Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Gratis
Snellere toegang dan browser!
 

Legaliteitsbeginsel

Index Legaliteitsbeginsel

Het legaliteitsbeginsel (in het strafrecht ook bekend als het nulla poena-beginsel) houdt in dat het handelen van bevoegd gezag gebaseerd moet zijn op een vooraf aanwezige bepaling.

56 relaties: Adagium, Administratief rechtscollege, Afwezigheid van alle schuld, Algemeen verbindend voorschrift, Algemene beginselen van behoorlijk bestuur, Ancien régime, Belasting (fiscaal), België, Belgische Grondwet, Bestuursrecht, Bestuursrecht (Nederland), Cesare Beccaria, Common law, Criteria van Kopenhagen, Decreet (staatsrecht), Democratie, Duitsland, Eigenrichting, Erfbelasting, Europees Hof voor de Rechten van de Mens, Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, Fiscaal recht, Gemeenteraad, Gesundes Volksempfinden, Gewoonterecht, Grondwet, Hoge Raad der Nederlanden, Inkomstenbelasting, Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, Jurisdictie, Koninklijk besluit, Nederland, Omzetbelasting, Ontslag van alle rechtsvervolging, Opportuniteitsbeginsel, Parlement, Paul Johann Anselm von Feuerbach, Raad van State (België), Rechtsstaat, Retributie, Rule of law, Staatsrecht, Strafrecht, Strafrecht (België), Strafvervolging, Strafwetboek (België), Uitlevering, Uitvoerende macht, Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, Verdrag van Lissabon, ..., Verdrag van Maastricht (1992), Verlichting (stroming), Wet algemene bepalingen, Wetboek van Strafrecht (Nederland), Wetboek van Strafvordering (Nederland), Wetgever (staatsrecht). Uitbreiden index (6 meer) »

Adagium

Erasmus, Adagia Het adagium (meervoud "adagia" of "adagiums") is een wijsgerige spreuk, een filosofische of moraliserende uitspraak die kan worden aangehaald om een levensbeschouwing toe te lichten of om een gemaakte keuze te verklaren.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Adagium · Bekijk meer »

Administratief rechtscollege

Een administratief of bestuurlijk rechtscollege is een jurisdictioneel orgaan, dat rechterlijke uitspraken doet over de conformiteit van besluiten (van de uitvoerende macht) ten opzichte van wetten (gesteld door de wetgevende macht).

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Administratief rechtscollege · Bekijk meer »

Afwezigheid van alle schuld

Afwezigheid van alle schuld (avas) is een buitenwettelijke schulduitsluitingsgrond in het Nederlands strafrecht die voor het eerst door de Hoge Raad werd geïntroduceerd in het Melk en water-arrest van 1916.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Afwezigheid van alle schuld · Bekijk meer »

Algemeen verbindend voorschrift

Algemeen verbindend voorschrift (afgekort avv) is een term uit het Nederlandse recht.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Algemeen verbindend voorschrift · Bekijk meer »

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb's) behelzen in Nederland en België een aantal beginselen die ontstaan zijn uit jurisprudentie om de gedragsregels van de overheden ten opzichte van de burger te regelen.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Algemene beginselen van behoorlijk bestuur · Bekijk meer »

Ancien régime

Een spotprent tegen het ancien régime. Met het ancien régime (Frans voor oud stelsel of oud systeem) verstaat men de politieke en maatschappelijke organisatie van het Franse koninkrijk vanaf de late middeleeuwen tot aan de Franse Revolutie van 1789.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Ancien régime · Bekijk meer »

Belasting (fiscaal)

300px Ook via het heffen van een extra toeslag op goederen btw wordt belasting geïnd - een vorm van indirecte belasting Betaling van belastinggeld aan koning Karel V van Frankrijk in de 14e eeuw Belastingontvangers in de 16e eeuw door Marinus van Reymerswale Belasting is een rechtsband tussen de overheid en een rechtssubject (de belastingplichtige) waarbij een heffing of prestatie wordt opgelegd ten behoeve van een overheid met als doel in de openbare uitgaven te voorzien.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Belasting (fiscaal) · Bekijk meer »

België

België, officieel het Koninkrijk België, is een West-Europees land dat aan de Noordzee ligt en aan Nederland, Duitsland, Luxemburg en Frankrijk grenst.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en België · Bekijk meer »

Belgische Grondwet

koning Leopold I rustend op de grondwet (detail van een standbeeld van Willem Geefs, ca. 1853). Nationale kokarde zoals gedragen tijdens de grondwetgevende bijeenkomsten. De Belgische Grondwet (Frans: Constitution belge, Duits: Verfassung Belgiens) werd aangenomen op 7 februari 1831.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Belgische Grondwet · Bekijk meer »

Bestuursrecht

Het bestuursrecht (ook wel administratief recht genoemd) is het geheel van rechtsregels die de bestuurlijke bedrijvigheid beheersen van overheidsorganen die tot de uitvoerende macht behoren.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Bestuursrecht · Bekijk meer »

Bestuursrecht (Nederland)

Het bestuursrecht (ook wel administratief recht genoemd) regelt de manier waarop het openbaar bestuur kan ingrijpen in de openbare rechtsorde.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Bestuursrecht (Nederland) · Bekijk meer »

Cesare Beccaria

Portret van Cesare Beccaria voorpagina van de eerste editie ''Dei deletti e delle pene'', 1764 Cesare Beccaria (Milaan, 15 maart 1738 - 28 november 1794) was een filosoof en politicus uit Lombardije (in het huidige Italiaanse, wiens verlichte ideeën van grote invloed waren op het denken over het strafrecht. Hij verdedigde het depenaliseren van misdrijven die de maatschappij geen schade berokkenden (zelfmoord, blasfemie, ketterij, homoseksualiteit, echtbreuk...), het wettelijk omschrijven van delicten en straffen en het afschaffen van de gerechtelijke tortuur en de doodstraf. Daarmee legde hij de grondslag van wat is aangeduid als de Klassieke school van de criminologie. Zijn kritiek op de gangbare rechtspleging in de standenmaatschappij vormde een belangrijk deel van het verlichtingsdenken en zou aanzetten tot het doorvoeren van belangrijke hervormingen. Deze hervormingen konden worden omschreven als een humanisering, die - thans met name in Europa en in de vele staten buiten Europa die zich in hun wetgeving door de Europese wetgeving hebben laten inspireren, in elk geval in theorie en ook veelal in de praktijk - door de meerderheid van de bevolking doorgaans als normaal wordt ervaren. Het sterkste voorbeeld hiervan is de (aanspraak op de) onschuldspresumptie (de burger wordt geacht onschuldig te zijn, totdat eventueel een strafvervolging heeft geleid tot een vaststelling van schuld aan de daarin duidelijk omschreven te laste gelegde feiten (tenlastelegging) uiteindelijk door een rechter in een bewezenverklaring bewezen is verklaard en ook het gegeven dat ook verdachten die in verband met een al dan niet vermeend concreet strafbaar feit is aangehouden de zogeheten cautie dient te worden gegeven waarin kenbaar wordt gemaakt dat hij of zij wordt verdacht en eventueel daadwerkelijk wordt vervolgd rechten hebben, waaronder het recht bij die vervolging zich in zijn verdediging te laten bijstaan door een in het strafrecht gespecialiseerde jurist als raadsman ofwel advocaat en ook zelfs de mogelijkheid zich te beroepen op een zwijgrecht. Een ander voorbeeld is het verschoningsrecht dat wordt toegekend aan bepaalde getuigen: zij kunnen zich daarop beroepen om geen eventueel belastende verklaringen af te leggen Deze humanisering is in de geest van de humanisering die onder meer werd voorgestaan door Montesqieu.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Cesare Beccaria · Bekijk meer »

Common law

Common law Common law is een uniform, landelijk rechtsstelsel dat in de middeleeuwen in Engeland is ontstaan vanuit het versnipperde, plaatselijke gewoonterecht (customary law).

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Common law · Bekijk meer »

Criteria van Kopenhagen

100px De criteria van Kopenhagen zijn een aantal voorwaarden waaraan niet-EU-landen volgens de Europese Raad in ieder geval moeten voldoen om in aanmerking te komen voor lidmaatschap van de Europese Unie.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Criteria van Kopenhagen · Bekijk meer »

Decreet (staatsrecht)

Een decreet is een uitgevaardigde opdracht die is gemaakt door een regeringsleider, regering of parlement en die de status van wet heeft.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Decreet (staatsrecht) · Bekijk meer »

Democratie

Perikles spreekt de volksvergadering van Athene toe (geromantiseerde voorstelling door Philipp von Foltz, 1853). De Atheense volksvergadering geldt in het Westen als het oervoorbeeld van democratisch bestuur. Democratie (van het Grieks /dèmos, "volk" en /kratein, "heersen", dus letterlijk "volksheerschappij") is een bestuursvorm waarin de wil van het volk de bron is van legitieme machtsuitoefening.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Democratie · Bekijk meer »

Duitsland

De Bondsrepubliek Duitsland (BRD) (Duits: Bundesrepublik Deutschland), kortweg Duitsland (Duits: Deutschland), is een land in West- en of Centraal-Europa.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Duitsland · Bekijk meer »

Eigenrichting

Omstanders slaan een man in elkaar die geprobeerd heeft iets te stelen in de Maldivische hoofdstad Malé. De man werd met flessen op het hoofd geslagen alvorens te worden afgevoerd naar een politiebureau Eigenrichting, (voor) eigen rechter spelen, het recht in eigen handen nemen, eigenhandig optreden of vigilantisme (van vigilante, Spaans en Portugees voor wachtpost of wachter, afgeleid van het Latijnse woord vigilans) is het eigenhandig vereffenen van een volgens de eigen mening bestaand geschil in het civiele recht, en in strafrechtelijke kwesties het zelf en in eigen naam bestraffen van mensen die als daders van overtredingen of misdrijven worden beschouwd.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Eigenrichting · Bekijk meer »

Erfbelasting

Het aandeel van de 1% en 10% grootste erfenissen in het totaal van de nalatenschappen in Frankrijk (1919-1994). Gegevens van Thomas Piketty. Successierecht, erfenisrecht, erftaks of erfbelasting is een directe belasting die wordt geheven over erfenissen.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Erfbelasting · Bekijk meer »

Europees Hof voor de Rechten van de Mens

Grote zittingszaal Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (afgekort: EHRM, Frans: Cour européenne des droits de l'homme, Engels: European Court of Human Rights) is een Europees gerechtshof dat in 1959 werd opgericht door de Raad van Europa om toe te zien op naleving van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Europees Hof voor de Rechten van de Mens · Bekijk meer »

Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens

Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), officieel Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, is een Europees verdrag waarin mensen- en burgerrechten voor alle inwoners van de verdragsluitende staten zijn geregeld.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens · Bekijk meer »

Fiscaal recht

Belastingrecht of fiscaal recht is het geheel aan regels over de heffing en de invordering van belastingen.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Fiscaal recht · Bekijk meer »

Gemeenteraad

De gemeenteraad is een groep van gekozen volksvertegenwoordigers binnen een gemeente.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Gemeenteraad · Bekijk meer »

Gesundes Volksempfinden

Volksgerechtshof, proces na de aanslag van 20 juli 1944 Gesundes Volksempfinden, een Duitse uitdrukking voor 'gezond verstand/opvatting/ervaren van het volk' is een begrip dat in de 19e eeuw ontstond in de Duitse romantiek en dat in de 20e eeuw berucht werd door de rol die eraan werd toegekend in de rechtsopvattingen van het nationaalsocialisme.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Gesundes Volksempfinden · Bekijk meer »

Gewoonterecht

Gewoonterecht is recht dat gebaseerd is op gewoonten.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Gewoonterecht · Bekijk meer »

Grondwet

De ''Magna Carta'' uit 1215, een van de eerste documenten met kenmerken van een grondwet. In het staatsrecht is een constitutie de grondslag van een staat.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Grondwet · Bekijk meer »

Hoge Raad der Nederlanden

De Hoge Raad der Nederlanden (kortweg Hoge Raad, gerechtscode HR) is de hoogste rechtsprekende instantie in Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten op civielrechtelijk, strafrechtelijk en belastingrechtelijk gebied.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Hoge Raad der Nederlanden · Bekijk meer »

Inkomstenbelasting

Inkomstenbelasting is een internationaal veelvoorkomende belasting die door een staat (of een lager overheidsorgaan) wordt geheven op het inkomen van (natuurlijke en rechts)personen.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Inkomstenbelasting · Bekijk meer »

Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten

Het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR), ook wel afgekort als BuPo (Burgerrechten en Politieke rechten) (International Covenant on Civil and Political Rights, afgekort ICCPR) van de Verenigde Naties (VN) is een multilateraal verdrag dat staten die partij zijn verplicht de in het verdrag opgenomen burgerlijke en politieke rechten van individuen te respecteren, waaronder het recht op leven, vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, kiesrecht en het recht op een eerlijk proces.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten · Bekijk meer »

Jurisdictie

Jurisdictie (Latijn: jurisdictio) of rechtsmacht is het gebied waarover een overheidsorgaan bevoegd is.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Jurisdictie · Bekijk meer »

Koninklijk besluit

Een koninklijk besluit (KB) (Frans: arrêté royal) is een besluit van de regering.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Koninklijk besluit · Bekijk meer »

Nederland

Nederland is een van de landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Nederland · Bekijk meer »

Omzetbelasting

Belgische btw-kwitantie Omzetbelasting is een indirecte belasting die een overheid heft op de verkoop van producten of diensten.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Omzetbelasting · Bekijk meer »

Ontslag van alle rechtsvervolging

Ontslag van alle rechtsvervolging (ovar) is een materiële einduitspraak van de rechter in het strafrecht.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Ontslag van alle rechtsvervolging · Bekijk meer »

Opportuniteitsbeginsel

Het opportuniteitsbeginsel is het beginsel dat in Nederland een officier van justitie kan beslissen dat een strafbaar feit niet vervolgd wordt op grond van het algemeen belang (art. 167 en 242 Wetboek van Strafvordering).

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Opportuniteitsbeginsel · Bekijk meer »

Parlement

Australië. Een parlement is het hoogst verkozen beraadslagende orgaan van een democratische rechtsstaat, bestaande uit verkozen vertegenwoordigers van het volk, dat een essentiële rol speelt in de totstandkoming van wetgevende akten en in zijn totaliteit of in zijn onderdelen controle uitoefent op de uitvoerende macht.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Parlement · Bekijk meer »

Paul Johann Anselm von Feuerbach

Paul Anselm von Feuerbach Ridder Paul Johann Anselm von Feuerbach (Hainichen, 14 november 1775 – Frankfurt am Main, 29 mei 1833) was een Duits rechtsgeleerde en hoogleraar.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Paul Johann Anselm von Feuerbach · Bekijk meer »

Raad van State (België)

Het Paleis van de markies van Assche, zetel van de Raad van State. De Belgische Raad van State (Frans: Conseil d'Etat, Duits: Staatsrat) is een bijzonder adviesorgaan en rechtscollege.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Raad van State (België) · Bekijk meer »

Rechtsstaat

Een rechtsstaat is een staat waarin de grondslag van statelijk gezag in het recht wordt gelegd en waarin de uitoefening van dit gezag in al zijn verschijningsvormen onder de heerschappij van het recht wordt geplaatst.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Rechtsstaat · Bekijk meer »

Retributie

Een retributie is een gedwongen betaling aan de overheid voor een verleende dienst.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Retributie · Bekijk meer »

Rule of law

De Rule of law is onderdeel van de rechtsstaat en houdt in dat ook een overheid zich aan de wet moet houden.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Rule of law · Bekijk meer »

Staatsrecht

Het staatsrecht, grondwettelijk recht of constitutioneel recht is het recht inzake de staat als organisatorisch verband.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Staatsrecht · Bekijk meer »

Strafrecht

Strafrecht is het geheel van rechtsregels waarin door de wetgever is vastgelegd welk gedrag strafwaardig wordt geacht, welke straffen op dit gedrag gesteld zijn en via welke weg strafoplegging gerealiseerd kan worden.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Strafrecht · Bekijk meer »

Strafrecht (België)

Strafrecht, in België, is het geheel van rechtsregels waardoor bepaalde handelingen strafbaar worden gesteld (materieel strafrecht), met aanvullend de procedureregels volgens dewelke het materieel strafrecht wordt toegepast (formeel strafrecht, ook wel strafprocesrecht genoemd).

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Strafrecht (België) · Bekijk meer »

Strafvervolging

Strafvervolging is de toepassing van het strafrecht tot aan bijvoorbeeld een eindvonnis zoals een veroordeling (meestal met opleggen van een straf) of vrijspraak.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Strafvervolging · Bekijk meer »

Strafwetboek (België)

Het Strafwetboek (Sw.) van 8 juni 1867 is naast het Wetboek van strafvordering de basis van het strafrecht in België.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Strafwetboek (België) · Bekijk meer »

Uitlevering

Uitlevering is een juridisch begrip dat wordt gebruikt bij het fysiek overdragen van een persoon door het land waarin deze zich bevindt (de aangezochte staat) aan het land waar deze persoon gezocht wordt voor berechting of het uitzitten van een straf.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Uitlevering · Bekijk meer »

Uitvoerende macht

De uitvoerende macht is naast de wetgevende macht en de rechterlijke macht, de invulling van het idee van scheiding der machten binnen een staat; dit politieke systeem staat bekend als de Trias Politica van Charles Montesquieu.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Uitvoerende macht · Bekijk meer »

Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU), ook wel het Werkingsverdrag, is een verdrag gesloten tussen de lidstaten van de Europese Unie.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie · Bekijk meer »

Verdrag van Lissabon

De regeringsleiders van de 27 lidstaten ter gelegenheid van de ondertekening van het verdrag op 13 december 2007 in Lissabon. Het Verdrag van Lissabon is een verdrag van de Europese Unie, getekend in Lissabon op 13 december 2007.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Verdrag van Lissabon · Bekijk meer »

Verdrag van Maastricht (1992)

Het Verdrag van Maastricht, officieel het Verdrag betreffende de Europese Unie, kortweg EU-Verdrag, werd op 7 februari 1992 in Maastricht ondertekend en diende ter oprichting van de Europese Unie.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Verdrag van Maastricht (1992) · Bekijk meer »

Verlichting (stroming)

salon, 1755. In dergelijke salons, waarin ook voor vrouwen een rol was weggelegd, kwamen wetenschappers, letterkundigen en aristocraten bijeen. De Verlichting of Eeuw van de Rede was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met de 18e eeuw.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Verlichting (stroming) · Bekijk meer »

Wet algemene bepalingen

De Wet algemene bepalingen is een Nederlandse wet die constitutionele bepalingen bevat.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Wet algemene bepalingen · Bekijk meer »

Wetboek van Strafrecht (Nederland)

Het Nederlandse Wetboek van Strafrecht (in de rechtspraak vaak afgekort tot Sr of WvSr) vormt samen met het Wetboek van Strafvordering de basis van het Nederlandse strafrecht.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Wetboek van Strafrecht (Nederland) · Bekijk meer »

Wetboek van Strafvordering (Nederland)

Het Wetboek van Strafvordering (afgekort tot Sv.) bepaalt hoe strafbare feiten vervolgd worden (formeel strafrecht).

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Wetboek van Strafvordering (Nederland) · Bekijk meer »

Wetgever (staatsrecht)

Wetgever (ook wel 'wetgever in formele zin') is een Nederlands staatsrechtelijk en politiek begrip voor de combinatie van regering (formeel: 'Kroon') en beide kamers van de Staten-Generaal, die de gezamenlijke bevoegdheid hebben wetten uit te vaardigen.

Nieuw!!: Legaliteitsbeginsel en Wetgever (staatsrecht) · Bekijk meer »

Richt hier:

Legaliteit, Lex certa, Met terugwerkende kracht, Nulla poena, Nulla poena sine lege, Terugwerkt.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »