Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Downloaden
Snellere toegang dan browser!
 

C14-datering

Index C14-datering

C14-datering of koolstofdatering is een methode van radiometrische datering waarmee de ouderdom van organisch materiaal en ecofacten wordt bepaald met behulp van de isotoop koolstof-14.

74 relaties: Aardatmosfeer, Aarde (planeet), Annum, Aragoniet, Bètaverval, Before Present, Bimodale verdeling, Boorkern, Calciet, Concentratie (oplossing), Datering, Dendrochronologie, Dieren (biologie), Distikstof, Dizuurstof, Ecofact, Elektron, Fossiele brandstof, Fotosynthese, Gashydraat, Grafiek (wiskunde), Groeiring, Halveringstijd, Hessel de Vries, IJskern, Intensiteit (natuurkunde), Isotoop, Jonge Dryas, Kalibreren, Kansdichtheid, Kernproef, Kernreactie, Klimaatverandering, Koolstof, Koolstof-12, Koolstof-13, Koolstof-14, Koolstofdioxide, Koolstofkringloop, Koraal (zoölogie), Kosmische straling, Lijn (meetkunde), Massaspectrometrie, Meer (watervlakte), Neutron, Nobelprijs voor Scheikunde, Oceaan, Oostenrijk, Organisme, Parts per trillion, ..., Planten, Poederdiffractie, Radioactief verval, Radioactiviteit, Radiometrische datering, Radionuclide, Science, Sediment, Sedimentair gesteente, Stikstof (element), Stikstof-14, Stofwisseling, Thermohaliene circulatie, Thorium-230, Universiteit van Chicago, Uranium-234, Uranium-238, Warve, Waterstofcarbonaat, Willard Libby, Zeebodem, Zonnewind, 1950-1959, 1960-1969. Uitbreiden index (24 meer) »

Aardatmosfeer

halo heeft. mesosfeer over in de thermosfeer en de exosfeer en wordt het blauw langzaam zwart. De aardatmosfeer of dampkring is de atmosfeer om de aarde.

Nieuw!!: C14-datering en Aardatmosfeer · Bekijk meer »

Aarde (planeet)

De Aarde is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

Nieuw!!: C14-datering en Aarde (planeet) · Bekijk meer »

Annum

Annum (afgeleid van Latijn annus, jaar; afgekort a) is een eenheid voor tijd die in de geologie en astronomie gebruikt wordt.

Nieuw!!: C14-datering en Annum · Bekijk meer »

Aragoniet

Het mineraal aragoniet is een calciumcarbonaat met chemische formule CaCO3.

Nieuw!!: C14-datering en Aragoniet · Bekijk meer »

Bètaverval

Onder bètaverval wordt in de kernfysica verstaan een soort radioactief verval, waarbij een bètadeeltje, namelijk een elektron of een positron, wordt uitgestraald (bètastraling).

Nieuw!!: C14-datering en Bètaverval · Bekijk meer »

Before Present

Before Present of BP (in het Nederlands: vóór heden) is een tijdsaanduiding van hoeveel jaar of duizenden jaren (ka of kiloannum) een archeologische of geologische vondst voor 1950 is.

Nieuw!!: C14-datering en Before Present · Bekijk meer »

Bimodale verdeling

Een voorbeeld van een bimodale verdeling Een bimodale verdeling is een kansverdeling met twee modi, twee verschillende pieken.

Nieuw!!: C14-datering en Bimodale verdeling · Bekijk meer »

Boorkern

Een aantal boorkernen uit vast gesteente Een aantal overlangs doorgesneden boorkernen uit ongeconsolideerd sediment Een boorkern is een stuk gesteente dat naar boven wordt gehaald bij een boring in de ondergrond.

Nieuw!!: C14-datering en Boorkern · Bekijk meer »

Calciet

Het mineraal calciet (ook wel kalkspaat) bestaat voornamelijk uit het zout calciumcarbonaat (CaCO3) en is een van de meest voorkomende mineralen in de aardkorst.

Nieuw!!: C14-datering en Calciet · Bekijk meer »

Concentratie (oplossing)

Toenemende concentratie van een kleurstof. De concentratie of sterkte van een oplossing geeft aan hoeveel stof er is opgelost per hoeveelheid oplossing (of oplosmiddel).

Nieuw!!: C14-datering en Concentratie (oplossing) · Bekijk meer »

Datering

De datering of ouderdomsbepaling van vondsten is zowel in de archeologie, de geologie als de paleontologie een belangrijk probleem.

Nieuw!!: C14-datering en Datering · Bekijk meer »

Dendrochronologie

Jaarringen in omgezaagde plataan Zomereik met zeer fijne jaarringen Dendrochronologie of jaarring(en)onderzoek is de wetenschapsdiscipline die zich bezighoudt met het dateren van houten voorwerpen of archeologische vondsten aan de hand van in de voorwerpen herkenbare groeiringen.

Nieuw!!: C14-datering en Dendrochronologie · Bekijk meer »

Dieren (biologie)

De dieren (Animalia) vormen een rijk van meercellige levende wezens die tot de eukaryoten behoren.

Nieuw!!: C14-datering en Dieren (biologie) · Bekijk meer »

Distikstof

Opslagtank van vloeibare stikstof (tweede van rechts) Distikstof of moleculaire stikstof (N2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element stikstof.

Nieuw!!: C14-datering en Distikstof · Bekijk meer »

Dizuurstof

Apparaat om zuurstof uit lucht te winnen in een bunker. Dizuurstof of moleculaire zuurstof (O2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element zuurstof.

Nieuw!!: C14-datering en Dizuurstof · Bekijk meer »

Ecofact

Een ecofact is in de archeologie een object dat wel in aanraking met de mens is geweest, maar niet door de mens is vervaardigd.

Nieuw!!: C14-datering en Ecofact · Bekijk meer »

Elektron

Het elektron (Oudgrieks:, betekenis: barnsteen dat door wrijving elektrisch geladen werd) is een negatief geladen elementair deeltje, dat gebonden kan zijn, bijvoorbeeld in een atoom, of zich vrij in de ruimte kan bevinden.

Nieuw!!: C14-datering en Elektron · Bekijk meer »

Fossiele brandstof

Steenkool, een fossiele brandstof. Fossiele brandstoffen zijn koolstofhoudende verbindingen, die onder hoge druk en temperatuur gedurende miljoenen jaren in de aardkorst zijn gevormd, uit resten van plantaardig en dierlijk leven, vooral in het carboon, maar ook in andere geologische tijdperken.

Nieuw!!: C14-datering en Fossiele brandstof · Bekijk meer »

Fotosynthese

Fotosyntheseformule Fotosynthese (ook: koolstofdioxide-, koolzuur- of koolstofassimilatie) is een vorm van biosynthese, waarbij energie uit zonlicht wordt gebruikt om gasvormig koolstofdioxide om te zetten in de vaste stof glucose.

Nieuw!!: C14-datering en Fotosynthese · Bekijk meer »

Gashydraat

Gashydraat in sediment. Gashydraat met structuur. Gashydraat is een verbinding van water rond het vriespunt (of ijs) en een gas, dat in de moleculaire holtes van het water zit opgesloten.

Nieuw!!: C14-datering en Gashydraat · Bekijk meer »

Grafiek (wiskunde)

De grafiek van de functie f(x).

Nieuw!!: C14-datering en Grafiek (wiskunde) · Bekijk meer »

Groeiring

Groeiringen van een in feb 2007 omgewaaide pijnboom robinia Groeiringen, of, populair gezegd, jaarringen, zijn patronen die vooral herkenbaar zijn op de doorsnee van dwars gezaagd hout (kopshout).

Nieuw!!: C14-datering en Groeiring · Bekijk meer »

Halveringstijd

De halveringstijd of (als veelgebruikt germanisme afkomstig van Halbwertszeit) halfwaardetijd, t_, is in de scheikunde en de kernfysica de tijd waarna van een oorspronkelijke hoeveelheid stof nog precies de helft over is.

Nieuw!!: C14-datering en Halveringstijd · Bekijk meer »

Hessel de Vries

Hessel de Vries (Annen, 15 november 1916 – Groningen, 23 december 1959) was een Nederlands natuurkundige en hoogleraar aan de Universiteit Groningen die de detectiemethoden en toepassingen van koolstof 14-methode drastisch verbeterde en uitbreidde tot vele wetenschappen.

Nieuw!!: C14-datering en Hessel de Vries · Bekijk meer »

IJskern

IJskern die uit de boorcilinder wordt gehaald. IJskernen als klimaatarchief. Gelaagdheid in een ijskern afkomstig van Groenland. Voorbereidingen voor een boring op Antarctica. Een ijskern is een cilindervormig monster van ijs, afkomstig van een gletsjer of ijskap.

Nieuw!!: C14-datering en IJskern · Bekijk meer »

Intensiteit (natuurkunde)

In de natuurkunde is intensiteit de tijdsgemiddelde fluxdichtheid van energie.

Nieuw!!: C14-datering en Intensiteit (natuurkunde) · Bekijk meer »

Isotoop

Fragment van een isotopenkaart. Isotopen staan op diagonale lijnen van linksboven naar rechtsonder, instabiele nucliden zijn weergegeven met een lichte achtergrond en een gekleurde pijlpunt die de richting van het verval aangeeft. Isotopen zijn atomen van hetzelfde chemische element, en dus met hetzelfde aantal protonen, waarin de aantallen neutronen in de atoomkern verschillend zijn.

Nieuw!!: C14-datering en Isotoop · Bekijk meer »

Jonge Dryas

De Jonge(re) Dryas of het Jonge(re) Dryas-stadiaal (12.700 - 11.560 jaar BP) is de laatste koudeperiode (een zogenaamd stadiaal) tijdens het Weichsel-glaciaal (een glaciaal wordt vaak een ijstijd genoemd in de kwartairgeologie).

Nieuw!!: C14-datering en Jonge Dryas · Bekijk meer »

Kalibreren

Kalibreren is het vergelijken van een systeem of apparaat met een standaard om de eigenschappen vast te stellen.

Nieuw!!: C14-datering en Kalibreren · Bekijk meer »

Kansdichtheid

Boxplot en kansdichtheidsfunctie van de normale verdeling N(0, \sigma_2) Een kansdichtheid of waarschijnlijkheidsdichtheid is een functie waarmee de kansverdeling van een continue stochastische variabele kan worden beschreven.

Nieuw!!: C14-datering en Kansdichtheid · Bekijk meer »

Kernproef

Voorbereidingen voor een ondergrondse kernproef in Nevada aan het einde van de jaren 80. Op de foto zijn onder meer de kraters te zien van vorige kernproeven. Een kernproef of atoomproef is een experiment met kernwapens.

Nieuw!!: C14-datering en Kernproef · Bekijk meer »

Kernreactie

Schematische weergave van de fusiereactie van deuterium en tritium. Een kernreactie is een proces waarbij de kernen van atomen van samenstelling veranderen.

Nieuw!!: C14-datering en Kernreactie · Bekijk meer »

Klimaatverandering

hier. Klimaatverandering is in brede zin elke verandering in weer of klimaat over een lange periode in de geschiedenis van de Aarde.

Nieuw!!: C14-datering en Klimaatverandering · Bekijk meer »

Koolstof

Koolstof (Latijn: carbonium) is een scheikundig element met symbool C en atoomnummer 6.

Nieuw!!: C14-datering en Koolstof · Bekijk meer »

Koolstof-12

Koolstof-12 of 12C is een van de twee stabiele isotopen van koolstof, een niet-metaal.

Nieuw!!: C14-datering en Koolstof-12 · Bekijk meer »

Koolstof-13

Koolstof-13 of 13C is een van beide stabiele isotopen van koolstof, een niet-metaal.

Nieuw!!: C14-datering en Koolstof-13 · Bekijk meer »

Koolstof-14

Koolstof-14 of 14C (soms aangeduid als C14, hoewel onjuist) is een instabiele radioactieve isotoop van koolstof, een niet-metaal.

Nieuw!!: C14-datering en Koolstof-14 · Bekijk meer »

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide, kooldioxide, ook koolzuurgas, in de 19e eeuw ook koolstofzuurgas genoemd, is een anorganische verbinding van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO2.

Nieuw!!: C14-datering en Koolstofdioxide · Bekijk meer »

Koolstofkringloop

Koolstofkringloop. De zwarte getallen tonen hoeveel miljarden tonnen koolstof (GtC) in de verschillende opslagplaatsen aanwezig zijn. De paarse getallen tonen hoeveel koolstof tussen de verschillende opslagplaatsen per jaar uitgewisseld wordt. N.B.:Vegetatie omvat alle organismen. De koolstofkringloop is de bekendste biogeochemische kringloop en beschrijft alle processen waarmee het element koolstof door het systeem Aarde circuleert.

Nieuw!!: C14-datering en Koolstofkringloop · Bekijk meer »

Koraal (zoölogie)

Koraal is een verzamelnaam voor zeedieren van de klasse Anthozoa (bloemdieren).

Nieuw!!: C14-datering en Koraal (zoölogie) · Bekijk meer »

Kosmische straling

eV. Lage energieën zijn talrijk: 1 per vierkante meter per seconde. Maar de hoogste energieën zijn relatief zeldzaam, namelijk 1 voorval per vierkante kilometer per jaar. Kosmische straling of hoogtestraling is een verzamelnaam voor deeltjes met een hoge energie (ioniserende straling) die zich tussen alle hemellichamen in het heelal bevinden, in het zogenaamde interstellair medium.

Nieuw!!: C14-datering en Kosmische straling · Bekijk meer »

Lijn (meetkunde)

Een lijn of rechte is een eendimensionale structuur zonder kromming, bestaande uit een continue aaneenschakeling van punten.

Nieuw!!: C14-datering en Lijn (meetkunde) · Bekijk meer »

Massaspectrometrie

Een eenvoudige massaspectrometer MS/MS-spectra van een amide Massaspectrometrie is een veelzijdige techniek, die gebruikt kan worden voor de identificatie, kwantificatie en profilering van isotopen, moleculen en molecuulcomplexen in zeer kleine hoeveelheden van chemische en biologische mengsels.

Nieuw!!: C14-datering en Massaspectrometrie · Bekijk meer »

Meer (watervlakte)

Meer Meer in Nederland Een meer is een door land omringde watervlakte, meestal met zoetwater.

Nieuw!!: C14-datering en Meer (watervlakte) · Bekijk meer »

Neutron

Materie bestaat op de kleinste schaal uit elementaire deeltjes Een neutron is een subatomair deeltje zonder elektrische lading dat voorkomt in atoomkernen.

Nieuw!!: C14-datering en Neutron · Bekijk meer »

Nobelprijs voor Scheikunde

osmotische waarde in oplossingen" elektronen in gassen. Ilya Prigogine (1917-2003) ontving in 1977 de Nobeplrijs voor zijn bijdrage aan de niet-evenwichtthermodynamica Ben Feringa (1951) ontving in 2016 de Nobelprijs voor de ontwikkeling van moleculaire machines De Nobelprijs voor Scheikunde wordt jaarlijks toegekend door een commissie van de Koninklijke Zweedse Academie voor Wetenschappen.

Nieuw!!: C14-datering en Nobelprijs voor Scheikunde · Bekijk meer »

Oceaan

Satellieten van de NASA voor waarneming van de aarde leveren gegevens over stroming en wind op zee en hoogte en temperatuur van het zeeoppervlak. Grenslaag met condensatieniveau (scherpe ondergrens van de wolken) en troposfeer boven de Atlantische Oceaan. Een oceaan (Oudgrieks Ωκεανός (Ōkeanós)) is een min of meer zelfstandige wereldzee tussen de continenten en kan meerdere (kleinere) zeeën bevatten.

Nieuw!!: C14-datering en Oceaan · Bekijk meer »

Oostenrijk

Oostenrijk (Duits: Österreich), officieel de Republiek Oostenrijk (Duits: Republik Österreich), is een binnenstaat in Centraal-Europa.

Nieuw!!: C14-datering en Oostenrijk · Bekijk meer »

Organisme

taal.

Nieuw!!: C14-datering en Organisme · Bekijk meer »

Parts per trillion

De Engelse afkorting ppt staat voor parts per trillion ofwel delen per biljoen ofwel per 1.000.000.000.000.

Nieuw!!: C14-datering en Parts per trillion · Bekijk meer »

Planten

Planten (Viridiplantae binnen de Archaeplastida, oorspronkelijk Plantae) zijn organismen die zich niet kunnen voortbewegen en die fotosynthese vertonen.

Nieuw!!: C14-datering en Planten · Bekijk meer »

Poederdiffractie

substraat. Schematische weergave van de wet van Bragg. Poederdiffractie is een diffractietechniek waarbij een poeder, bestaande uit een zeer groot aantal, meestal volledig willekeurig georiënteerde, kristallieten wordt blootgesteld aan een bundel straling.

Nieuw!!: C14-datering en Poederdiffractie · Bekijk meer »

Radioactief verval

Radioactief verval is het fysico-chemische verschijnsel dat van een atoom spontaan de atoomkern verandert.

Nieuw!!: C14-datering en Radioactief verval · Bekijk meer »

Radioactiviteit

Radioactiviteit komt van materie die spontaan ioniserende straling uitzendt.

Nieuw!!: C14-datering en Radioactiviteit · Bekijk meer »

Radiometrische datering

Radiometrische datering is een techniek om de ouderdom van materialen te bepalen.

Nieuw!!: C14-datering en Radiometrische datering · Bekijk meer »

Radionuclide

Vijf generatoren van Technetium-99m Radionucliden zijn nucliden (isotopen van elementen) met een onstabiele atoomkern die door radioactief verval overgaan in andere elementen, of andere isotopen van hetzelfde element, die al dan niet stabiel zijn.

Nieuw!!: C14-datering en Radionuclide · Bekijk meer »

Science

Science is een van de meest gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften ter wereld.

Nieuw!!: C14-datering en Science · Bekijk meer »

Sediment

Rhône naar het Meer van Genève Sediment of afzetting is door wind, water en/of ijs getransporteerd materiaal.

Nieuw!!: C14-datering en Sediment · Bekijk meer »

Sedimentair gesteente

Sedimentaire gesteentelagen in de Verenigde Arabische Emiraten Sedimentair gesteente of afzettingsgesteente is gesteente dat ontstaat door lithificatie (gesteentevorming) van afgezet sediment of organisch materiaal.

Nieuw!!: C14-datering en Sedimentair gesteente · Bekijk meer »

Stikstof (element)

Stikstof (Latijn: nitrogenium) is een scheikundig element met symbool N en met atoomnummer 7.

Nieuw!!: C14-datering en Stikstof (element) · Bekijk meer »

Stikstof-14

Stikstof-14 of 14N is een stabiele isotoop van stikstof, een niet-metaal.

Nieuw!!: C14-datering en Stikstof-14 · Bekijk meer »

Stofwisseling

Stofwisseling of metabolisme (uit het Grieks: μεταβολισμός metabolismos.

Nieuw!!: C14-datering en Stofwisseling · Bekijk meer »

Thermohaliene circulatie

Wereldwijde circulatie: Diepwaterstroming donker, Oppervlaktestroming lichtgekleurd; ''Let op:'' de circumpolaire stroming is niet afgebeeld. Temperatuur van het oppervlaktewater in de Noordwestelijke Atlantische Oceaan. De Golfstroom is rood, oranje en geel in deze weergave van watertemperaturen in de Atlantische Oceaan. De temperatuurweergave wordt in afnemende temperatuur door volgende kleuren weergegeven: rood, oranje, geel, groen, turkoois, blauw en purper. Zwart geeft het ontbreken van data aan en is meestal land. Bron: NASA De thermohaliene circulatie (THC) is het wereldwijde systeem van de zeestromen.

Nieuw!!: C14-datering en Thermohaliene circulatie · Bekijk meer »

Thorium-230

Thorium-230 of 230Th is een onstabiele radioactieve isotoop van thorium, een actinide.

Nieuw!!: C14-datering en Thorium-230 · Bekijk meer »

Universiteit van Chicago

De Universiteit van Chicago (Engels: University of Chicago) is een privé-universiteit, voornamelijk gevestigd in de wijk Hyde Park van de Amerikaanse stad Chicago, Illinois.

Nieuw!!: C14-datering en Universiteit van Chicago · Bekijk meer »

Uranium-234

Uranium-234 of 234U is een radioactieve isotoop van uranium, een actinide.

Nieuw!!: C14-datering en Uranium-234 · Bekijk meer »

Uranium-238

Uranium-238 of 238U is een radioactieve isotoop van uranium, een actinide.

Nieuw!!: C14-datering en Uranium-238 · Bekijk meer »

Warve

Pleistocene warven bij Scarboro Cliffs, Toronto, Ontario, Canada. De dikste warven op de foto zijn meer dan een centimeter dik. Met warve wordt in de geologie een herkenbaar sedimentlaagje bedoeld dat is gevormd in de loop van één jaar.

Nieuw!!: C14-datering en Warve · Bekijk meer »

Waterstofcarbonaat

Structuurformule van het waterstofcarbonaat-ion Het (mono)waterstofcarbonaat-ion of (verouderd) bicarbonaat-ion is een anion met als brutoformule HCO3−.

Nieuw!!: C14-datering en Waterstofcarbonaat · Bekijk meer »

Willard Libby

Willard Frank Libby (Grand Valley (Colorado), 17 december 1908 – Los Angeles (Californië), 8 september 1980) was een Amerikaanse fysisch-chemicus die bekend werd vanwege zijn rol in de ontwikkeling van de C14-dateringsmethode in 1949.

Nieuw!!: C14-datering en Willard Libby · Bekijk meer »

Zeebodem

Schematische weergave van de verschillende domeinen van de zeebodem. Langs de randen van continenten ligt het continentaal plat, dit gaat via de continentale helling en de continentale verheffing over in de abyssale vlakte. Vulkanische eilanden, troggen en mid-oceanische ruggen kunnen een uitzondering vormen in het reliëf van de oceaanbodem. De zeebodem of oceaanbodem is het door zeewater bedekte deel van het aardoppervlak.

Nieuw!!: C14-datering en Zeebodem · Bekijk meer »

Zonnewind

plasma in de zonnewind de interstellaire ruimte ontmoet wordt heliopauze genoemd. De zonnewind is een stroom van geladen deeltjes die ontsnapt van het oppervlak van de Zon.

Nieuw!!: C14-datering en Zonnewind · Bekijk meer »

1950-1959

De jaren 1950-1959 (van de christelijke jaartelling) zijn een decennium in de 20e eeuw.

Nieuw!!: C14-datering en 1950-1959 · Bekijk meer »

1960-1969

Techniek in de jaren 60 De jaren 1960-1969 (van de gangbare jaartelling), ook aangeduid als de jaren zestig, zijn een decennium in de 20e eeuw.

Nieuw!!: C14-datering en 1960-1969 · Bekijk meer »

Richt hier:

C-14-datering, C14-methode, Koolstof 14 datering, Koolstof 14-datering, Koolstof datering, Koolstof-14 datering, Koolstof-14-datering, Koolstof-14-methode, Koolstof14-datering, Koolstofdatering, Koolstofmethode, Radiocarbondatering, Radiokoolstofdatering.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »