Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Installeren
Snellere toegang dan browser!
 

Oorzakelijkheid

Index Oorzakelijkheid

Oorzakelijkheid, causaliteit, de wet van oorzaak en gevolg, causaal verband of causaal mechanisme (2015): Oorzakelijke mechanismen en verklaringsmodellen voor regelovertredend gedrag, Academia Press is het directe mechanische verband tussen een oorzaak en een gevolg.

62 relaties: A priori, Afhankelijk ontstaan, Aristoteles, Arrest Letale longembolie, Arrest Niet behandelde longinfectie, Arrest Slagkwikpijpjes, Émile Durkheim, Bestaan, Boeddhisme, Chaostheorie, Condicio sine qua non, Correlatie, Covariantie, David Hume, Dizuurstof, Elektrostatische ontlading, Empirisch resultaat, Empirisme, Etalageruit-arrest, Etiologie, Exotherm proces, Gas (aggregatietoestand), Gautama Boeddha, Gevolg, God (algemeen), Immanuel Kant, Integratie (sociologie), Isaac Newton, John Stuart Mill, Jurisprudentie, Kip-en-eiprobleem, Kracht, Lijden, Massa (natuurkunde), Mediator (statistiek), Mia Versluis, Moderator (statistiek), Natuurkundige grootheid, Natuurwetenschap, Neerwaartse oorzakelijkheid, Nu-causaliteit, Oorzaak, Oosthuizense spoorwegovergang, Positivisme, Principe van lokaliteit, Rationalisme, René Descartes, Robert K. Merton, Rodekool, Schade, ..., Schadevergoeding, Sociale wetenschappen, Sociologie, Teleologie, Theorie, Theorie van middelbare reikwijdte, Verbranding, Versnelling (natuurkunde), Vier edele waarheden, Vlam, Wet (wetenschap), Wetenschap. Uitbreiden index (12 meer) »

A priori

A priori is wat van tevoren gegeven is, voorafgaand aan de ervaring of onafhankelijk van de ervaring.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en A priori · Bekijk meer »

Afhankelijk ontstaan

Afhankelijk ontstaan (Pali: paticca samuppada; Sanskriet: pratītya-samutpāda) is het principe van causaliteit, hoe dingen ontstaan afhankelijk van een oorzaak, en is een van de centrale leringen in het boeddhisme.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Afhankelijk ontstaan · Bekijk meer »

Aristoteles

Rafaël Aristoteles (Oudgrieks: Ἀριστοτέλης, Aristotélēs) (Stageira, 384 v.Chr. – Chalkis, 322 v.Chr.) was een Griekse filosoof en wetenschapper die met Socrates en Plato wordt beschouwd als een van de invloedrijkste klassieke filosofen in de westerse traditie.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Aristoteles · Bekijk meer »

Arrest Letale longembolie

Het arrest Letale longembolie (HR 12 september 1978, ''NJ'' 1979/60) is een arrest van de Nederlandse Hoge Raad dat een kentering betekende voor het leerstuk van causaliteit in het strafrecht.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Arrest Letale longembolie · Bekijk meer »

Arrest Niet behandelde longinfectie

Het arrest Niet behandelde longinfectie (HR 25 juni 1996, ''NJ'' 1997/563) is een arrest van de Nederlandse Hoge Raad dat betrekking heeft op het criterium van 'redelijke toerekening' bij het leerstuk van causaliteit in het strafrecht.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Arrest Niet behandelde longinfectie · Bekijk meer »

Arrest Slagkwikpijpjes

Elektrische slagkwikpijpjes Slagkwik Het arrest Slagkwikpijpjes (HMG 18-02-1921, NJ 1921, 327) is een arrest van het Nederlandse Hoog Militair Gerechtshof (militair strafrecht) dat betrekking heeft op causaliteit bij een ongeluk met een "verdwaald" slagkwikpijpje in handen van twee civiele werklui.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Arrest Slagkwikpijpjes · Bekijk meer »

Émile Durkheim

De Fransman Émile Durkheim (Épinal, 15 april 1858 – Parijs, 15 november 1917) kan als de eerste echte socioloog in Europa worden beschouwd.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Émile Durkheim · Bekijk meer »

Bestaan

Met de term bestaan of existentie wordt het 'er zijn' of existeren van een bepaalde entiteit aangeduid.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Bestaan · Bekijk meer »

Boeddhisme

Een Boeddhabeeld (Buddharupa) op Lantau-eiland in de stad Hongkong Het boeddhisme is een levensbeschouwelijke en religieuze stroming die ontstond uit de leer die volgens de overlevering werd gesticht door Gautama Boeddha, de historische Boeddha, die volgens de overlevering in de 6e en 5e eeuw v.Chr.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Boeddhisme · Bekijk meer »

Chaostheorie

meteorologisch model. Het systeem beweegt langs de getoonde banen links met de klok mee, na oversteek rechts tegen de klok in, na oversteek links...enzovoorts. Bij elke omloop verbreedt de band van de banen zich. De figuur is berekend met de standaard parameters r.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Chaostheorie · Bekijk meer »

Condicio sine qua non

Condicio sine qua non (in Middeleeuws Latijn ook wel: conditio sine qua non, (1937): Scholastiek lexicon Latijn-Nederlandsch, Geloofsverdediging) is een Latijnse uitdrukking die in de juridische wereld wordt gebruikt om het causaal verband tussen de gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust en de schade aan te duiden.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Condicio sine qua non · Bekijk meer »

Correlatie

Correlatievoorbeelden Correlatie is de statistische samenhang tussen twee grootheden.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Correlatie · Bekijk meer »

Covariantie

De covariantie is in de statistiek en kansrekening een parameter die bij twee toevalsvariabelen aangeeft in welke mate de beide toevalsvariabelen (lineair) met elkaar samenhangen.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Covariantie · Bekijk meer »

David Hume

David Hume (Edinburgh, 7 mei 1711 (26 april volgens de juliaanse kalender) – aldaar, 25 augustus 1776) was een Schotse filosoof en geschiedschrijver uit de tijd van de Verlichting.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en David Hume · Bekijk meer »

Dizuurstof

Apparaat om zuurstof uit lucht te winnen in een bunker. Dizuurstof of moleculaire zuurstof (O2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element zuurstof.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Dizuurstof · Bekijk meer »

Elektrostatische ontlading

Een elektrostatische ontlading (met name in de elektronica vaak met het Engelse ESD, electrostatic discharge, aangeduid) is een kortdurende elektrische stroom tussen twee verschillend elektrisch geladen (geïsoleerde) lichamen, waardoor ladingsvereffening, althans in zekere mate, plaatsvindt.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Elektrostatische ontlading · Bekijk meer »

Empirisch resultaat

Een empirisch resultaat wordt verkregen als men experimentele resultaten verklaart zonder zich te beroepen op een uitgewerkte theoretische onderbouwing, maar puur en alleen door analyse van het experiment.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Empirisch resultaat · Bekijk meer »

Empirisme

Het empirisme is een filosofische stroming waarin gesteld wordt dat kennis voornamelijk of geheel voortkomt uit de ervaring.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Empirisme · Bekijk meer »

Etalageruit-arrest

Het Etalageruit-arrest (HR 13 januari 1970, ''NJ'' 1970/144) is een arrest van de Nederlandse Hoge Raad dat betrekking heeft op causaliteit bij een verkeersongeval.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Etalageruit-arrest · Bekijk meer »

Etiologie

Etiologie,Instituut voor Nederlandse Lexicologie (2005): Woordenlijst Nederlandse Taal, Sdu Uitgevers & Tielt: Lannoo Uitgeverij oorzakenleerFriedbichler, M., Friedbichler, I. & Eerenbeemt, A.M.M. van den (2009): Pinkhof Medisch Engels, Bohn Stafleu van Loghum of oorzakelijkheidsleerAxters, S. (1937): Scholastiek lexicon Latijn-Nederlandsch, Geloofsverdediging is de leer der oorzaken (van het Grieks αἰτία aitía, oorzaakLiddell, H.G. & Scott, R. (1940): A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with the assistance of Roderick McKenzie, Clarendon Press).

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Etiologie · Bekijk meer »

Exotherm proces

De thermietreactie in de metallurgie is een klassiek voorbeeld van een exotherm proces. Een exotherm of exo-energetisch proces is in de thermodynamica een proces waarbij energie vrijkomt, die vervolgens wordt afgegeven aan de omgeving.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Exotherm proces · Bekijk meer »

Gas (aggregatietoestand)

Rook geeft een indicatie van de beweging van gas door de ruimte Gas is een van de aggregatietoestanden waarin materie kan voorkomen.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Gas (aggregatietoestand) · Bekijk meer »

Gautama Boeddha

Stoepa in Sarnath, Uttar Pradesh, India, op de plek waar Boeddha de Vier edele waarheden aan zijn eerste vijf volgelingen onderwees Siddhartha Gautama Boeddha (Sanskriet, Pali: Gotama Boeddha) was een spiritueel leider op wiens leer het boeddhisme is gebaseerd.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Gautama Boeddha · Bekijk meer »

Gevolg

Een gevolg of effect is een gebeurtenis of omstandigheid die optreedt als resultaat van een of meer oorzaken en bijdragende factoren en omstandigheden.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Gevolg · Bekijk meer »

God (algemeen)

De Azteekse zonnegod Tonatiuh Bauchi, Nigeria, 1970-1973. Diagram met de namen van God uit de Oedipus Aegyptiacus, zeventiende eeuw Adonai Weense Bible Moralisée, dertiende eeuw Godsbeeld, foto genomen tijdens Tibetexpeditie in 1938 Een god of godheid (geslachtsneutraal; cfr. vrouwelijk godin) is een hypothetisch bovennatuurlijke entiteit die door gelovigen als machtig, bovenmenselijk wezen wordt aanbeden en verantwoordelijk wordt geacht voor bepaalde aspecten van de werkelijkheid, dan wel voor de werkelijkheid als geheel.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en God (algemeen) · Bekijk meer »

Immanuel Kant

Standbeeld van Kant in Kaliningrad (kopie van het originele vernietigde kunstwerk) Immanuel Kant (Koningsbergen, Pruisen, 22 april 1724 – aldaar, 12 februari 1804) was een Duitse filosoof ten tijde van de Verlichting, wiens ideeën een grote invloed hebben uitgeoefend op de westerse wijsbegeerte.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Immanuel Kant · Bekijk meer »

Integratie (sociologie)

Integratie is het socialisatieproces van acculturatie waarbij leden van een niet-dominante groep zich mengen met de dominante groep, maar daarnaast contact onderhouden met de andere leden van de eigen groep.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Integratie (sociologie) · Bekijk meer »

Isaac Newton

Isaac Newton (Woolsthorpe-by-Colsterworth, 4 januari 1643 – Kensington, 31 maart 1727) (juliaanse kalender: 25 december 1642 – 20 maart 1727)De juliaanse kalender verschilde 10 of 11 dagen met de gregoriaanse kalender in die periode, het nieuwe jaar begon op 25 maart; zie Oude Stijl en Nieuwe Stijl voor meer informatie.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Isaac Newton · Bekijk meer »

John Stuart Mill

John Stuart Mill (Pentonville, 20 mei 1806 – Avignon, 8 mei 1873) was een Engels filosoof en econoom.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en John Stuart Mill · Bekijk meer »

Jurisprudentie

Hoge Raad der Nederlanden, grote zittingszaal Jurisprudentie is de aanduiding voor het geheel van rechterlijke beslissingen in een bepaald rechtsstelsel.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Jurisprudentie · Bekijk meer »

Kip-en-eiprobleem

De cirkelredenering De uitdrukking kip-en-eiprobleem wordt gebruikt indien van twee fenomenen onduidelijk is welke oorzaak en welk gevolg is.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Kip-en-eiprobleem · Bekijk meer »

Kracht

Enkele voorbeelden van optredende krachten. Een kracht is een natuurkundige grootheid die een voorwerp van vorm of van snelheid kan doen veranderen.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Kracht · Bekijk meer »

Lijden

Lijden is het ondergaan van smart en ellende.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Lijden · Bekijk meer »

Massa (natuurkunde)

Massa is een natuurkundige grootheid die een eigenschap van materie, de hoeveelheid van een stof, aanduidt.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Massa (natuurkunde) · Bekijk meer »

Mediator (statistiek)

Schema Een mediator is een statistische variabele die de relatie tussen twee andere variabelen verklaart.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Mediator (statistiek) · Bekijk meer »

Mia Versluis

Mia Versluis (8 maart 1945 – Doetinchem, 10 november 1971) was een comapatiënte, door wie voor het eerst in Nederland een landelijke discussie op gang kwam over het al dan niet in leven houden van iemand die door een medische fout in een onomkeerbaar coma raakt.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Mia Versluis · Bekijk meer »

Moderator (statistiek)

Autonomie als moderator in het verband tussen prestatie op het werk (verticale as) en niveau van opleiding (horizontale as) In de statistiek is een moderator een stochastische variabele die de relatie tussen twee andere variabelen beïnvloedt.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Moderator (statistiek) · Bekijk meer »

Natuurkundige grootheid

Een natuurkundige grootheid is een kwantificeerbare natuurkundige eigenschap van een verschijnsel, van een fysisch lichaam of van materie.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Natuurkundige grootheid · Bekijk meer »

Natuurwetenschap

Albert Einstein. Natuurwetenschap is een overkoepelende term voor dat deel van de wetenschap dat, met empirische en wetenschappelijke methoden, probeert de natuurwetten te achterhalen die schuilgaan achter de natuurverschijnselen.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Natuurwetenschap · Bekijk meer »

Neerwaartse oorzakelijkheid

Neerwaartse oorzakelijkheid of neerwaartse causatie kan twee verschillende betekenissen hebben.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Neerwaartse oorzakelijkheid · Bekijk meer »

Nu-causaliteit

Nu-causaliteit (Pali: idhappaccayata) is het boeddhistische basisprincipe van causaliteit toegepast op het bestaan in het hier en nu.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Nu-causaliteit · Bekijk meer »

Oorzaak

Een oorzaak is datgene wat een bepaalde omstandigheid of gebeurtenis teweegbrengt.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Oorzaak · Bekijk meer »

Oosthuizense spoorwegovergang

De spoorovergang bij Oosthuizen ten tijde van het ongeval. Het arrest Oosthuizense spoorwegovergang (HR 24 april 1971, ''NJ'' 1972/82) is een arrest van de Nederlandse Hoge Raad dat betrekking heeft op schuld en causaliteit bij een ongeval in het verkeer.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Oosthuizense spoorwegovergang · Bekijk meer »

Positivisme

Auguste Comte, een van de grootste exponenten van het positivisme. Het positivisme is de filosofische opvatting dat alleen de empirische wetenschappen geldige kennis opleveren.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Positivisme · Bekijk meer »

Principe van lokaliteit

Men noemt een effect lokaal, wanneer een oorzaak op afstand niet meteen een gevolg heeft.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Principe van lokaliteit · Bekijk meer »

Rationalisme

René Descartes. Benedictus de Spinoza. Gottfried Wilhelm Leibniz. Nicolas Malebranche. Christian Wolff. Socrates Het rationalisme is een filosofische stroming die vertrekt vanuit de idee dat de rede de enige of voornaamste bron van kennis is.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Rationalisme · Bekijk meer »

René Descartes

La Haye en Touraine Collège La Flèche (1695) René Descartes of gelatiniseerd Renatus Cartesius (La Haye en Touraine, 31 maart 1596 – Stockholm, 11 februari 1650) was een uit Frankrijk afkomstige filosoof en wiskundige, die een groot deel van zijn leven in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden woonde.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en René Descartes · Bekijk meer »

Robert K. Merton

Robert King Merton (Philadelphia, 4 juli 1910 – New York, 23 februari 2003), geboren als Meyer R. Schkolnick, was een Amerikaanse socioloog, die onder meer bekend is omdat hij de termen "rolmodel" en "self fulfilling prophecy" heeft bedacht.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Robert K. Merton · Bekijk meer »

Rodekool

Horizontale doorsnede door de groei-as Rodekool, ook rode kool, (Brassica oleracea convar. capitata var. rubra) is een van de belangrijkste sluitkoolgewassen en wordt voornamelijk voor de verse markt geteeld.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Rodekool · Bekijk meer »

Schade

Materiële schade aan een auto Schade is het nadelige ongewenste en onvrijwillige gevolg, zowel materieel als immaterieel, van een gebeurtenis, een handelen of nalaten aan een persoon, dier of zaak.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Schade · Bekijk meer »

Schadevergoeding

Schadevergoeding is de prestatie die verricht moet worden om andermans schade te vergoeden.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Schadevergoeding · Bekijk meer »

Sociale wetenschappen

Sociale wetenschappen worden gevormd door die takken van wetenschap die betrekking hebben op de mens in zijn sociale omgeving.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Sociale wetenschappen · Bekijk meer »

Sociologie

Sociologie is de studie van de sociale relaties tussen mensen, en in het bijzonder van de politieke, culturele, religieuze en economische aspecten van menselijke samenlevingen.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Sociologie · Bekijk meer »

Teleologie

Teleologie (van het Grieks: τέλος (telos), "doel(eind)" en λογος (logos), "rede" of "leer", dus leer van de doelen) of finaliteit is in de filosofie de zoektocht naar het doeleinde achter dingen.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Teleologie · Bekijk meer »

Theorie

Planck geschreven als de constante van Planck ''h'' maal de frequentie ''ν'' (bij licht de kleur) van de uitgezonden straling Een theorie is een geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in onderlinge samenhang worden beschreven.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Theorie · Bekijk meer »

Theorie van middelbare reikwijdte

De theorie van middelbare reikwijdte of theorie met beperkte reikwijdte (middle range theory) is een theorie die geen allesomvattend verklaringsmodel biedt.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Theorie van middelbare reikwijdte · Bekijk meer »

Verbranding

Afvalverbrandingsoven voor energieopwekking Verbranding is een complex geheel van voornamelijk exotherme chemische reacties, tussen een brandstof en een oxidator.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Verbranding · Bekijk meer »

Versnelling (natuurkunde)

Een voorwerp beweegt zich langs een rechte lijn met een snelheid die wordt gegeven door de blauwe lijn. De versnelling is de afgeleide van de snelheid en dus de richtingscoëfficiënt van de raaklijn aan de grafiek van de snelheidsfunctie Versnelling of acceleratie is in de mechanica de verandering van de snelheid van een object.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Versnelling (natuurkunde) · Bekijk meer »

Vier edele waarheden

De lering over de Vier edele waarheden (ook wel de Vier nobele waarheden genoemd) is de eerste lering die Gautama Boeddha gaf, De Eerste Wenteling van het Rad van Dharma, in het hertenbos in Sarnath aan vijf asceten, en vormt de basis van alle boeddhistische leringen, zowel van het Theravada- als het Mahayana-boeddhisme.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Vier edele waarheden · Bekijk meer »

Vlam

Vlammen van houtskool Een vlam is de kleinste vorm van vuur, een brandende kaars is daar een goed voorbeeld van.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Vlam · Bekijk meer »

Wet (wetenschap)

wet van Newton in theorie (zonder wrijving). (In de praktijk gaan de balletjes van de newtonpendel t.g.v. wrijving steeds langzamer, tot ze stil hangen) Een wet in de wetenschap is een regel die een bepaalde wetmatigheid beschrijft in de natuur of de maatschappij.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Wet (wetenschap) · Bekijk meer »

Wetenschap

peer review'' bij wetenschappelijke publicaties werkt de wetenschappelijke gemeenschap aan het waarborgen van de kwaliteit van de wetenschap, haar methodes en interpretatie van resultaten. Wetenschap is zowel de systematisch verkregen, geordende en controleerbare menselijke kennis, het bijbehorende proces van kennisverwerving als de gemeenschap waarin deze kennis wordt verzameld.

Nieuw!!: Oorzakelijkheid en Wetenschap · Bekijk meer »

Richt hier:

Causaal, Causaal mechanisme, Causaal verband, Causaliteit, Causaliteit (recht), Causaliteit (strafrecht), Causaliteitsprincipe, Causatie.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »