiging.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bekeringsdrang

Belasting (fiscaal)

300px Ook via het heffen van een extra toeslag op goederen btw wordt belasting geïnd - een vorm van indirecte belasting Betaling van belastinggeld aan koning Karel V van Frankrijk in de 14e eeuw Belastingontvangers in de 16e eeuw door Marinus van Reymerswale Belasting is een rechtsband tussen de overheid en een rechtssubject (de belastingplichtige) waarbij een heffing of prestatie wordt opgelegd ten behoeve van een overheid met als doel in de openbare uitgaven te voorzien.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Belasting (fiscaal)

Belastingdruk

Belastingdruk is de mate waarin de belastingheffingen drukken op het besteedbaar inkomen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Belastingdruk

Beleg en val van Constantinopel (1453)

Het Beleg van Constantinopel in 1453 door de legers van het Ottomaanse Rijk onder leiding van sultan Mehmet II en de uiteindelijke Val van Constantinopel op de zondag van Pinksteren 29 mei 1453 betekende het einde van het Oost-Romeinse Rijk, dat overigens pas later de naam Byzantijnse Rijk kreeg.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Beleg en val van Constantinopel (1453)

Benedictus de Spinoza

Het betrouwbaarste portret van Spinoza zou deze prent kunnen zijn die was meegebonden in sommige vroege exemplaren van de ''Opera Posthuma'' uit 1677. Het portret in Wolfenbüttel is waarschijnlijk hierop gebaseerd.Nadler 2018, p. 183; met verwijzing naar Ekkart, ''Spinoza in beeld: Het onbekende gezicht'' Benedictus de Spinoza, gelatiniseerde vorm van Baruch Spinoza (Amsterdam, 24 november 1632 – Den Haag, 21 februari 1677) was een Nederlandse filosoof, politiek denker en exegeet uit de Gouden Eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Benedictus de Spinoza

Bengalen (gebied)

Locatie van Bengalen Bengalen is een regio in het noordoosten van het Indisch subcontinent die is onderverdeeld in de Indiase staat West-Bengalen en het land Bangladesh.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bengalen (gebied)

Beringstraat

De Beringstraat of Straat Bering (Engels: Bering Strait, Russisch: Берингов пролив; Beringov proliv) is de zeestraat gelegen tussen de Grote Oceaan en de Noordelijke IJszee.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Beringstraat

Berlijn

Berlijn (Duits: Berlin) is de hoofdstad van Duitsland en als stadstaat een deelstaat van dat land.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Berlijn

Beschaving

Beschaving of civilisatie is een bepaalde mate van menselijke ontwikkeling, hetzij op individueel, psychologisch niveau, hetzij op het sociologische niveau van een samenleving met een bepaalde mate van complexiteit, een maatschappij.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Beschaving

Bestuur

Een bestuur is een college dat krachtens formele bevoegdheid de aangelegenheden van een bepaalde organisatie (te denken valt bijv. aan een bedrijf, onderwijsinstelling of kerkelijke instantie) leidt en regelt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bestuur

Bestuursvorm

De bestuursvorm is de formele vorm van bestuur in een staat en wordt ook wel de staatsvorm genoemd, maar staatsvorm en bestuursvorm zijn niet gelijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bestuursvorm

Bier

5-litertapvaatje voor bier Bier is een licht alcoholische en koolzuurhoudende drank gemaakt met water, gefermenteerde mout en plantaardige bestanddelen, zoals kruiden en hop, (of extracten daarvan) die dienen voor de smaak en/of de houdbaarheid van het bier.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bier

Bijbel (christendom)

De Gutenbergbijbel, de eerste gedrukte Bijbel en het eerste boek dat is vervaardigd met de boekdrukkunst De Bijbel is het heilige boek van het christendom.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bijbel (christendom)

Bill of Rights (1689)

De Bill of Rights van 1689 De Bill of Rights is een wettelijk document dat in 1689 werd aangenomen door het parlement van Engeland, en die de basis vormde voor een democratische parlementaire monarchie in dat land.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bill of Rights (1689)

Bill of Rights (Verenigde Staten)

geratificeerd op 15 december 1791. De Bill of Rights is de naam van de eerste tien amendementen van de grondwet van de Verenigde Staten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bill of Rights (Verenigde Staten)

Boek (document)

Getijdenboek Van Reynegom (16e eeuw), Koning Boudewijnstichting Oude boeken Het boek is een veelgebruikte manier om informatie vast te leggen in de vorm van tekst en afbeeldingen op gebundeld papier en om deze informatie weer te geven, op te slaan en te verspreiden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Boek (document)

Boekdrukkunst

Oude boeken Boekdrukkunst is een mechanisch proces om geschriften te vermenigvuldigen door middel van een drukpers.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Boekdrukkunst

Boerenstand

De boerenstand bestaat uit een aantal sociale lagen in de agrarische wereld die voortkomen uit de economische waarde van het bedrijf.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Boerenstand

Boon

sojabonen ''Psophocarpus tetragonolobus'' (vleugelboon) kousenband) linzen ''Vicia faba'' (tuinboon) Een boon is een eetbaar zaad van een groot aantal soorten binnen de vlinderbloemenfamilie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Boon

Boston

Boston is de hoofdstad en grootste stad van de Amerikaanse staat Massachusetts.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Boston

Brandenburg-Pruisen

Brandenburg-Pruisen (Duits: Brandenburg-Preußen) is de benaming voor het keurvorstendom Brandenburg en het hertogdom Pruisen in de periode dat deze staten in personele unie werden geregeerd, van 1618 tot 1701.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Brandenburg-Pruisen

Brandewijn (drank)

Stellenbosch, Zuid-Afrika Brandewijn is een sterk alcoholische drank uit Noordwest-Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Brandewijn (drank)

Brandstapel

Brandstapel voor de crematie van de boeddhistische abt Chan Kusalo in Chiang Mai, Thailand Heksenverbranding (Derenburg, 1555). Afbeelding uit de ''Wickiana'' William Tyndale op de brandstapel in Vilvoorde Een brandstapel is een vuur waarop een menselijk lichaam wordt verbrand.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Brandstapel

Brazilië

Brazilië, officieel de Federale Republiek Brazilië of Federatieve Republiek Brazilië (Portugees: República Federativa do Brasil; IPA: bɾaˈziw), is een land in Zuid-Amerika grenzend aan Frans-Guyana, Suriname, Guyana, Venezuela, Colombia, Peru, Bolivia, Paraguay, Argentinië, Uruguay en de Atlantische Oceaan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Brazilië

Britse Oost-Indische Compagnie

East India House in Londen De Britse Oost-Indische Compagnie (Engels: East India Company, ook wel John Company) werd opgericht bij Koninklijk Besluit van koningin Elizabeth I op 31 december 1600.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Britse Oost-Indische Compagnie

Britse Rijk

Vlag van het Britse Rijk (1707-1800) Het Britse Rijk was het grootste imperium aller tijden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Britse Rijk

Brood

Russische broden Brood is een basisvoedingsmiddel gemaakt door een deeg op basis van meel te bakken, te koken of te stomen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Brood

Buiktyfus

Buiktyfus of tyfeuze koorts (vroeger bekend als zenuwzinkingskoorts of zinkenkoorts; niet te verwarren met vlektyfus) is een darminfectie met bacteriën van de soort Salmonella enterica, meer specifiek de ondersoort Salmonella enterica enterica.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Buiktyfus

Buitenechtelijk kind

"De onechte zoon" (Le fils naturel / L'enfant de l'amour) Atelier Ziesenis (1774) De wapenschilden van een Franse koning, de hertog van Orleans (met barensteel), een hertog van Anjou met rode schildzoom en een buitenechtelijk kind van de Franse koning Buitenechtelijk kind is een ouderwets begrip voor het kind van een alleengaande of alleenstaande moeder in maatschappijen en tijdsperioden waar het huwelijk tot religieuze en/of rechtelijke norm en standaard was verheven.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Buitenechtelijk kind

Bul (document)

Een pauselijke bul van Urbanus VIII uit 1637. Een bul is een officieel document van pausen, vorsten en universiteiten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bul (document)

Bureaucratie

Bureaucratie is een organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan regels onderheven procedures, verdeling van verantwoordelijkheid, hiërarchie en onpersoonlijke relaties.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Bureaucratie

Burgerij

''La sortie du bourgeois'', geschilderd door Jean Béraud (1889) De burgerij, burgerdom of bourgeoisie (uitgesproken als) is een sociale klasse van mensen in de middenklasse die hun macht of status ontlenen aan hun vermogen, opleiding en werk, anders dan de aristocraten, die hun status in eerste plaats aan hun familieachtergrond ontlenen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Burgerij

Buste (kunst)

Een buste of borstbeeld is een beeldhouwwerk dat enkel het hoofd, de borst en de schouders toont.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Buste (kunst)

Byzantijnse Rijk

Het Byzantijnse Rijk (Grieks: Βυζαντινή Αυτοκρατορία) (kortweg Byzantium of Oost-Romeinse Rijk, Grieks: Βασιλεία Ρωμαίων, Basileía Rhōmaíōn, Romeinse Rijk, ook wel Romania, Grieks: Ῥωμανία, Rhōmanía) was de voortzetting van het Romeinse Rijk in de oostelijke provincies dat in de late oudheid en de daaropvolgende middeleeuwen een groot deel van het oostelijke Middellandse Zeegebied besloeg, met als hoofdstad Constantinopel.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Byzantijnse Rijk

Caïro (stad)

| |- | | Caïro of Kairo/Cairo/Al-Qahira (Arabisch: القاهرة Al-Qāhira) is de hoofdstad van Egypte en bestaat uit de gouvernementen Caïro, Qaliubiya en Gizeh.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Caïro (stad)

Café

Café anno 1908, door Jean Béraud Brussel Londen Utrecht Een "fietscafé" in Wierden Interieur van Grand Café Americain in Amsterdam Café Papeneiland, een typisch Amsterdams bruin café, met de naam in het kenmerkende lettertype op de ramen geschilderd De Drie Gezusters in Groningen Een café, ook wel kroeg, knijp en bar genaamd, is een uitgaansgelegenheid waar dorpse of stadse zaken worden besproken onder het genot van allerlei soorten drank (sterke drank, wijn, bier, koffie, thee, frisdrank).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Café

Calais

Calais (Nederlands, niet meer gebruikelijk: Kales) is een stad en gemeente in het Franse departement Pas-de-Calais.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Calais

Calvinisme

Westerkerk te Amsterdam Het calvinisme is in strikte zin het theologische gedachtegoed van de hervormer Johannes Calvijn (1509-1564), met de daaruit voortvloeiende sociale en politieke leer.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Calvinisme

Caravaggio (schilder)

Caravaggio, voluit Michelangelo Merisi da Caravaggio (Milaan, 29 september 1571 - Porto Ercole, tegenwoordige gemeente Monte Argentario, 18 juli 1610), was een Italiaans kunstschilder die leefde in de periode van de barok.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Caravaggio (schilder)

Carl Philipp Emanuel Bach

Carl Philipp Emanuel Bach (Weimar, 8 maart 1714 – Hamburg, 14 december 1788) was een Duits componist.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Carl Philipp Emanuel Bach

Centralisme

Centralisme of centralisatie is het streven naar een organisatie of natie die zo veel mogelijk vanuit een centraal punt of zelfs door een centraal orgaan of persoon bestuurd wordt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Centralisme

Cesuur (geschiedenis)

Cesuur staat voor een verandering in ontwikkeling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Cesuur (geschiedenis)

Charivari (volksgericht)

Een charivari was een ritueel in de vorm van een volksgericht, waarbij een individu of een stel dat de sociale gedragsnormen had overtreden werd bespot en bestraft.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Charivari (volksgericht)

Charles Le Brun

Nicolas de Largillière, portret van Charles Le Brun, ca. 1685, Louvre, Parijs Charles Le Brun (Parijs, 24 februari 1619 — aldaar, 12 februari 1690) was een barokschilder uit de Franse school.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Charles Le Brun

China

China is een groot land met een zeer lange geschiedenis, een oude beschaving en cultuur in Oost-Azië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en China

Chinees Keizerrijk

Vlag van het Keizerrijk van 1889 tot 1911 Het Chinees Keizerrijk bestond tussen het jaar 221 v.Chr. en 1911.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Chinees Keizerrijk

Christendom

alt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Christendom

Christiaan Huygens

Christiaan Huygens (Den Haag, 14 april 1629 – aldaar, 8 juli 1695) was een vooraanstaande Nederlandse wis-, natuur- en sterrenkundige, uitvinder en schrijver van vroege sciencefiction.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Christiaan Huygens

Christian Wolff (filosoof)

Christian Wolff Christian Freiherr (von) Wolff (Breslau, 24 januari 1679 - Halle, 9 april 1754) was een Duitse rechtsgeleerde, filosoof, politiek denker en een van de belangrijkste figuren in de Duitse Verlichting.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Christian Wolff (filosoof)

Christoffel Columbus

Christoffel Columbus (Italiaans Cristoforo Colombo, Spaans Cristóbal Colón, Portugees Cristóvão Colombo, Latijn Christophorus Columbus; Genua, 1451 – Valladolid, 20 mei 1506) is de beroemdste ontdekkingsreiziger uit het tijdperk van de grote ontdekkingen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Christoffel Columbus

Chronometer

Chronometer, 1766 Chronometer, circa 1930 Zakhorloge, circa 1910 Een chronometer is een uurwerk waarvan de tijdsaanduiding voldoet aan de standaard van nauwkeurigheid zoals deze is opgesteld door het Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres (COSC).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Chronometer

Clair-obscur (schilderkunst)

Caravaggio, ''De Emmaüsgangers'' Badende vrouw'' Clair-obscur (Italiaans: chiaroscuro) is een techniek uit de schilderkunst, film en fotografie waarbij de licht-donkercontrasten sterker worden uitgebeeld dan ze in werkelijkheid vaak zijn.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Clair-obscur (schilderkunst)

Claudius Galenus

Claudius Galenus in een fantasieportret uit de 19e eeuw door Pierre Roch Vigneron Claudius Galenus (Pergamon, 129 – 199) was een Grieks/Romeinse arts die in de geschiedenis van de westerse geneeskunde een belangrijke plaats inneemt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Claudius Galenus

Clermont-Ferrand

Clermont-Ferrand (Occitaans: Clarmont-Ferrand, Clarmont, Clarmont d'Auvèrnhe of Clarmont d'Auvèrnha) is de hoofdstad van de voormalige Franse regio Auvergne en de belangrijkste stad in en tevens hoofdplaats van het departement Puy-de-Dôme.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Clermont-Ferrand

Common Sense (Thomas Paine)

Common Sense (Gezond verstand) is een pamflet geschreven door Thomas Paine.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Common Sense (Thomas Paine)

Congres van Wenen

Het Congres van Wenen of Weens Congres is een reeks formele en informele bijeenkomsten van ruim 200 Europese regeringsleiders, hun diplomaten en andere belanghebbenden na de val van Napoleon in 1814 en 1815, waaronder de overwinnende mogendheden het koninkrijk Pruisen, Keizerrijk Oostenrijk, Keizerrijk Rusland en het Verenigd Koninkrijk, met als doel een plan voor de Europese vrede op effectieve wijze gezamenlijk te regelen en vast te leggen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Congres van Wenen

Conjunctuur

Conjunctuur of fluctuatie is de verandering van het groeipercentage van de economie of de productie op de korte termijn.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Conjunctuur

Constantijn de Grote

Flavius Valerius Aurelius Constantinus (Naissus, 27 februari ca. 273 of 280 – Ancyrona, 22 mei 337), beter bekend als Constantijn (I) de Grote, was een Romeins keizer.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Constantijn de Grote

Constantinopel

Kaart van Constantinopel met de stadsmuren Constantinopel in het Byzantijnse Rijk. Hagia Sophia gotische stijl (Franse miniatuur, na 1455)Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Français 9087, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8449038d/f424.item.r.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Constantinopel

Constitutie

Constitutie onder Napoléon van 1805 (Archives Nationales, Frankrijk) Een constitutie is een samenhangend geheel van regels die de fundamentele beginselen en hoofdregels beschrijven die betrekking hebben op de inrichting en organisatie van een staat, (internationale) organisatie of bedrijf; het bestuur er van en op de verhouding tussen die entiteit en zijn burgers, leden of medewerkers.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Constitutie

Continent

Een continent is een zeer grote landmassa die niet of vrijwel niet met andere landmassa's verbonden is, en die zo groot is dat er plekken zijn waar een landklimaat of overgangsklimaat heerst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Continent

Contrareformatie

Concilie van Trente (1545-1563) De Katholieke Reformatie, Katholieke Hervorming of Contrareformatie was de hervormingsbeweging binnen de Katholieke Kerk die aanving tijdens de 16e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Contrareformatie

Conventie

Een conventie is een gangbare of verwachte manier van handelen binnen een groep of gemeenschap.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Conventie

Cuius regio, eius religio

Cuius regio, eius religio (”wiens gebied, diens religie”), ook cuius regio, illius religio, is de Latijnse omschrijving van de rechtsregel waarnaar volgens de Godsdienstvrede van Augsburg (1555) in de diverse vooral Duitse staten van het Heilige Roomse Rijk moest worden gehandeld ten aanzien van de godsdienst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Cuius regio, eius religio

Cultuur

Cultuur is dat wat de mens schept.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Cultuur

Curaçao

Curaçao (Papiaments: Kòrsou), officieel: Land Curaçao (Papiaments: Pais Kòrsou, Engels: Country Curaçao), is een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Curaçao

De dame met de hermelijn

De dame met de hermelijn is een schilderij van Leonardo da Vinci.

Bekijken Vroegmoderne tijd en De dame met de hermelijn

De facto

De facto is Latijn voor "in feite" of "in de praktijk".

Bekijken Vroegmoderne tijd en De facto

De geograaf

De geograaf is een gecompliceerd schilderij waarop de Hollandse meester Johannes Vermeer het belang van onderzoek en wetenschap naar voren brengt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en De geograaf

De humani corporis fabrica libri septem

Handgekleurde houtsnede van Johan Stefan van Kalkar 7e houtsnede van Vesalius De humani corporis fabrica libri septem ('Over de bouw van het menselijk lichaam in zeven boeken') is een anatomieboek geschreven door Andreas Vesalius en gepubliceerd in Bazel in 1543.

Bekijken Vroegmoderne tijd en De humani corporis fabrica libri septem

De iure belli ac pacis

De iure belli ac pacis (Over het recht van oorlog en vrede) is een boek van Hugo de Groot uit 1625.

Bekijken Vroegmoderne tijd en De iure belli ac pacis

De jure

De jure, in klassiek Latijn gespeld als de iure, is een uitdrukking die "volgens het recht" betekent.

Bekijken Vroegmoderne tijd en De jure

De Staalmeesters

De Staalmeesters is de naam waaronder het schilderij De waardijns van het Amsterdamse lakenbereidersgilde bekendstaat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en De Staalmeesters

Dejima

Situering van Deshima op een zijdeschilderij (Kawahara Keiga, ca. 1833-36) Dejima of Deshima, is een voormalig kunstmatig, waaiervormig eilandje van nog geen anderhalve hectare in de haven van Nagasaki in Japan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dejima

Demografie van Europa

Groei en afname van de bevolking in de Europese landen in 2009 Bevolkingsdichtheid in Europa De demografie van Europa is zowel in historisch als in cultureel opzicht een zeer belangrijk gegeven.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Demografie van Europa

Dertien koloniën

De dertien koloniën (Engels: Thirteen Colonies) waren de Britse koloniën aan de oostkust van Noord-Amerika die in 1775 in opstand kwamen en op 4 juli 1776 hun onafhankelijkheid uitriepen als de Verenigde Staten van Amerika.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dertien koloniën

Dertigjarige Oorlog

De Dertigjarige Oorlog (1618–1648) was een grootschalig conflict waar de meeste Europese mogendheden bij betrokken waren.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dertigjarige Oorlog

Desiderius Erasmus

Erasmus, met een pseudoniem Desiderius Erasmus en met een loconiem Erasmus Roterodamus (Rotterdam, 28 oktober 1466, 1467 of 1469 – Basel, 12 juli 1536) was een Nederlands humanist, katholiek theoloog, filosoof, filoloog en pedagoog.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Desiderius Erasmus

Dialect

Dialect is in de taalkunde de benaming voor een talige variëteit die niet als standaardtaal geldt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dialect

Difterie

Difterie, vroeger ook bekend als kroep, is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie (Corynebacterium diphtheriae), die via hoesten van mens op mens wordt overgebracht.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Difterie

Dominee

Het woord dominee (afgekort ds. of da. voor een vrouwelijke dominee) is een aanspreektitel voor een predikant, zoals professor dat is bij een hoogleraar.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dominee

Donatello

Bargello Donatello (Florence, 1386 - aldaar, 13 december 1466) was een Italiaans beeldhouwer die werkzaam was in de vroege renaissance.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Donatello

Donato Bramante

Donato Bramante Donato Bramante (Fermignano (bij Urbino), 1444 – Rome, 11 april 1514) was een Italiaanse architect en kunstschilder, die tijdens de Italiaanse renaissance werkte in Florence en Rome.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Donato Bramante

Dorische orde

Tempel in de Dorische orde: de Tempel van Hephaistos in Athene Dorisch kussenkapiteel van de Hera-tempel in Olympia De Dorische orde is de oudste van de drie bekendste bouworden uit de Griekse oudheid (de andere zijn de Ionische en de Korinthische orde).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dorische orde

Droit divin

Karel I van Engeland wordt gekroond door een hand uit een wolk, mogelijk God. Het droit divin is het goddelijk recht waarmee absolute christelijke vorsten hun gezag legitimeerden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Droit divin

Duits

'''— ''Het Duitse taalgebied'' —''' Verspreiding van het Duits in West- en Midden-Europa Verspreiding in de wereld Het Duits (Deutsch) is een taal behorende tot de West-Germaanse tak van de Germaanse talen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Duits

Duitse Keizerrijk

Het Duitse Keizerrijk, zijn provincies en 25 Bondslanden Het Duitse Keizerrijk (Duits: Deutsches Kaiserreich) is de onofficiële benaming voor de periode tussen 18 januari 1871 en 9 november 1918 waarin het Duitse Rijk een semi-constitutionele monarchie was.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Duitse Keizerrijk

Duitse talen en dialecten

De Duitse talen en dialecten in het Duits aangeduid als deutsche Mundarten, is een groep West-Germaanse talen en dialecten die gesproken worden in Duitsland, België (de Duitse kantons), Luxemburg, Frankrijk (Elzas-Lotharingen), het Duitstalige gedeelte van Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk en Italië (Zuid-Tirol en een aantal enclaves).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Duitse talen en dialecten

Dynastie

Een dynastie is een opeenvolging van heersers die tot eenzelfde familie behoren.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dynastie

Dysenterie

Dysenterie is een zware vorm van diarree die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van bloed in de ontlasting.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Dysenterie

Edict van Nantes

kasteel van de hertogen van Bretagne in Nantes, waar het Edict werd uitgevaardigd Het Edict van Nantes was een op 13 april 1598 door koning Hendrik IV van Frankrijk uitgevaardigd edict.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Edict van Nantes

Edirne (stad)

Edirne (Nederlands (in historische context): Adrianopel; Grieks: Αδριανούπολις, Adrianoúpolis; Bulgaars: Одрин', Odrin) is een stad in het Europese deel van Turkije in het historische Thracië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Edirne (stad)

Eduard I van Engeland

Eduard I (Engels: Edward) (Palace of Westminster, Westminster, 17 juni 1239 — Burgh by Sands, 7 juli 1307) was koning van Engeland van 1272 tot 1307.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Eduard I van Engeland

Eduard II van Engeland

Eduard II van Carnarvon (Engels: Edward, Caernarfon (Wales), 25 april 1284 – Berkeley Castle (Gloucestershire), 21 september 1327) was koning van Engeland van 1307 tot 1327.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Eduard II van Engeland

Eduard III van Engeland

Eduard III (Engels: Edward) (Windsor Castle, 13 november 1312 – Richmond upon Thames, 21 juni 1377) was koning van Engeland van 1327 tot 1377.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Eduard III van Engeland

Eigendom

Eigendom in juridische zin is het recht van een rechtssubject om over een zaak (stuk grond, voorwerp, hoeveelheid contant geld enz.) of goed naar eigen goeddunken te beschikken en anderen van deze beschikking in - of uit te sluiten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Eigendom

Eikel (vrucht)

Eikels van de wintereik Een ontkiemde eikel van ''Quercus robur'' ''Quercus ithaburensis ssp.macrolepis'' Een eikel of een aker is de vrucht van een eik.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Eikel (vrucht)

Elizabeth I van Engeland

Tower van Londen 1593. Elizabeth I (Greenwich, 7 september 1533 – Richmond upon Thames, 24 maart 1603) was koningin van Engeland en van Ierland vanaf 17 november 1558 tot haar dood.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Elizabeth I van Engeland

Elzas

De Elzas (Frans: Alsace, Duits: Elsass, Alemannisch: Elsàss) is een streek en bestuurlijk gebied in het uiterste noordoosten van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Elzas

Emancipatie

Emancipatie (van het Latijnse emancipatio) is het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Emancipatie

Engeland

Engeland (Engels: England) is een voormalig koninkrijk en maakt als constituerend land met Noord-Ierland, Schotland en Wales deel uit van één soevereine staat: het Verenigd Koninkrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Engeland

Engelse Burgeroorlog

De Engelse Burgeroorlog is de oorlogsperiode in de koninkrijken Engeland, Schotland en Ierland tussen 1642 en 1651.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Engelse Burgeroorlog

Epidemie

Voorbeeld van een epidemie: de Ebola-uitbraak in West-Afrika in 2014 Een militair ziekenhuis in Kansas tijdens de uitbraak van de Spaanse griep (1918-1919) Een epidemie (Grieks: epidémios, wat betekent: "over de (gehele) bevolking") is een verschijnsel dat meestal in ongunstige zin optreedt in een kleiner of groter gebied van mens of dier.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Epidemie

Erfopvolging

Erfopvolging of successie is in het algemeen de manier waarop is geregeld hoe een nalatenschap van een persoon bij overlijden overgaat op anderen, het begrip komt uit de vroege middeleeuwen waar het onder het feodalisme belangrijk was wie de nieuwe houder, bezitter of eigenaar werd van een erf.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Erfopvolging

Essen (Noordrijn-Westfalen)

Essen is een kreisfreie Stadt, gelegen in het Ruhrgebied in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Essen (Noordrijn-Westfalen)

Etiquette

Etiquette op een bal in Londen in het victoriaans tijdperk. De etiquette of het decorum is een geheel van cultuurgebonden beleefdheidsregels en de omgangsvormen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Etiquette

Europa (werelddeel)

Europa is het werelddeel dat zich bevindt ten westen van het werelddeel Azië en ten noorden van het werelddeel Afrika.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Europa (werelddeel)

Europese kolonisatie

Europese kolonisatie is de historische kolonisatie van andere werelddelen door (met name West-)Europese landen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Europese kolonisatie

Evangelie volgens Matteüs

Het Evangelie volgens Matteüs (vaak kortweg Matteüs of Mattheüs genoemd) is een van de vier evangeliën in het Nieuwe Testament van de christelijke Bijbel.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Evangelie volgens Matteüs

Excommunicatie

''De excommunicatie van Robert de Vrome'' (Jean-Paul Laurens) Excommunicatie, afsnijding of in de ban doen is het uit een kerkelijke gemeenschap uitstoten van iemand die volgens de gezagsdragers volhardt in de zonde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Excommunicatie

Experiment

''Een experiment met een vogel in een luchtpomp'', Joseph Wright of Derby, 1768 Een experiment of proef is een zorgvuldig opgezette en nauwkeurige observatie van een stukje werkelijkheid dat kan worden uitgevoerd om een wetenschappelijke hypothese te testen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Experiment

Factie

Een factie is een politieke groepering, met name als die deel uitmaakt van een grotere groep.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Factie

Factorij

De Nederlandse factorij in Hirado. 17e-eeuwse gravure Het kasteel Elmina Een factorij was een handelspost in het buitenland die fungeerde als steunpunt voor de overzeese handel in de 17de en 18de eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Factorij

Federalisme

Het federalisme is een staatsvorm waarin de soevereiniteit wordt gedeeld tussen het centrale, nationale of federale niveau en de deelstaten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Federalisme

Feodalisme

Graaf Willem I van Normandie - Tapijt borduursel Piramidevoorstelling van het feodaal leenstelsel, volgens moderne opvattingen een te eenvoudige manier van denken Het feodalisme of de feodaliteit (van het Latijnse feudum of leen) is het gelaagde machts-, bestuurs- en samenlevingssysteem gebaseerd op een leenstelsel dat zich in grote delen van Europa ontwikkelde na de Val van het West-Romeinse Rijk (circa 500) tot in de nieuwe tijd (circa 1500).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Feodalisme

Fernand Braudel

Gedenkplaquette in Parijs Fernand Braudel (Luméville-en-Ornois, 24 augustus 1902 – Cluses, 27 november 1985) was een Frans historicus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Fernand Braudel

Filippo Brunelleschi

Filippo Brunelleschi (Florence, 1377 – aldaar, 15 april 1446) was een architect, ingenieur, goudsmid en beeldhouwer uit de Italiaanse renaissance.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Filippo Brunelleschi

Filips II van Spanje

Filips II (Valladolid, 21 mei 1527 – San Lorenzo de El Escorial, 13 september 1598) was heerser over Castilië en Aragón (deze landen vormden samen Spanje), Napels, Sicilië, de Spaanse Nederlanden en Portugal.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Filips II van Spanje

Filips IV van Frankrijk

Filips IV van Frankrijk, bijgenaamd de Schone (Frans: Philippe le Bel), (Fontainebleau, 1268 - Fontainebleau, 29 november 1314) was koning van Frankrijk van 1285 tot 1314.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Filips IV van Frankrijk

Foelie

kiemwit (de muskaatnoot), een zwarte zaadhuid (de dop), en een rode zaadmantel. foelie Foelie (ook: folie) is een in de keuken gebruikte specerij met een vrij zachte smaak.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Foelie

Founding Fathers

Capitool. De Founding Fathers zijn de grondleggers van de Verenigde Staten van Amerika.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Founding Fathers

Francesco Petrarca

Standbeeld in de Uffizi, Florence Francesco Petrarca (ook Francesco Petracco) (Arezzo, 20 juli 1304 – Arquà Petrarca, 19 juli 1374) was een Italiaans dichter en prozaschrijver en de grondlegger van het humanisme.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Francesco Petrarca

Franche-Comté

Het Franche-Comté (Arpitaans: Franche-Comtât, Nederlands: het vrijgraafschap Bourgondië) is een voormalige provincie en regio van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Franche-Comté

Frankrijk

Frankrijk (Frans: France), officieel de Franse Republiek (République française; uitspraak), is een land in West-Europa en qua oppervlakte het op twee na grootste Europese land.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Frankrijk

Frankrijk in de Middeleeuwen

Dit artikel behandelt de geschiedenis van Frankrijk in de Middeleeuwen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Frankrijk in de Middeleeuwen

Frans

Het Frans (français) is de meest gesproken Gallo-Romaanse taal.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Frans

Frans Hals

Rijksmuseum, Amsterdam (voltooid door Pieter Codde Wallace Collection, Londen De vrolijke drinker'', ca. 1628-1630, Rijksmuseum Amsterdam ''Zigeunermeisje'', 1628-1630, Louvre, Parijs Portret van Isaak Abrahamsz Massa, 1626, Art Gallery of Ontario, Toronto Frans Hals (Antwerpen, 1582/1583 – Haarlem, 26 augustus 1666) geldt als een van de belangrijkste Oude Hollandse Meesters.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Frans Hals

Franse Oost-Indische Compagnie

Wapen van de Franse Oost-Indische Compagnie De Franse Oost-Indische Compagnie (Frans: Compagnie française des Indes Orientales) was een commerciële onderneming die werd gesticht in 1664, als tegenhanger van de Nederlandse en Britse Oost-Indische Compagnieën.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Franse Oost-Indische Compagnie

Franse Revolutie

Jeanne-Louise (Nanine) Vallain (1767-1815), Museum van de Franse Revolutie De Franse Revolutie (1789–1799)"Het is gebruikelijk de omwenteling te laten beginnen met de bijeenkomst van de Staten-Generaal op 5 mei 1789 en te laten eindigen óf met de val van Robespierre (27 juli 1794), óf met de staatsgreep van Bonaparte (24 dec.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Franse Revolutie

Frederik II van Pruisen

von Katte aanzien. Frederik de Grote als kroonprins door Antoine Pesne (1736) Hij leefde apart van zijn echtgenote Elisabeth Christine van Brunswijk-Bevern, die hij enkel ontmoette bij staatsaangelegenheden. Wilhelmina, als kinderen, door Antoine Pesne, ca. 1715 Slot Rheinsberg Jean François de Troy, Die Liebeserklärung, 1731.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Frederik II van Pruisen

Frederik Willem I van Pruisen

Het tabakscollege aan het werk - Frederik II zit rechts vooraan Jachtslot Stern in de bossen van Potsdam, gebouwd door Cornelis van den Bosch, afkomstig uit Haarlem Frederik Willem I (Duits: Friedrich Wilhelm I.) (Berlijn, 14 augustus 1688 – Potsdam, 31 mei 1740) was koning in Pruisen en keurvorst van Brandenburg (als Frederik Willem II) van 1713 tot zijn dood.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Frederik Willem I van Pruisen

Fronton (bouwkunde)

Metope, F:Geison, G:Timpaan of Fronton, H:Cimaas, I:Akroterion Diverse soorten fronton Het fronton is in de bouwkunde de bekroning van een gevel, venster of ingang in driehoeks- of segmentvorm.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Fronton (bouwkunde)

Fysiologie

Fysiologie is de biologische wetenschap die de levensverrichtingen (zoals de stofwisseling) van organismen bestudeert.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Fysiologie

Galileo Galilei

Viviani, 1892, Tito Lessi Geboortehuis van Galilei in Pisa Galileo Galilei (Pisa, 15 februari 1564 – Arcetri, Florence, 8 januari 1642) was een Italiaans natuurkundige, astronoom, wiskundige en filosoof.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Galileo Galilei

Ganges (rivier)

De Ganges is een 2510 km lange rivier die door India en Bangladesh stroomt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ganges (rivier)

Gdańsk

Zicht op de oude haven aan de rivier de Motława, voor 1945 Mottlau Gdańsk (uitspraak.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gdańsk

Geestelijke

Geestelijken Een geestelijke is iemand die, vaak door een bepaalde religieuze wijding, de bevoegdheid heeft gekregen om godsdienstonderricht te geven en/of bepaalde gewijde handelingen te verrichten en/of religieuze bestuursfuncties uit te oefenen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geestelijke

Geletterdheid

Geletterdheid (van het Latijnse litteratus) is de vaardigheid om informatie te verwerven, te verwerken en gericht te gebruiken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geletterdheid

Genève (stad)

Cathédrale St. Pierre Het twaalf meter hoge standbeeld 'Broken Chair' van Daniel Berset, in 2007 opgericht ter ere van de slachtoffers van landmijnen en clusterbommen op de Place des Nations Genève (Frans: Genève; Arpitaans: Geneva; Duits: Genf; Italiaans: Ginevra; Reto-Romaans: Genevra) is een stad in Zwitserland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Genève (stad)

Geneesmiddel

Pillenbakje voor dagelijks gebruik, met vakindeling voor morgen, middag, avond en nacht Tilidine, een pijnstiller Een geneesmiddel, ook medicijn en medicament, is een chemische stof of complex van chemische stoffen met een beoogd farmacologisch, immunologisch of metabolisch effect op het (dierlijk of menselijk) lichaam.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geneesmiddel

George Washington

George Washington (Westmoreland County (Virginia), 22 februari 1732 – Mount Vernon (Virginia), 14 december 1799) was generaal, opperbevelhebber van de koloniën in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, slavenhouder en de eerste president van de Verenigde Staten van 1789 tot 1797.

Bekijken Vroegmoderne tijd en George Washington

Gerbrand Adriaensz. Bredero

Monument voor Bredero in Amsterdam Gerbrand Adriaenszoon Bredero (Amsterdam, 16 maart 1585 – aldaar, 23 augustus 1618) was een Nederlands dichter, toneelschrijver en rederijker, niet van hooggecultiveerde renaissanceliteratuur, maar van een volkse dichtkunst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gerbrand Adriaensz. Bredero

Gerst

Gerst (Hordeum vulgare) is een graansoort.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gerst

Geschiedenis

allegorie van geschiedenis), Nikolaos Gyzis, 1892 Geschiedenis is onder meer de vakdiscipline die zich bezighoudt met de studie van chronologische ordening van gebeurtenissen in het verleden, zich daarbij baserend op een kritisch onderzoek van bronnen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis

Geschiedenis van de westerse beschaving

De geschiedenis van de westerse beschaving valt grotendeels samen met de geschiedenis van Europa en wordt ingedeeld in verschillende periodes.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van de westerse beschaving

Geschiedenis van Denemarken

Kaart van Denemarken uit 1630 De geschiedenis van Denemarken kan worden verdeeld in verschillende perioden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Denemarken

Geschiedenis van Duitsland

Dit artikel geeft een overzicht van de geschiedenis van Duitsland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Duitsland

Geschiedenis van Engeland

Deze geschiedenis van Engeland beschrijft de prehistorie en de geschiedenis van het grootste en dichtstbevolkte deel van het Verenigd Koninkrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Engeland

Geschiedenis van Europa

Dit artikel is een overzicht van de (menselijke) geschiedenis van het werelddeel Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Europa

Geschiedenis van Frankrijk

Dit artikel geeft beknopt en chronologisch de geopolitieke en culturele ontwikkelingen van de geschiedenis van Frankrijk weer.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Frankrijk

Geschiedenis van Japan

Dit artikel beoogt een overzicht te geven van de geschiedenis van Japan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Japan

Geschiedenis van Nederland

De geschiedenis van Nederland is het verhaal van het gebied van het huidige Nederland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Nederland

Geschiedenis van Portugal

Hendrik de Zeevaarder De geschiedenis van Portugal is de geschiedenis van een oud Europees land, waarvan de oorsprong teruggaat tot de vroege middeleeuwen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Portugal

Geschiedenis van Rusland

De koloniale groei van het Russische rijk en de Sovjetunie tussen 1300 en 1945 De geschiedenis van Rusland beslaat een lange en veelbewogen reeks eeuwen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Rusland

Geschiedenis van Schotland

De geschiedenis van Schotland is de geschiedenis van het deel van het Verenigd Koninkrijk dat Schotland heet.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Schotland

Geschiedenis van Servië

Dit artikel geeft een overzicht van de geschiedenis van Servië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Servië

Geschiedenis van Spanje

Dit artikel geeft een overzicht van de geschiedenis van Spanje.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Spanje

Geschiedenis van Zweden

Dit artikel beschrijft de geschiedenis van Zweden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Zweden

Geschiedenis van Zwitserland

Dit artikel beschrijft de geschiedenis van Zwitserland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedenis van Zwitserland

Geschiedfilosofie

Universiteit van Berlijn (foto uit 1900), de eerste universiteit die - met Hegel - geschiedfilosofie in haar aanbod opnam. Geschiedfilosofie, ofwel wijsbegeerte der geschiedenis, is een tak van de filosofie die zich enerzijds bezighoudt met de betekenis die mogelijk kan worden toegekend aan de menselijke geschiedenis en anderzijds de praktijk van geschiedschrijving analyseert.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geschiedfilosofie

Geur

Honden kunnen zeer goed geuren onderscheiden. Geur wordt veroorzaakt door de inwerking op het reukorgaan in de neus door aerosolen of gassen, kleine moleculaire deeltjes die verdampen uit een stof.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geur

Gewas

Een gewas is een plantensoort, die geteeld wordt voor de productie van planten in de tuinbouw, akkerbouw of sierteelt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gewas

Geweten

Illustratie van François Chifflart, voor ''La conscience'' van Victor Hugo Het geweten (Duits: Gewissen, Grieks: syneidèsis, Latijn: conscientia, dat wil zeggen "bij of met zichzelf weten") vergelijkt een aangeleerde of ingeboren ethische norm met een praktische situatie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Geweten

Giambattista Vico

Giambattista Vico of Giovan Battista Vico (Napels, 23 juni 1668 - aldaar, 23 januari 1744) was een Italiaans filosoof, jurist en een voorloper van de geschiedfilosofie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Giambattista Vico

Gian Lorenzo Bernini

Gian Lorenzo Bernini (Napels, 7 december 1598 - Rome, 28 november 1680) was een Italiaanse architect en beeldhouwer uit de barokperiode.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gian Lorenzo Bernini

Gietijzer

Gietijzeren pan Gietijzer is een gegoten staalsoort.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gietijzer

Glorious Revolution

Westerwolde De Glorious Revolution (in het Nederlands ook bekend als de Roemrijke omwenteling en de Glorieuze overtocht) was de machtsovername door de Nederlandse stadhouder Willem III van Oranje-Nassau en zijn echtgenote Maria Stuart als koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland in 1688-1689.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Glorious Revolution

God (christendom)

God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest door El Greco Binnen het christendom is God het eeuwig wezen, dat alle dingen schept en behoudt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en God (christendom)

God (monotheïsme)

God is in monotheïstische religies het Opperwezen, een hogere macht die de unieke schepper en onderhouder is van al het bestaande.

Bekijken Vroegmoderne tijd en God (monotheïsme)

Goddelijke voorzienigheid

Alziend oog in een kerk in ArgentiniëHier hoort een citaat die het verband met het lemma Goddelijke Voorzienigheid verduidelijkt. Voorzienigheid Gods of Goddelijke voorzienigheid is een in de klassieke oudheid en later in het christendom gebruikte term waarmee de veronderstelde universele almacht en handelende aanwezigheid van een God in de wereld wordt aangeduid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Goddelijke voorzienigheid

Godsdienstoorlog

Een godsdienstoorlog is een oorlog veroorzaakt door godsdienstige verschillen of gelegitimeerd door godsdienstige argumenten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Godsdienstoorlog

Godsdienstvrede van Augsburg

Titelblad van het verdrag. De Godsdienstvrede van Augsburg was een vredesovereenkomst die op 25 september 1555 – na veertig jaar van religieuze twisten in het Heilige Roomse Rijk, met als hoogtepunten de Schmalkaldische Oorlog (1546-1552) en de Vorstenopstand – in de vrije rijksstad Augsburg getekend werd tussen de Habsburgse keizer Karel V, vertegenwoordigd door zijn broer Ferdinand, en de katholieke rijksgroten aan de ene kant, en het Schmalkaldisch Verbond aan de andere kant.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Godsdienstvrede van Augsburg

Godsdienstvrijheid

''Freedom of Worship'', een schilderij van Norman Rockwell uit 1943 Godsdienstvrijheid (ook wel vrijheid van godsdienst, vrijheid van religie of religievrijheid genoemd) is een van de klassieke grondrechten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Godsdienstvrijheid

Goed en kwaad

Goed en kwaad is een tegenstelling of spanning die in vele religies, filosofieën, mythen en andere verhalen wordt aangetroffen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Goed en kwaad

Golf (natuurkunde)

Enkelvoudige harmonische trilling Een golf is een zich ruimtelijk voortplantende verandering (verstoring) of trilling van een plaats- en tijdsafhankelijke fysische grootheid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Golf (natuurkunde)

Gottfried Wilhelm Leibniz

Gottfried Wilhelm (von) Leibniz, ook als Leibnitz gespeld (Leipzig, 1 juli 1646 – Hannover, 14 november 1716), was een veelzijdige Duitse wiskundige, filosoof, logicus, natuurkundige, historicus, rechtsgeleerde en diplomaat, die wordt beschouwd als een van de grootste denkers van de 17e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gottfried Wilhelm Leibniz

Gouden eeuw (metafoor)

Het Gouden Tijdperk door Pietro da Cortona Een gouden eeuw of gouden tijdperk is een periode in de geschiedenis van een land of cultuur dat op een bepaald gebied boven andere periodes uitsteekt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gouden eeuw (metafoor)

Gouverneur-generaal

Australië (David Hurley) en Nieuw-Zeeland (Cindy Kiro), in Londen in 2022 voor het platina regeringsjubileum van Elizabeth II. Gouverneur-generaal is in veel onderhorige (speciaal koloniale) gebieden de titel van de hoogste gezagsdrager.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gouverneur-generaal

Graafschap Henegouwen

Topografische kaart van het graafschap Henegouwen in de late 14e eeuw. Het graafschap Henegouwen was een vorstendom dat zijn naam heeft ontleend aan de reeds tijdens de Karolingische periode bestaande Henegouw (pagus Hanoniensis), die later het zuidelijk deel van het graafschap vormde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Graafschap Henegouwen

Graafschap Holland

Het graafschap Holland was een graafschap binnen het Rooms-Duitse Rijk, waarvan het gebied uiteindelijk ongeveer overeenkwam met de provincies Noord- en Zuid-Holland zonder de Zuid-Hollandse eilanden en met de eilanden Terschelling, Vlieland, Urk en Schokland, die later zijn overgeheveld naar andere provincies.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Graafschap Holland

Graafschap Tirol

Het graafschap Tirol was van de twaalfde eeuw tot 1805 een vazal van het Heilige Roomse Rijk en onderdeel van de Oostenrijkse Kreits.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Graafschap Tirol

Graafschap Zeeland

Het graafschap Zeeland was, zoals de andere gewesten in de Nederlanden, tot aan de Bourgondische tijd relatief zelfstandig.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Graafschap Zeeland

Granada (stad)

Granada is een stad en gemeente in Andalusië, in het zuidoosten van Spanje, en is de hoofdstad van de provincie Granada.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Granada (stad)

Gravure

Albrecht Dürer, ''Melencolia'' (gravure) Marie-Antoinette Staalgravure uit 1853 Een gravure is een afdruk in diepdruk-techniek van een afbeelding of een tekst die in een metalen plaat is gegraveerd (gesneden).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Gravure

Grieks-Orthodoxe Kerk

De Grieks-Orthodoxe Kerk of de Kerk van Griekenland (Grieks: Εκκλησία της Ελλάδος, Ekklēsía tês Helládos) is een van de vijftien autocefale oosters-orthodoxe kerken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Grieks-Orthodoxe Kerk

Griep

Griep of influenza is een ziekte die wordt veroorzaakt door het influenzavirus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Griep

Grondwet

De ''Magna Carta'' uit 1215, een van de eerste documenten met kenmerken van een grondwet. In het staatsrecht is een constitutie de grondslag van een staat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Grondwet

Grondwet van de Verenigde Staten

Eerste bladzijde van de Grondwet van de Verenigde Staten. De Syng inkstand, waarmee de Grondwet was ondertekend. De Grondwet van de Verenigde Staten (Engels: Constitution of the United States) is de hoogste wet van de Verenigde Staten van Amerika en de oudste geschreven grondwet die nog van kracht is.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Grondwet van de Verenigde Staten

Groothertogdom Toscane

Het groothertogdom Toscane (Italiaans: Granducato di Toscana, Latijn: Magnus Ducatus Etruriae) was een Centraal-Italiaanse monarchie die bestond, met onderbrekingen, van 1569 tot 1859.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Groothertogdom Toscane

Grootvorstendom Moskou

Het grootvorstendom Moskou (Russisch: Великое Княжество Московское, Velikoje Knjazjestvo Moskovskoje) was een laat-middeleeuws Russisch vorstendom met als hoofdstad Moskou, en de voorgangerstaat van het vroegmoderne tsaardom Rusland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Grootvorstendom Moskou

Grote mogendheid

Als grote mogendheid – soms ook supermacht of wereldmacht – worden gewoonlijk die staten aangeduid die door grote economische, politieke en militaire kracht de mogelijkheid hebben om druk uit te oefenen op de internationale politiek en de wereldeconomie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Grote mogendheid

Guinee

Guinee (uitspraak: ɣiˈne), voormalig Frans-Guinee, soms Guinee-Conakry genoemd en officieel de Republiek Guinee (Frans: République de Guinée), is grondwettelijk een presidentiële republiek in West-Afrika, gelegen aan de Atlantische Oceaan tussen Guinee-Bissau en Sierra Leone.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Guinee

Guy Fawkes

Guy Fawkes, ook wel Guido Fawkes, (York, 13 april 1570 – Londen, 31 januari 1606) was een Engels militair.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Guy Fawkes

Guyana

Guyana, officieel de Coöperatieve Republiek Guyana (Engels: Co-operative Republic of Guyana), is een land in het noorden van Zuid-Amerika, dat grenst aan Suriname, Brazilië en Venezuela.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Guyana

Habsburgse erflanden

De Habsburgse erflanden of Oostenrijkse erflanden (Duits: Habsburgische Erblande) bestonden uit een aantal gebieden in Oostenrijk, Slovenië, Italië, Tsjechië, Polen en Duitsland, die lange tijd werden geregeerd door Habsburgse vorsten uit het huis Habsburg.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Habsburgse erflanden

Habsburgse monarchie

De Habsburgse monarchie, de Oostenrijkse monarchie of het Habsburgse rijk is de historiografische term voor de landen die geregeerd werden door de Oostenrijkse tak van het huis Habsburg van 1526 tot 1804.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Habsburgse monarchie

Habsburgse Nederlanden

De Habsburgse Nederlanden was een benaming voor de Lage Landen gedurende de tijd dat ze geregeerd werden door vorsten uit het huis Habsburg.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Habsburgse Nederlanden

Handelskapitalisme

Het handelskapitalisme of vroegkapitalisme is een economisch systeem dat ontstond bij de opkomst van de rijke stedelijke gebieden in Noord-Italië en Vlaanderen in de hoge en late middeleeuwen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Handelskapitalisme

Hanze

Een hanze of hanza ('groep', 'schare' of 'gevolg', van het Oudhoogduits hansa) was een samenwerkingsverband van handelaren en steden tijdens de middeleeuwen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hanze

Hart en vaatstelsel

Vereenvoudigde voorstelling van de bloedsomloop De bloedsomloop of het bloedvaten- of vaatstelsel is het systeem van bloedvaten waardoorheen het bloed in een dierlijk organisme circuleert.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hart en vaatstelsel

Harvard-universiteit

Harvard Law School De Harvard-universiteit (Engels: Harvard University) is een Amerikaanse particuliere universiteit die hoofdzakelijk in Cambridge (Massachusetts) is gevestigd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Harvard-universiteit

Hausse

De internetzeepbel was een hausse die in het jaar 2000 haar hoogtepunt bereikte, waarna de bel uiteen spatte. Een hausse (ook wel stierenmarkt genoemd) is het overspannen hoogtepunt in een conjunctuur.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hausse

Haver

Haver (Avena sativa) is een eenjarige plant uit de grassenfamilie (Poaceae).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Haver

Heerlijkheid Ierland

De heerlijkheid Ierland (Engels: Lordship of Ireland, Latijn: Dominus Hiberniae) was de benaming voor het deel van Ierland dat tussen 1171 en 1541 door de Engelse koning werd beheerst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Heerlijkheid Ierland

Heerlijkheid Mechelen

De Heerlijkheid Mechelen was tot 1795 een kleine zelfstandige heerlijkheid geweest, bestaande uit de stad Mechelen en enkele omliggende gemeenten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Heerlijkheid Mechelen

Heilige Roomse Rijk

Het Heilige Roomse Rijk (Duits: Heiliges Römisches Reich, Italiaans: Sacro Romano Impero, Latijn: Sacrum Imperium Romanum, Frans: Saint Empire romain) was een rijk in Centraal-Europa en omringende gebieden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Heilige Roomse Rijk

Hendrik I van Guise

Hendrik I van Guise (Joinville, 31 december 1550 — Blois, 23 december 1588) was de oudste zoon van hertog Frans van Guise en Anna d'Este (dochter van Ercole II d'Este en Renate van Frankrijk).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hendrik I van Guise

Hendrik III van Frankrijk

Bal na het huwelijk met Louise van Lotharingen De moord op Hendrik III (Hugues Merle, 19e eeuw) Hendrik III (Fontainebleau, 19 september 1551 – Saint-Cloud, 2 augustus 1589, geboren als Alexandre Édouard de France, was koning van Frankrijk van 1574 tot 1589. Als Hendrik van Valois (Pools: Henryk Walezy, Litouws: Henrikas Valua) was hij de eerste verkozen monarch van het Pools-Litouwse Gemenebest met de dubbele titels van koning van Polen en grootvorst van Litouwen van 1573 tot 1575.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hendrik III van Frankrijk

Hendrik IV van Frankrijk

Neurenbergse jeton (of rekenpenning) met afbeelding van Hendrik IV. Maker: Hans Laufer. Hendrik IV (Pau (Navarra, nu Frankrijk), 13 december 1553 – Parijs, 14 mei 1610) was koning van Navarra (als Hendrik III) van 1572 tot 1610 en koning van Frankrijk van 1589 tot 1610.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hendrik IV van Frankrijk

Hendrik VIII van Engeland

Hendrik VIII (Greenwich, 28 juni 1491 — Westminster bij Londen, 28 januari 1547) was van 1509 tot 1547 koning van Engeland, heer van Ierland en later ook koning van Ierland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hendrik VIII van Engeland

Hertogdom Bourgondië

Het hertogdom Bourgondië was tussen 918 en het einde van de 15e eeuw een in hoge mate zelfstandig gebied binnen het Koninkrijk Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hertogdom Bourgondië

Hertogdom Bretagne

Het hertogdom Bretagne was een hertogdom, dat de opvolger was van het koninkrijk Bretagne in de vroege middeleeuwen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hertogdom Bretagne

Hertogdom Karinthië

Het hertogdom Karinthië was een hertogdom binnen het Heilige Roomse Rijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hertogdom Karinthië

Hertogdom Krain

Het hertogdom Krain (Sloveens: Vojvodina Kranjska, Duits: Herzogtum Krain) was van 1368 tot 1918 een kroonland van Oostenrijk-Hongarije,.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hertogdom Krain

Hertogdom Milaan

Het hertogdom Milaan was een hertogdom in Noord-Italië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hertogdom Milaan

Hertogdom Stiermarken

Het hertogdom Stiermarken (Duits: Herzogtum Steiermark; Sloveens: Vojvodina Stajerska) was een hertogdom dat zich bevond in hedendaags zuidelijk Oostenrijk en noordelijk Slovenië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hertogdom Stiermarken

Hoge middeleeuwen

gotisch bouwwerk Met hoge middeleeuwen, centrale middeleeuwen of volle middeleeuwen wordt door historici gewoonlijk die periode in de middeleeuwen in Europa bedoeld die duurde van ca.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hoge middeleeuwen

Hollandse Oorlog

De Hollandse Oorlog (1672-1679) of de Frans-Nederlandse Oorlog begon toen Frankrijk de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden binnenviel wegens zijn streven naar natuurlijke grenzen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hollandse Oorlog

Hollandse School

Hollandse School is een verouderde term om de Noord-Nederlandse schilderkunst in de Gouden Eeuw aan te duiden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hollandse School

Honderdjarige Oorlog

De Honderdjarige Oorlog bestaat uit een reeks oorlogen, gevoerd van 1337 tot 1453, tussen het huis Valois en het huis Plantagenet, ook bekend als het huis Anjou.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Honderdjarige Oorlog

Hongersnood

Hongersnood in Bangalore, India in 1867 Hongersnood is een toestand van honger, meestal bedoeld als begrip om te verwoorden dat een heel volk, land of streek in honger verkeert als gevolg van voedselschaarste, maar het kan ook voor een toestand van honger voor een individu worden gebruikt (hij verkeert in hongersnood).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hongersnood

Hortus botanicus

Curitiba (Brazilië) Succulentenkas van de Botanischer Garten Berlin. Hortus botanicus is een traditionele naam voor wat tegenwoordig ook vaak een botanische tuin of in Vlaanderen ook wel plantentuin genoemd wordt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hortus botanicus

Houtsnede

Albrecht Dürer: ''Rhinocerus'', houtsnede, 1515 Toshusai Sharaku: Otani Oniji II, 1794 Maria Uhden: "Koe en vrouw met kind, houtsnede, 1918, 18,3 x 14 cm Omri, een van de 950 houtsnedes in het ''Promptuarii Iconum Insigniorum'', 1553 De houtsnijkunst of xylografie is een grafische techniek, waarbij een houtsnede ontstaat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Houtsnede

Hugenoten

Hugenotenkruis Hugenoten (Frans huguenots) is de benaming die in de 16de, 17de en 18de eeuw in Frankrijk werd gegeven aan protestanten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hugenoten

Hugenotenoorlogen

De Hugenotenoorlogen (Frans: Guerres de religion, "Godsdienstoorlogen") waren een reeks conflicten tussen katholieken en (protestantse) hugenoten in Frankrijk vanaf het midden van de zestiende eeuw tot de afkondiging van het edict van Nantes in 1598.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hugenotenoorlogen

Hugo de Groot (rechtsgeleerde)

Hugo de Groot (Delft, 10 april 1583 – Rostock, 28 augustus 1645) was een Nederlands rechtsgeleerde en schrijver.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hugo de Groot (rechtsgeleerde)

Huis Bourbon

Het huis Bourbon is uit Frankrijk afkomstig en een zijtak van het huis der Capetingen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Huis Bourbon

Huis Habsburg

Het huis Habsburg was een belangrijk Europees geslacht, vernoemd naar het stamslot Habichtsburg in Aargau.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Huis Habsburg

Huis Hohenzollern

Burg Hohenzollern bij Hechingen 307x307px 301x301px Het Huis Hohenzollern is een Duits vorstengeslacht, oorspronkelijk afkomstig uit Zwaben.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Huis Hohenzollern

Huis Valois

Wapen van het huis Valois Het huis Valois was een belangrijke dynastie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Huis Valois

Huis Wittelsbach

Wapen van het Huis Wittelsbach vanaf 1835 Het huis Wittelsbach is een oud Duits vorstenhuis dat eeuwenlang de graven, hertogen en de koningen van Beieren leverde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Huis Wittelsbach

Huisvesting

Huisvesting is de overkoepelende term voor verschillende typen onderkomens waarin men tijdelijk of permanent onderdak heeft om in te leven, te slapen, te werken of te ontspannen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Huisvesting

Hussieten

Vlag van de Hussieten Johannes Hus De hussieten waren een verzameling van protestantse groeperingen die zich lieten inspireren door de theoloog Johannes Hus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Hussieten

Immanuel Kant

Standbeeld van Kant in Kaliningrad (kopie van het originele vernietigde kunstwerk) Immanuel Kant (Koningsbergen, Pruisen, 22 april 1724 – aldaar, 12 februari 1804) was een Duitse filosoof ten tijde van de Verlichting, wiens ideeën een grote invloed hebben uitgeoefend op de westerse wijsbegeerte.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Immanuel Kant

India

India, officieel de Republiek India (Hindi: भारत गणराज्य, Bhārat Gaṇarājya, Engels: Republic of India), is een land in Zuid-Azië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en India

Indianen

Afbeelding uit 1914 van indianen, afkomstig van diverse stammen Cuzco, Peru, Zuid-Amerika Indianen is een benaming voor de oorspronkelijke, inheemse bevolking van Amerika.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Indianen

Indische Oceaan

De Indische Oceaan is een oceaan tussen het oosten van Afrika, het zuidoosten en het zuiden van Azië, de archipel van Indonesië en Australië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Indische Oceaan

Individualisme

Individualisme is een filosofisch standpunt waarbij de gedachtegangen en de rechten van het individu boven het belang van de gemeenschap worden geplaatst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Individualisme

Industrialisatie

De stoomlocomobiel werd vanaf het laatste kwart van de negentiende eeuw veel gebruikt voor aandrijving en tractie Industrialisatie is het proces van veranderingen in het productieproces door mechanisatie en de daaropvolgende veranderingen in de productieorganisatie, zoals de invoering van het fabriekssysteem.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Industrialisatie

Industriële revolutie

Model van een ''Spinning Jenny'', het eerste machinaal aangedreven spinnewiel, uitgevonden door James Hargreaves. (''museum voor Vroege Industrialisatie, Wuppertal, Duitsland'') De industriële revolutie is de overgang van handmatig naar machinaal vervaardigde goederen die gepaard ging met grootschalige organisatorische en sociale veranderingen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Industriële revolutie

Infectieziekte

Een infectieziekte is een ziekte die het gevolg is van een infectie; het binnendringen in het lichaam van een organisme (gastheer) door een pathogeen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Infectieziekte

Inflatie

Inflatie in de wereld (cijfers uit 2019) Inflatie in de Eurozone sedert 1991 Waarom verdampt je spaargeld? - Universiteit van Nederland Een inflatie is een waardevermindering van het geld en treedt op wanneer sprake is van een algemene prijsstijging van goederen en diensten in een markteconomie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Inflatie

Intelligentie

Intelligentie is een mentale eigenschap met veel verschillende functies zoals de mogelijkheid overeenkomsten en verschillen op te merken in waarnemingen, zich in de ruimte te oriënteren, te redeneren, plannen te maken, problemen te doorgronden en op te lossen, in abstracties te denken, ideeën en taal te begrijpen en te produceren, informatie op te slaan in het geheugen en daar weer uit op te halen en te leren van ervaringen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Intelligentie

Internationaal recht

Internationaal recht is meestal internationaal publiekrecht, volkenrecht of volkerenrecht, Amnesty International (maart 2022 bekeken)"Internationaal recht is ten eerste het straf- en privaatrecht tussen staten (ook volkenrecht genoemd) en ten tweede het recht dat boven nationaal recht gaat.".

Bekijken Vroegmoderne tijd en Internationaal recht

Investituurstrijd

Hoogtepunt van de Investituurstrijd: keizer Hendrik IV vraagt Mathilde van Toscane en abt Hugo van Cluny te bemiddelen, waarna de ''tocht naar Canossa'', een kasteel van Mathilde, de excommunicatie van Hendrik IV beëindigde. De Investituurstrijd was een machtsstrijd tussen de Rooms-Duitse keizer en de paus van Rome tijdens de 11e en 12e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Investituurstrijd

Ionische orde

de Ionische bouwstijl De Ionische orde is een van de drie bouworden uit de Griekse bouwkunst, oorspronkelijk afkomstig van de Ionische eilanden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ionische orde

Isaac Newton

Isaac Newton (Woolsthorpe-by-Colsterworth, 4 januari 1643 – Kensington, 31 maart 1727) (juliaanse kalender: 25 december 1642 – 20 maart 1727)De juliaanse kalender verschilde 10 of 11 dagen met de gregoriaanse kalender in die periode, het nieuwe jaar begon op 25 maart; zie Oude Stijl en Nieuwe Stijl voor meer informatie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Isaac Newton

Islam

Wassende maan en ster. De islam (Arabisch: اسلام(islām) of الإسلام(al-islām), Nederlands: onderwerping of overgave) is een monotheïstische godsdienst en een van de drie grote(re) zogenoemde abrahamitische religies.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Islam

Italiaanse Oorlogen

Slag bij Pavia tussen Fransen en Spanjaarden in 1525 Onder de Italiaanse Oorlogen of de Habsburg-Valois-oorlogen wordt een reeks van militaire conflicten verstaan die tussen 1494 en 1559 de koningen van Frankrijk tegenover de Habsburgse heersers van Spanje en het Heilige Roomse Rijk plaatste.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Italiaanse Oorlogen

Italiaanse renaissance

De Italiaanse renaissance is een in de 14e eeuw in Italië ontstane intellectueel-culturele beweging, periode en kunststijl die omstreeks 1500 haar hoogtepunt bereikte.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Italiaanse renaissance

Jacob Cats (dichter)

Canon van Zeeland, venster 24 Jacob Cats Jacob Cats (Brouwershaven, 10 november 1577 – Den Haag, 12 september 1660) was een Nederlands dichter, jurist en politicus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jacob Cats (dichter)

Jacobus Arminius

Jacobus Arminius, latinisering van Jacobus Hermansz(oon), (Oudewater, 10 oktober 1560 - Leiden, 19 oktober 1609) was een Nederlandse predikant en godgeleerde tijdens het begin van de Tachtigjarige Oorlog.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jacobus Arminius

Jacobus II van Engeland

Jacobus II en VII (Engels: James) (Londen, 14 oktober 1633 – Saint-Germain-en-Laye, 16 september 1701) was koning van Engeland, Schotland en Ierland van 6 februari 1685 tot 1688.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jacobus II van Engeland

Jacques-Bénigne Bossuet

Jacques-Bénigne Bossuet (Dijon, 27 september 1627 - Parijs, 12 april 1704) was een Frans bisschop en schrijver, vooral bekend vanwege zijn preken ("sermons") en lijkredes ("Oraisons Funèbres").

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jacques-Bénigne Bossuet

Jakarta

Jakarta, officieel de Speciale Hoofdstedelijke Regio Jakarta (Daerah Khusus Ibukota Jakarta, DKI), is de hoofdstad en regeringszetel van de Republiek Indonesië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jakarta

Jamestown (Virginia)

Jamestown is een plaats in de Amerikaanse staat Virginia.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jamestown (Virginia)

Jan Mostaert

''Portret van Abel van der Coulster'' geschilderd door Jan Mostaert. Aangenomen wordt dat dit werk overeenkomsten vertoont met een verloren gegaan zelfportret. Jan Jansz.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jan Mostaert

Jan Pieterszoon Coen

Standbeeld van Jan Pieterszoon Coen in Hoorn; door Ferdinand Leenhoff (1893) Jan Pieterszoon Coen (Hoorn, 8 januari 1587Romein, Jan en Annie Romein-Verschoor, (zie ook). op 5 januari 2023. – Batavia, 21 september 1629) was een Nederlands koopman, boekhouder-generaal (1613), directeur-generaal (1614) en vanaf 1617 de vierde gouverneur-generaal over alle bezittingen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) buiten de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jan Pieterszoon Coen

Jan Swammerdam

Er bestaat geen portret van Jan Swammerdam. Dit is een 19e-eeuwse fantasie, gebaseerd op een schilderij van Rembrandt Oudeschans te Amsterdam. Titelpagina van ''Historia Insectorum Generalis ofte Algemeene Verhandeling van de Bloedeloose Dierkens'', 1669 Jan Swammerdam (Amsterdam, 12 februari 1637 – aldaar, 17 februari 1680) was een Nederlandse natuuronderzoeker.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jan Swammerdam

Japan

Japan (Japans: 日本, Nippon, Nihon, met de letterlijke betekenis: oorsprong van de zon; de naam voor het oude Japan is 大和, Yamato) is een land en een eilandstaat ten oosten van het Aziatische continent.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Japan

Java (eiland)

Java (Indonesisch, Javaans en Soendanees: Jawa) is een eiland in de Republiek Indonesië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Java (eiland)

Jean Bodin

Portretgravure van Jean Bodin Jean Bodin (Angers, ca. 1530 – Laon, 1596) was een Frans politiek filosoof en magistraat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jean Bodin

Jean le Rond d'Alembert

Jean le Rond d'Alembert (Parijs, 16 november 1717 - aldaar, 29 oktober 1783) was een Franse wiskundige, natuurkundige en filosoof.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jean le Rond d'Alembert

Jean-Jacques Rousseau

Du Contract Social" uit 1762, gedrukt in Amsterdam. Jean-Jacques Rousseau (Genève, 28 juni 1712 – Ermenonville, 2 juli 1778) was een baanbrekend filosoof en schrijver.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jean-Jacques Rousseau

Jeanne d'Arc

Jeanne d'Arc (Domrémy, Lotharingen, ca. 1412 – Rouen, Normandië, 30 mei 1431), bijgenaamd de Maagd van Orléans, is een nationale heldin van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jeanne d'Arc

Jenever

Ondanks dat jenever als 'Oer-Hollands drankje' bekend staat, vinden we de oorsprong in België. De oudste schriftelijke bron van jenever dateert uit 1269https://www.standaard.be/cnt/dmf20121107_050 Jenever komt uit het zuiden van de lage landen, het hedendaagse Vlaanderen. https://web.archive.org/web/20230817070911/https://www.standaard.be/cnt/dmf20121107_050 Gearchiveerd op 17 augustus 2023.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jenever

Jezuïeten

De Sociëteit van Jezus, bekend als de jezuïeten, is een katholieke religieuze orde die in 1534 in Parijs werd opgericht door een groep studievrienden rond Iñigo López de Loyola, beter bekend als Ignatius van Loyola (1491-1556) met verlatiniseerde voornaam.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jezuïeten

Joden

De Joden vormen een volk of etniciteit, ook bekend als de Israëlieten, het Joodse volk of het volk Israël.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Joden

Johann Christian Bach

Johann Christian Bach (Leipzig, 5 september 1735 – Londen, 1 januari 1782) was een Duits componist.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johann Christian Bach

Johann Gottfried von Herder

Johann Gottfried (von) Herder (Mohrungen in Oost-Pruisen, na 1945 Morąg 25 augustus 1744 – Weimar, 18 december 1803) was een Duitse dichter, filosoof en theoloog.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johann Gottfried von Herder

Johann Sebastian Bach

Het door Bach zelf ontworpen monogram met de spiegelbeeldig in elkaar verweven initialen van zijn naam, JSB Johann Sebastian Bach (Eisenach, 21 maart 1685 – Leipzig, 28 juli 1750) was een Duits componist van barokmuziek, organist, klavecinist, violist, muziekpedagoog en dirigent.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johann Sebastian Bach

Johann Wolfgang von Goethe

Johann Wolfgang (von) Goethe (spreek uit als) (Frankfurt am Main, 28 augustus 1749 – Weimar, 22 maart 1832) was een Duits wetenschapper, toneelschrijver, romanschrijver, filosoof, dichter, natuuronderzoeker en staatsman.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johann Wolfgang von Goethe

Johannes Calvijn

Johannes Calvijn, geboren als Jehan Cauvin (Noyon, 10 juli 1509 – Genève, 27 mei 1564), was een Frans-Zwitserse christelijke theoloog tijdens de reformatie, naar wie een protestants-christelijke stroming, het calvinisme, is genoemd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johannes Calvijn

Johannes Gutenberg

Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (Mainz, ca. 1400 - aldaar, 3 februari 1468) was een Duitse drukker die geldt als de uitvinder van de boekdrukkunst in Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johannes Gutenberg

Johannes Hus

Standbeeld van Johannes Hus op het Oudestadsplein in Praag Johannes Hus (Tsjechisch: Jan Hus) (Husinec, ca. 1369/1370 – Konstanz, 6 juli 1415) was een Boheemse hoogleraar die geldt als een voorloper van de Reformatie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johannes Hus

Johannes Vermeer

JohannesJohannes is de voornaam, waaronder hij in de hedendaagse literatuur algemeen bekend staat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Johannes Vermeer

John Harrison (uitvinder)

John Harrison met zijn H3-klok (links) en zijn slingerklok uit 1726 (rechts). P. L. Tassaert, 1768 naar een olieschildering van Thomas King uit 1767. John Harrison (verm. Foulby, 24 maart 1693 - Londen, 24 maart 1776) is de uitvinder van de chronometer, het eerste instrument dat ook op zee altijd de juiste tijd aangaf.

Bekijken Vroegmoderne tijd en John Harrison (uitvinder)

John Law (econoom)

John Law John Law (Edinburgh, gedoopt op 16 april 1671 - Venetië, 21 maart 1729) was een Schotse econoom, met een grote aanleg voor wiskunde en een briljant kaartspeler.

Bekijken Vroegmoderne tijd en John Law (econoom)

John Locke (filosoof)

John Locke (Wrington bij Bristol, 29 augustus 1632 – High Laver, Essex, 28 oktober 1704) was een Engels filosoof, econoom en arts in de periode van de vroege Verlichting.

Bekijken Vroegmoderne tijd en John Locke (filosoof)

Joost van den Vondel

Joost van den Vondel (Keulen, 17 november 1587 – Amsterdam, 5 februari 1679) was een Nederlands dichter en toneelschrijver, die algemeen gezien wordt als de grootste schrijver en dichter uit de Nederlandse taal.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Joost van den Vondel

Joseph François Dupleix

Joseph François Dupleix (Landrecies, 1 januari 1697 – Parijs, 10 november 1763) was gouverneur-generaal van de Franse kolonie in India en de grote tegenstrever van Robert Clive.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Joseph François Dupleix

Jules Mazarin

Jules Raymond Mazarin (Pescina, in de Abruzzen, 14 juli 1602 – Vincennes, 9 maart 1661), beter bekend als kardinaal Mazarin, was een Franse kardinaal van Italiaanse afkomst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Jules Mazarin

Juryrechtspraak

Zitplaatsen voor een jury bij een rechtszaak In de rechtspraak is een jury een groep niet juridisch geschoolde burgers die de schuldvraag van een verdachte beoordeelt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Juryrechtspraak

Kaap de Goede Hoop

Kaap de Goede Hoop (Afrikaans: Kaap die Goeie Hoop, Engels: Cape of Good Hope) is gelegen in Zuid-Afrika, nabij Kaapstad.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kaap de Goede Hoop

Kaap Hoorn

Kaap Hoorn (Spaans: Cabo de Hornos) is een kaap op het Chileense Hornos-eiland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kaap Hoorn

Kalender

maan Een kalender is een systeem voor het indelen van de tijd in perioden, zoals jaren, maanden, weken en dagen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kalender

Kamermuziek

''Chamber Music Concert'', van Jules-Alexandre Grün. Het Pražák Quartet repeteert in de huiskamer Kamermuziek is een genre in de klassieke muziek, waaronder muziek voor kleine, enkelvoudige bezettingen wordt verstaan, die bij wijze van spreken in een (grote) huiskamer kan worden gespeeld.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kamermuziek

Kanaat van de Krim

Het kanaat van de Krim (Krimtataars: قريميورتى;Qırım Hanlığı of Qırım Yurtu; Russisch: Крымское ханство; Krymskoje chanstvo, Oekraïens: Кримське ханство; Krymske chanstvo, Turks: Kırım Hanlığı) was een Krimtataarse staat die bestond vanaf 1441 tot 1783.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kanaat van de Krim

Kantons van Zwitserland

De Bondsbrief van 1291 Het Bondsverdrag dat van 1815 tot 1848 de basis was van het eedgenootschap De Zwitserse kantons zijn de 26 deelstaten van Zwitserland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kantons van Zwitserland

Kapitalisme

New York, een icoon van het kapitalisme. Het kapitalisme is een economisch systeem dat is gebaseerd op investeringen van geld in de verwachting winst te maken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kapitalisme

Kardinaal de Richelieu

National Gallery beleg van La Rochelle''Romantische weergave (1881), Henri-Paul Motte, Musée d'Orbigny Bernon pairs van Frankrijk en de versierselen van de Orde van de Heilige Geest Armand Jean du Plessis, Cardinal-Duc de Richelieu et de Fronsac (Parijs, 9 september 1585 – aldaar, 4 december 1642) was een Franse geestelijke, edelman en staatsman.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kardinaal de Richelieu

Karel II van Engeland

Karel II (Engels: Charles II) (St. James's Palace (Londen), 29 mei 1630 — Palace of Whitehall (Londen), 6 februari 1685) was koning van Engeland, Schotland en Ierland van 1660 tot 1685.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Karel II van Engeland

Karel II van Spanje

Grote Markt van Brussel). Karel II (Madrid, 6 november 1661 – aldaar, 1 november 1700) was koning van Spanje, landsheer van de Zuidelijke Nederlanden en koning van Napels en Sicilië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Karel II van Spanje

Karpaten

De Karpaten (Tsjechisch, Pools en Slowaaks: Karpaty, Oekraïens: Карпати (Karpaty), Roemeens: Carpați, Duits: Karpaten, Servisch: Karpati, Hongaars: Kárpátok) zijn een hooggebergte in Midden-Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Karpaten

Kasteel van Fontainebleau

Het Kasteel van Fontainebleau (Frans: Château de Fontainebleau) in Fontainebleau is een voormalige koninklijke residentie, gelegen in de regio Île-de-France, het oorspronkelijke persoonlijke domein van de Franse koning.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kasteel van Fontainebleau

Kasteel van Versailles

Het kasteel in 1715 door de ogen van Pierre-Denis Martin Tuin gezien vanaf Pareterre d'eau Het kasteel gezien vanuit de tuinen Het centrale gedeelte van het plafond van de Galerij der veldslagen Het Kasteel van Versailles, ook bekend als paleis van Versailles (Frans: Château de Versailles), is een kasteel en sinds 1792 een nationaal museum, het Musée des châteaux de Versailles et de Trianon in de Franse stad Versailles, op een twintigtal kilometers van Parijs.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kasteel van Versailles

Katholicisme

omega), zie ook Alfa en Omega. Rubens als (eerste) paus geschilderd. De Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad, een van de belangrijkste kerken van de rooms-katholieken. patriarch van Constantinopel. Het katholicisme geldt als de grootste stroming binnen het christendom.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Katholicisme

Keizer

keizer Otto I (962) Keizer is de hoogste vorstelijke titel en staat voor de heerser waaraan alle andere wereldlijke vorsten ondergeschikt zijn.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Keizer

Keizer Ferdinand I (1503-1564)

Ferdinand I (Alcalá de Henares, 10 maart 1503 — Wenen, 25 juli 1564) was keizer van het Heilige Roomse Rijk, koning van Bohemen en Hongarije.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Keizer Ferdinand I (1503-1564)

Keizer Karel V

Keizer Karel V, vóór zijn mondigverklaring Karel van Luxemburg genoemd (Gent, 24 februari 1500 – Cuacos de Yuste, Spanje, 21 september 1558), was een telg uit het Huis Habsburg.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Keizer Karel V

Keizerrijk Rusland

Het Keizerrijk Rusland (Russisch: Российская Империя, Rossijskaja Imperija), ook wel het Russische Rijk, was een staat die bestond van 1721 tot september 1917, toen de republiek werd uitgeroepen onder leiding van de Voorlopige Regering.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Keizerrijk Rusland

Kerk (instituut)

Met het woord kerk kan, naast de betekenis gebouw, ook de organisatie bedoeld worden: de leden zijn ingeschreven, deze leveren een (meestal vrijwillige) financiële bijdrage en participeren in de activiteiten zoals kerkdiensten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kerk (instituut)

Kerkelijke Staat

De Kerkelijke Staat of de Pauselijke Staat behoorde tot de belangrijkste historische staten van Italië vanaf het midden van de 8e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kerkelijke Staat

Kerstening

Kerstening van Polen. Een gekerstende menhir, deze 8,5 meter hoge menhir is een van de vier grootste menhirs van Frankrijk Kerstening is het historische bekeren van niet-christelijke volkeren tot het christendom door aanhangers van het christelijk geloof en hun wereldlijke bondgenoten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kerstening

Ketter

Dertiende-eeuwse ketter op de brandstapel Ketter is een aanduiding voor de aanhanger van een leerstelling die in tegenspraak is met datgene wat een bepaalde geloofsgemeenschap beschouwt als de fundamentele geloofsleer.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ketter

Ketterij

Religie verslaat ketterij en haat (''Pierre Legros 1695-1699)'' Galileo Galilei veroordeeld voor ketterij Ketterij, heresie of dwaalleer is een welbewuste en opzettelijke afwijking van wat in een bepaalde geloofsgemeenschap of geloof- of kerkleer wordt beschouwd als behorend tot de fundamentele geloofsleer.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ketterij

Keurvorstendom Beieren

Het keurvorstendom Beieren was van 1623 tot 1806 een vorstendom binnen het Heilige Roomse Rijk; hieruit is het koninkrijk Beieren later ontstaan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Keurvorstendom Beieren

Kiesrecht

Een stembureau tijdens de Belgische federale verkiezingen 2007 Irakezen staan in de rij om hun stem uit te brengen. 21 Kiesrecht is het recht van een individu om deel te nemen aan het politieke proces in een land of andere bestuurlijke eenheid of organisatie door middel van verkiezingen, bijvoorbeeld door te stemmen op een partij naar zijn of haar voorkeur, of zich kandidaat te stellen voor een volksvertegenwoordiging.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kiesrecht

Kiev

Kiev of Kyiv (Oekraïens: Київ Kyjiv, ˈkɪjiu̯; Russisch: Киев Kiëv, ˈkʲijɪf) is de hoofdstad en grootste stad van Oekraïne, en telde tijdens de volkstelling van 1 oktober 2019, 2.960.340 inwoners.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kiev

Klassieke mechanica

De klassieke mechanica, ook wel Newtoniaanse mechanica genoemd, is de vorm, waarin de mechanica sinds Isaac Newton wordt beschreven.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Klassieke mechanica

Klassieke muziek

Klassieke muziek of westerse kunstmuziek is de geschoolde muziek die voortgebracht is door, of geworteld is in, de westerse kerkelijke en wereldlijke muziektradities, grofweg vanaf de middeleeuwen tot heden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Klassieke muziek

Klassieke oudheid

90px De klassieke oudheid of Grieks-Romeinse oudheid is een periode, die in het algemeen wordt aangehouden in de geschiedschrijving van de westerse wereld.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Klassieke oudheid

Kleur

Kleur is een eigenschap van licht die wordt bepaald door de verschillende golflengtes waaruit dat licht is samengesteld.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kleur

Klokkentoren

Elizabeth Tower, Londen Uurwerk binnenin een klokkentoren Een klokkentoren is een toren, die meestal bij een ander gebouw hoort (vaak bij een kerk) en waarin klokken (bellen) hangen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Klokkentoren

Kochi (India)

Kochi (Malayalam: കൊച്ചി), vroeger bekend als Cochin, is de op een na grootste stad in de Indiase deelstaat Kerala.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kochi (India)

Koffie (Coffea)

Koffie (Coffea) is een geslacht van houtige planten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koffie (Coffea)

Koffie (drank)

Een kopje koffie Koffie is een meestal warm genuttigde drank, die wordt bereid op basis van water en gedroogde en gebrande pitten van de koffieplant (Coffea spp.) die vanwege hun vorm koffiebonen worden genoemd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koffie (drank)

Koffiehuis

thumb droge-naaldprent van Lesser Ury (1861-1931) Een koffiehuis is een wat verouderde benaming voor een horecagelegenheid die overdag is geopend, en waar vooral koffie en soms ook alcoholische dranken worden genuttigd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koffiehuis

Kolonisatie

De koloniale situatie vlak voor de Tweede Wereldoorlog Kolonisatie verwijst naar grootschalige volksverhuizingen waarbij de migranten sterke banden onderhouden met hun voormalige land of dat van hun voorouders, en door dergelijke banden aanzienlijke privileges krijgen ten opzichte van andere inwoners van het grondgebied.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kolonisatie

Koning (titel)

De kroon van Denemarken, het ambtsteken van een koning. Koning is na keizer de hoogste vorstelijke titel.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koning (titel)

Koninklijk Hongarije (1526-1867)

Koninklijk Hongarije was tussen 1526 en 1867 de naam van een deel van het gebied van het middeleeuwse Hongarije en het koninkrijk Kroatië waar de Habsburgse monarchie sinds 1526 over heerste als koningen van Hongarije en Kroatië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninklijk Hongarije (1526-1867)

Koninkrijk Aragon

Het koninkrijk Aragon (Spaans: Reino de Aragón, Aragonees: Reino d'Aragón, Catalaans: Regne d'Aragó) was een middeleeuws koninkrijk in het oosten van Spanje.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Aragon

Koninkrijk Bohemen

Het koninkrijk Bohemen was vanaf 1198 een koninkrijk binnen het Heilige Roomse Rijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Bohemen

Koninkrijk Castilië

Het koninkrijk Castilië was een van de middeleeuwse koninkrijken van het Iberisch Schiereiland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Castilië

Koninkrijk Engeland

Het koninkrijk Engeland was, van 927 tot 1707, een soevereine staat ten noordwesten van continentaal Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Engeland

Koninkrijk Frankrijk

Het koninkrijk Frankrijk (Frans: Royaume de France) was een staat in West-Europa die ruim 800 jaar bestond en vanaf de 16e eeuw een grote mogendheid in Europa was.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Frankrijk

Koninkrijk Groot-Brittannië

Het Koninkrijk Groot-Brittannië, soms ook beschreven als het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië (Engels: United Kingdom of Great Britain), was een staat in West-Europa van 1707 tot 1801.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Groot-Brittannië

Koninkrijk Hongarije (1000-1526)

Het koninkrijk Hongarije was een koninkrijk in Centraal-Europa dat meer dan vijfhonderd jaar bestond.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Hongarije (1000-1526)

Koninkrijk Napels

Het koninkrijk Napels, bestaande uit het zuidelijk deel van het Apennijns Schiereiland, was het restant van het oude koninkrijk Sicilië na de afscheiding van het eiland Sicilië als gevolg van de opstand van de Siciliaanse Vespers van 1282.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Napels

Koninkrijk Portugal

Het koninkrijk Portugal was een koninkrijk op het Iberisch Schiereiland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Portugal

Koninkrijk Sicilië

Het koninkrijk Sicilië was een staat in het zuiden van het huidige Italië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Sicilië

Koninkrijk Zweden (1523-1814)

Zweden was van 1523 tot 1814 een zelfstandig koninkrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Koninkrijk Zweden (1523-1814)

Kool (plant)

De kool (Brassica oleracea) is een plantensoort uit de kruisbloemenfamilie met verschillende eetbare cultivars, zoals wittekool, savooikool, bloemkool, broccoli en spruitjes.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kool (plant)

Kopergravure

opwekking van Lazarus, 1608 Een kopergravure is een afdruk van een gegraveerde koperen plaat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kopergravure

Korinthische orde

De Korinthische bouwstijl De Korinthische orde is de jongste van de drie bouworden van de oud-Griekse architectuur, volgens overlevering gecreëerd door de beeldhouwer Callimachus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Korinthische orde

Krakau

| |- |'''Leonardo da Vinci''' ''De dame met de hermelijn'', Nationaal Museum, Czartoryski Collection, Krakau |- |Raadhuistoren |- |Het arsenaal en het centrum van de stad Krakau |- |Detail van de Wawelkathedraal |- |De Wawel-heuvel aan de Wisła, met links de kathedraal | Krakau (Pools: Kraków, Jiddisch: Kroke) is met 774.839 inwoners (30 juni 2019) na Warschau de grootste stad van Polen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Krakau

Krant

Rek met grote buitenlandse kranten Een krant (vroeger: courant; ook wel: nieuwsblad of gazet) is een regelmatig verschijnende publicatie, meestal op papier gedrukt, waarin nieuws wordt opgenomen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Krant

Krediet

Een creditcard is een vorm van krediet Een krediet is een zeker kapitaal (meestal geld) dat aan iemand is verstrekt maar waar op een zekere termijn een dienst of terugbetaling voor verschuldigd is, dus eigenlijk een economische term voor lening.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Krediet

Kritik der reinen Vernunft

De Kritik der reinen Vernunft (Kritiek van de zuivere rede) is het hoofdwerk van de Duitse filosoof Immanuel Kant.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kritik der reinen Vernunft

Kruidnagel

Kruidnagel is een specerij met een zeer overheersende smaak.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kruidnagel

Kunst

''Attributen van schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur''. Anne Vallayer-Coster, 1769, olieverf op canvas Kunst is de bewuste creatie van iets moois of betekenisvols met behulp van vaardigheid en verbeelding.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kunst

Kunsthistorisches Museum

Hal Trap Het Kunsthistorisches Museum (KHM) in Wenen is een van de belangrijkste musea ter wereld voor Europese schilderkunst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Kunsthistorisches Museum

Landadel

Landadel is de adel die actief zijn landgoederen beheert, of dienstdoet in het leger of het bestuur.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Landadel

Landbouw

De oogst van tarwe in Duitsland. Een maaidorser verzamelt en laadt de gedorste tarwe in een aanhanger Landbouw of agricultuur is het geheel van menselijke activiteiten waarbij de bodem wordt gebruikt voor de productie van planten en dieren, ten behoeve van de economie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Landbouw

Landschapsarchitectuur

Oranjerie van het kasteel van Versailles is een voorbeeld van landschapsarchitectuur Landschapsarchitectuur is het ontwerpen, plannen en omvormen van de ruimtelijke indeling van een onbebouwd plangebied.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Landschapsarchitectuur

Latijn

Latijn (Lingua Latina) is een Italische taal die oorspronkelijk werd gesproken door de Latijnen, onder wie ook het bekendste Latijnse volk, de Romeinen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Latijn

Lübeck

De Hanzestad Lübeck (Deens: Lybæk, Nederduits: Lübe(e)k) is een kreisfreie Stadt aan de monding van de Trave in de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lübeck

Le Vaud

Le Vaud is een gemeente en plaats in het Zwitserse kanton Vaud, en maakt deel uit van het district Nyon.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Le Vaud

Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci (Anchiano (Vinci), 15 april 1452 - Amboise, 2 mei 1519) was een architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige, scheikundige, anatomist, beeldhouwer, schrijver en schilder uit de Florentijnse Republiek, tijdens de Italiaanse renaissance.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Leonardo da Vinci

Levensstandaard

De levensstandaard (ook wel het welvaartspeil genoemd) geeft het niveau van welvaart aan waarop een volk (of de mens in het algemeen) op economisch, sociaal en cultureel vlak leeft.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Levensstandaard

Liberale democratie

Een liberale democratie of constitutionele democratie is een vorm van representatieve democratie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Liberale democratie

Licht

verstrooid door stof in de lucht en daardoor worden de lichtbundels ook van opzij zichtbaar. Spoorwegstation Chicago Union Station, 1943. Licht is elektromagnetische straling in het frequentiebereik dat waarneembaar is met het menselijk oog.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Licht

Lijnperspectief

Onder lijnperspectief worden de verhoudingen verstaan waarop driedimensionale objecten in een plat vlak, zoals een tekening of een schilderij, zijn afgebeeld als gezien vanuit het standpunt van een waarnemer.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lijnperspectief

Lijst van Britse koningen en koninginnen

Dit is een lijst van Britse koningen en koninginnen vanaf het jaar 802 tot heden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lijst van Britse koningen en koninginnen

Lijst van heersers van Aquitanië

Dit is een lijst van heersers van Aquitanië, een gebied dat in 1449 bij Frankrijk kwam.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lijst van heersers van Aquitanië

Lijst van heersers van Bourgondië

Vlag van het historische hertogdom Bourgondië Wapen van de Capetingse hertogen van Bourgondië Wapen van de hertogen van Valois-Bourgondië Eerste wapen van de graven van Bourgondië Otto IV afstand van het wapen met arend en neemt een wapen aan dat zijn toenadering tot Frankrijk onderstreept Hier volgt een lijst van koningen, hertogen en (palts)graven van Bourgondië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lijst van heersers van Bourgondië

Lijst van kastelen van de Loire

Er zijn ongeveer 140 kastelen van de Loire (Châteaux de la Loire), voornamelijk langs de rivier de Loire in de departementen Maine-et-Loire, Loir-et-Cher en Indre-et-Loire in Midden-Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lijst van kastelen van de Loire

Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers

Dit is een lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers, de heersers van het Heilige Roomse Rijk (962-1806).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers

Lissabon

Lissabon (Lisboa in het Portugees) is de hoofdstad en de grootste stad van Portugal en telde 545.796 inwoners in 2021.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lissabon

Literatuur

bibliotheek Literatuur, ook letterkunde, schone letteren of kortweg letteren, is de verzamelde schriftelijke neerslag van een land of van een periode, voor zover het geschriften betreft die hun waarde ontlenen aan veronderstelde vormschoonheid of emotioneel effect.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Literatuur

Lodewijk XIV van Frankrijk

Portret van Lodewijk XIV uit circa 1670, naar Claude Lefèbvre Lodewijk XIV van Frankrijk (Frans: Louis XIV;In de Nederlandse geschiedschrijving wordt de Nederlandse vertaling van Louis, Lodewijk, gehanteerd en in dit artikel wordt dan ook de Nederlandse naam gebruikt. Kasteel van Saint-Germain-en-Laye, 5 september 1638 – Kasteel van Versailles, 1 september 1715), bekend als Lodewijk de Grote (Frans: Louis le Grand) en de Zonnekoning (Frans: le Roi-Soleil), was een telg uit het koninklijke huis Bourbon.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lodewijk XIV van Frankrijk

Lodewijk XV van Frankrijk

Lodewijk XV (Versailles, 15 februari 1710 — aldaar, 10 mei 1774) regeerde als koning van Frankrijk en van Navarra van 1 september 1715 tot zijn dood.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lodewijk XV van Frankrijk

Loire (rivier)

De Loire is met een lengte van 1012 km de langste rivier van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Loire (rivier)

Londen

Londen (Engels: London) is de hoofdstad en grootste stad van zowel Engeland als het Verenigd Koninkrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Londen

Longbow

Een longbow (Engels voor lange boog) is een handboog waarmee de Engelse legers in de Honderdjarige Oorlog veel overwinningen op de Fransen hebben behaald.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Longbow

Longobarden

De Longobarden (ook Langobarden, waarmee verwezen werd naar een hun toegeschreven lange baardgroei, of Lombarden, wat een latere aanpassing is aan hun veel latere woongebied Lombardije) waren een Germaans volk dat oorspronkelijk in Scandinavië woonachtig was.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Longobarden

Lotharingen (regio)

Ligging van de voormalige regio Lotharingen in Frankrijk Vlag van Lotharingen Lotharingen (Frans: Lorraine, Duits: Lothringen, Rijnfrankisch: Lothringe, Luxemburgs: Loutrengen en in het Nederlands ook wel Lorreinen) is een streek in het noordoosten van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lotharingen (regio)

Louvre

Het Louvre (Frans: Musée du Louvre of kortweg: Le Louvre) is een van 's werelds grootste musea, ondergebracht in een paleis waar eeuwenlang de koningen van Frankrijk resideerden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Louvre

Ludwig van Beethoven

Ludwig van Beethoven (Bonn, 15, 16 of 17 december 1770 – Wenen, 26 maart 1827) was een Duitse componist, musicus, virtuoos en dirigent.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ludwig van Beethoven

Lutheranisme

Maarten Luther Het lutheranisme is een stroming binnen het protestantse christendom.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Lutheranisme

Maarten Luther

Maarten Luther (Duits: Martin Luther) (Eisleben, 10 november 1483 – aldaar, 18 februari 1546) was een Duits protestantse theoloog en reformator.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Maarten Luther

Maarten Luther-Universiteit

De Maarten Luther-Universiteit (Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg) is een publieke onderzoeks-georiënteerde universiteit in de steden Halle en Wittenberg in de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Maarten Luther-Universiteit

Maas

De Maas (Frans: Meuse) is een 950 kilometer lange rivier in West-Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Maas

Machiavellisme (politiek)

Niccolò Machiavelli Machiavellisme is de politieke theorie die stelt dat alles is toegestaan voor het verwerven of behouden van macht, onafhankelijk van recht en moraal.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Machiavellisme (politiek)

Machtsevenwicht

Machtsevenwicht is het politieke en veelal ook militaire evenwicht tussen twee of meer machtige staten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Machtsevenwicht

Magie

Magie of toverij is de vermeende kunst van het manipuleren van de werkelijkheid met behulp van speciale objecten, spreuken en rituelen op basis van verborgen krachten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Magie

Malabar (India)

Kaart van Kerala met de Malabaarse kust De Malabar (Malayalam: മലബാര്‍), Malabarkust of de Peperkust is een kustgebied in het zuidwesten van India, tussen de bergen van de West-Ghats en de Arabische Zee.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Malabar (India)

Malakka (stad)

Malakka of Malacca (Maleis: Melaka), officieel Melaka Bandaraya Bersejarah is een historische kuststad in Maleisië en hoofdstad van de gelijknamige deelstaat Malakka en gemeente (majlis bandaraya; city council).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Malakka (stad)

Malaria

''Plasmodium malariae''-schizont in het midden Tekening van plasmodium Entomoloog dr. ir. Bart Knols over malaria - Universiteit van Nederland Malaria of moeraskoorts is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door eencellige parasieten van het geslacht Plasmodium dat tot de Apicomplexa behoort.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Malaria

Maleisië

Maleisië is een land in het zuidoosten van Azië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Maleisië

Manhattan (New York)

bevervellen (Nationaal Archief, Den Haag) fort en de muur (tegen Engelsen en indianen, mogelijk ter plaatse van de latere "Wall Street"), zijn zichtbaar. Noorden is rechts. Dit ''Castello Plan'' van 1660 is de enige kaart van Nieuw-Amsterdam uit de Nederlandse tijd De skyline van Manhattan vanaf de Manhattan Bridge in het jaar 1938 (Agfacolor).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Manhattan (New York)

Maria I van Engeland

Maria (Mary) Tudor (Greenwich, 18 februari 1516 — Londen, 17 november 1558) was koningin van Engeland van 1553 tot 1558 en afkomstig uit het Huis Tudor.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Maria I van Engeland

Maria I van Schotland

Maria I Stuart of Stewart (Engels: Mary) (paleis van Linlithgow, 7 of 8 december 1542 – Fotheringhay Castle, 8 februari 1587), ook bekend als Mary, Queen of Scots, was koningin van Schotland van 14 december 1542 tot 24 juli 1567.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Maria I van Schotland

Marokko

Marokko (Arabisch: المغرب, al-Maghrib, "het Westen", Berbers: ⵍⵎⴰⵖⵔⵉⴱ, Elmaɣrib / ⵎⵓⵕⵕⴰⴽⵓⵛ, Muṛṛakuc), officieel het Koninkrijk Marokko (Arabisch: المملكة المغربية, Al Mamlaka al-Maghrebiyya, Berbers: ⵜⴰⴳⴻⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⴻⵍⵎⴻⵖⵔⵉⴱ, Tageldit n Elmeɣrib), is een land in noordelijk Afrika aan de kust van de Middellandse Zee, de Straat van Gibraltar en de Atlantische Oceaan, grenzend aan Algerije en de (betwiste) Westelijke Sahara.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Marokko

Marseille

Marseille (Franse uitspraak: maʁsɛj; Occitaans: Marselha) is, na Parijs, de tweede stad naar inwoneraantal van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Marseille

Marteling

Worden Europese gevangenen nog gefolterd? - Universiteit van Vlaanderen Marteling, ook wel foltering of pijniging, is een handeling waarmee het slachtoffer ernstige psychische of lichamelijke pijn wordt toegebracht.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Marteling

Mensenoffer

Een mensenoffer is het doden van een mens als offer aan een god, binnen de context van een religie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Mensenoffer

Metropolitan Museum of Art

De centrale lobby van het museum. Het Metropolitan Museum of Art is het grootste kunstmuseum in de Verenigde Staten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Metropolitan Museum of Art

Meubilair

Diverse soorten meubilair Polygoonjournaal uit 1955. Impressie van de Vakbeurs Meubelen en Woningtextiel in Utrecht met veel nieuws voor de woninginrichting Meubilair is een verzamelnaam voor allerhande meubels die worden gebruikt in en om het huis, een kasteel of een kerk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Meubilair

Mexico (land)

Mexico (Spaans: México), officieel de Verenigde Mexicaanse Staten (Spaans: Estados Unidos Mexicanos), is een land in Noord-Amerika grenzend aan de Verenigde Staten, Belize en Guatemala, de Grote Oceaan en de Golf van Mexico.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Mexico (land)

Michelangelo Buonarroti

Onze-Lieve-Vrouwekerk te Brugge. Een standbeeld van Michelangelo aan de buitenkant van het Uffizi, Florence Sint Pieter, Rome, hoogte 174 cm Mozes, graftombe van paus Julius II in de San Pietro in Vincoli kerk te Rome Galleria dell'Accademia, Florence ''De schepping van Adam'', Sixtijnse Kapel, Vaticaanstad Het plafond van de Sixtijnse Kapel Koepel van de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad Michelangelo's graftombe in de Santa Croce (Florence) ''Tondo Doni'', Uffizi, Florence Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni, beter bekend onder alleen zijn voornaam Michelangelo (Caprese, 6 maart 1475 – Rome, 18 februari 1564) was een Italiaans kunstschilder, beeldhouwer, architect en dichter.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Michelangelo Buonarroti

Microscoop

Binoculaire luminescentiemicroscoop Een microscoop (Oudgrieks, mikros en skopein (μικρός, "klein" en σκοπεῖν, "nauwkeurig bekijken, onderzoeken")) is een instrument voor het bestuderen van objecten, die te klein zijn om goed met het blote oog te kunnen worden gezien.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Microscoop

Middeleeuwen

Mainzer Dom vanuit het zuidwesten De middeleeuwen (letterlijk tussenliggende eeuwen) (ca. 500 tot ca. 1500) vormen, in de historiografische indeling of periodisering van de geschiedenis van Europa, de periode tussen de klassieke oudheid en de vroegmoderne tijd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Middeleeuwen

Middellandse Zee

De Middellandse Zee is gelegen tussen Zuid-Europa, Zuidwest-Azië en Noord-Afrika.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Middellandse Zee

Middellandse Zeegebied

Het Middellandse Zeegebied is het gebied rondom de Middellandse Zee, omvattende Spanje, Gibraltar, Andorra, het zuiden van Frankrijk, Monaco, Italië, Malta, San Marino, het Vaticaan, Slovenië, Kroatië, Montenegro, Albanië, Bosnië en Herzegovina, Griekenland, Turkije, Cyprus, Syrië, Libanon, Israël, Palestina, Egypte, Libië, Tunesië, Algerije en Marokko.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Middellandse Zeegebied

Middenklasse

De middenklasse is een sociale klasse, die bestaat uit personen die niet (meer) met hun handen (hoeven te) werken, dan wel op hun eigen bezit niet (meer) voor een baas werken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Middenklasse

Mijnbouw

De hamer en moker zijn internationaal het symbool voor mijnbouw Open mijn in Peru Oude goudmijn bij Skidoo in de Death Valley, Californië Mijnbouw is het systematisch onttrekken van stoffen of delfstoffen aan de bodem, voor bijzonder gebruik of verwerking, met een speciaal daarvoor ingerichte voorziening of infrastructuur.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Mijnbouw

Milaan (stad)

Milaan (Italiaans: Milano, West-Lombardisch: Milan) is de tweede stad van Italië en de belangrijkste stad van Noord-Italië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Milaan (stad)

Ming-dynastie

De Ming-dynastie (1368-1644) regeerde bijna drie eeuwen over China.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ming-dynastie

Moderne tijd

De moderne tijd – ook wel nieuwste tijd genoemd – is de meest recente grote periode in de westerse geschiedenis.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Moderne tijd

Moedernegotie

Hollandse fluitschepen in de 17e eeuw (Wenzel Hollar, 1647) De moedernegotie (moeder van alle handel) was de handel met de landen rond de Oostzee die door kooplieden uit Amsterdam vanaf de Late Middeleeuwen werd gedreven.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Moedernegotie

Molukken

De regio Groote Oost van Nederlands-Indië 1938–1946 De regio's van de staat Oost-Indonesië 1946 1950 De Molukken (Maluku) is een eilandengroep in het oosten van de Indische Archipel, gelegen tussen (met de klok mee) Celebes, de Filipijnen, Nieuw-Guinea en Timor.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Molukken

Monarchie

Subnationale monarchie Een monarchie is van origine een regeringsvorm waarbij de macht bij één persoon berust, de monarch.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Monarchie

Mondialisering

Mondialisering, of vaak ook het anglicisme globalisering, is een voortdurend proces van wereldwijde economische, politieke en culturele integratie, met als centraal kenmerk een wereldwijde arbeidsdeling, waarbij productielijnen over de wereld worden gespreid die gedreven worden door de informatie- en communicatietechnologie en door internationale handel.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Mondialisering

Mongoolse Rijk

Uitbreiding van het Mongoolse Rijk door de jaren heen Het Mongoolse Rijk (Mongools: ИхМонгол Улс, Ikh Mongol Uls; of Монголын Эзэнт Гүрэн, Mongolyn Ezent Güren) werd in 1206 gesticht door Dzjengis Khan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Mongoolse Rijk

Monopolie

Een monopolie (uit het Grieks monos / μονος (alleen, enkel) + pōlein / πωλειν (verkopen)) is een situatie waarin een product of dienst slechts door één (markt)partij wordt aangeboden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Monopolie

Montesquieu

Montesquieu of voluit Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu (kasteel van La Brède nabij Bordeaux, 18 januari 1689 – Parijs, 10 februari 1755), wiens naam vaak wordt verkort tot Charles de Montesquieu, was een Franse filosoof en magistraat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Montesquieu

Museo Nacional del Prado

Akropolis (4e eeuw v.Chr.), Prado Het Prado, officieel het Museo Nacional del Prado, is een van de grootste kunstmusea ter wereld, gevestigd in Madrid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Museo Nacional del Prado

Museu Nacional de Arte Antiga

Het Museu Nacional de Arte Antiga, (MNAA) of het Nationaal Museum voor Oude Kunst is het belangrijkste kunstmuseum in Portugal en een belangrijk museum in Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Museu Nacional de Arte Antiga

Nagasaki (stad)

Nagasaki (Japans: 長崎市, Nagasaki-shi) is een stad in de gelijknamige prefectuur Nagasaki in Japan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nagasaki (stad)

Napels (stad)

Napels (Italiaans: Napoli; Napolitaans: Napule) is een havenstad, de derde stad van Italië, en de grootste van de Mezzogiorno (Zuid-Italië).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Napels (stad)

Napoleon Bonaparte

Napoleon Bonaparte (Ajaccio, 15 augustus 1769 – Sint-Helena, 5 mei 1821), gedoopt als Napoleone di Buonaparte, was een Frans generaal en dictator tijdens de laatste regeringen van de Franse Revolutie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Napoleon Bonaparte

Natiestaat

Münsterse vrede in 1648 Een natiestaat of nationale staat is een staat met één dominante natie, waarmee een soeverein territorium wordt geboden aan een bepaalde natie en haar culturele identiteit.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Natiestaat

Nationalisme

Marianne het Franse nationalisme symboliseert tijdens de Julirevolutie in 1830. Nationalisme is een in de 19e eeuw ontstane politieke ideologie die stelt dat de staat als politieke eenheid moet voortvloeien uit de natie als historisch gegroeide sociaal-culturele eenheid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nationalisme

Natuurkunde

natuurkundige verschijnselen Natuurkunde of fysica is de wetenschap die de algemene eigenschappen van materie, straling en energie bestudeert, evenals het gedrag ervan in de ruimte en de tijd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Natuurkunde

Natuurrecht

Natuurrecht is verondersteld universeel geldend, hoger of beter recht dat wordt beschouwd als van nature gegeven, in de natuurlijke orde van de dingen gefundeerd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Natuurrecht

Nederduitse Gereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervormde Kerk)

De Nederduitse Gereformeerde Kerk (in de oude spelling Nederduitsche Gereformeerde Kerk of vaak in die tijd ook Gereformeerde Kerk) is de gereformeerde kerk die ontstaan is in de stad Emden (Oost-Friesland), in 1571.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nederduitse Gereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervormde Kerk)

Nederlanden

De Lage Landen vanuit de ruimte gezien De Nederlanden of de Lage Landen is een regio in Noordwest-Europa die ongeveer overeenkomt met de huidige Benelux (België, Nederland en Luxemburg) en de Franse departementen Nord, Pas-de-Calais, het graafschap Artesië en Picardië ten noorden van de Somme.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nederlanden

Nederlandse Opstand

Nederlandse Opstand of Opstand zijn alternatieve benamingen voor de Tachtigjarige Oorlog.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nederlandse Opstand

Neolithische revolutie

Het ontstaan van de landbouw, vaak aangeduid als de neolithische revolutie, vormde de overgang van een samenleving van jager-verzamelaars met een rondtrekkend bestaan (nomadisme) naar een samenleving van mensen die in nederzettingen woonden (sedentarisme) en aan akkerbouw en veeteelt deden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Neolithische revolutie

New England (Verenigde Staten)

Wegenkaart van New England uit 1929 Nieuw-Nederland (''Nova Belgica'') en New England New England of Nieuw-Engeland is een regio in het uiterste noordoosten van de Verenigde Staten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en New England (Verenigde Staten)

New York (stad)

New York is de grootste stad van de Verenigde Staten van Amerika.

Bekijken Vroegmoderne tijd en New York (stad)

Niccolò Machiavelli

Niccolò di Bernardo dei Machiavelli (Florence, 3 mei 1469 – aldaar, 21 juni 1527) was een Italiaanse diplomaat, politiek filosoof, militair strateeg, historicus, dichter, toneelschrijver en humanist gevestigd in Florence tijdens de Italiaanse renaissance.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Niccolò Machiavelli

Nicolas de Condorcet

Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, markies de Condorcet (Ribemont, 17 september 1743 – Bourg-la-Reine, 28 maart 1794) was een Franse filosoof, wiskundige en politicus (en vroege politieke wetenschapper) die het concept van de methode Condorcet ontwikkelde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nicolas de Condorcet

Nieuwe tijd

De nieuwe tijd is volgens de traditionele indeling de periode in de westerse geschiedenis die volgt op de middeleeuwen (476-1450) vanaf ongeveer 1450.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nieuwe tijd

Nieuwe Wereld

De Nieuwe Wereld in de 18e eeuw De Nieuwe Wereld is een (eurocentrische) benaming voor het deel van de wereld dat vanaf 1492 door de Europeanen werd ontdekt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nieuwe Wereld

Noord-Amerika

Kaart: The World Factbook CIA Satellietafbeelding van Noord-Amerika Noord-Amerika is een continent dat volledig op het noordelijk halfrond ligt en bijna volledig binnen het westelijk halfrond.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Noord-Amerika

Nootmuskaat

Muskaatnoten en nootmuskaatolie zaadrok (in gedroogde vorm de specerij foelie). Nootmuskaat of muskaatnoot is een specerij afkomstig van de muskaatboom (Myristica fragrans), die in regenrijke tropische kustgebieden gekweekt wordt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Nootmuskaat

Normen en waarden

Normen en waarden zijn de omgangsvormen en principes volgens welke men publiekelijk en in sociaal verband handelt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Normen en waarden

Obligatie

Een obligatie is een verhandelbaar schuldbewijs voor een lening die door een overheid, een onderneming of een instelling is aangegaan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Obligatie

Octrooi

Octrooibewijs Een octrooi of patent (niet-officiële term) is een exclusief (uitsluitend) recht tot het industrieel maken of verkopen van een product of anderszins het exploiteren van een uitvinding.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Octrooi

Oder

De Oder (Tsjechisch en Pools: Odra) is met haar 854,3 kilometer de dertiende rivier van Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Oder

Oemma

Moslims als percentage van de bevolking, per land (2008) De oemma (Arabisch: الامة الاسلامية Al-oemma al-islamiyya of kortweg: Al-oemma) is de wereldwijde islamitische gemeenschap.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Oemma

Olieverf

Olieverf op een palet Olieverf is een verfsoort, samengesteld uit pigment in de vorm van een zeer fijn gekleurd poeder en een plantaardige olie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Olieverf

Onderwijs

Utrecht, waar audiovisuele toepassingen een belangrijk onderwerp vormen. Het onderwijs is het overbrengen van kennis, vaardigheden en attitudes met vooraf vastgelegde doelen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Onderwijs

Onderzeeboot

4 onderzeeboten uit de Walrusklasse van de Nederlandse marine USS Chicago (SSN 721) op periscoop-diepte bij Maleisië Een onderzeeboot, onderzeeër of duikboot, is een vaartuig dat zich onder water kan voortbewegen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Onderzeeboot

Ontdekking van Amerika

Christoffel Columbus bij zijn aankomst in de Nieuwe Wereld. Geromantiseerd Amerikaans schilderij uit 1893. Met de term ontdekking van Amerika wordt meestal de landing van Christoffel Columbus op een van de eilanden van de Bahama's in het Caraïbisch gebied op 12 oktober 1492 bedoeld.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ontdekking van Amerika

Ontdekkingsreis

Een ontdekkingsreis of expeditie is een reis waarin niet of weinig bekende gebieden verkend worden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ontdekkingsreis

Ontginning (cultuur)

Een ontginning is in cultuur gebrachte woeste grond voor agrarisch gebruik of bosbouw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ontginning (cultuur)

Oorlog

De oorlog door Henri Rousseau, 1894 De dulle griet door Pieter Bruegel de Oude, 1563 De terugtocht uit Moskou na de Veldtocht van Napoleon naar Rusland. Paratroepen landen tijdens Operatie Market Garden (september 1944) Oorlog is een gewapende strijd tussen minstens twee partijen, volkeren of staten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Oorlog

Oost-Europa

StAGN In het rood (en paars): Oost-Europa volgens de Verenigde Naties Oost-Europa is een omvangrijk deel van het Europese continent.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Oost-Europa

Oost-Friesland

Oost-Friesland volgens de historische en culturele afbakening, met de belangrijkste steden Oost-Friesland (Duits: Ostfriesland, Nedersaksisch: Oostfreesland (uitspraak), Saterfries: Aastfräislound) is een streek in het uiterste noordwesten van de Duitse deelstaat Nedersaksen, grenzend aan de Waddenzee in het noorden en aan de Nederlandse provincie Groningen in het westen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Oost-Friesland

Oosters-orthodoxe kerken

''Constantijn de Grote'', mozaïek in de Hagia Sophia, ca. 1000 De oosters-orthodoxe kerk, officieel de orthodoxe katholieke kerk genoemd, is een stroming binnen het christendom die zichzelf beschouwt als directe voortzetting van de 'ene, heilige, katholieke en apostolische' kerk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Oosters-orthodoxe kerken

Oostzee

De Oostzee of Baltische Zee is een randzee van de Atlantische Oceaan die ruwweg tussen Zweden, Finland, Polen, Duitsland, Denemarken, Rusland en de Baltische staten ligt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Oostzee

Openbare dronkenschap

Baldadig gedrag onder invloed van alcohol Verregaande staat van dronkenschap in de openbare ruimte Openbare dronkenschap is het strafbaar feit dat iemand pleegt die in het openbaar in staat van dronkenschap verkeert.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Openbare dronkenschap

Opvattingen over heksen en hekserij in Europa

Spotprent van Hand Baldung Grien: Heksen (Hexen beim Schadenszauber) - houtsnede 1508Spotprent over hekserij uit 1865 Opvattingen over heksen en hekserij in Europa kennen een lange geschiedenis.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Opvattingen over heksen en hekserij in Europa

Orange (prinsdom)

Het vorstendom Orange (Frans: principauté d'Orange, Nederlands vaak ook prinsdom), is een klein voormalig vorstendom van het Heilige Roomse Rijk, thans gelegen in de Provence, een streek in het zuidoosten van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Orange (prinsdom)

Osaka (stad)

Osaka (Japans: 大阪市, Ōsaka-shi, letterlijk 'grote heuvelstad') is na Yokohama en Tokio de grootste stad van Japan, met ruim 2,7 miljoen inwoners.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Osaka (stad)

Ottomaanse Rijk

Het Ottomaanse of Osmaanse Rijk (Osmaans: دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه, Devlet-i 'Aliyye-i Osmaniyye, Turks: Osmanlı İmparatorluğu) was een islamitisch rijk dat bestond van 1299 tot 1922.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ottomaanse Rijk

Overeenkomst (contract)

Contract voor deelname aan een Engels televisieprogramma, Northam, Engeland, 1975. Het gebruik om na het sluiten van een overeenkomst elkaars handen te schudden. Diploma-uitreiking aan een Iraakse politieman na een cursus door Amerikaanse mariniers, 2004. Een overeenkomst, contract of convenant is een afspraak tussen ten minste twee natuurlijke personen of rechtspersonen – de partijen, of specifieker contractanten – over wat ze met elkaar of voor elkaar zullen gaan doen – de te leveren prestatie – of laten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Overeenkomst (contract)

Overheid

De overheid is het hoogste bevoegd gezag op een bepaald territorium of grondgebied.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Overheid

Overheidsschuld

Schuldklok van de Vereniging van belastingbetalers in Duitsland, opgenomen op 29 juli 2006 in Berlijn De staatsschuld of overheidsschuld omvat het totaal van de schulden van de centrale overheid, de niet-centrale overheden (provincies, waterschappen, gemeenten) en de wettelijke sociale verzekeringsinstellingen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Overheidsschuld

Parachute

parachutesprong (opening parachute d.m.v. een static line) Een parachute of valscherm is een hulpmiddel waarmee iets of iemand in het zwaartekrachtveld van een hemellichaam zijn snelheid kan afremmen door wrijving met de atmosfeer.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Parachute

Parijs

De Eiffeltoren, met op de achtergrond de wolkenkrabbers van zakendistrict La Défense Parijs (Frans: Paris) is de hoofdstad en regeringszetel van Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Parijs

Parlement van Engeland

Het parlement van Engeland was een wetgevend lichaam van het Koninkrijk Engeland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Parlement van Engeland

Parlement van het Verenigd Koninkrijk

Het parlementsgebouw Palace of Westminster in Londen Het Parlement van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, ook wel het Britse parlement, het Westminster Parlement, of voorheen het Rijksparlement, is de hoogste wetgevende macht van het Verenigd Koninkrijk, de Britse overzeese gebieden en het Brits Kroonbezit.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Parlement van het Verenigd Koninkrijk

Parlementair systeem

Landen die een parlementair systeem handhaven zijn '''rood''' gekleurd. Het parlementaire systeem of parlementaire stelsel is een regeringsvorm waarbij de uitvoerende macht verantwoording schuldig is aan het parlement.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Parlementair systeem

Pastelkleur

''Ballet'', pastel van Edgar Degas Een pastelkleur is een zachte kleur die wordt verkregen door een zuiver pigment met een lichte kleur te mengen, meestal met wit of lichtgeel.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pastelkleur

Patois

Een patois is een taalvariant die substandaard is, een variant dus die niet aan de normen van de standaardtaal voldoet.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Patois

Paus

Het embleem van het pausschap.http://www.katholiek.org/pausschap.html Franciscus De paus is het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Paus

Paus Bonifatius VIII

Tombe van Bonifatius VIII onder de Sint-Pietersbasiliek Bonifatius VIII, geboren als Benedetto Gaetani (Anagni, 1235 – Rome, 11 oktober 1303) was paus van 1294 tot 1303.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Paus Bonifatius VIII

Pausdom van Avignon

Palais des Papes waar de pausen in verbleven Het pausdom van Avignon, ook wel pejoratief aangeduid als de Babylonische ballingschap of gevangenschap van de pausen, was de periode van 1309 tot 1377 waarin de paus, het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk, in de stad Avignon zetelde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pausdom van Avignon

Pedro Álvares Cabral

Pedro Alvares Cabral Pedro Álvares Cabral (Belmonte, 1467 (?) – Santarém, 1520 (?), als uitgesproken in het Braziliaans Portugees), was een Portugees zeevaarder en ontdekkingsreiziger.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pedro Álvares Cabral

Peking

Peking of Beijing is de hoofdstad van de Volksrepubliek China.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Peking

Periodisering

Periodisering is in de geschiedschrijving en de archeologie een manier om de geschiedenis in te delen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Periodisering

Pernambuco

Pernambuco is een van de 26 deelstaten van Brazilië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pernambuco

Peru

Een inwoner van de Andes in traditioneel gewaad, nabij het Peruaanse dorpje Písac Peru (Spaans: Perú; Quechua en Aymara: Piruw), officieel de Republiek Peru (Spaans: República del Perú), is een land aan de westkust van Zuid-Amerika.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Peru

Pest (ziekte)

De wereldwijde verspreiding van de pest onder verschillende knaagdieren en de verspreiding van de ziekte in de periode 1970 - 1998 De pest is een infectieziekte die van de 14e tot en met de 19e eeuw in Europa veelvuldig, bij vlagen epidemisch en zelfs pandemisch voorkwam en enorme aantallen slachtoffers maakte.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pest (ziekte)

Peter I van Rusland

Detail van de boot van Peter de Grote Standbeeld ''Tsaar Peter de Grote'', Veerhaven (Rotterdam), Leonid Baranov, Moskou 30-12-1943Tekst plaquette: Het beeld is geschonken door de Russische Federatie aan de stad Rotterdam in het kader van het Tsaar Peter de Grote jaar (1996-1997).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Peter I van Rusland

Peter Paul Rubens

''Portret van de kunstenaar en zijn vrouw in een prieel van kamperfoelie'', Isabella Brant samen met haar echtgenoot Rubens ''Tenhemelopneming van de Goddelijke en Heilige Maagd Maria'', schetsontwerp in olie voor een altaarstuk Peter Paul Rubens (Siegen, 28 juni 1577 – Antwerpen, 30 mei 1640) was een Zuid-Nederlandse barokschilder, tekenaar, tapijtontwerper en diplomaat, werkzaam in Antwerpen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Peter Paul Rubens

Petrus

Jezus roept Simon (Petrus) en Andreas (Duccio di Buoninsegna). Jezus laat Petrus over het water lopen (François Boucher). Jezus geeft de sleutels aan Petrus (fresco van Pietro Perugino in de Sixtijnse Kapel). Rubens). Bourgondisch schilderij uit ca. 1520 Een engel verlost Petrus van zijn handboeien (Bernardo Strozzi).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Petrus

Philadelphia (Pennsylvania)

De skyline van Philadelphia in de avond Philadelphia is een stad in de Amerikaanse staat Pennsylvania, in het oosten van het land.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Philadelphia (Pennsylvania)

Philosophiae Naturalis Principia Mathematica

Titelpagina van de Principia, eerste uitgave. Newtons eigen exemplaar met handgeschreven verbeteringen voor de tweede uitgave. lichaam dat een cirkel beschrijft. Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (Lat.: "De wiskundige beginselen van de natuurfilosofie", kortweg de Principia) is een werk van Isaac Newton gepubliceerd op 5 juli 1687.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Philosophiae Naturalis Principia Mathematica

Pierre Bayle

Pierre Bayle (Carla-Bayle, 18 november 1647 – Rotterdam, 28 december 1706) was een Frans wijsgeer en schrijver die vooral bekend is om zijn Dictionaire historique et critique uit 1697.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pierre Bayle

Pierre Louis de Maupertuis

Pierre Louis Maupertuis in dikke Laplandse bontkraag Pierre Louis Moreau de Maupertuis (Saint-Malo, 7 juli 1698 - Bazel, 27 juli 1759) was een Frans wiskundige, astronoom, natuurvorser en filosoof in de tijd van de Verlichting.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pierre Louis de Maupertuis

Pieter Corneliszoon Hooft

Pieter Corneliszoon Hooft (Amsterdam, 16 maart 1581 – Den Haag, 21 mei 1647) was een Nederlandse dichter, toneelschrijver en historicus, alsmede drost van Muiden en baljuw van Naarden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pieter Corneliszoon Hooft

Plantkunde

Geromantiseerd beeld met antieke benodigdheden van een botanicus. De plantkunde, botanie, fytologie, of botanica is een tak van de biologie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Plantkunde

Pokken

Pokken of variola was een uiterst besmettelijke en levensbedreigende virusziekte die de mensheid millennia heeft geteisterd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pokken

Politicologie

De fasen van besluitvorming volgens de systeemtheorie van David Easton Politicologie (ook wel politieke wetenschap, politieke wetenschappen of staatkunde genoemd) is de sociaalwetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met de studie van politiek.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Politicologie

Politieke filosofie

Politieke filosofie is een filosofisch vakgebied waarin vraagstukken rond politiek en maatschappij aan de orde zijn.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Politieke filosofie

Polyfonie

Polyfonie (uit het Oudgrieks: πολύς (polus), veel en φωνή (phōnē), klank, stem) is in de muziek gecomponeerde meerstemmigheid: het klinken van meerdere melodieën tegelijkertijd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Polyfonie

Pools-Litouwse Gemenebest

Polen-Litouwen of het Pools-Litouwse Gemenebest (Pools: Rzeczpospolita Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, letterlijk: Republiek van de Poolse Kroon en Grootvorstendom Litouwen) was een staat in Oost-Europa die bestond van 1569 tot 1795.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pools-Litouwse Gemenebest

Poolse Delingen

Polen-Litouwen voor de delingen Met de Poolse Delingen (1772, 1793 en 1795) verdeelden Rusland, Oostenrijk en Pruisen onderling in drie stappen het sterk verzwakte Pools-Litouws Gemenebest, dat daardoor in 1795 van de Europese kaart verdween.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Poolse Delingen

Porselein

Hizen Kyushu Ceramic Museum Japanse dekschaal in kakiemonstijl (1645)https://web.archive.org/web/20110414041130/http://naturalisticspoon.com/Imari.html Bordje uit Kangxiperiode Porselein is een specifieke vorm van keramiek, samengesteld uit kaolien (een weerbarstige, witte kleisoort), kwarts en een veldspaat, en gebakken op een hoge temperatuur.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Porselein

Portugees-Israëlietische Gemeente

De Portugees-Israëlietische Gemeente, ook wel Portugees-Israëlitisch Kerkgenootschap (P.I.K.) en in het Hebreeuws קהל קדוש תלמוד תורה, is een Nederlandse Joodse gemeente.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Portugees-Israëlietische Gemeente

Potosí (stad)

Potosí is een stad in Bolivia, in het gelijknamige departement.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Potosí (stad)

Potsdam

Potsdam is de hoofdstad van de Duitse deelstaat Brandenburg.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Potsdam

Precolumbiaanse periode

Peru is een van de bekendste precolumbiaanse vindplaatsen De precolumbiaanse periode is het tijdperk van de Amerikaanse geschiedenis van vóór de Europese ontdekking van het Amerikaanse continent door Christoffel Columbus in 1492.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Precolumbiaanse periode

Predestinatie

Predestinatie of voorbeschikking is een religieus begrip, betreffende de relatie tussen het begin van alle dingen en het doel van deze dingen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Predestinatie

President

President of presidente is een uit het Latijn afkomstig woord dat letterlijk voorzitter of voorzitster betekent (samengesteld uit prae, voor, en sidĕre, zitten).

Bekijken Vroegmoderne tijd en President

Prijsrevolutie

De prijsrevolutie wordt over het algemeen gebruikt voor een reeks van economische gebeurtenissen van de tweede helft van de 15e eeuw tot het einde van de eerste helft van de 17e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Prijsrevolutie

Princes Czartoryski Foundation

De Princes Czartoryski Foundation, in 1991 opgericht door vorst Adam Karol Czartoryski beheert de kunstverzameling die sinds 1878 ondergebracht is in het Czartoryski Museum in Krakau, Polen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Princes Czartoryski Foundation

Privilege (recht)

Een privilege of voorrecht is een recht dat aan een persoon, een groep personen of een organisatie wordt toegekend om deze meer of andere rechten te geven dan waarop men normaal aanspraak maakt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Privilege (recht)

Processie

Sacramentsprocessie op het Franse platteland, 19e eeuw Liturgische processie in de oud-katholieke kerk in Den Haag, waarschijnlijk met priester Cornelius Henricus van Vlooten. Isaac Israels (1880 of 1881), Museum Catharijneconvent Flores ceremoniële torens (''tabut'' of ''tabuik'') door de stad worden gedragen Onze-Lieve-Vrouwebasiliek tijdens de heiligdomsvaart van Maastricht Aartsbroederschap van Onze-Lieve-Vrouw van Tongeren tijdens de kroningsprocessie (2023) Een processie is een godsdienstige plechtigheid in de vorm van een optocht, waarbij gelovigen hun geloof openbaar belijden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Processie

Protestantisme

Luther volgens de overlevering zijn 95 stellingen openbaar maakte Gedächtniskirche in Speyer, ter nagedachtenis aan het protest van de Luthersen tegen het beperken van de godsdienstvrijheid Het protestantisme is een van de drie grote stromingen binnen het christendom, naast het rooms-katholicisme en de oosters-orthodoxe kerken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Protestantisme

Pruisen

Vlag van Pruisen Pruisen (ook wel Pruissen; Duits: Preußen; Oudpruisisch: Prūsa; Pools: Prusy; Litouws: Prūsija; Latijn: Prussia, Borussia of Prutenia) is een historische staat die in het noorden van Centraal-Europa was gelegen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pruisen

Pruisische Academie van Wetenschappen

De Pruisische Academie van Wetenschappen (Duits: Preußische Akademie der Wissenschaften) was een academie van wetenschappen die op 11 juli 1700 in Berlijn werd gesticht.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Pruisische Academie van Wetenschappen

Puritanisme

John Knox vermaant Maria I van Schotland. Gebrandschilderd raam in de Convenant Presbyterian Church in Long Beach, Californië Het puritanisme is een protestantse stroming die ontstond als reactie op de Anglicaanse Kerk, die volgens de aanhangers te Rooms was.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Puritanisme

Qing-dynastie

De Qing-dynastie, ook wel Mantsjoe-dynastie, was de laatste keizerlijke dynastie van China.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Qing-dynastie

Rasphuis (Amsterdam)

Anoniem. ''Het Rasphuis''. 17e eeuw. Ets. Amsterdam, Stadsarchief Amsterdam. Het Rasphuis was een rasphuis (een tuchthuis waar hout werd geraspt) in Amsterdam.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rasphuis (Amsterdam)

Rationalisme

René Descartes. Benedictus de Spinoza. Gottfried Wilhelm Leibniz. Nicolas Malebranche. Christian Wolff. Socrates Het rationalisme is een filosofische stroming die vertrekt vanuit de idee dat de rede de enige of voornaamste bron van kennis is.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rationalisme

Realisme (filosofie)

Realisme (van het Latijn res, ding, werkelijkheid) is de filosofie dat er een werkelijkheid onafhankelijk van het menselijk bewustzijn bestaat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Realisme (filosofie)

Rechten van de mens

De rechten van de mens of mensenrechten omvatten rechten waarop iedereen aanspraak kan maken, ongeacht herkomst, nationaliteit, overtuiging, geslacht, wettelijke status of andere kenmerken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rechten van de mens

Rechter

Een rechter is iemand die rechtspreekt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rechter

Rechtsstaat

Een rechtsstaat is een staat waarin de grondslag van statelijk gezag in het recht wordt gelegd en waarin de uitoefening van dit gezag in al zijn verschijningsvormen onder de heerschappij van het recht wordt geplaatst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rechtsstaat

Reconquista (Iberië)

De reconquista (Arabisch: الاسترداد al-ʼIstirdād) was een periode van ongeveer 800 jaar in de middeleeuwen waarin enkele christelijke koninkrijken op het Iberisch Schiereiland erin slaagden om de islamitische Moren van het schiereiland te verdrijven, nadat deze vanaf 711 het Iberisch schiereiland op een smalle strook in het noorden na hadden veroverd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Reconquista (Iberië)

Rede

De rede of ratio is een menselijk denkvermogen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rede

Reformatie

De protestantse Reformatie is het zestiende-eeuwse schisma binnen het westerse christendom, dat ingezet werd door Maarten Luther, Johannes Calvijn en andere vroege protestanten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Reformatie

Religie

shinto, sikhisme, taoïsme, Tenrikyō 5e rij: Thelema, Unitaristisch Universalisme, wicca, zoroastrisme Onder religie (van het Latijnse religio) wordt gewoonlijk een van de vele vormen van zingeving, of het zoeken naar betekenisvolle verbindingen verstaan, waarbij meestal een hogere macht, opperwezen of god centraal staat, gebaseerd op geloven in de leer van de religie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Religie

Rembrandt van Rijn

Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Leiden, 15 juli 1606/1607 – Amsterdam, 4 oktober 1669) was een Nederlandse kunstschilder, etser en tekenaar.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rembrandt van Rijn

Remonstranten

De remonstranten (of de Remonstrantse Broederschap, arminianen, of rekkelijken) zijn een afsplitsing van de (Nederduits) Gereformeerde Kerk, ontstaan in het begin van de 17e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Remonstranten

Renaissance

Rafael, ''De School van Athene'' De renaissance (letterlijk: wedergeboorte) is een periode in de Europese cultuurgeschiedenis die volgde op de middeleeuwen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Renaissance

Renaissance (stijlperiode)

De Mona Lisa van Leonardo da Vinci. Rafaël De renaissance is – onder andere – een stijlperiode.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Renaissance (stijlperiode)

Renaissancehumanisme

Venetië, inv. 228) Het renaissancehumanisme (meestal kortweg humanisme genoemd) is een moderne benaming voor een intellectuele beweging in de tijd van de renaissance, die voor het eerst door Francesco Petrarca op gang werd gebracht en belichaamd, in Florence haar voornaamste centrum had en zich in de 15e en 16e eeuw in meer of mindere mate verspreidde over het merendeel van Europa.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Renaissancehumanisme

René Descartes

La Haye en Touraine Collège La Flèche (1695) René Descartes of gelatiniseerd Renatus Cartesius (La Haye en Touraine, 31 maart 1596 – Stockholm, 11 februari 1650) was een uit Frankrijk afkomstige filosoof en wiskundige, die een groot deel van zijn leven in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden woonde.

Bekijken Vroegmoderne tijd en René Descartes

Rentmeester (beroep)

Een rentmeester beheert goederen, in het bijzonder onroerend goed van een eigenaar.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rentmeester (beroep)

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, in de literatuur vaak aangeduid als de Republiek, was een confederatie met trekken van een defensieverbond en een douane-unie en bestond van 1588 tot de Bataafse Revolutie in 1795.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Republiek Genua

De Doorluchtige Republiek Genua was een onafhankelijke staat van 1005 tot 1797 in Ligurië op de noordwestelijke kust van Italië, evenals Corsica van 1347 tot 1768 en tal van andere gebieden in en rond de Middellandse Zee.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Republiek Genua

Republiek Venetië

De Doorluchtige Republiek Venetië was een staat in Noordoost-Italië, met Venetië als hoofdstad.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Republiek Venetië

Restauratie (Engeland)

Met de Restauratie (Engels: Restoration) wordt, meer dan de toenmalige politieke herstelperiode, veelal een stijlperiode aangeduid in de kunstgeschiedenis van Engeland, die liep vanaf 1660 tot ongeveer 1700 en later.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Restauratie (Engeland)

Revolutie

Schilderij over de Belgische Revolutie in 1830 Een revolutie of omwenteling is een grote plotselinge verandering.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Revolutie

Rhône (rivier)

De Rhône (Latijn: Rhodanus) (Franse uitspraak) is een rivier in Zwitserland en Frankrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rhône (rivier)

Richard II van Engeland

Richard II (Bordeaux, 6 januari 1367 – kasteel Pontefract (Yorkshire), 14 februari 1400) was koning van Engeland van 1377 tot 1399.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Richard II van Engeland

Rijksstad Neurenberg

Neurenberg was een tot de Frankische Kreits behorende rijksstad binnen het Heilige Roomse Rijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rijksstad Neurenberg

Rijksvorst

Een rijksvorst (Duits Reichsfürst, Latijn princeps regni of imperii) was in het Heilige Roomse Rijk een adellijke vorst, die zijn leen rechtstreeks van de Duitse koning had, die ook vaak de keizerstitel had.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rijksvorst

Rijn

Bordje bij Lai da Tuma, Surselva, Graubünden, Zwitserland waar de Rijn begint. De plaquette houdt het op 1320 kilometer Rijnlengte als gevolg van een schrijffouthttp://www.waarmaarraar.nl/pages/re/51418/De_Rijn_is_korter_dan_gedacht_.html De Rijn is korter dan gedacht op Waarmaarraar.nl Voor-Rijn, Oberalpgebergte Tussen Ilanz en Chur Tussen Balzers en Trübbach Waterval in de Rijn bij Schaffhausen Bij Bazel Van Eltville tot aan Bingen Rijn bij Assmannshausen (gem.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rijn

Rococo

Cuvilliés-theater, Münchener Residenz, 1751-53 Tafelontwerp, Juste-Aurèle Meissonnier, Parijs, ca 1730 De rococo is een Europese stijlperiode in de beeldende en toegepaste kunsten, die haar hoogtepunt beleefde tussen 1730 en 1760.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rococo

Roemenië

Roemenië (Roemeens: România) is een republiek in Zuidoost-Europa grenzend aan de Zwarte Zee, Bulgarije, Servië, Oekraïne, Hongarije en Moldavië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Roemenië

Rogge (graan)

Rogge (Secale cereale) is een kruisbevruchtende graansoort die net als de overige granen behoort tot de grassenfamilie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rogge (graan)

Romaanse talen

Catalaans De Romaanse talen zijn een tak van de Indo-Europese taalfamilie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Romaanse talen

Rozenoorlogen

De Rozenoorlogen is de naam van de burgeroorlogen die in het koninkrijk Engeland woedden in de periode 1455 tot 1485.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Rozenoorlogen

Ruiterstandbeeld

Ruiterbeeld van Lodewijk XII in het kasteel van Blois Een ruiterstandbeeld is een standbeeld waarop een persoon als ruiter is uitgebeeld, dus zittend op een paard.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ruiterstandbeeld

Salvador (stad)

Salvador of Salvador da Bahia (volledige naam: São Salvador da Bahia de Todos os Santos, in het Nederlands "Heilige verlosser van de Allerheiligenbaai") is een stad gelegen in het noordoosten van Brazilië aan de Atlantische Oceaan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Salvador (stad)

Samuel von Pufendorf

Samuel von Pufendorf Samuel von Pufendorf (Dorfchemnitz (Saksen), 8 januari 1632 - Berlijn, 26 oktober 1694) was een Duitse rechtsfilosoof, politiek denker en historicus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Samuel von Pufendorf

Sapere aude

Sapere aude is een Latijnse aansporing die in het Nederlands vertaald kan worden met: Durf te weten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sapere aude

Saturnus (planeet)

Voyager 2 foto van Saturnus' ringenstelsel Saturnus en Aarde Saturnus is van de zon af gerekend de zesde planeet in het zonnestelsel en op Jupiter na de grootste.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Saturnus (planeet)

Savoye (historische regio)

Vlag van Savoye Wapen van Savoye Kaart van de regio Landkaart van Savoye in 1494 Savoye (Savoyaards Savouè; Latijn Sabaudiae) is een historische regio die zich uitstrekt van de huidige Franse departementen Savoie en Haute-Savoie en de Franse natuurlijke regio Savoie-Mont Blanc en de Italiaanse regio's Piëmont en Valle d'Aosta.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Savoye (historische regio)

Scandinavië

Rood: Noorwegen, Zweden, Denemarken.Oranje: Finland, IJsland, Faeröereilanden. Satellietopname van Noorwegen, Zweden en Finland in de winter Typisch Scandinavische huizen in Noorwegen Kaart uit Scandinavië uit 1539, de Carta Marina van Olaus Magnus. Scandinavië is de naam waarmee een gebied in het noorden van Europa wordt aangeduid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Scandinavië

Schaarste

Bioscoopjournaal uit november 1950: landelijke actie die de mensen vraagt om op piekuren zo weinig mogelijk elektriciteit te gebruiken. Voor de elektriciteitscentrales, die tijdens en ten gevolge van de oorlog niet konden worden vernieuwd en uitgebreid, is de vraag te groot aan het worden. Schaarste is een eigenschap van alle economische goederen, die beschikbaar, maar niet gratis zijn.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Schaarste

Schilderkunst

Kunstschilder aan het werk: fijnschilder (Josep-Enric Balaguer in zijn atelier, Sabadell 2007) Chicago 2002) Schilderkunst is een vorm van vrije beeldende kunst vervaardigd door een kunstschilder.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Schilderkunst

Scholastiek

Scholastiek is de middeleeuwse filosofie met een sterk metafysisch karakter die in de 11e eeuw als onderwijsmethode tot ontwikkeling kwam in de stedelijke scholen en verder uitgebouwd werd in de 12e en 13e eeuw aan de universiteiten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Scholastiek

Schoorsteen

Schoorsteen (Graz) Twee verschillende types schoorsteen (Nederland) Een schoorsteen is een afvoerkanaal voor rookgassen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Schoorsteen

Sebastiaan van Portugal

Sebastiaan I (Portugees: Dom Sebastião I, bijnaam o Desejado) (Lissabon, 20 januari 1554 - Ksar-el-Kebir, 4 augustus 1578) was de zestiende koning van Portugal.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sebastiaan van Portugal

Secularisering

Secularisering (van het Latijn saeculum: het aardse leven, wereld) is de algemene benaming voor de verwereldlijking zoals die tot uitdrukking komt in ontkerkelijking, de reductie van religie tot het private terrein en de afname van de maatschappelijke invloed van religie (laïcisme).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Secularisering

Separatisme

Separatisme of secessionisme is het streven naar een (formele) terugtrekking uit een bestaande organisatie of staat, en het oprichten van een eigen organisatie of staat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Separatisme

Sevilla (stad)

''Giralda'' Sevilla Alcázar (koninklijk paleis) Palmtuinen in het Alcázar Plaza de España'' Sevilla is een gemeente en de hoofdstad van de Spaanse autonome regio Andalusië, en van de provincie Sevilla.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sevilla (stad)

Siena (stad)

| |- | |- |Kathedraal van Siena |- |Piazza del Campo |- |Vlaggen van de 17 stadswijken | Siena (Nederlands verouderd ook Sienna of Siëna) is een stad in Toscane, Italië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Siena (stad)

Sint-Pietersbasiliek

| |- | | De Sint-Pietersbasiliek (Italiaans: Basilica di San Pietro) is een katholieke kerk en basilica major aan het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sint-Pietersbasiliek

Slag bij Plassey

De Slag bij Plassey (23 juni 1757) was een gewapend treffen tussen de Britten van de East India Company en het de facto onafhankelijke vorstendom Bengalen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Slag bij Plassey

Slag op het Merelveld (1389)

In de Slag op het Merelveld of Slag op het Lijsterveld (Slag bij Kosovo Polje) (Servisch: Бој на Косову of Косовска битка, Boj na Kosovu of Kosovska bitka) op 15 juni 1389 leed het Servische leger, gesteund door een samengesteld Balkanalliantie, onder leiding van vorst Lazar een nederlaag tegen het Ottomaanse Rijk onder leiding van sultan Murat I.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Slag op het Merelveld (1389)

Slavernij

Afrika naar een schets van David Livingstone, gravure uit Horace Waller: ''The last journals of David Livingstone in Central Africa, from 1865 to his death'', London, 1874 Smeedijzeren slavenhalsboei of ''banditi''. Wereldmuseum Amsterdam. 19e-eeuwse afbeelding van een Arabische slavenkaravaan in de Sahara Slavernij is een toestand waarin een mens eigendom is van een ander'slavernij' in Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002), Microsoft Corporation/Het Spectrum of als zodanig wordt behandeld en daardoor geen rechten heeft of kan uitoefenen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Slavernij

Slingeruurwerk (uurwerk)

Wandklok met slinger Een slingeruurwerk of pendule is een uurwerk waarvan de regelmatige loop door een heen en weer bewegende slinger wordt gereguleerd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Slingeruurwerk (uurwerk)

Smokkel

Betrapt op het smokkelen van zeldzame kleine vogeltjes Polygoonjournaal, 1947: "Smokkelen is afbraak: een reportage langs onze grenzen" (03:22) Smokkel is het illegaal over de grens brengen van goederen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Smokkel

Smolensk

Smolensk (Russisch: Смоленск, uitspraak; Wit-Russisch: Смаленск, Smalensk; Pools: Smoleńsk) is een stad in het westen van Rusland, gelegen aan de rivier Dnjepr.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Smolensk

Sociaal contract

John Lockes geschriften over het Sociaal Contract waren in het bijzonder bij de Amerikaanse Founding Fathers heel invloedrijk Het sociaal contract is in de politieke filosofie een werkelijke of hypothetische overeenkomst tussen de geregeerden of tussen de regeerders en geregeerden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sociaal contract

Soevereiniteit

Soevereiniteit of souvereiniteit is het recht van een bestuursorgaan om het hoogste gezag uit te oefenen zonder dat verantwoording is verschuldigd aan een ander orgaan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Soevereiniteit

Spaans-Engelse Oorlog (1585-1604)

De Spaans-Engelse Oorlog (1585-1604) was een conflict tussen Spanje en Engeland.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spaans-Engelse Oorlog (1585-1604)

Spaanse Armada

De Spaanse Armada (armada is Spaans voor 'gewapende' vloot) is de vloot waarmee de Spaanse koning Filips II tijdens de Spaans-Engelse Oorlog probeerde Engeland binnen te vallen in het voorjaar en de zomer van 1588.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spaanse Armada

Spaanse Nederlanden

De Spaanse Nederlanden is de benaming voor de Habsburgse Nederlanden van 1556 tot aan 1715.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spaanse Nederlanden

Spaanse Rijk

Het Spaanse Rijk (Spaans: Imperio español) of de Universele Spaanse Monarchie (Spaans: Monarquía universal española) is de benaming voor de unie van koninkrijken, afhankelijkheden en koloniën ondergeschikt aan Spanje tussen 1492 en 1898.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spaanse Rijk

Spaanse Successieoorlog

De Spaanse Successieoorlog (1701–1713) was een oorlog van verschillende Europese mogendheden (de "Grote Alliantie") tegen onder andere het koninkrijk Frankrijk en het Spaanse Rijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spaanse Successieoorlog

Spanje

Spanje, officieel het Koninkrijk Spanje (Spaans: Reino de España), is een land in het zuidwesten van Europa met inwoners, een oppervlakte van en met hoofdstad Madrid.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spanje

Specerij

Een specerij is een natuurlijke aromatische plantaardige stof die smaak aan eten geeft.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Specerij

Spiegel (optica)

Vaas voor een spiegel Spiegel in het verkeer Zijspiegel van auto Handspiegel Alhambra Bronzen spiegel met Chinese draak (uit de Tang-dynastie) Kleurrijke huizen spiegelen in het water. Een spiegel is een voorwerp dat licht weerkaatst zonder verstrooiing.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spiegel (optica)

Spitsbergen (eiland)

Eiland Spitsbergen in Spitsbergen Spitsbergen, in het verleden aangeduid als West-Spitsbergen, is een van de eilanden die samen de archipel Spitsbergen (Noors: Svalbard) vormen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Spitsbergen (eiland)

Sri Lanka

Nederlands kanaal nabij Negombo Sri Lanka (uitspraak: sriˈlɑŋka; Engels: Sri Lanka; Singalees: ශ්‍රී ලංකා, Shrī Laṁkā, Tamil: இலங்கை, Ilaṅkai), officieel de Democratische Socialistische Republiek Sri Lanka (Singalees: ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය, śrī laṁkā prajātāntarika samājavādī janarajaya, Tamil: இலங்கை ஜனநாயக சமத்துவ குடியரசு, Ilaṅkai jaṉanāyaka camattuva kuṭiyaracu, Engels: Democratic Socialist Republic of Sri Lanka) en voorheen Ceylon, is een land in Zuid-Azië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sri Lanka

Staatsgodsdienst

Christendom Een staatsgodsdienst of staatsreligie is de officiële godsdienst van een bepaalde, soevereine staat, of van een autonome deelstaat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Staatsgodsdienst

Stad

Een stad kent grote dichtheden van mensen en verkeer, zoals hier in New Orleans. Een stad is, in tegenstelling tot een dorp, een grotere plaats waar mensen wonen, gelegen aan grotere verkeerswegen en met een eigen bestuurs- en verzorgingsstructuur.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Stad

Stadstaat

Een stadstaat is een staat bestaande uit een enkele stad en het achterland daarvan (met daarin eventueel nog wat kleinere nederzettingen).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Stadstaat

Standenmaatschappij

adel en boerenstand. De standensamenleving of standenmaatschappij is een samenleving waarin de bevolking in verschillende groepen of standen is opgedeeld die elk hun eigen rechten en plichten hebben.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Standenmaatschappij

Staten

De staten of standenvergadering (ook wel stenden of standen) was in de late middeleeuwen en vroegmoderne tijd een politiek orgaan in verschillende landen en gewesten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Staten

Staten-Generaal van de Nederlanden

De Staten-Generaal van de Nederlanden was tussen 1464 en 1796 een college waarin afgevaardigden van de Provinciale Staten van de gewesten van de Nederlanden samenkwamen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Staten-Generaal van de Nederlanden

Sticht Utrecht

Het Sticht Utrecht (ook bekend als Het Sticht) was het territorium waarover de bisschoppen van Utrecht in de middeleeuwen als vorst de landsheerlijkheid uitoefenden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sticht Utrecht

Stoel

Rood-blauwe stoel ontworpen door Gerrit Rietveld Een stoel is een zitmeubel met een rugleuning en soms armsteunen voor één persoon.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Stoel

Sumatra

Het Tobameer De vulkaan Sinabung in het noorden van Sumatra Sumatra (of Sumatera) is het op vijf na grootste eiland van de wereld (ongeveer 470.000 km²) en behoort tot Indonesië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Sumatra

Symbool

Symbolen op een grafsteen Symbolen op een speelkaart Een symbool of zinnebeeld is een teken waarbij geen natuurlijke relatie bestaat tussen de representatie van het teken en de betekenis die ermee wordt uitgedrukt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Symbool

Symmetrie

Figuur met zowel draaisymmetrie als spiegelsymmetrie. Men spreekt van symmetrie (Grieks: συν, samen en μετρον, maat) bij een object als twee helften van het object in een bepaalde zin elkaars spiegelbeeld zijn.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Symmetrie

Synode van Dordrecht

Kloveniersdoelen, de plaats waar de zittingen werden gehouden, maar de titel van het doek vermeldt Sebastiaansdoelen. Schoolplaat naar Pouwels Weyts de Jonge: J.W. de Jongh en M. Wagenvoort: ''Eene vergadering van de Nationale Synode te Dordrecht 1619'', J.B. Wolters, periode 1915-1931 De Synode van Dordrecht (ook wel de Synode van Dordt genoemd) was een door de Nederduits Gereformeerde Kerk belegde kerkvergadering die van 13 november 1618 tot 29 mei 1619 duurde en uit 180 zittingen bestond.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Synode van Dordrecht

Tabak

Tabak voor een pijp Geperste tabak Tabak is een product afkomstig van de bladeren van de tabaksplant Nicotiana tabacum, dat als genotmiddel wordt gerookt, gekauwd (gepruimd) en gesnoven.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tabak

Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was de opstand van de Zeventien Provinciën tegen drie opeenvolgende koningen van het Spaanse Rijk: Filips II, Filips III en Filips IV.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tachtigjarige Oorlog

Tafelsuiker

Suikerkristallen Ongeraffineerde ruwe suiker Vervaardiging van suikerbroden in de Caraïben. Gravure (1591) door Philip Galle, British Museum Tafelsuiker of kortweg suiker, is een voedingsmiddel dat wordt gebruikt om zijn zoete smaak.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tafelsuiker

Taiwan

Kaart van Formosa uit ca. 1640 door Johannes Vingboons De Republiek China, gewoonlijk Taiwan (uitspraak: tɑɪˈʋɑn), maar ook wel Chinees Taipei, is de facto een onafhankelijke staat in de Oost-Chinese Zee, die echter wegens tegenstand van de Volksrepubliek China door een overgrote meerderheid van landen niet als staat erkend wordt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Taiwan

Tarwe

Tarwe (Triticum) is een geslacht met granen waar de mensheid zich mee voedt, naast rijst en maïs.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tarwe

Terreur (Franse Revolutie)

Het Comité révolutionnaire Een Britse spotprent over de Terreur De Terreur (Frans: la Terreur, letterlijk vertaald "Schrikbewind", met een hoofdletter) is een concept dat door historici gebruikt wordt om twee periodes in de Franse Revolutie aan te duiden waarin Frankrijk werd geregeerd door een uitzonderlijke uitvoerende macht die berustte op geweld, illegaliteit en repressie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Terreur (Franse Revolutie)

Thee (drank)

Bron: Koehler (1887) Uruwala Orange Pekoe, een typisch draderige zwarte Ceylonthee. Theezakjes Opschenken van (kamille-)thee met een theezeefje Theeplantage in India Thee plukken Bogor - Indonesië Een Marokkaanse theeset Gevuld theeglas Een kopje orange pekoe met melk Muntthee Thee is een warme drank die wordt gemaakt door infusie van de gedroogde bladeren van de theeplant Camellia sinensis.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Thee (drank)

Theologie

Theologie (van het Griekse θεός theos, god en λόγος logos, woord, leer, kennis of verhandeling: godsleer) of godgeleerdheid is de studie van de inhoud van een godsdienstig geloof en de geloofsdocumenten in het bijzonder.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Theologie

Thermidor

Thermidor was de elfde maand van de Franse republikeinse kalender; thermidor betekent: warmtemaand.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Thermidor

Thomas Hobbes

Thomas Hobbes (Westport (Wiltshire), 5 april 1588 – Hardwick Hall (Derbyshire), 4 december 1679) was een Engels filosoof.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Thomas Hobbes

Thomas Paine

Standbeeld van Thomas Paine in zijn geboorteplaats Thetford. Thomas Paine (Thetford, 29 januari 1737 — New York, 8 juni 1809) was een Engels-Amerikaans filosoof, vrijdenker en politiek schrijver met revolutionaire zienswijzen over staatsinrichting, burgerrechten en religie.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Thomas Paine

Thomas van Aquino

Thomas van Aquino, Aquinas of Thomas Aquinas (Roccasecca, ± 1225 – Priverno, abdij Fossanova, 7 maart 1274) was een Italiaanse filosoof en theoloog, die tot de scholastici gerekend wordt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Thomas van Aquino

Tin (element)

Tin wordt vaak gebruikt voor het maken van sierfiguren, zoals soldaten. Tin is een scheikundig element met symbool Sn (Latijn: stannum) en atoomnummer 50.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tin (element)

Titan (maan)

Titan of Titaan, ook wel Saturnus VI, is de grootste maan van Saturnus en op Ganymedes na de grootste van het zonnestelsel.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Titan (maan)

Tolerantie (maatschappij)

Tolerantie of verdraagzaamheid is een sociale, culturele of in een religieuze context gebruikte term die de mate aangeeft waarin afwijkend gedrag of leden van bepaalde groepen niet worden gediscrimineerd ondanks hun afwijkend en door de meerderheid verwerpelijk geachte gedrag (of afwijkende meningen).

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tolerantie (maatschappij)

Traditie

Een traditie (Latijn: trádere, overleveren) is een gebruik of gewoonte die van de ene generatie op de andere wordt doorgegeven.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Traditie

Transsylvanië

Kaart van Roemenië met historisch Transsylvanië in lichtgeel en hedendaags Transsylvanië in licht- en donkergeel. Het wapen van Zevenburgen (Transsylvanië) Wegkapelletje Transsylvanië of Zevenburgen (Roemeens: Transilvania of Ardeal; Hongaars: Erdély; Duits: Siebenbürgen; Servisch: Трансилванија, "Transilvanija" of Ердељ, "Erdelj") is een historische regio die een groot deel van het huidige noorden en westen van Roemenië beslaat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Transsylvanië

Triple Alliantie (1668)

De Triple Alliantie van 1668 was een bondgenootschap tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Engeland en Zweden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Triple Alliantie (1668)

Tsjechisch

Het Tsjechisch (čeština of český jazyk) is een West-Slavische taal met ongeveer 12 miljoen sprekers.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tsjechisch

Tunis

De Zitouna-moskee Standbeeld van Ibn Khaldun op het Onafhankelijkheidsplein Tunis (Arabisch: تونس Toenoes of Toenis) is de hoofdstad en grootste stad van Tunesië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Tunis

Uitvinding

patent waarmee de uitvinding van de gloeilamp wereldkundig werd gemaakt Bioscoopjournaal uit 1973 over opmerkelijke uitvindingen Een uitvinding is een ontdekking van een idee, product, materiaal, methode of proces, opzettelijk of toevallig.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Uitvinding

Ultramontanisme

Het ultramontanisme (letterlijk: over de bergen) is een leer binnen het katholicisme die de autoriteit van de paus in zaken van geloof en discipline benadrukt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Ultramontanisme

Unam Sanctam

Paus Bonifatius VIII Unam Sanctam (Latijn voor de ene heilige (katholieke en apostolische kerk)) was een bul uitgevaardigd door paus Bonifatius VIII op 14 november 1302 waarin de positie van de Rooms-Katholieke Kerk en de suprematie van de paus centraal stonden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Unam Sanctam

Unanimiteit

Unanimiteit, afgeleid van unaniem (Latijn: unus, een, anima, wind of adem) (Grieks: ό ανεμος: wind of adem) is een bijvoeglijk naamwoord met als betekenis "zonder verschil van mening", "eensgezind", "eenstemmig" of "met één stem".

Bekijken Vroegmoderne tijd en Unanimiteit

Unie van Utrecht (1579)

De Unies van Utrecht en Atrecht De Unie van Utrecht is een op 23 januari 1579 gesloten schriftelijke overeenkomst tussen een aantal Nederlandse gewesten, die een gezamenlijke inzet vastlegde om de Habsburgse vorst Filips II te dwingen tot het stopzetten van zijn strenge maatregelen en waarin daarnaast een aantal staatkundige zaken werd geregeld op het gebied van bijvoorbeeld defensie, belastingen en godsdienst.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Unie van Utrecht (1579)

Urbanisatiegraad

De urbanisatiegraad (of verstedelijkingsgraad) is een getal dat de verhouding aangeeft tussen het aantal mensen dat in stedelijke nederzettingen woont en het aantal mensen dat daarbuiten woont, in meer landelijke gebieden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Urbanisatiegraad

Vazalstaat

Frankrijk Een vazalstaat of marionettenregering is een staat die afhankelijk is van een andere staat, de suzerein, meestal na een oorlog.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vazalstaat

Venetië (stad)

Venetië (Italiaans: Venezia, Venetiaans: Venèsia) is een stad in het noordoosten van Italië.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Venetië (stad)

Vereenigde Oostindische Compagnie

VOC-vlag ''Een vloot van de Verenigde Oostindische Compagnie voor de kust van West-Afrika'' (Adam Willaerts, 1608) De Vereenigde Oostindische Compagnie of in hedendaagse spelling Verenigde Oost-Indische Compagnie, afgekort tot VOC (1602-1800), was een particuliere Nederlandse handelsonderneming met een door de Staten-Generaal verleend monopolie op de overzeese handel tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en het gebied ten oosten van Kaap de Goede Hoop en ten westen van de Straat Magellaan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vereenigde Oostindische Compagnie

Verenigde Staten

De Verenigde Staten, officieel de Verenigde Staten van Amerika, afgekort VS (Engels: United States of America, afgekort als USA of US), vaak (totum pro parte) Amerika (America) genoemd, is een federatie van 50 staten en het District of Columbia, grotendeels in Noord-Amerika gelegen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Verenigde Staten

Verlichting (stroming)

salon, 1755. In dergelijke salons, waarin ook voor vrouwen een rol was weggelegd, kwamen wetenschappers, letterkundigen en aristocraten bijeen. De Verlichting of Eeuw van de Rede was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met de 18e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Verlichting (stroming)

Vlag

Vlaggen van de Verenigde Naties Nederlandse koningshuis Een vlag is een abstracte tweedimensionale weergave van kleuren, vlakken of symbolen, meestal in een rechthoekige vorm.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vlag

Vlees

Diverse soorten vlees Vlees op de barbecue Vlees is het spierweefsel van gewervelde dieren.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vlees

Vliegtuig

Een vliegtuig is een luchtvaartuig dat een hogere dichtheid heeft dan lucht en in staat is een gecontroleerde vlucht te maken.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vliegtuig

Volkstaal (moedertaal)

De volkstaal is de taal van het eigen volk, in tegenstelling tot een vreemde taal — wellicht een vreemde taal die naast die volkstaal veel wordt gebruikt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Volkstaal (moedertaal)

Voltaire

Voltaire, pseudoniem van François Marie Arouet (Parijs, 21 november 1694 – aldaar, 30 mei 1778), was een Frans schrijver, essayist, filosoof en vrijdenker.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Voltaire

Vondeling

Babyluik van het Katharinenhospital in Unna Een vondeling is een baby of jong kind dat door zijn of haar ouders (of alleenstaande moeder) wordt achtergelaten, meestal omdat ze niet voor het kind kunnen of willen zorgen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vondeling

Vooruitgang

Vooruitgang is een verbetering in de toestand van zaken als de maatschappij als geheel, de economie, de wetenschappen of de techniek.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vooruitgang

Vorstendom

Hans Adam II, de huidige vorst van het vorstendom Liechtenstein Een vorstendom of prinsdom is een door een vorst of prins geregeerde staat, of, in bredere zin, een soeverein heersergebied van een monarch.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vorstendom

Vrede van Nijmegen

Met de Vrede van Nijmegen, ook wel het Verdrag van Nijmegen of de Verdragen van Nijmegen genoemd, wordt verwezen naar een reeks vredesverdragen die tussen augustus 1678 en oktober 1679 in Nijmegen en elders werden gesloten tussen de Europese staten die de Hollandse Oorlog hadden gevoerd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vrede van Nijmegen

Vrede van Parijs (1763)

d'Anville. Het Verdrag van Parijs, ook wel de Vrede van Parijs genoemd, werd op 10 februari 1763 gesloten en beëindigde de Zevenjarige Oorlog.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vrede van Parijs (1763)

Vrede van Rastatt

thumb De Vrede van Rastatt, gesloten op 7 maart 1714 in het Duitse Rastatt, was in wezen een vervolg van de Vrede van Utrecht.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vrede van Rastatt

Vrede van Utrecht (1713)

De Vrede van Utrecht is de verzamelnaam voor een lange reeks van internationale diplomatieke vergaderingen en onderhandelingen tussen enerzijds de koninkrijken Frankrijk en Spanje en anderzijds de Koninkrijken Groot-Brittannië en Portugal, de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en het Hertogdom Savoye, die uitmondden in enkele overeenkomsten of traktaten, waarvan de eerste op 11 april 1713 in Utrecht werd gesloten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vrede van Utrecht (1713)

Vrede van Westfalen

De Vrede van Westfalen betreft twee vredesverdragen die gesloten werden tussen mei en oktober 1648 in Osnabrück en Münster.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vrede van Westfalen

Vrijdenkerij

Het driekleurig viooltje als symbool voor de vrijdenkerij Vrijdenkerij (in België: vrijzinnigheid) of vrijdenken, is de opvatting dat men zich in het denken uitsluitend door de rede, wetenschap en logica laat leiden en niet door (autoriteits)geloof, traditie of paradigma.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vrijdenkerij

Vrijheid (sociologie)

De Vrijheid leidt het Volk'' van Eugène Delacroix (1833) Vrijheid is de mogelijkheid om naar eigen wil te handelen.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Vrijheid (sociologie)

Wales

Wales (verouderd Nederlands: Wallis of Kymrië, Welsh: Cymru, Latijn: Cambria) maakt als constituerend land met Engeland, Noord-Ierland en Schotland deel uit van het Verenigd Koninkrijk.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wales

Walvisvaart

Resultaat van walvisvangst op Hvalba, Faeröer (26 augustus 2006) De walvisvaart of walvisjacht is het jagen op en het doden van walvissen, voornamelijk voor walvistraan en -vlees.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Walvisvaart

Wenen

Wenen (Duits: Wien /viːn/; Beiers-Oostenrijks: Wean) is de hoofdstad van Oostenrijk en vormt sinds 1922 een eigen deelstaat.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wenen

Werkende klasse

Een verpleegkundige in loondienst hoort tot de werkende klasse. De werkende klasse, arbeidersklasse, arbeidende klasse of het proletariaat is de sociale klasse die bestaat uit mensen die loonarbeid verrichten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Werkende klasse

West-Europa

StAGN In het lichtblauw: West-Europa volgens de Verenigde Naties West-Europa onderscheidt zich van Zuid-, Noord-, Centraal- en Oost-Europa door de geografie en door de verschillen in klimaat en cultuur.

Bekijken Vroegmoderne tijd en West-Europa

West-Indische Compagnie

De West-Indische Compagnie (WIC), voluit de Geoctroyeerde West-Indische Compagnie (GWIC of GWC: zie afkorting op de vlag) was een bedrijf uit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden dat in 1621 werd opgericht als privaatrechtelijke onderneming met publiekrechtelijke taken; de WIC was verantwoording schuldig aan de Staten-Generaal van de Nederlanden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en West-Indische Compagnie

Westerse astrologie

Claudius Ptolemaeus, middeleeuwse prent Westerse astrologie is de astrologie zoals beoefend in het westen, die teruggaat op de Tetrabiblos van Claudius Ptolemaeus uit de 2e eeuw.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Westerse astrologie

Westerse wereld

Leonardo da Vinci's Vitruviusman, een symbool van de veranderingen van de westerse cultuur tijdens de Renaissance De westerse wereld, ook bekend als het Westen of de Occident, is een groep landen waarvan de precieze samenstelling afhangt van de context waarin de term gebruikt wordt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Westerse wereld

Wet

Wetten zijn geschreven rechtsregels.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wet

Wet (wetenschap)

wet van Newton in theorie (zonder wrijving). (In de praktijk gaan de balletjes van de newtonpendel t.g.v. wrijving steeds langzamer, tot ze stil hangen) Een wet in de wetenschap is een regel die een bepaalde wetmatigheid beschrijft in de natuur of de maatschappij.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wet (wetenschap)

Wetenschap

peer review'' bij wetenschappelijke publicaties werkt de wetenschappelijke gemeenschap aan het waarborgen van de kwaliteit van de wetenschap, haar methodes en interpretatie van resultaten. Wetenschap is zowel de systematisch verkregen, geordende en controleerbare menselijke kennis, het bijbehorende proces van kennisverwerving als de gemeenschap waarin deze kennis wordt verzameld.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wetenschap

Wetenschappelijke methode

Discours de la Méthode'' uit 1637 De wetenschappelijke methode is een systematische manier om kennis te vergaren.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wetenschappelijke methode

Wetenschappelijke revolutie

telescoop van Isaac Newton. Tijdens deze wetenschappelijke 'revolutie' verschoof het accent in de wetenschap naar waarnemingen en empirisme, en werden nieuwe technieken ontwikkeld om waarnemingen te doen. De telescoop was zo'n nieuwe techniek. De wetenschappelijke revolutie is een periode in de geschiedenis van de wetenschap waarin klassiek-religieuze ideeën plaatsmaakten voor modern-wetenschappelijke ideeën.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wetenschappelijke revolutie

Wetgevende macht

De wetgevende macht is een grootheid uit het staatsrecht.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wetgevende macht

Wetten van Newton

De wetten van Newton vormen samen met de wet van behoud van impuls en die van het impulsmoment, de grondslag van de klassieke mechanica.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wetten van Newton

Whisky

Scotch whisky Whiskyvaten bij Glenmorangie in Schotland Reclameposter voor Belle of Nelson voor hun sour mash whiskey 1878 Whisky (Schots/Canadees) of whiskey (Iers/Amerikaans) is een sterke drank die is gedistilleerd uit gegist graanbeslag en gerijpt op houten vaten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Whisky

Wijn

witte wijn Wijn is een alcoholische drank die ontstaat door het vergisten van het sap van druiven.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wijn

Willem Frijhoff

Willem Frijhoff (Zutphen, 31 mei 1942) is een Nederlands (cultuur)historicus.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Willem Frijhoff

Willem III van Oranje

Willem Hendrik van Oranje (Binnenhof (Den Haag), 14 november 1650 – Kensington Palace, 19 maart 1702Dit is 8 maart volgens de juliaanse kalender die toen in Engeland gebruikt werd; Engelse bronnen geven meestal dan ook die datum voor zijn overlijden.), in Nederland veelal aangeduid als: stadhouder-koning Willem III, of als: koning-stadhouder Willem III, was een soevereine prins van Oranje van het huis Oranje-Nassau sinds zijn geboorte.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Willem III van Oranje

William Shakespeare

Shakespeares handtekening, van zijn testament'' William Shakespeare (Stratford-upon-Avon, ± 23 april OS 1564, gedoopt 26 april 1564 – aldaar, 23 april OS 1616) was een Engels toneelschrijver, dichter en acteur.

Bekijken Vroegmoderne tijd en William Shakespeare

Windmolen

de Wijk. vlucht van 23,5 m, bij de windturbines is dit ca. 120m. Don Quichot voor reuzen aangezien. Siberië (circa 1910). De Montefioremolen in Jeruzalem (2016) Een in verval geraakte molen met als bouwjaar 1709 in Duitsland, Michendorf-Langerwisch. Deze Amerikaanse windmolen (een windmotor) in Friesland staat uit de wind gedraaid door middel van de windvaan.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Windmolen

Winst (onderneming)

Winst is het positieve verschil tussen opbrengst en kosten.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Winst (onderneming)

Woeste grond

Woeste grond was eeuwenlang de benaming voor onontgonnen (niet-gecultiveerd) en niet verdeelde grond met natuurlijke en halfnatuurlijke vegetaties, dat niet of extensief als land- of tuinbouwgrond of voor bosbouw gebruikt werd.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Woeste grond

Wolfgang Amadeus Mozart

Wolfgang Amadeus MozartAmadé, Amadeus en Amadeo zijn omzettingen van Mozarts 4e naam Theophilus (vertaling: vriend van God) (Salzburg, 27 januari 1756 – Wenen, 5 december 1791), doopnaam Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, was een uit het prinsaartsbisdom Salzburg afkomstige componist, pianist, violist en dirigent.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wolfgang Amadeus Mozart

Wortel (plant)

Wortelstelsel van een plant op hydrocultuur boom Boom waarbij de aarde tussen de wortels is weggespoeld De wortel is het ondergrondse gedeelte van de plant, waarmee deze water en opgeloste voedingsstoffen uit de bodem opneemt.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Wortel (plant)

Yersinia pestis

Yersinia pestis of pestbacterie is een bacterie die de verwekker van de pest is en wordt overgebracht door vlooien van ratten of andere knaagdieren op mensen: een vlo die eerst besmet bloed zuigt, en daarna een mens bijt, brengt daarmee de bacterie over.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Yersinia pestis

Zeestraat

Een zeestraat Een zeestraat of zee-engte is een smalle doorgang tussen twee zeeën en daarmee tevens de scheiding tussen twee landmassa's.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Zeestraat

Zevenjarige Oorlog (1756-1763)

De Zevenjarige Oorlog is de verzamelnaam van enkele oorlogen gestreden tussen 1756 en 1763 in Europa en zijn koloniën.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Zevenjarige Oorlog (1756-1763)

Zilver

dendriet). Reliekschrijn in zilver Zilver is een scheikundig element met symbool Ag en atoomnummer 47.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Zilver

Zuidelijke Nederlanden

Lage Landen (met Prinsbisdom Luik, Abdijvorstendom Stavelot-Malmedy en Hertogdom Bouillon) onder Spaans en Oostenrijks gezag, met in het rood de scheidingslijn tussen Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden De Zuidelijke Nederlanden, ook wel de Katholieke Nederlanden genoemd, is de (verzamel)naam voor de verschillende landsheerlijkheden uit de Habsburgse Nederlanden die onder het gezag van de Habsburgers bleven, nadat de opstandige zeven noordelijke provinciën zich in 1581 hadden afgescheiden.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Zuidelijke Nederlanden

Zwarte Dood

Verspreiding van de pest in Europa vanaf 1347 De pest Scène uit de ''Decamerone'' De pest Terechtstelling van joden in Straatsburg, 14 februari 1349 Standbeeld van Sint-Rochus (15e eeuw) die aangeroepen wordt tegen de pest De Zwarte Dood is de epidemie die van 1347 tot 1352 in Europa woedde en vele slachtoffers maakte, soms tientallen procenten van de bevolking.

Bekijken Vroegmoderne tijd en Zwarte Dood

1240

Beleg van Kiev Het jaar 1240 is het 40e jaar in de 13e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1240

1302

Voetsoldaten verslaan ridders in de Guldensporenslag Het jaar 1302 is het 2e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1302

1309

Hendrik VII gekroond Het jaar 1309 is het 9e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1309

1327

Oxford Het jaar 1327 is het 27e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1327

1337

Slag bij Cadzand Het jaar 1337 is het 37e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1337

1347

De burgers van Calais (Rodin) Het jaar 1347 is het 47e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1347

1351

Inwoners van Zürich zweren trouw aan het Eedgenootschap Het jaar 1351 is het 51e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1351

1377

Gregorius XI keert terug in Rome Het jaar 1377 is het 77e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1377

1385

Slag bij Aljubarrota Het jaar 1385 is het 85e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1385

1389

slag op het Merelveld Het jaar 1389 is het 89e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1389

1399

Richard II doet afstand van de troon Het jaar 1399 is het 99e jaar in de 14e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1399

13e eeuw

De 13e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 13e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1201 tot en met 1300.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 13e eeuw

1415

Slag bij Azincourt Het jaar 1415 is het 15e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1415

1431

Jeanne d'Arc op de brandstapel Het jaar 1431 is het 31e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1431

1452

Gutenberg-bijbel Het jaar 1452 is het 52e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1452

1453

Beleg van Constantinopel Het jaar 1453 is het 53e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1453

1455

De Gutenbergbijbel Het jaar 1455 is het 55e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1455

1485

Slag bij Bosworth Het jaar 1485 is het 85e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1485

1492

Christopher Columbus landt op Guanahaní Het jaar 1492 is het 92e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1492

14e eeuw

De 14e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 14e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1301 tot en met 1400.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 14e eeuw

1516

Slag bij Marj Dabiq Het jaar 1516 is het 16e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1516

1517

Maarten Luther spijkert de 95 stellingen aan de kerkdeur Het jaar 1517 is het 17e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1517

1519

Slachting in Cholula tijdens de opmars naar Tenochtitlán Het jaar 1519 is het 19e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1519

1522

Beleg van Rhodos Het jaar 1522 is het 22e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1522

1530

Copernicus' ''De revolutionibus orbium coelestium'' Het jaar 1530 is het 30e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1530

1543

Het jaar 1543 is het 43e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1543

1545

Het jaar 1545 is het 45e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1545

1555

Het jaar 1555 is het 55e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1555

1556

Het jaar 1556 is het 56e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1556

1558

Het jaar 1558 is het 58e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1558

1562

Het jaar 1562 is het 62e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1562

1568

Maria I van Schotland (1560) Dirk van Bronkhorst-Batenburg Gijsbert van Bronkhorst-Batenburg Slag bij Heiligerlee(''Tachtigjarige Oorlog'') Het jaar 1568 is het 68e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1568

1572

Brielle De Opstand eerste helft 1572 De Opstand tweede helft 1572 Willem van Oranjedoor Anthonie Mor Het jaar 1572 is het 72e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1572

1580

Oorlogstoestand van de Tachtigjarige Oorlog in 1580. Het jaar 1580 is het 80e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1580

1588

Het jaar 1588 is het 88e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1588

1589

Het jaar 1589 is het 89e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1589

1596

Koningin Anna Jagiellonka van Polen in 1595 Het jaar 1596 is het 96e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1596

1598

Filips II van Spanje, overleden in 1598 Het jaar 1598 is het 98e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1598

15e eeuw

De 15e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 15e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1401 tot en met 1500.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 15e eeuw

1602

Spilbergen bezoekt koning Vimala van Ceylon Het jaar 1602 is het 2e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1602

1606

Prins Maurits anderzijds Het jaar 1606 is het 6e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1606

1612

Het jaar 1612 is het 12e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1612

1618

De stad Flores (Guatemala) gelegen op de plek waar Tayasal lag Het jaar 1618 is het 18e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1618

1619

Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt, Claes Jansz. Visscher, 1619, Museum Boijmans Van Beuningen Het jaar 1619 is het 19e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1619

1621

Jan Pieterszoon Coen Het jaar 1621 is het 21e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1621

1623

William Byrd Het jaar 1623 is het 23e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1623

1625

Het jaar 1625 is het 25e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1625

1629

Abbas en een wijnjongen. Perzische miniatuur van Reza Abbasi. Het jaar 1629 is het 29e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1629

1632

Slag bij Lützen Het jaar 1632 is het 32e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1632

1636

Frederik Hendrik en Amalia van Solms Het jaar 1636 is het 36e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1636

1641

Inhuldiging van João IV Het jaar 1641 is het 41e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1641

1643

Lodewijk XIII van Frankrijk Het jaar 1643 is het 43e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1643

1648

Feest n.a.v. de Vrede van Munster. Het jaar 1648 is het 48e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1648

1652

De aankomst van Van Riebeeck aan de Kaap Het jaar 1652 is het 52e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1652

1660

Karel X Gustaaf van Zweden Het jaar 1660 is het 60e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1660

1661

Jules Mazarin Het jaar 1661 is het 61e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1661

1665

Bernard von Galen Het jaar 1665 is het 65e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1665

1667

De gebieden van de WIC Het jaar 1667 is het 67e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1667

1669

Rembrandt Het jaar 1669 is het 69e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1669

1672

Rijksmuseum Rijksmuseum De bestorming van Coevorden eind december 1672 door Pieter Wouwerman, de broer van Philips Wouwerman 1672 is het 72e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling en staat in Nederland bekend als het Rampjaar.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1672

1678

De ondertekening van de Vrede tussen Frankrijk en Spanje (Henri Gascard) Het jaar 1678 is het 78e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1678

1679

Groot Constantia, gesticht door Simon van der Stel Het jaar 1679 is het 80ste jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1679

1682

Schilderij van Jacob van Ruisdael Het jaar 1682 is het 82e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1682

1687

Mehmet IV van Turkije Het jaar 1687 is het 87e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1687

1688

Willem III Het jaar 1688 is het 88e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1688

1689

Johannes van Keulen Paskaart van Oost Indië 1689 Het jaar 1689 is het 89e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1689

1690

Slag aan de Boyne Jan Wyck Het jaar 1690 is het 90e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1690

1691

Gezicht op Dordt van Albert Cuyp Het jaar 1691 is het 91e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1691

1694

Maria II van Engeland Het jaar 1694 is het 94e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1694

1695

Ahmed II Het jaar 1695 is het 95e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1695

1697

Peter de Grote Het jaar 1697 is het 97e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1697

16e eeuw

De 16e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 16e periode van 100 jaar, bestaande uit de jaren 1501 tot en met 1600.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 16e eeuw

1700

Slag bij Narva Het jaar 1700 is het 100e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1700

1704

Gibraltar ca. 1704 Het jaar 1704 is het 4e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1704

1715

Zonsverduistering Het jaar 1715 is het 15e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1715

1720

Het jaar 1720 is het 20e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1720

1725

Het jaar 1725 is het 25e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1725

1727

Het jaar 1727 is het 27e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1727

1740

''Frederik II van Pruisen'' Het jaar 1740 is het 40e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1740

1744

Het jaar 1744 is het 44e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1744

1753

Het jaar 1753 is het 53e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1753

1754

Frans Indië Het jaar 1754 is het 54e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1754

1756

Het jaar 1756 is het 56e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1756

1762

Het jaar 1762 is het 62e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1762

1763

Het jaar 1763 is het 63e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1763

1764

Het jaar 1764 is het 64e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1764

1768

Het jaar 1768 is het 68e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1768

1773

Het jaar 1773 is het 73e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1773

1778

Het jaar 1778 is het 78e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1778

1786

Herman Willem Daendels Het jaar 1786 is het 86e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1786

1787

Pruisisch leger trekt Amsterdam binnen. Het jaar 1787 is het 87e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1787

1789

Lavoisier De bestorming van de Bastille op 14 juli 1789 Het jaar 1789 is het 89e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1789

17e eeuw

De 17e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 17e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1601 tot en met 1700.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 17e eeuw

1815

De morgen na de slag van Waterloo Het jaar 1815 is het 15e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 1815

18e eeuw

De 18e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 18e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1701 tot en met 1800.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 18e eeuw

19e eeuw

De 19e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 19e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1801 tot en met 1900.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 19e eeuw

20e eeuw

De 20e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 20e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1901 tot en met 2000.

Bekijken Vroegmoderne tijd en 20e eeuw

Ook bekend als De nieuwe tijd, Vroeg-moderne tijd, Vroege moderniteit, Vroegmodern, Vroegmoderne periode.

, Bank (financiële instelling), Bank of England, Barok (stijlperiode), Barokmuziek, Bartholomeusnacht, Bartolomeu Dias, Basisonderwijs, Batavia (Nederlands-Indië), Bed, Bekeringsdrang, Belasting (fiscaal), Belastingdruk, Beleg en val van Constantinopel (1453), Benedictus de Spinoza, Bengalen (gebied), Beringstraat, Berlijn, Beschaving, Bestuur, Bestuursvorm, Bier, Bijbel (christendom), Bill of Rights (1689), Bill of Rights (Verenigde Staten), Boek (document), Boekdrukkunst, Boerenstand, Boon, Boston, Brandenburg-Pruisen, Brandewijn (drank), Brandstapel, Brazilië, Britse Oost-Indische Compagnie, Britse Rijk, Brood, Buiktyfus, Buitenechtelijk kind, Bul (document), Bureaucratie, Burgerij, Buste (kunst), Byzantijnse Rijk, Caïro (stad), Café, Calais, Calvinisme, Caravaggio (schilder), Carl Philipp Emanuel Bach, Centralisme, Cesuur (geschiedenis), Charivari (volksgericht), Charles Le Brun, China, Chinees Keizerrijk, Christendom, Christiaan Huygens, Christian Wolff (filosoof), Christoffel Columbus, Chronometer, Clair-obscur (schilderkunst), Claudius Galenus, Clermont-Ferrand, Common Sense (Thomas Paine), Congres van Wenen, Conjunctuur, Constantijn de Grote, Constantinopel, Constitutie, Continent, Contrareformatie, Conventie, Cuius regio, eius religio, Cultuur, Curaçao, De dame met de hermelijn, De facto, De geograaf, De humani corporis fabrica libri septem, De iure belli ac pacis, De jure, De Staalmeesters, Dejima, Demografie van Europa, Dertien koloniën, Dertigjarige Oorlog, Desiderius Erasmus, Dialect, Difterie, Dominee, Donatello, Donato Bramante, Dorische orde, Droit divin, Duits, Duitse Keizerrijk, Duitse talen en dialecten, Dynastie, Dysenterie, Edict van Nantes, Edirne (stad), Eduard I van Engeland, Eduard II van Engeland, Eduard III van Engeland, Eigendom, Eikel (vrucht), Elizabeth I van Engeland, Elzas, Emancipatie, Engeland, Engelse Burgeroorlog, Epidemie, Erfopvolging, Essen (Noordrijn-Westfalen), Etiquette, Europa (werelddeel), Europese kolonisatie, Evangelie volgens Matteüs, Excommunicatie, Experiment, Factie, Factorij, Federalisme, Feodalisme, Fernand Braudel, Filippo Brunelleschi, Filips II van Spanje, Filips IV van Frankrijk, Foelie, Founding Fathers, Francesco Petrarca, Franche-Comté, Frankrijk, Frankrijk in de Middeleeuwen, Frans, Frans Hals, Franse Oost-Indische Compagnie, Franse Revolutie, Frederik II van Pruisen, Frederik Willem I van Pruisen, Fronton (bouwkunde), Fysiologie, Galileo Galilei, Ganges (rivier), Gdańsk, Geestelijke, Geletterdheid, Genève (stad), Geneesmiddel, George Washington, Gerbrand Adriaensz. Bredero, Gerst, Geschiedenis, Geschiedenis van de westerse beschaving, Geschiedenis van Denemarken, Geschiedenis van Duitsland, Geschiedenis van Engeland, Geschiedenis van Europa, Geschiedenis van Frankrijk, Geschiedenis van Japan, Geschiedenis van Nederland, Geschiedenis van Portugal, Geschiedenis van Rusland, Geschiedenis van Schotland, Geschiedenis van Servië, Geschiedenis van Spanje, Geschiedenis van Zweden, Geschiedenis van Zwitserland, Geschiedfilosofie, Geur, Gewas, Geweten, Giambattista Vico, Gian Lorenzo Bernini, Gietijzer, Glorious Revolution, God (christendom), God (monotheïsme), Goddelijke voorzienigheid, Godsdienstoorlog, Godsdienstvrede van Augsburg, Godsdienstvrijheid, Goed en kwaad, Golf (natuurkunde), Gottfried Wilhelm Leibniz, Gouden eeuw (metafoor), Gouverneur-generaal, Graafschap Henegouwen, Graafschap Holland, Graafschap Tirol, Graafschap Zeeland, Granada (stad), Gravure, Grieks-Orthodoxe Kerk, Griep, Grondwet, Grondwet van de Verenigde Staten, Groothertogdom Toscane, Grootvorstendom Moskou, Grote mogendheid, Guinee, Guy Fawkes, Guyana, Habsburgse erflanden, Habsburgse monarchie, Habsburgse Nederlanden, Handelskapitalisme, Hanze, Hart en vaatstelsel, Harvard-universiteit, Hausse, Haver, Heerlijkheid Ierland, Heerlijkheid Mechelen, Heilige Roomse Rijk, Hendrik I van Guise, Hendrik III van Frankrijk, Hendrik IV van Frankrijk, Hendrik VIII van Engeland, Hertogdom Bourgondië, Hertogdom Bretagne, Hertogdom Karinthië, Hertogdom Krain, Hertogdom Milaan, Hertogdom Stiermarken, Hoge middeleeuwen, Hollandse Oorlog, Hollandse School, Honderdjarige Oorlog, Hongersnood, Hortus botanicus, Houtsnede, Hugenoten, Hugenotenoorlogen, Hugo de Groot (rechtsgeleerde), Huis Bourbon, Huis Habsburg, Huis Hohenzollern, Huis Valois, Huis Wittelsbach, Huisvesting, Hussieten, Immanuel Kant, India, Indianen, Indische Oceaan, Individualisme, Industrialisatie, Industriële revolutie, Infectieziekte, Inflatie, Intelligentie, Internationaal recht, Investituurstrijd, Ionische orde, Isaac Newton, Islam, Italiaanse Oorlogen, Italiaanse renaissance, Jacob Cats (dichter), Jacobus Arminius, Jacobus II van Engeland, Jacques-Bénigne Bossuet, Jakarta, Jamestown (Virginia), Jan Mostaert, Jan Pieterszoon Coen, Jan Swammerdam, Japan, Java (eiland), Jean Bodin, Jean le Rond d'Alembert, Jean-Jacques Rousseau, Jeanne d'Arc, Jenever, Jezuïeten, Joden, Johann Christian Bach, Johann Gottfried von Herder, Johann Sebastian Bach, Johann Wolfgang von Goethe, Johannes Calvijn, Johannes Gutenberg, Johannes Hus, Johannes Vermeer, John Harrison (uitvinder), John Law (econoom), John Locke (filosoof), Joost van den Vondel, Joseph François Dupleix, Jules Mazarin, Juryrechtspraak, Kaap de Goede Hoop, Kaap Hoorn, Kalender, Kamermuziek, Kanaat van de Krim, Kantons van Zwitserland, Kapitalisme, Kardinaal de Richelieu, Karel II van Engeland, Karel II van Spanje, Karpaten, Kasteel van Fontainebleau, Kasteel van Versailles, Katholicisme, Keizer, Keizer Ferdinand I (1503-1564), Keizer Karel V, Keizerrijk Rusland, Kerk (instituut), Kerkelijke Staat, Kerstening, Ketter, Ketterij, Keurvorstendom Beieren, Kiesrecht, Kiev, Klassieke mechanica, Klassieke muziek, Klassieke oudheid, Kleur, Klokkentoren, Kochi (India), Koffie (Coffea), Koffie (drank), Koffiehuis, Kolonisatie, Koning (titel), Koninklijk Hongarije (1526-1867), Koninkrijk Aragon, Koninkrijk Bohemen, Koninkrijk Castilië, Koninkrijk Engeland, Koninkrijk Frankrijk, Koninkrijk Groot-Brittannië, Koninkrijk Hongarije (1000-1526), Koninkrijk Napels, Koninkrijk Portugal, Koninkrijk Sicilië, Koninkrijk Zweden (1523-1814), Kool (plant), Kopergravure, Korinthische orde, Krakau, Krant, Krediet, Kritik der reinen Vernunft, Kruidnagel, Kunst, Kunsthistorisches Museum, Landadel, Landbouw, Landschapsarchitectuur, Latijn, Lübeck, Le Vaud, Leonardo da Vinci, Levensstandaard, Liberale democratie, Licht, Lijnperspectief, Lijst van Britse koningen en koninginnen, Lijst van heersers van Aquitanië, Lijst van heersers van Bourgondië, Lijst van kastelen van de Loire, Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers, Lissabon, Literatuur, Lodewijk XIV van Frankrijk, Lodewijk XV van Frankrijk, Loire (rivier), Londen, Longbow, Longobarden, Lotharingen (regio), Louvre, Ludwig van Beethoven, Lutheranisme, Maarten Luther, Maarten Luther-Universiteit, Maas, Machiavellisme (politiek), Machtsevenwicht, Magie, Malabar (India), Malakka (stad), Malaria, Maleisië, Manhattan (New York), Maria I van Engeland, Maria I van Schotland, Marokko, Marseille, Marteling, Mensenoffer, Metropolitan Museum of Art, Meubilair, Mexico (land), Michelangelo Buonarroti, Microscoop, Middeleeuwen, Middellandse Zee, Middellandse Zeegebied, Middenklasse, Mijnbouw, Milaan (stad), Ming-dynastie, Moderne tijd, Moedernegotie, Molukken, Monarchie, Mondialisering, Mongoolse Rijk, Monopolie, Montesquieu, Museo Nacional del Prado, Museu Nacional de Arte Antiga, Nagasaki (stad), Napels (stad), Napoleon Bonaparte, Natiestaat, Nationalisme, Natuurkunde, Natuurrecht, Nederduitse Gereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervormde Kerk), Nederlanden, Nederlandse Opstand, Neolithische revolutie, New England (Verenigde Staten), New York (stad), Niccolò Machiavelli, Nicolas de Condorcet, Nieuwe tijd, Nieuwe Wereld, Noord-Amerika, Nootmuskaat, Normen en waarden, Obligatie, Octrooi, Oder, Oemma, Olieverf, Onderwijs, Onderzeeboot, Ontdekking van Amerika, Ontdekkingsreis, Ontginning (cultuur), Oorlog, Oost-Europa, Oost-Friesland, Oosters-orthodoxe kerken, Oostzee, Openbare dronkenschap, Opvattingen over heksen en hekserij in Europa, Orange (prinsdom), Osaka (stad), Ottomaanse Rijk, Overeenkomst (contract), Overheid, Overheidsschuld, Parachute, Parijs, Parlement van Engeland, Parlement van het Verenigd Koninkrijk, Parlementair systeem, Pastelkleur, Patois, Paus, Paus Bonifatius VIII, Pausdom van Avignon, Pedro Álvares Cabral, Peking, Periodisering, Pernambuco, Peru, Pest (ziekte), Peter I van Rusland, Peter Paul Rubens, Petrus, Philadelphia (Pennsylvania), Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, Pierre Bayle, Pierre Louis de Maupertuis, Pieter Corneliszoon Hooft, Plantkunde, Pokken, Politicologie, Politieke filosofie, Polyfonie, Pools-Litouwse Gemenebest, Poolse Delingen, Porselein, Portugees-Israëlietische Gemeente, Potosí (stad), Potsdam, Precolumbiaanse periode, Predestinatie, President, Prijsrevolutie, Princes Czartoryski Foundation, Privilege (recht), Processie, Protestantisme, Pruisen, Pruisische Academie van Wetenschappen, Puritanisme, Qing-dynastie, Rasphuis (Amsterdam), Rationalisme, Realisme (filosofie), Rechten van de mens, Rechter, Rechtsstaat, Reconquista (Iberië), Rede, Reformatie, Religie, Rembrandt van Rijn, Remonstranten, Renaissance, Renaissance (stijlperiode), Renaissancehumanisme, René Descartes, Rentmeester (beroep), Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Republiek Genua, Republiek Venetië, Restauratie (Engeland), Revolutie, Rhône (rivier), Richard II van Engeland, Rijksstad Neurenberg, Rijksvorst, Rijn, Rococo, Roemenië, Rogge (graan), Romaanse talen, Rozenoorlogen, Ruiterstandbeeld, Salvador (stad), Samuel von Pufendorf, Sapere aude, Saturnus (planeet), Savoye (historische regio), Scandinavië, Schaarste, Schilderkunst, Scholastiek, Schoorsteen, Sebastiaan van Portugal, Secularisering, Separatisme, Sevilla (stad), Siena (stad), Sint-Pietersbasiliek, Slag bij Plassey, Slag op het Merelveld (1389), Slavernij, Slingeruurwerk (uurwerk), Smokkel, Smolensk, Sociaal contract, Soevereiniteit, Spaans-Engelse Oorlog (1585-1604), Spaanse Armada, Spaanse Nederlanden, Spaanse Rijk, Spaanse Successieoorlog, Spanje, Specerij, Spiegel (optica), Spitsbergen (eiland), Sri Lanka, Staatsgodsdienst, Stad, Stadstaat, Standenmaatschappij, Staten, Staten-Generaal van de Nederlanden, Sticht Utrecht, Stoel, Sumatra, Symbool, Symmetrie, Synode van Dordrecht, Tabak, Tachtigjarige Oorlog, Tafelsuiker, Taiwan, Tarwe, Terreur (Franse Revolutie), Thee (drank), Theologie, Thermidor, Thomas Hobbes, Thomas Paine, Thomas van Aquino, Tin (element), Titan (maan), Tolerantie (maatschappij), Traditie, Transsylvanië, Triple Alliantie (1668), Tsjechisch, Tunis, Uitvinding, Ultramontanisme, Unam Sanctam, Unanimiteit, Unie van Utrecht (1579), Urbanisatiegraad, Vazalstaat, Venetië (stad), Vereenigde Oostindische Compagnie, Verenigde Staten, Verlichting (stroming), Vlag, Vlees, Vliegtuig, Volkstaal (moedertaal), Voltaire, Vondeling, Vooruitgang, Vorstendom, Vrede van Nijmegen, Vrede van Parijs (1763), Vrede van Rastatt, Vrede van Utrecht (1713), Vrede van Westfalen, Vrijdenkerij, Vrijheid (sociologie), Wales, Walvisvaart, Wenen, Werkende klasse, West-Europa, West-Indische Compagnie, Westerse astrologie, Westerse wereld, Wet, Wet (wetenschap), Wetenschap, Wetenschappelijke methode, Wetenschappelijke revolutie, Wetgevende macht, Wetten van Newton, Whisky, Wijn, Willem Frijhoff, Willem III van Oranje, William Shakespeare, Windmolen, Winst (onderneming), Woeste grond, Wolfgang Amadeus Mozart, Wortel (plant), Yersinia pestis, Zeestraat, Zevenjarige Oorlog (1756-1763), Zilver, Zuidelijke Nederlanden, Zwarte Dood, 1240, 1302, 1309, 1327, 1337, 1347, 1351, 1377, 1385, 1389, 1399, 13e eeuw, 1415, 1431, 1452, 1453, 1455, 1485, 1492, 14e eeuw, 1516, 1517, 1519, 1522, 1530, 1543, 1545, 1555, 1556, 1558, 1562, 1568, 1572, 1580, 1588, 1589, 1596, 1598, 15e eeuw, 1602, 1606, 1612, 1618, 1619, 1621, 1623, 1625, 1629, 1632, 1636, 1641, 1643, 1648, 1652, 1660, 1661, 1665, 1667, 1669, 1672, 1678, 1679, 1682, 1687, 1688, 1689, 1690, 1691, 1694, 1695, 1697, 16e eeuw, 1700, 1704, 1715, 1720, 1725, 1727, 1740, 1744, 1753, 1754, 1756, 1762, 1763, 1764, 1768, 1773, 1778, 1786, 1787, 1789, 17e eeuw, 1815, 18e eeuw, 19e eeuw, 20e eeuw.

Unionpedia is een concept map of een semantisch netwerk organiseerde als een encyclopedie of een woordenboek. Het geeft een korte omschrijving van elk concept en haar relaties.

Dit is een enorme online mentale kaart die dient als basis voor concept diagrammen. Het is gratis te gebruiken en elk artikel of document kan worden gedownload. Het is een hulpmiddel, resource of verwijzing voor studie, onderzoek, onderwijs, het leren of onderwijs, die kunnen worden gebruikt door docenten, onderwijzers, leerlingen of studenten; voor de academische wereld: voor school, primaire, secundaire, middelbare school, midden, universiteit, technische opleiding, universiteit, bachelor, master of doctoraal niveau; for papers, rapporten, projecten, ideeën, documentatie, enquêtes, samenvattingen, of scriptie. Hier is de definitie, uitleg, beschrijving, of de betekenis van elke significante waarop u informatie nodig, en een lijst van de bijbehorende concepten als een verklarende woordenlijst. Verkrijgbaar in het Nederlands, Engels, Spaans, Portugees, Japans, Chinees, Frans, Duits, Italiaans, Pools, Russisch, Arabisch, Hindi, Zweeds, Oekraïens, Hongaars, Catalaans, Tsjechisch, Hebreeuws, Deens, Fins, Indonesisch, Noors, Roemeense, Turks, Vietnamees, Koreaans, Thais, Grieks, Bulgaars, Kroatisch, Slowaaks, Litouws, Filipino, Lets, Ests en Sloveens. Meer talen binnenkort.

De informatie is gebaseerd op artikelen van Wikipedia en andere Wikimedia-projecten, en is beschikbaar onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen Licentie.

Unionpedia wordt niet onderschreven door of gelieerd aan de Wikimedia Foundation.

Google Play, Android en het logo van Google Play zijn handelsmerken van Google Inc.

Privacybeleid