We werken aan het herstellen van de Unionpedia-app in de Google Play Store
UitgaandeInkomende
🌟We hebben ons ontwerp vereenvoudigd voor betere navigatie!
Instagram Facebook X LinkedIn

12e eeuw

Index 12e eeuw

De 12e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 12e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1101 tot en met 1200.

Inhoudsopgave

  1. 169 relaties: Aardmagnetisch veld, Abdij van Cîteaux, Abdij van Cluny, Afwatering, Albertus van Jeruzalem, Alchemie, Alfons VII van León en Castilië, Arabisch, Arabische wereld, Aristoteles, Assassijnen, Astrologie, Averroes, Azteken, Baksteen, Banmolen, Beleg van Edessa, Bernard van Chartres, Bernardus van Clairvaux, Bhāskara II, Biervliet, Bont (huid), Brabantgouw, Chanson de geste, Christelijke jaartelling, Cisterciënzers, Common law, Confucianisme, Damme (België), Decretum Gratiani, Derde Lateraans Concilie, Diederik van de Elzas, Does, Drieslagstelsel, Duinkerke, Elia (profeet), Evangelie, Feodalisme, Filips van de Elzas, Fläming, Galei (schip), Géza II, Gewoonterecht, Gotiek (bouwkunst), Graafschap Leuven, Graafschap Vlaanderen, Graan, Grevelingen (stad), Guangdong, Gynaecologie, ... Uitbreiden index (119 meer) »

Aardmagnetisch veld

dodeurl.

Bekijken 12e eeuw en Aardmagnetisch veld

Abdij van Cîteaux

Antieke houtsnede van de abdij De Abdij van Cîteaux is een abdij in Saint-Nicolas-lès-Cîteaux (departement Côte-d'Or), ten zuiden van Dijon in Frankrijk.

Bekijken 12e eeuw en Abdij van Cîteaux

Abdij van Cluny

De Abdij van Cluny is een benedictijner klooster, gelegen bij de plaats Cluny, ongeveer 90 kilometer ten noorden van Lyon.

Bekijken 12e eeuw en Abdij van Cluny

Afwatering

Windmotor voor polderbemaling Afwatering is het afvoeren van een overschot aan water en als zodanig een onderdeel van de waterkringloop.

Bekijken 12e eeuw en Afwatering

Albertus van Jeruzalem

Albertus van Jeruzalem Albertus van Jeruzalem (Albert Avogadro) (Gualtieri, 1149 – Akko, 14 september 1214) wordt samen met Berthold van Calabrië beschouwd als de stichter van de karmelieten-orde.

Bekijken 12e eeuw en Albertus van Jeruzalem

Alchemie

Derby. Het schilderij toont Hennig Brand die zojuist het lichtgevende fosfor heeft bereid. ''Het laboratorium van de alchemist'', Hans Vredeman de Vries, circa 1595 Saturnus symbool voor lood, Maan voor zilver en Zon voor goud. Hermes Trismegistus met caduceus, middeleeuwse prent.

Bekijken 12e eeuw en Alchemie

Alfons VII van León en Castilië

Alfons VII (Caldas de Reyes, Pontevedra, 1 maart 1105 – Fresneda, 21 augustus 1157), oorspronkelijk Alfonso Raimúndez genaamd, was koning van Galicië vanaf 1119, en van Castilië en León vanaf 1126 tot aan zijn dood.

Bekijken 12e eeuw en Alfons VII van León en Castilië

Arabisch

Arabisch (in het Arabisch: العربية, al ʿarabiyya, of soms kortweg عربي, arabi) is een Semitische taal die door ongeveer 380 miljoen mensen in verscheidene landen wordt gesproken.

Bekijken 12e eeuw en Arabisch

Arabische wereld

De landen die gerekend worden tot de Arabische wereld zijn groen gekleurd. Met de Arabische wereld (العالمالعربي Al-Alam Al-Arabi) worden 22 landen aangeduid waar men overwegend Arabisch spreekt.

Bekijken 12e eeuw en Arabische wereld

Aristoteles

Rafaël Aristoteles (Oudgrieks: Ἀριστοτέλης, Aristotélēs) (Stageira, 384 v.Chr. – Chalkis, 322 v.Chr.) was een Griekse filosoof en wetenschapper die met Socrates en Plato wordt beschouwd als een van de invloedrijkste klassieke filosofen in de westerse traditie.

Bekijken 12e eeuw en Aristoteles

Assassijnen

Hassan al-Sabbah De Assassijnen vormden een sjiitische ismaëlitische sekte die aan het eind van de elfde eeuw werd geleid door Hassan-i Sabbah.

Bekijken 12e eeuw en Assassijnen

Astrologie

Flammarion's houtgravure (1888), anoniem Astrologie of sterrenwichelarij is een verzamelnaam voor ideeën over het veronderstelde verband tussen het lot van mensen en gebeurtenissen op aarde en de stand van de hemellichamen.

Bekijken 12e eeuw en Astrologie

Averroes

Op een fresco van Andrea Bonaiuto Raphael Abū 'l-Walīd Muḥammad ibn Aḥmad ibn Rushd (Arabisch أبو الوليد محمد بن أحمد ابن رشد), beter bekend als Ibn Rushd (Arabisch ابن رشد) of als Averroes (Córdoba (Spanje), 1126 – Marrakesh (Marokko), 10 december 1198) was een islamitische jurist, arts en filosoof.

Bekijken 12e eeuw en Averroes

Azteken

Azteekse Kalendersteen (replica) De Azteken of Mexica waren de dragers van een militaristische Meso-Amerikaanse beschaving die bestond tussen circa 1300 en 1521 in het huidige Mexico.

Bekijken 12e eeuw en Azteken

Baksteen

Fabrieksstenen (Pseudo)handvormstenen reconstructie) Een baksteen is een kunstmatige steen, uit klei gebakken, voor de constructie van onder meer muren of voor het toepassen in bestratingen.

Bekijken 12e eeuw en Baksteen

Banmolen

De Venbergse Watermolen, een voormalige banmolen. Een banmolen of dwangmolen, was een molen waar de naburige boeren verplicht waren hun graan te laten malen.

Bekijken 12e eeuw en Banmolen

Beleg van Edessa

Het Beleg van Edessa vond plaats van 28 november tot 24 december 1144.

Bekijken 12e eeuw en Beleg van Edessa

Bernard van Chartres

Bernard van Chartres (Latijn: Bernardus Carnotensis) (overleden na 1124) was een 12e-eeuwse Franse neoplatonische filosoof, geleerde en administrateur.

Bekijken 12e eeuw en Bernard van Chartres

Bernardus van Clairvaux

Bernardus van Clairvaux, vereerd als Sint-Bernardus (Fontaine-lès-Dijon, 1090 – Clairvaux, 20 augustus 1153) was een Franse abt en de belangrijkste promotor van de hervormende kloosterorde van de cisterciënzers.

Bekijken 12e eeuw en Bernardus van Clairvaux

Bhāskara II

Bhaskaracharya of Bhāskara II (1114 - 1185) was een Indiaas wiskundige en astronoom.

Bekijken 12e eeuw en Bhāskara II

Biervliet

Biervliet is een stad in Zeeuws-Vlaanderen, het zuidelijk deel van de Nederlandse provincie Zeeland.

Bekijken 12e eeuw en Biervliet

Bont (huid)

Voering uit bont Nederlandse bontfirma's laten in 1953 mannequins in Amsterdam op straat bontmantels showen Bioscoopjournaal uit 1938 over de productie van zilvervossen voor de bontindustrie. Een oesjanka met de oorflappen boven vastgebonden Orthodoxe Jood met ''sjtreimel'' van sabelmarterbont bij de Klaagmuur Bont is een gevilde zachtbehaarde dierenhuid, gelooid met behoud van de haren.

Bekijken 12e eeuw en Bont (huid)

Brabantgouw

De Brabantgouw volgens Léon Vanderkindere De gouw Brabant (ook Brabantgouw of Pagus Bracbantensis) is een historisch gebied in de Nederlanden.

Bekijken 12e eeuw en Brabantgouw

Chanson de geste

Chanson de Roland, 15e-eeuwse illustratie Het chanson de geste was een in de middeleeuwse literatuur populair episch genre waarin historische personen een hoofdrol speelden.

Bekijken 12e eeuw en Chanson de geste

Christelijke jaartelling

Karinthië, Oostenrijk. De christelijke jaartelling, ook Anno Domini- of AD-jaartelling genoemd, is de jaartelling die gebruikt wordt in de juliaanse en gregoriaanse kalender.

Bekijken 12e eeuw en Christelijke jaartelling

Cisterciënzers

Vader Benedictus, met raaf (Zwarte kovel) en Vader Bernardus (Witte kovel), verzameling Abdij te Bornem. De Orde der Cisterciënzers is een kloosterorde binnen de organisatie van de Rooms-Katholieke Kerk die in 1098 door de Bourgondische edelman Robert van Molesme is opgericht in de Franse nederzetting Cîteaux ten zuiden van Dyon.

Bekijken 12e eeuw en Cisterciënzers

Common law

Common law Common law is een uniform, landelijk rechtsstelsel dat in de middeleeuwen in Engeland is ontstaan vanuit het versnipperde, plaatselijke gewoonterecht (customary law).

Bekijken 12e eeuw en Common law

Confucianisme

Confuciaans altaar Het confucianisme is een Chinees ethisch en filosofisch systeem, dat de leer van Confucius (551 – 479 v.Chr.) volgt.

Bekijken 12e eeuw en Confucianisme

Damme (België)

Damme is een stad in de Belgische provincie West-Vlaanderen.

Bekijken 12e eeuw en Damme (België)

Decretum Gratiani

werk.

Bekijken 12e eeuw en Decretum Gratiani

Derde Lateraans Concilie

Het Derde Lateraans Concilie (1179) te Rome werd samengeroepen door paus Alexander III.

Bekijken 12e eeuw en Derde Lateraans Concilie

Diederik van de Elzas

Diederik (of Dirk) van de Elzas (ca. 1100 – Grevelingen, 4 januari 1168) was graaf van Vlaanderen van 1128 tot aan zijn dood.

Bekijken 12e eeuw en Diederik van de Elzas

Does

De Does op de kaart De Does is een van de oudste kunstmatige watergangen in de Nederlandse provincie Zuid-Holland.

Bekijken 12e eeuw en Does

Drieslagstelsel

De driejarige cyclus van het drieslagstelsel. In oktober werden wintergranen gezaaid als bv. wintertarwe, winterrogge of spelt, terwijl in het voorjaar de zomergranen zomergerst, haver, zomerrogge of bonen werden gezaaid. Het drieslagstelsel is een landbouwmethode uit de vroege Middeleeuwen.

Bekijken 12e eeuw en Drieslagstelsel

Duinkerke

Stadhuis (2004) Belfort (2004) Duinkerke (ook Duinkerken; Frans-Vlaams: Duunkerke, Frans: Dunkerque, Duits: Dünkirchen, Engels: Dunkirk) is een stad in Frankrijk, in de regio Hauts-de-France, aan de grens met België.

Bekijken 12e eeuw en Duinkerke

Elia (profeet)

''Elia in de wildernis, gevoed door de engel'' - Peter Paul Rubens Harlingen Elia of Elias (Hebreeuws: אֵלִיָּהוּ, ’elijjāhû of verkort אֵלִיָּה, ’elijjāh, "(Mijn) God is JH(WH)"; Oudgrieks:, Èleias; Arabisch: إلياس, Ilyās) was volgens de traditie van de Hebreeuwse Bijbel een van de belangrijke profeten.

Bekijken 12e eeuw en Elia (profeet)

Evangelie

Evangelie komt van het Griekse woord τό εὐαγγέλιον, euangelion, dat 'beloning voor de bode van goed nieuws (geluksbode)', 'goede boodschap' en '(christelijke) heilboodschap' betekent.

Bekijken 12e eeuw en Evangelie

Feodalisme

Graaf Willem I van Normandie - Tapijt borduursel Piramidevoorstelling van het feodaal leenstelsel, volgens moderne opvattingen een te eenvoudige manier van denken Het feodalisme of de feodaliteit (van het Latijnse feudum of leen) is het gelaagde machts-, bestuurs- en samenlevingssysteem gebaseerd op een leenstelsel dat zich in grote delen van Europa ontwikkelde na de Val van het West-Romeinse Rijk (circa 500) tot in de nieuwe tijd (circa 1500).

Bekijken 12e eeuw en Feodalisme

Filips van de Elzas

Het zegel van Filips van de Elzas Filips van de(n) Elzas (1142 – bij Akko, 1 juni 1191) was graaf van Vlaanderen van 1168 tot aan zijn dood.

Bekijken 12e eeuw en Filips van de Elzas

Fläming

Uitgestrektheid (rode omtrek) en geologie van de Fläming Droog dal in de Fläming De Fläming is een stuwwal in het zuidwesten van de Duitse deelstaat Brandenburg en het oosten van Saksen-Anhalt.

Bekijken 12e eeuw en Fläming

Galei (schip)

reconstructie van Griekse galeien Romeinse sestertie van Lucius Verus met een galei op de keerzijde. Spaanse galeien tijdens de Slag bij Sluis (1603) galei in Venetië rond 1775-1780, geschilderd door Francesco Guardi. Een galei was een mede door roeiers aangedreven schip uit de klassieke oudheid en de middeleeuwen.

Bekijken 12e eeuw en Galei (schip)

Géza II

Géza II (Tolna, rond 1130 - ?, 1162) was koning van Hongarije van 1141 tot 1162 en behoorde tot het huis van Árpád.

Bekijken 12e eeuw en Géza II

Gewoonterecht

Gewoonterecht is recht dat gebaseerd is op gewoonten.

Bekijken 12e eeuw en Gewoonterecht

Gotiek (bouwkunst)

Saint-Denis, zicht op het koor gebouwd door abt Suger De gotiek is de naam voor een laatmiddeleeuwse stijl toegepast in de periode 1140-1500 in de beeldende kunsten en de architectuur, die vooral aanwezig is in kerkgebouwen.

Bekijken 12e eeuw en Gotiek (bouwkunst)

Graafschap Leuven

Het graafschap Leuven was een graafschap in de Haspengouw gelegen rond de gelijknamige plaats Leuven, ingesteld door de Karolingische vorst om het land te verdedigen tegen vijandelijke invallen.

Bekijken 12e eeuw en Graafschap Leuven

Graafschap Vlaanderen

Topografische kaart van het graafschap Vlaanderen aan het einde van de 14e eeuw met de grens van het Heilige Roomse Rijk in het rood. Ten westen van deze grens lag Kroon-Vlaanderen en ten oosten Rijks-Vlaanderen. Het graafschap Vlaanderen (Frans: Comté de Flandre of Comté des Flandres) is een historisch gebied dat aanvankelijk deel uitmaakte van West-Francië en vanaf 1464 van de (zuidelijke) Nederlanden.

Bekijken 12e eeuw en Graafschap Vlaanderen

Graan

Verschillende granen en graanproducten Graan is de vrucht van eenzaadlobbige cultuurgewassen uit de familie van de grassen.

Bekijken 12e eeuw en Graan

Grevelingen (stad)

Grevelingen (Frans: Gravelines) is een gemeente in het noorden van Frankrijk, in de Franse Westhoek.

Bekijken 12e eeuw en Grevelingen (stad)

Guangdong

Guangdong is een provincie van de Volksrepubliek China.

Bekijken 12e eeuw en Guangdong

Gynaecologie

1822 Gynaecologie is de specialisatie in de geneeskunde die zich bezighoudt met organen en ziekten die specifiek zijn voor vrouwen.

Bekijken 12e eeuw en Gynaecologie

Haarlemmermeer

Slag op het Haarlemmermeer op 26 mei 1573. Gevecht tussen Hollandse en Spaanse schepen. Op de achtergrond ligt Haarlem. Schilderij gemaakt in 1629 door Hendrik Cornelisz Vroom. Collectie Rijksmuseum Amsterdam. Het Haarlemmermeer in 1656; schilderij van Jan van Goyen. Ligging van de Spieringmeer, (oude) Haarlemmermeer en Leidsemeer, op een kaart van A.J.

Bekijken 12e eeuw en Haarlemmermeer

Hakka (volk)

De Hakka vormen een subgroep van de Han-Chinezen, de etnische meerderheid van China.

Bekijken 12e eeuw en Hakka (volk)

Hanze

Een hanze of hanza ('groep', 'schare' of 'gevolg', van het Oudhoogduits hansa) was een samenwerkingsverband van handelaren en steden tijdens de middeleeuwen.

Bekijken 12e eeuw en Hanze

Haspengouw (gouw)

De Haspengouw (Latijn: Hasbania of Pagus Hasbaniensis; Frans: Hesbaye) was een gouw in het koninkrijk Midden-Francië.

Bekijken 12e eeuw en Haspengouw (gouw)

Heimanswetering

De Heimanswetering is een vaarweg in de gemeente Alphen aan den Rijn in de provincie Zuid-Holland.

Bekijken 12e eeuw en Heimanswetering

Hendrik II van Engeland

Hendrik II van Engeland (Le Mans, 5 maart 1133 – Chinon, 6 juli 1189) was koning van Engeland, hertog van Normandië, graaf van Anjou, Maine, Touraine en Nantes.

Bekijken 12e eeuw en Hendrik II van Engeland

Hendrik van Veldeke

Illustratie uit de ''Eneasroman'' (ca. 1215) Hendrik van Veldeke (ook: He(y)nric van Veldeke(n), Duits Heinrich von Veldeke, Veldeke voor of omstreeks 1150 – na 1186) is de eerste volkstalige schrijver van de Lage Landen die we bij naam kennen.

Bekijken 12e eeuw en Hendrik van Veldeke

Heremiet (monnik)

De Zwitserse heremiet Gabriël Bunge Een heremiet (synoniemen: eremiet, kluizenaar, anachoreet) is een religieuze man of vrouw die in afzondering leeft in een kluizenarij of hermitage, buiten de bewoonde wereld.

Bekijken 12e eeuw en Heremiet (monnik)

Hertogdom Brabant

Het hertogdom Brabant vormde, vanaf de late middeleeuwen tot aan de negentiende eeuw, een politieke en culturele eenheid in de Nederlanden.

Bekijken 12e eeuw en Hertogdom Brabant

Hertogdom Neder-Lotharingen

Het hertogdom Neder-Lotharingen was in de vroege middeleeuwen het noordelijke deel van het Middenrijk tussen Frankrijk (West-Frankenrijk) en Duitsland (Oost-Frankenrijk).

Bekijken 12e eeuw en Hertogdom Neder-Lotharingen

Hoge middeleeuwen

gotisch bouwwerk Met hoge middeleeuwen, centrale middeleeuwen of volle middeleeuwen wordt door historici gewoonlijk die periode in de middeleeuwen in Europa bedoeld die duurde van ca.

Bekijken 12e eeuw en Hoge middeleeuwen

Hoofse roman

De hoofse roman is een type ridderroman.

Bekijken 12e eeuw en Hoofse roman

Hop (plant)

Hop (Humulus lupulus) is een plant uit de hennepfamilie (Cannabaceae), die in West-Europa in het wild voorkomt, en hier vroeger ook veel geteeld werd.

Bekijken 12e eeuw en Hop (plant)

Huis Anjou

Het Kasteel van Angers, zetel van het huis Anjou Het huis Anjou, ook de Angevins genoemd en in het Frans ook Ingelgeriens, was een machtig adellijk huis dat in de 11e, 12e en 13e eeuw over een steeds groter deel van Frankrijk heerste.

Bekijken 12e eeuw en Huis Anjou

Huis Plantagenet

Het Huis Plantagenet was een koninklijke dynastie die van 1154 tot 1485 over het koninkrijk Engeland regeerde.

Bekijken 12e eeuw en Huis Plantagenet

Iberisch Schiereiland

Het Iberisch Schiereiland (Spaans/Portugees Península Ibérica) ook wel kortweg Iberië genoemd, is een deel van Europa dat zich ten zuiden van de Pyreneeën bevindt.

Bekijken 12e eeuw en Iberisch Schiereiland

Ierland (eiland)

Ierland (Engels: Ireland, Iers-Gaelisch: Éire, Ulster-Scots: Airlann) is het op twee na grootste eiland van Europa, en wordt voornamelijk omringd door de Atlantische Oceaan, behalve aan de oostzijde van het eiland, waar de Ierse Zee ligt.

Bekijken 12e eeuw en Ierland (eiland)

Irnerius

Irnerius van Bologna (ook wel Wernerius, Vernerius, Warnerius, Vuarnerius of Gernerius) (ca. 1050 - ca. 1140) is een zeer invloedrijk middeleeuws jurist.

Bekijken 12e eeuw en Irnerius

Ismaïlisme

Vlag van het Ismaïlisme. Het ismaïlisme of de zeveners is een stroming binnen het sjiisme, dat weer een stroming binnen de islam is.

Bekijken 12e eeuw en Ismaïlisme

Italië

Italië, officieel de Republiek Italië (Italiaans: Repubblica Italiana), is een land in Zuid-Europa.

Bekijken 12e eeuw en Italië

Ius commune

Ius commune, jus commune of gemeen recht is het Romeinse recht zoals dit vanaf de 11e eeuw tot en met de vroegmoderne tijd in geheel continentaal Europa in verschillende varianten werd toegepast en onderwezen, steeds gemengd met elementen van plaatselijk (gewoonte-)recht.

Bekijken 12e eeuw en Ius commune

Jaarmarkten van Champagne

De jaarmarkten van Champagne waren de belangrijkste jaarmarkten in Europa gedurende de Hoge Middeleeuwen.

Bekijken 12e eeuw en Jaarmarkten van Champagne

Jeruzalem

Jeruzalem in de 1e eeuw na Chr. 1949–1967, Jeruzalem met de grenslijn van 1947http://www.mfa.gov.il/mfa/aboutisrael/maps/pages www.mfa.gov.il. https://web.archive.org/web/20221130234338/http://www.mfa.gov.il/mfa/aboutisrael/maps/pages Gearchiveerd op 30 november 2022. Groene Lijn, (de wapenstilstandsgrens van 1949) Groene Lijn, daarbij Palestijns Oost-Jeruzalem en Israëlische nederzettingen insluitend Oost-Jeruzalem (2008) met de Israëlische Westoeverbarrière op de achtergrond Jeruzalem (Hebreeuws: ירושלים Jeroesjalajim, Arabisch: القدس al-Qoeds, Ottomaans: Kudüs, Aramees: ܐܽܘܪܶܫܠܶܝܡ) is een van de oudste doorlopend bewoonde steden ter wereld.

Bekijken 12e eeuw en Jeruzalem

Jin-dynastie (1115-1234)

De Jin-dynastie (1115-1234), ook bekend onder de naam Jurchen dynastie, werd opgericht door Wanyan Aguda van de Jurchen, de voorouders van de Mantsjoe die ongeveer 500 jaar later de Qing-dynastie oprichtten.

Bekijken 12e eeuw en Jin-dynastie (1115-1234)

Johannes van Salisbury

Johannes van Salisbury (Salisbury, 1120 – Chartres, 25 oktober 1180) was een Engels auteur, filosoof, diplomaat en bisschop van Chartres.

Bekijken 12e eeuw en Johannes van Salisbury

Jongleur (joculator)

Luitspelende nar (Ballet de la nuit) Een jongleur of joculator is een aanduiding voor rondtrekkende beroepsspeellieden in de middeleeuwen.

Bekijken 12e eeuw en Jongleur (joculator)

Jurchen (volk)

De Jurchen waren een Toengoezisch volk in Mantsjoerije (het huidige Noordoost-China).

Bekijken 12e eeuw en Jurchen (volk)

Kalifaat van de Almohaden

Het kalifaat van de Almohaden (Berbers: Imweḥḥden, اموحدن, Arabisch: الموحدون', al-Moahhidoen, "de monotheïsten" of "de unitaristen") was een Berberse moslimdynastie die vanuit het huidige Marokko in de 12e en 13e eeuw over de Maghreb en Spanje regeerde.

Bekijken 12e eeuw en Kalifaat van de Almohaden

Kalifaat van de Fatimiden

Het kalifaat van de Fatimiden (of ook wel het kalifaat van de Isma'ilieten) was een in Noord-Afrika regerende dynastie van de 10e eeuw tot de 12e eeuw.

Bekijken 12e eeuw en Kalifaat van de Fatimiden

Karmelieten

Vroege Karmeliet De Orde van de Karmelieten (Karmelbeweging Ordo Carmelitarum, O.Carm.; vrouwelijke vorm: karmelietessen) is een rooms-katholieke bedelorde, die zich net zoals de franciscanen, dominicanen en augustijnen onderscheidt van de andere monastieke orden doordat ze in plaats van de individuele armoede juist de collectieve armoede belijdt.

Bekijken 12e eeuw en Karmelieten

Katwijk (Zuid-Holland)

Topografische gemeentekaart van Katwijk, per juni 2023 Luchtfoto van Katwijk De vuurbaak van Katwijk aan het Vuurbaakplein. Katwijk is een kustplaats en gemeente in het noordwesten van de Nederlandse provincie Zuid-Holland.

Bekijken 12e eeuw en Katwijk (Zuid-Holland)

Kievse Rijk

Het Kievse Rijk (Russisch: Киевская Русь; Belarussisch: Кіеўская Русь; Oekraïens: Київська Русь) is een vroegmiddeleeuwse voorloper van het huidige Rusland, Oekraïne en Belarus en had als centrum de stad Kiev.

Bekijken 12e eeuw en Kievse Rijk

Kloostermop

Kloostermoppen, ook wel kloosterstenen of monniksstenen genoemd, zijn middeleeuwse bakstenen.

Bekijken 12e eeuw en Kloostermop

Kloosters in Friesland

Geen provincie binnen Nederland is zo gevormd door de kloosters als Friesland en in geen andere provincie is daar zo weinig van overgebleven.

Bekijken 12e eeuw en Kloosters in Friesland

Kompas

Kompas met vloeistof gevuld Si Nan, het eerste kompas uit China Een kompas is een navigatie-instrument om de richting ten opzichte van het noorden (de kompasrichting) te bepalen.

Bekijken 12e eeuw en Kompas

Koninkrijk Engeland

Het koninkrijk Engeland was, van 927 tot 1707, een soevereine staat ten noordwesten van continentaal Europa.

Bekijken 12e eeuw en Koninkrijk Engeland

Koninkrijk Frankrijk

Het koninkrijk Frankrijk (Frans: Royaume de France) was een staat in West-Europa die ruim 800 jaar bestond en vanaf de 16e eeuw een grote mogendheid in Europa was.

Bekijken 12e eeuw en Koninkrijk Frankrijk

Koninkrijk Hongarije (1000-1526)

Het koninkrijk Hongarije was een koninkrijk in Centraal-Europa dat meer dan vijfhonderd jaar bestond.

Bekijken 12e eeuw en Koninkrijk Hongarije (1000-1526)

Kromme Rijn

De Kromme Rijn is een rivier in de provincie Utrecht, lopende vanaf de Nederrijn bij Wijk bij Duurstede tot de Stadsbuitengracht in Utrecht.

Bekijken 12e eeuw en Kromme Rijn

Kruisribgewelf

Het kruisribgewelf is een type gewelf ontstaan uit een haakse ontmoeting van twee tongewelven.

Bekijken 12e eeuw en Kruisribgewelf

Kruistocht

De verovering van Jeruzalem in 1099 De kruistochten of kruisvaarten waren zware militaire expedities in de middeleeuwen, georganiseerd en gefinancierd door de Latijnse katholieke kerk in samenwerking met wereldlijke Europese vorsten, met als opdracht zogenaamde heilige oorlogen te voeren die volgens de leer van deze kerk de uitvoering waren van de wil van God.

Bekijken 12e eeuw en Kruistocht

Kruisvaardersstaten

Kaart met kruisvaardersstaten rond 1135 De kruisvaardersstaten of Latijnse staten waren staten die in en rond het oostelijke Middellandse Zeegebied waren gesticht door tijdelijk bijeengebrachte grote goedbewapende internationale legerkorpsen, die in opdracht van het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk, de paus, met militair geweld gebied ver- of heroverden.

Bekijken 12e eeuw en Kruisvaardersstaten

Laken (textiel)

Gustav II Adolf gemaakt van donkerpaars laken en goud ''De Lakenmarkt van 's-Hertogenbosch'', circa 1530 Laken is een wollen stof die eerst wordt geweven en vervolgens vervilt.

Bekijken 12e eeuw en Laken (textiel)

Leer (stof)

Leer en leerbewerkingsgereedschap British Columbia Luxueuze leren boekband van Sangorski & Sutcliffe, 1913 Leren jurk Leren wayang kulit-pop Leer of leder is een materiaal gemaakt van dierenhuid van bijvoorbeeld koeien, paarden of varkens.

Bekijken 12e eeuw en Leer (stof)

Leiden

Leiden is een stad en gemeente in het noordwesten van de Nederlandse provincie Zuid-Holland.

Bekijken 12e eeuw en Leiden

Lek (rivier)

Lek is een Nederlandse rivier die vanaf Wijk bij Duurstede de voortzetting vormt van de Nederrijn en zich bij Kinderdijk verenigt met de Noord: als Nieuwe Maas zet de rivier zich in westelijke richting voort.

Bekijken 12e eeuw en Lek (rivier)

Lombarden (bankiers)

Lombarden of Lombards werden in de late middeleeuwen de geldhandelaren uit Lombardije genoemd.

Bekijken 12e eeuw en Lombarden (bankiers)

Luchtboog

schip, onderaan in het midden de zijbeuk en daarboven twee luchtbogen Een luchtboog is een stijgende boog, die tussen een steunbeer en het bouwwerk is aangebracht.

Bekijken 12e eeuw en Luchtboog

Maaslandse kunst

Nijvel. Westfaçade voormalige abdijkerk (12e eeuw) Wartburg. ''Landgrafenhaus'', gedecoreerd door Maaslands Heimo-atelier (12e eeuw) Abdijkerk Rolduc. Crypte (12e eeuw) Gebeeldhouwde kapitelen in de kooromgang (ca. 1150) Sint-Bartolomeüskerk. Doopvont van Reinier van Hoei (vroeg-12e-eeuws) Dom van Keulen.

Bekijken 12e eeuw en Maaslandse kunst

Maghreb

De Maghreblanden De Maghreb (Arabisch: المغرب al-Maġrib) is een aanduiding voor het noordwestelijke deel van Afrika.

Bekijken 12e eeuw en Maghreb

Mardijk

Mardijk (Frans: Mardyck) is een deelgemeente (commune associée) van de Franse stad Duinkerke.

Bekijken 12e eeuw en Mardijk

Maria (moeder van Jezus)

Maria (Grieks Μαρία of Μαριάμ, van het Hebreeuwse מרים, Maryam, Mirjam, wellicht "gewenst kind", "bitter", "rebels", of "sterke wateren", of indien afgeleid van het Egyptisch: "geliefde" of "liefde".

Bekijken 12e eeuw en Maria (moeder van Jezus)

Maronitische Kerk

Maron, de stichter van de Maronitische Kerk, op een 19e-eeuwse Russische icoon De Maronitische Kerk (Syrisch: ܥܕܬܐ ܣܘܪܝܝܬܐ ܡܪܘܢܝܬܐ ܕܐܢܛܝܘܟܝܐ, ʿīṯo suryoyṯo māronaiṯo d'anṭiokia; Arabisch: الكنيسة الأنطاكية السريانية المارونية, al-Kanīsa al-Anṭākiyya al-Suryāniyya al-Māruniyya; Latijn: Ecclesia Maronitarum) behoort tot de oosters-katholieke kerken en volgt de West-Syrische liturgie.

Bekijken 12e eeuw en Maronitische Kerk

Mexico (land)

Mexico (Spaans: México), officieel de Verenigde Mexicaanse Staten (Spaans: Estados Unidos Mexicanos), is een land in Noord-Amerika grenzend aan de Verenigde Staten, Belize en Guatemala, de Grote Oceaan en de Golf van Mexico.

Bekijken 12e eeuw en Mexico (land)

Middeleeuwse magie

Middeleeuwse magie betreft het geheel van magische praktijken en denkbeelden uit de Europees middeleeuwse cultuur.

Bekijken 12e eeuw en Middeleeuwse magie

Middelnederlands

Het Middelnederlands is een voorloper van de moderne Nederlandse taal.

Bekijken 12e eeuw en Middelnederlands

Mongoolse Rijk

Uitbreiding van het Mongoolse Rijk door de jaren heen Het Mongoolse Rijk (Mongools: ИхМонгол Улс, Ikh Mongol Uls; of Монголын Эзэнт Гүрэн, Mongolyn Ezent Güren) werd in 1206 gesticht door Dzjengis Khan.

Bekijken 12e eeuw en Mongoolse Rijk

Moren

Córdoba, oorspronkelijk een moskee Altea Met Moren wordt meestal gedoeld op de islamitische bevolking die tijdens de middeleeuwen op het Iberisch Schiereiland, in de Maghreb, Sicilië, Sardinië, Corsica en Malta woonde.

Bekijken 12e eeuw en Moren

Mystiek

Mystiek (bijvoeglijk naamwoord; van het Griekse μυστικός, mystikos, geheimzinnig) is het hartstochtelijk streven naar een persoonlijke vereniging van de ziel met God.

Bekijken 12e eeuw en Mystiek

Nederrijn

Nederrijn bij Wageningen De Nederrijn is een Nederlandse rivier en de tak van de Rijn die, vanaf Angeren, de voortzetting vormt van het Pannerdensch Kanaal.

Bekijken 12e eeuw en Nederrijn

Nestorkroniek

Bladzijde uit de Nestorkroniek De Nestorkroniek is een 12e-eeuws Oost-Slavisch manuscript, ook wel bekend als het Verhaal van voorbije jaren (Oudkerkslavisch: Повѣсть времяньныхъ лѣтъ; Russisch: Повесть временныхлет, Povest vremennych let; Oekraïens: Повість врем'янихліт, Povist vremjanych lit; Wit-Russisch: Аповесць мінулыхчасоў, Apovests minoelych tsjasow).

Bekijken 12e eeuw en Nestorkroniek

Nieuwpoort (België)

Nieuwpoort is een stad en badplaats aan de Belgische Kust.

Bekijken 12e eeuw en Nieuwpoort (België)

Occitaans

Franstalig Zwitserland Kaart van Occitanië met plaatsnamen in het Occitaans Occitaans, historisch ook wel langue d'oc of Provençaals genoemd, is de verzamelnaam voor een aantal nauw verwante streektalen, waaronder Gascons, die gesproken worden in Zuid-Frankrijk en kleine aangrenzende gebieden in Spanje en Italië.

Bekijken 12e eeuw en Occitaans

Orde van Malta

De Soevereine Militaire Hospitaalorde van Sint-Jan van Jeruzalem, van Rhodos en van Malta (Italiaans: Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta; Latijn: Supremus Militaris Ordo Hospitalarius Sancti Ioannis Hierosolymitani Rhodiensis et Melitensis) (ook wel Maltezer Orde of Orde van Malta) was een door de koning van Jeruzalem gestichte ridderorde met een soevereine status.

Bekijken 12e eeuw en Orde van Malta

Oude Rijn (Harmelen-Noordzee)

De Oude Rijn is een rivier in de Nederlandse provincies Utrecht en Zuid-Holland, tussen Harmelen en de zee en maakt onderdeel uit van de Rijndelta.

Bekijken 12e eeuw en Oude Rijn (Harmelen-Noordzee)

Oudfrans

Het Oudfrans is het Frans zoals dat in het noorden van Frankrijk gesproken werd van de 9e tot de 14e eeuw.

Bekijken 12e eeuw en Oudfrans

Paus Eugenius III

Eugenius III, geboren als Bernardo Pignatelli (Montemagno (bij Pisa), ? – Tivoli, 8 juli 1153) was paus van 1145 tot 1153.

Bekijken 12e eeuw en Paus Eugenius III

Petrus Abaelardus

Abaelardus en Héloïse op een schilderij van de Franse schilder Jean Vignaud uit 1819 Pierre Abélard, gelatiniseerd tot Petrus Abaelardus (Le Pallet bij Nantes, 1079 – in het klooster St. Marcel bij Chalon-sur-Saône, 21 april 1142), was een middeleeuwse Franse theoloog en filosoof die gerekend wordt tot de scholastici.

Bekijken 12e eeuw en Petrus Abaelardus

Petrus Waldo

Petrus Valdez. Standbeeld uit 1868 in Worms, Duitsland Petrus Waldo, Valdo, Valdez of Waldes (ca. 1140 – ca. 1218), ook Pierre Vaudès of de Vaux was eerst koopman in Lyon en later oprichter van een van de middeleeuwse armoedebewegingen.

Bekijken 12e eeuw en Petrus Waldo

Postduif

Bioscoopjournaal uit 1923. Zesduizend jonge postduiven worden losgelaten aan de kade in Ouderkerk aan de Amstel. Een postduif, in België ook reisduif, is een huisduif, een gedomesticeerde afstammeling van de rotsduif.

Bekijken 12e eeuw en Postduif

Rede

De rede of ratio is een menselijk denkvermogen.

Bekijken 12e eeuw en Rede

Renaissance van de twaalfde eeuw

Kruisgang Abdij van Moissac (1059-1131) Crypte Kathedraal van Canterbury (begin 12e eeuw) Palermo (ca. 1160) Emaille uit Limoges (ca. 1180-90) Evangeliarium van Hendrik de Leeuw (12e eeuw) De renaissance van de twaalfde eeuw was een culturele bloeiperiode tijdens de hoge middeleeuwen die gekenmerkt werd door veranderingen op velerlei gebied.

Bekijken 12e eeuw en Renaissance van de twaalfde eeuw

Republiek Genua

De Doorluchtige Republiek Genua was een onafhankelijke staat van 1005 tot 1797 in Ligurië op de noordwestelijke kust van Italië, evenals Corsica van 1347 tot 1768 en tal van andere gebieden in en rond de Middellandse Zee.

Bekijken 12e eeuw en Republiek Genua

Republiek Venetië

De Doorluchtige Republiek Venetië was een staat in Noordoost-Italië, met Venetië als hoofdstad.

Bekijken 12e eeuw en Republiek Venetië

Richard de Clare (2e graaf van Pembroke)

sarcofaag van Strongbow in Christ Church, Dublin. Richard de Clare, 2de graaf van Pembroke, was heer van Leinster en staatsman van Ierland (1130 – 20 april 1176).

Bekijken 12e eeuw en Richard de Clare (2e graaf van Pembroke)

Rijnmond

De Rijnmond is een bestuurlijke samenwerking in de regio van Rotterdam, vernoemd naar de Rijn, die daar in zee uitmondt.

Bekijken 12e eeuw en Rijnmond

Romeins recht

Het Romeins recht heeft zich ontwikkeld over een periode van meer dan 2.500 jaar vanaf ca 550 v. Chr.

Bekijken 12e eeuw en Romeins recht

Rooksignaal

Indianen bezig met het maken van rooksignalen. Schilderij van Frederic Remington Een rooksignaal is een vorm van optische telecommunicatie die over grote afstanden kan worden gebruikt.

Bekijken 12e eeuw en Rooksignaal

Rooms-Katholieke Kerk

Petrus (875) Andrej Roebljov (ca. 1400) De Rooms-Katholieke Kerk is met meer dan 1,2 miljard volgelingen het grootste kerkgenootschap ter wereld.

Bekijken 12e eeuw en Rooms-Katholieke Kerk

Saladin

15e-eeuwse tekening van Saladin Al-Nasir Salah ad-Din Yusuf ibn Ayyub (Arabisch: الناصر صلاح الدين يوسف بن أيوب; Tikrit (in het huidige Irak), 1137 of 1138 – Damascus, 4 maart 1193), algemeen bekend als Salah ad-Din of Europees verbasterd Saladin, was een generaal van Koerdische afkomst.

Bekijken 12e eeuw en Saladin

Salerno (stad)

Salerno is een havenstad in Campanië, Italië, hoofdstad van de provincie Salerno in het zuiden van Italië.

Bekijken 12e eeuw en Salerno (stad)

School van Chartres

Kathedraal van Chartres De School van Chartres was een kathedraalschool die in het begin van de hoge middeleeuwen was verbonden aan de kathedraal van Chartres.

Bekijken 12e eeuw en School van Chartres

Sint-Omaars

Sint-Omaars (Frans: Saint-Omer) is een stad in het noorden van Frankrijk (departement Pas-de-Calais), op de grens tussen Frans-Vlaanderen en Artesië, gelegen aan de rivier de Aa en de Canal de Neufossé (Nieuwegracht).

Bekijken 12e eeuw en Sint-Omaars

Sjiisme

Het sjiisme (Arabisch: الشيعة, Perzisch: شیعه - sji'a, letterlijk: volgeling of partij), is een van de twee grote ideologische stromingen binnen de islam waarvan de andere het soennisme is.

Bekijken 12e eeuw en Sjiisme

Slag bij Hattin

De Horens van Hattin De Slag bij Hattin vond plaats op 4 juli 1187, vlak bij het Meer van Tiberias.

Bekijken 12e eeuw en Slag bij Hattin

Soennisme

Het soennisme (Arabisch: أهل السنة والجماعة, 'ahl as-sunnah wa l-jamāʻah' of afgekort: أهل السنة, 'ahl as-sunnah') is de stroming binnen de islam met de meeste aanhangers en het grootste verspreidingsgebied.

Bekijken 12e eeuw en Soennisme

Song-dynastie

De Song-dynastie (Chin.: 宋朝; Standaardkantonees: Song Tsiew, 960-1279) was een dynastie in China.

Bekijken 12e eeuw en Song-dynastie

Specerijenhandel

De belangrijke handelsroutes: in rood de zijderoutes door Centraal-Azië en in blauw het overzeese verkeer. De specerijenhandel is een commerciële activiteit, waarbij in de oudheid, middeleeuwen en vroegmoderne tijd specerijen, peper en andere exotische Aziatische producten naar Europa werden geëxporteerd in ruil voor goud en zilver.

Bekijken 12e eeuw en Specerijenhandel

Speelman

Speelman (ook: Speelman Wobma) is een Nederlandse familie waarvan een lid in 1686 tot baronet werd verheven; een ander lid werd met zijn nageslacht in 1817 opgenomen in de Nederlandse adel.

Bekijken 12e eeuw en Speelman

Spitsboog

spitsboog Een spitsboog is een boog waarvan de vorm wordt bepaald door twee symmetrische cirkeldelen die elkaar in de top snijden.

Bekijken 12e eeuw en Spitsboog

Stadsrechten

Houtsnijwerk aan stadhuisgevel te Enkhuizen met tekst van oorkonde waarmee graaf Willem V van Holland de nederzetting in 1356 stadsrechten gaf Stadsrechten waren in het middeleeuwse Europa bijzondere rechten en privileges die aan een plaats konden worden toegekend door de eigenaar of bezitter van de grond waarop de nederzetting zich bevond.

Bekijken 12e eeuw en Stadsrechten

Stelling van Pythagoras

Rechthoekige driehoek ter illustratie van de stelling van Pythagoras De stelling van Pythagoras is een wiskundige stelling die het verband geeft tussen de lengten van de zijden van een rechthoekige driehoek: De stelling is naar de Griekse wiskundige Pythagoras genoemd, maar de stelling was alleen voor de Grieken nieuw.

Bekijken 12e eeuw en Stelling van Pythagoras

Straalkapel

Locatie van het apsidiool (grijs) in een kruiskerk Een straalkapel, transkapel, kranskapel of apsidiool is een kapel die aan het koor of de kooromgang van een kerk is gebouwd.

Bekijken 12e eeuw en Straalkapel

Tempeliers

Tempelier Hugues de Payns, eerste grootmeester van de Orde van de Tempeliers op een negentiende-eeuwse afbeelding De Orde van de Tempeliers of Tempelorde (Orde van de Arme Ridders van Christus en de Tempel van Salomo) (Latijn: Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici) was een christelijke kruisridderorde die ten tijde van de kruistochten als klein onderdeel van de kruisvaarderslegers een Heilige Oorlog tegen de moslims voerde in het Heilige Land.

Bekijken 12e eeuw en Tempeliers

Thierry van Chartres

Thierry van Chartres (gelatiniseerd: Theodoricus Chartrensis) of Theodoric de Breton (gelatiniseerd: Theodericus Brito, ca. 1100 - Chartres, ca. 1150) was een Franse platonistische filosoof die werkzaam was in Parijs en Chartres.

Bekijken 12e eeuw en Thierry van Chartres

Trotula

London, Wellcome Library, MS 544 (Miscellanea medica XVIII), begin 14e eeuw (Frankrijk) een kopie van de ''Trotula'' boeken, p. 65 (detail): pen en gewassen tekening waarin "Trotula", zou zijn afgebeeld, gekleed in rood en groen met een witte doek om haar hoofd. In haar hand heeft zij een Globus cruciger (wereldbol met een kruis) Brugge, Openbare Bibliotheek, Ms.

Bekijken 12e eeuw en Trotula

Tweede Kruistocht

De Tweede Kruistocht (1147-1149) werd opgestart naar aanleiding van de val van het graafschap Edessa het jaar voordien door de troepen van Zengi.

Bekijken 12e eeuw en Tweede Kruistocht

Universiteit

De Katholieke Universiteit Leuven werd opgericht in 1425 en is de oudste universiteit van de Lage Landen De Universiteit Leiden werd opgericht in 1575 en is de oudste universiteit van Nederland taal.

Bekijken 12e eeuw en Universiteit

Universiteit van Bologna

De Universiteit van Bologna (Italiaans: Alma mater studiorum - Università di Bologna, UniBo) werd gesticht in 1088 en is een van de oudste nog functionerende universiteiten ter wereld.

Bekijken 12e eeuw en Universiteit van Bologna

Universiteit van Oxford

De Universiteit van Oxford is een universiteit in de Engelse stad Oxford en behoort met die van Cambridge tot de twee beroemdste en oudste universiteiten van het Verenigd Koninkrijk.

Bekijken 12e eeuw en Universiteit van Oxford

Universiteit van Parijs

Sorbonne in Parijs De Universiteit van Parijs (Frans: Université de Paris), ook bekend onder de naam Sorbonne, was tot 1970 de universiteit van Parijs.

Bekijken 12e eeuw en Universiteit van Parijs

Universiteit van Salamanca

De Universiteit van Salamanca (Spaans: Universidad de Salamanca) werd gesticht in 1218 door koning Alfons IX van León en is de oudste universiteit van Spanje en een van de oudste van Europa.

Bekijken 12e eeuw en Universiteit van Salamanca

Utrecht (stad)

Utrecht (Stad-Utrechts: Utreg of Utereg) is een stad en gemeente in Nederland en de hoofdstad van de provincie Utrecht.

Bekijken 12e eeuw en Utrecht (stad)

Vaartsche Rijn

Westerkade en de Oosterkade rechts. De Vaartsche Rijn in Utrecht, gezien in de richting van Nieuwegein in 2007. Vreeswijk waar de waterweg in verbinding staat met de Lek De Vaartsche Rijn of Vaartse Rijn is de naam van twee korte kanalen in respectievelijk Utrecht, tussen de Stadsbuitengracht en het Merwedekanaal, en in Vreeswijk (Nieuwegein), tussen het Merwedekanaal en de Lek, in de Nederlandse provincie Utrecht.

Bekijken 12e eeuw en Vaartsche Rijn

Waldenzen

Het oorspronkelijke wapen van de waldenzen, zoals dit in Italië op kerkmuren en als insigne voorkomt. De waldenzen, ook de armen van Lyon genoemd, waren oorspronkelijk aanhangers van een christelijke armoedebeweging die in Frankrijk in de 12e eeuw is ontstaan.

Bekijken 12e eeuw en Waldenzen

Waterrad

Een waterrad maakt het mogelijk arbeid te verrichten die zwaartekracht- en bewegingsenergie benut.

Bekijken 12e eeuw en Waterrad

Wijk bij Duurstede

Topografische gemeentekaart van Wijk bij Duurstede, september 2022. Centrumkaart van Wijk bij Duurstede. Straatbeeld met de oude Sint-Jan de Doperkerk op de achtergrond. Doorn. Fibula van Dorestad uit circa 775-800 gevonden in een waterput van Dorestad, anno 2015 maakt het onderdeel van de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

Bekijken 12e eeuw en Wijk bij Duurstede

Willem van Conches

Willem van Conches (Conches-en-Ouche, rond 1090 - na 1154) was een Frans scholastisch filosoof, die probeerde de grenzen van het christelijk humanisme te verleggen door de wereldlijke werken van de klassieken te bestuderen en de empirische wetenschap te bevorderen.

Bekijken 12e eeuw en Willem van Conches

Woekeraar

Woekeraar. Uit Sebastian Brants ''Stultifera Navis'' (Das Narrenschiff); houtsnede toegeschreven aan Albrecht Dürer Een woekeraar is iemand die geld uitleent aan een ander en daarvoor een abnormale, onredelijk hoge rente terugvraagt.

Bekijken 12e eeuw en Woekeraar

Zeeklei

Zeeklei of mariene klei is klei die door zeewater in een marien afzettingsmilieu is afgezet.

Bekijken 12e eeuw en Zeeklei

Zevenburger Saksen

De Zevenburger Saksen (Duits: Siebenbürger Sachsen; Roemeens: Sași, Hongaars: Erdélyi szászok) zijn een etnische groep van Duitse oorsprong die zich in de 12e en 13e eeuw in Transsylvanië vestigde.

Bekijken 12e eeuw en Zevenburger Saksen

Zijde (textiel)

Zijde geslacht moerbei zijn de enige waardplanten van deze rups. Cocons Zijdefabricage in Khotan Zijde is een natuurlijke substantie die wordt afgescheiden door bepaalde insecten en stolt bij contact met de lucht.

Bekijken 12e eeuw en Zijde (textiel)

Zijl (rivier)

Pleziervaart op de Zijl; op de achtergrond de Boterhuispolder. Draaibrug van de Haarlemmermeerspoorlijn over de Zijl, ca. 1930. De brug werd eind jaren 30 gesloopt. Rechts de Zijldijk. Diverse krantenartikelen uit de jaren 30 over de kanalisering van de Zijl, o.m. als werkverschaffingsproject. Leesbaar bij aanklikken op volledige grootte.

Bekijken 12e eeuw en Zijl (rivier)

Zuiderzee

De Zuiderzee was een binnenzee in het noordelijk deel van Nederland die vanaf ongeveer het begin van de late middeleeuwen tot 1932 heeft bestaan.

Bekijken 12e eeuw en Zuiderzee

1101

Kruisvaart van 1101 Het jaar 1101 is het 1e jaar in de 12e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken 12e eeuw en 1101

1172

Béla III van Hongarije Het jaar 1172 is het 72e jaar in de 12e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken 12e eeuw en 1172

1187

Slag bij Hattin Het jaar 1187 is het 87e jaar in de 12e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken 12e eeuw en 1187

1200

Filips II en Jan zonder Land verzoenen zich in het verdrag van Le Goulet Het jaar 1200 is het 100e jaar in de 12e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken 12e eeuw en 1200

2e millennium

Het tweede millennium was de periode van duizend jaar die begon op 1 januari 1001 en eindigde op 31 december 2000.

Bekijken 12e eeuw en 2e millennium

Ook bekend als 12de eeuw, 12de eeuws, Twaalfde eeuw.

, Haarlemmermeer, Hakka (volk), Hanze, Haspengouw (gouw), Heimanswetering, Hendrik II van Engeland, Hendrik van Veldeke, Heremiet (monnik), Hertogdom Brabant, Hertogdom Neder-Lotharingen, Hoge middeleeuwen, Hoofse roman, Hop (plant), Huis Anjou, Huis Plantagenet, Iberisch Schiereiland, Ierland (eiland), Irnerius, Ismaïlisme, Italië, Ius commune, Jaarmarkten van Champagne, Jeruzalem, Jin-dynastie (1115-1234), Johannes van Salisbury, Jongleur (joculator), Jurchen (volk), Kalifaat van de Almohaden, Kalifaat van de Fatimiden, Karmelieten, Katwijk (Zuid-Holland), Kievse Rijk, Kloostermop, Kloosters in Friesland, Kompas, Koninkrijk Engeland, Koninkrijk Frankrijk, Koninkrijk Hongarije (1000-1526), Kromme Rijn, Kruisribgewelf, Kruistocht, Kruisvaardersstaten, Laken (textiel), Leer (stof), Leiden, Lek (rivier), Lombarden (bankiers), Luchtboog, Maaslandse kunst, Maghreb, Mardijk, Maria (moeder van Jezus), Maronitische Kerk, Mexico (land), Middeleeuwse magie, Middelnederlands, Mongoolse Rijk, Moren, Mystiek, Nederrijn, Nestorkroniek, Nieuwpoort (België), Occitaans, Orde van Malta, Oude Rijn (Harmelen-Noordzee), Oudfrans, Paus Eugenius III, Petrus Abaelardus, Petrus Waldo, Postduif, Rede, Renaissance van de twaalfde eeuw, Republiek Genua, Republiek Venetië, Richard de Clare (2e graaf van Pembroke), Rijnmond, Romeins recht, Rooksignaal, Rooms-Katholieke Kerk, Saladin, Salerno (stad), School van Chartres, Sint-Omaars, Sjiisme, Slag bij Hattin, Soennisme, Song-dynastie, Specerijenhandel, Speelman, Spitsboog, Stadsrechten, Stelling van Pythagoras, Straalkapel, Tempeliers, Thierry van Chartres, Trotula, Tweede Kruistocht, Universiteit, Universiteit van Bologna, Universiteit van Oxford, Universiteit van Parijs, Universiteit van Salamanca, Utrecht (stad), Vaartsche Rijn, Waldenzen, Waterrad, Wijk bij Duurstede, Willem van Conches, Woekeraar, Zeeklei, Zevenburger Saksen, Zijde (textiel), Zijl (rivier), Zuiderzee, 1101, 1172, 1187, 1200, 2e millennium.