Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Installeren
Snellere toegang dan browser!
 

Archeïcum

Index Archeïcum

Artistieke impressie van een landschap in het Archeïcum. Het geologisch tijdvak van het Archeïcum (ook Archaïcum of Archeozoïcum (Engels: Archean of Archaean)) is een eon in de vroege geschiedenis van de Aarde, dat duurde van 4 tot 2,5 miljard jaar (2,5 Ga) geleden.

65 relaties: Aardatmosfeer, Aarde (planeet), Aardoppervlak, Abiogenese, Aeroob, Annum, Biopolymeer, Blauwalgen, Broeikaseffect, Cel (biologie), Celmembraan, Diffusie, DNA (biologie), Eencellige, Engels, Eoarcheïcum, Eon (geologie), Era (tijdperk), Eukaryoten, Evolutie (biologie), Fossiel, Fotodissociatie, Fotosynthese, Geologie, Geologisch tijdperk, Geschiedenis van de Aarde, Gesteente, Glucose, Groenland, Hadeïcum, Hypothese, Komatiiet, Koolstofdioxide, Leven, Lichtkracht, Lipide, LUCA (evolutie), Meercellig organisme, Mesoarcheïcum, Metamorf gesteente, Moleculaire biologie, Neoarcheïcum, Oersoep, Ontledingsreactie, Ontsluiting (geologie), Organische verbinding, Organisme, Oxidatie, Ozonlaag, Paleoarcheïcum, ..., Paleontologie, Precambrium, Prokaryoten, Proterozoïcum, Radiometrische datering, RNA-wereld, Sedimentair gesteente, Soort, Stromatoliet, Ultraviolet, Universiteit van Cambridge, Waterdamp, Zon, Zuid-Afrika, Zuurstof (element). Uitbreiden index (15 meer) »

Aardatmosfeer

halo heeft. mesosfeer over in de thermosfeer en de exosfeer en wordt het blauw langzaam zwart. De aardatmosfeer of dampkring is de atmosfeer om de aarde.

Nieuw!!: Archeïcum en Aardatmosfeer · Bekijk meer »

Aarde (planeet)

De Aarde is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

Nieuw!!: Archeïcum en Aarde (planeet) · Bekijk meer »

Aardoppervlak

Wereldkaart door Pieter van der Aa, begin 18e eeuw. Geologische kaart van de aarde Het aardoppervlak is het grensvlak tussen de vaste aardkorst, samen met het erop gelegen water, en de atmosfeer.

Nieuw!!: Archeïcum en Aardoppervlak · Bekijk meer »

Abiogenese

Abiogenese of de oorsprong van het leven is het natuurlijke proces waarbij leven is ontstaan uit niet-levende materie, zoals eenvoudige organische verbindingen.

Nieuw!!: Archeïcum en Abiogenese · Bekijk meer »

Aeroob

thumb Een organisme is aeroob wanneer het alleen in een zuurstofrijk milieu kan gedijen, omdat het zuurstof gebruikt ten behoeve van zijn metabolisme.

Nieuw!!: Archeïcum en Aeroob · Bekijk meer »

Annum

Annum (afgeleid van Latijn annus, jaar; afgekort a) is een eenheid voor tijd die in de geologie en astronomie gebruikt wordt.

Nieuw!!: Archeïcum en Annum · Bekijk meer »

Biopolymeer

Een biopolymeer is een biologische polymeer (groot biomolecuul) dat in het organisme wordt aangemaakt uit kleinere, 'in serie geschakelde' biomoleculen (biologische monomeren).

Nieuw!!: Archeïcum en Biopolymeer · Bekijk meer »

Blauwalgen

Blauwalgen, ook wel blauwwieren of, formeler, cyanobacteriën zijn een groep van prokaryote organismes.

Nieuw!!: Archeïcum en Blauwalgen · Bekijk meer »

Broeikaseffect

first3.

Nieuw!!: Archeïcum en Broeikaseffect · Bekijk meer »

Cel (biologie)

Rode uicellen onder een microscoop. Levende cellen met gekleurde vacuole, afgestorven met kleurloze vacuole, luchtbel met dikke zwarte rand In de biologie is de cel het kleinste onderdeel van een organisme dat alle genetische informatie van dat organisme bevat.

Nieuw!!: Archeïcum en Cel (biologie) · Bekijk meer »

Celmembraan

Schematische voorstelling van een celmembraan zoals ze in eukaryoten voorkomt. In het membraan zijn veel verschillende eiwitten en gespecialiseerde lipiden ingebed die nodig zijn voor functionaliteit en integriteit van de lipide dubbellaag. Het celmembraan, plasmamembraan, plasmalemma of membrana cellularisFriedbichler, M., Friedbichler, I. & Eerenbeemt, A.M.M. van den (2009).

Nieuw!!: Archeïcum en Celmembraan · Bekijk meer »

Diffusie

Schematische illustratie van diffusie Diffusie is de nettoverplaatsing door de willekeurige beweging van deeltjes.

Nieuw!!: Archeïcum en Diffusie · Bekijk meer »

DNA (biologie)

basenparen uitvergroot. Desoxyribonucleïnezuur, beter bekend als DNA,DNA is een afkorting van het Engelse deoxyribonucleic acid.

Nieuw!!: Archeïcum en DNA (biologie) · Bekijk meer »

Eencellige

pantoffeldiertje. Eencelligen zijn organismen die overeenkomen in het kenmerk dat ze uit één cel bestaan.

Nieuw!!: Archeïcum en Eencellige · Bekijk meer »

Engels

Het Engels (English) is een Indo-Europese taal, die vanwege de nauwe verwantschap met talen als het Fries, (Neder-)Duits en Nederlands tot de West-Germaanse talen wordt gerekend.

Nieuw!!: Archeïcum en Engels · Bekijk meer »

Eoarcheïcum

Het geologisch tijdvak Eoarcheïcum (ook: Eoarchaïcum) is de vroegste/onderste era van het eon Archeïcum, dat duurde van 3,8 Ga tot 3,6 Ga.

Nieuw!!: Archeïcum en Eoarcheïcum · Bekijk meer »

Eon (geologie)

Een eon is een zeer lang tijdperk in de geologische tijdschaal.

Nieuw!!: Archeïcum en Eon (geologie) · Bekijk meer »

Era (tijdperk)

Een era of hoofdtijdperk is een onderdeel van de geologische tijdschaal.

Nieuw!!: Archeïcum en Era (tijdperk) · Bekijk meer »

Eukaryoten

Eukaryoten (Eukaryota) zijn een van de drie domeinen waarin de huidige biologische wetenschap het leven indeelt.

Nieuw!!: Archeïcum en Eukaryoten · Bekijk meer »

Evolutie (biologie)

Evolutie is het proces van verandering in alle vormen van leven van generatie op generatie in populaties door overerving van kenmerken en eigenschappen met hun variatie en natuurlijke selectie.

Nieuw!!: Archeïcum en Evolutie (biologie) · Bekijk meer »

Fossiel

Een boorkern met een kokkelsoort uit het Plioceen Fossielen zijn alle resten en sporen van planten en dieren die geconserveerd zijn in gesteente.

Nieuw!!: Archeïcum en Fossiel · Bekijk meer »

Fotodissociatie

Fotodissociatie of fotolyse (Grieks: phoos, gen. phootos.

Nieuw!!: Archeïcum en Fotodissociatie · Bekijk meer »

Fotosynthese

Fotosyntheseformule Fotosynthese (ook: koolstofdioxide-, koolzuur- of koolstofassimilatie) is een vorm van biosynthese, waarbij energie uit zonlicht wordt gebruikt om gasvormig koolstofdioxide om te zetten in de vaste stof glucose.

Nieuw!!: Archeïcum en Fotosynthese · Bekijk meer »

Geologie

Carl Spitzweg: ''Der Geologe'', omstreeks 1860 Geologische kaart van Engeland en Wales door William Smith uit 1815. Dit was de eerste geologische kaart die met moderne methoden werd getekend. Geologie of aardkunde (van Oudgrieks γῆ.

Nieuw!!: Archeïcum en Geologie · Bekijk meer »

Geologisch tijdperk

De geschiedenis van de Aarde wordt ingedeeld in een groot aantal geologische tijdperken.

Nieuw!!: Archeïcum en Geologisch tijdperk · Bekijk meer »

Geschiedenis van de Aarde

De geschiedenis van de Aarde bestrijkt een extreem lange periode. Om dit te visualiseren wordt deze 4,6 miljard jaar weleens geprojecteerd op een 24-urige zogenaamde ''geologische klok''. Op een dergelijke klok wordt de vorming van de Aarde geklokt op middernacht. Het eerste leven ontstaat rond 3.15 uur. Pas om 12 uur 's middags wordt de atmosfeer zuurstofrijk, en om 4 uur 's middags verschijnen de eerste primitieve zeedieren. De Cambrische explosie vindt plaats om kwart over negen 's avonds en om tien uur (tijdens het Devoon) verovert het leven het land. De dinosauriërs sterven om 23.40 uur uit en de eerste mensen verschijnen pas 20 seconden voor middernacht. De geschiedenis van de Aarde schetst het ontstaan en de ontwikkeling van de planeet waarop de mensheid leeft.

Nieuw!!: Archeïcum en Geschiedenis van de Aarde · Bekijk meer »

Gesteente

Winning van gesteente op het schilderij ''the Quarry'' (Engels voor ''de steengroeve'') van John Frederick Herring senior uit 1858. Gesteente of steen is het vaste, consistente materiaal dat in de ondergrond onder de bodem ligt.

Nieuw!!: Archeïcum en Gesteente · Bekijk meer »

Glucose

Glucose (Oudgrieks: τὸ γλεῦκος gleukos, zoete wijn) is een biologische organische verbinding (een biomolecuul), met brutoformule C6H12O6.

Nieuw!!: Archeïcum en Glucose · Bekijk meer »

Groenland

Satellietopname van Groenland Boerderijen in Groenland Groenland en Denemarken Een ijsberg bij het stadje Narsaq. Groenland (Groenlands: Kalaallit Nunaat, "Land van de Groenlanders"; Deens: Grønland) is een eiland gelegen in het Noordpoolgebied en administratief behorend tot het Koninkrijk Denemarken.

Nieuw!!: Archeïcum en Groenland · Bekijk meer »

Hadeïcum

Het Hadeïcum is het oudste geologisch tijdperk in de geschiedenis van de Aarde.

Nieuw!!: Archeïcum en Hadeïcum · Bekijk meer »

Hypothese

Een hypothese (van Oudgrieks: ὑπόθεσις (hypóthesis), veronderstelling) is in de empirische wetenschap een stelling die (nog) niet bewezen is, en die dient als uitgangspunt voor een experiment of voor een gerichte waarneming.

Nieuw!!: Archeïcum en Hypothese · Bekijk meer »

Komatiiet

Komatiiet is een uitvloeiingsgesteente ontstaan door de stolling van ultramafische lava.

Nieuw!!: Archeïcum en Komatiiet · Bekijk meer »

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide, kooldioxide, ook koolzuurgas, in de 19e eeuw ook koolstofzuurgas genoemd, is een anorganische verbinding van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO2.

Nieuw!!: Archeïcum en Koolstofdioxide · Bekijk meer »

Leven

Leven is een com­plex van ei­gen­schap­pen en func­ties van ge­or­ga­ni­seer­de we­zens, waarmee ze zichzelf in stand houden.

Nieuw!!: Archeïcum en Leven · Bekijk meer »

Lichtkracht

In de astronomie wordt onder de lichtkracht (luminositeit, helderheid) van een ster verstaan het totaal uitgezonden vermogen in de vorm van elektromagnetische straling.

Nieuw!!: Archeïcum en Lichtkracht · Bekijk meer »

Lipide

virussen Lipiden of lipoïden zijn vetten en vetachtige stoffen die in de biochemie een belangrijke rol spelen.

Nieuw!!: Archeïcum en Lipide · Bekijk meer »

LUCA (evolutie)

Een fylogenetische boom van de drie domeinen van het leven – bacteriën, archaea en eukaryoten – met LUCA aangegeven aan de wortel. De laatste universele gemeenschappelijke voorouder, vaak afgekort als LUCA,LUCA is een Engels acroniem van last universal common ancestor.

Nieuw!!: Archeïcum en LUCA (evolutie) · Bekijk meer »

Meercellig organisme

alg ''Pediastrum'' Bladcellen van sterremos (''Plagiomnium affine'') met chloroplasten en celwanden Een meercellig organisme is een organisme dat uit meer dan één cel bestaat.

Nieuw!!: Archeïcum en Meercellig organisme · Bekijk meer »

Mesoarcheïcum

Het geologisch tijdvak Mesoarcheïcum (ook Mesoarchaïcum) is een era van het eon Archeïcum, dat duurde van 3,2 Ga tot 2,8 Ga.

Nieuw!!: Archeïcum en Mesoarcheïcum · Bekijk meer »

Metamorf gesteente

plooien. Metamorf gesteente is gesteente dat onder invloed van temperatuur, druk of hydrothermale vloeistoffen is gerekristalliseerd of gemetamorfoseerd.

Nieuw!!: Archeïcum en Metamorf gesteente · Bekijk meer »

Moleculaire biologie

Binnen het vakgebied van de moleculaire biologie bestudeert men de processen in cellen op het kleinste functionele niveau, namelijk dat van de biomoleculen.

Nieuw!!: Archeïcum en Moleculaire biologie · Bekijk meer »

Neoarcheïcum

De geologische era Neoarcheïcum (ook Neoarchaïcum) is de laatste/bovenste era van het eon Archeïcum, dat duurde van 2,8 Ga tot 2,5 Ga.

Nieuw!!: Archeïcum en Neoarcheïcum · Bekijk meer »

Oersoep

Volgens een aantal theorieën over de abiogenese is het leven ontstaan uit een zogenaamde oersoep.

Nieuw!!: Archeïcum en Oersoep · Bekijk meer »

Ontledingsreactie

Een ontledingsreactie is een chemische reactie waarbij de chemische binding van een stof wordt verbroken, waardoor deze stof overgaat in twee of meer andere stoffen.

Nieuw!!: Archeïcum en Ontledingsreactie · Bekijk meer »

Ontsluiting (geologie)

Upper Greensand. Een ontsluiting is een plaats waar een gesteente aan de oppervlakte komt (dagzoomt) en onbegroeid te zien is.

Nieuw!!: Archeïcum en Ontsluiting (geologie) · Bekijk meer »

Organische verbinding

Het aminozuur isoleucine (C6H13NO2) is een goed voorbeeld van een organische verbinding. Koolstofatomen zijn zwart, waterstof is grijs, zuurstof rood, en stikstof blauw. Een organische verbinding of organische stof, is een moleculaire chemische verbinding die in ieder geval één koolstof-atoom bevat, en meestal meerdere koolstofatomen, die via een covalente binding aan elkaar zijn geschakeld tot een koolstofketen.

Nieuw!!: Archeïcum en Organische verbinding · Bekijk meer »

Organisme

taal.

Nieuw!!: Archeïcum en Organisme · Bekijk meer »

Oxidatie

fluor vormen een ionbinding door middel van een redoxreactie. Natrium staat zijn buitenste elektron af aan het fluoratoom. Het natrium wordt geoxideerd en het fluor wordt gereduceerd. Oxidatie is het scheikundige proces waarbij een stof (de reductor) elektronen afstaat aan een andere stof (de oxidator).

Nieuw!!: Archeïcum en Oxidatie · Bekijk meer »

Ozonlaag

De ozonlaag of ozonsfeer is een laag in de stratosfeer, tussen ongeveer 15 en 50 kilometer hoogte, waarin relatief veel ozon aanwezig is.

Nieuw!!: Archeïcum en Ozonlaag · Bekijk meer »

Paleoarcheïcum

Het geologisch tijdvak Paleoarcheïcum (ook Paleoarchaïcum) is een era van het eon Archaïcum, dat duurde van 3,6 Ga tot 3,2 Ga.

Nieuw!!: Archeïcum en Paleoarcheïcum · Bekijk meer »

Paleontologie

Paleontologie (Oudgrieks: παλαιός palaios, oud, ὄν, on, "wezen") is de wetenschap die fossiele resten of sporen van organismen bestudeert, om aan de hand daarvan de aarde en evolutie van het leven op aarde in het geologisch verleden te reconstrueren.

Nieuw!!: Archeïcum en Paleontologie · Bekijk meer »

Precambrium

correlatie volgt, met behulp van onder andere isotopenchemie en biostratigrafie. De wereldwijd gebruikte chronostratigrafische eenheden worden vastgelegd door de ICS. De uurwerksymbolen duiden chronometrische'Chronometrie' betekent 'tijdmeting'. Het is gebaseerd op radiometrische datering. grenzen aan. Een gouden spijker betekent een formeel erkende GSSP. Het Precambrium (soms nog aangeduid als het eon Cryptozoïcum) is een supereonEen 'supereon' is een geochronologische eenheid en duidt dus een tijdspanne aan, meer bepaald een tijdspanne die meerdere eonen omvat.

Nieuw!!: Archeïcum en Precambrium · Bekijk meer »

Prokaryoten

Schematische voorstelling van een prokaryotische cel. Een prokaryoot organisme is een eencellig organisme zonder de compartimentering van de cel, zoals deze voorkomt bij eukaryoten - de celkern en andere organellen ontbreken.

Nieuw!!: Archeïcum en Prokaryoten · Bekijk meer »

Proterozoïcum

Het geologisch tijdperk Proterozoïcum is een van de eonen waarin de geologische tijdschaal is ingedeeld.

Nieuw!!: Archeïcum en Proterozoïcum · Bekijk meer »

Radiometrische datering

Radiometrische datering is een techniek om de ouderdom van materialen te bepalen.

Nieuw!!: Archeïcum en Radiometrische datering · Bekijk meer »

RNA-wereld

De RNA-wereld is een hypothetisch stadium in de abiogenese.

Nieuw!!: Archeïcum en RNA-wereld · Bekijk meer »

Sedimentair gesteente

Sedimentaire gesteentelagen in de Verenigde Arabische Emiraten Sedimentair gesteente of afzettingsgesteente is gesteente dat ontstaat door lithificatie (gesteentevorming) van afgezet sediment of organisch materiaal.

Nieuw!!: Archeïcum en Sedimentair gesteente · Bekijk meer »

Soort

Een soort is in de biologie een elementaire taxonomische rang bij de indeling van de levende natuur (taxonomie).

Nieuw!!: Archeïcum en Soort · Bekijk meer »

Stromatoliet

Hamelin Pool) Huy, Sachsen-Anhalt) Assegebergte bij Braunschweig, een van de exemplaren die Kalkowsky gebruikte voor zijn beschrijving (1908) Stromatolieten (van het Griekse stroma.

Nieuw!!: Archeïcum en Stromatoliet · Bekijk meer »

Ultraviolet

Ultraviolet (afgekort uv, ook wel ultraviolette straling, black light of uv-licht genoemd) is elektromagnetische straling net buiten het deel van het spectrum dat met het menselijk oog waarneembaar is (zie ook: licht).

Nieuw!!: Archeïcum en Ultraviolet · Bekijk meer »

Universiteit van Cambridge

De Universiteit van Cambridge is een universiteit in de Engelse stad Cambridge en behoort met die van Oxford tot de twee beroemdste en oudste universiteiten van het Verenigd Koninkrijk.

Nieuw!!: Archeïcum en Universiteit van Cambridge · Bekijk meer »

Waterdamp

Condenserend water uit waterdamp boven een kop met heet water Waterdamp is, in de natuurkunde, water dat zich in de gasfase bevindt.

Nieuw!!: Archeïcum en Waterdamp · Bekijk meer »

Zon

De zon is de ster die het dichtst bij de aarde staat en het centrum van het zonnestelsel vormt.

Nieuw!!: Archeïcum en Zon · Bekijk meer »

Zuid-Afrika

Zuid-Afrika, officieel de Republiek Zuid-Afrika, is een land dat aan de zuidpunt van Afrika ligt. Het land grenst in het noorden aan Namibië, Botswana en Zimbabwe, in het oosten aan Mozambique en Swaziland (Eswatini). De onafhankelijke staat Lesotho wordt in zijn geheel door Zuid-Afrika omsloten. Fossiele vondsten wijzen erop dat Zuid-Afrika al zeer vroeg bewoond werd. De San zijn al minstens 25.000 jaar in het gebied aanwezig, zo'n 2.500 jaar geleden gevolgd door de Bantoe. Nadat Portugese en Britse kolonisatoren het gebied aanvankelijk links lieten liggen, vestigden Nederlandse kolonisten in 1652 op de Kaap een verversingspost voor de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Na anderhalve eeuw werd de Nederlandse Kaapkolonie overgenomen door het Verenigd Koninkrijk. Hierop migreerde een groot aantal Nederlandstalige kolonisten, bekend als Boeren, met de Grote Trek naar het binnenland en stichtten verschillende Boerenstaten, waarvan uiteindelijk de Zuid-Afrikaansche Republiek en de Oranje Vrijstaat het belangrijkst waren. Deze republieken werden in 1902 door de Britten veroverd in de Tweede Boerenoorlog en samen met de Kaapkolonie en Natal in 1910 tot Zuid-Afrika verenigd. In de 20e eeuw werd Zuid-Afrika overschaduwd door de apartheid, een systeem van rassensegregatie waarmee de niet-blanke bevolking stelselmatig achtergesteld werd. In 1990 werd de apartheid afgeschaft en in 1994 werd Nelson Mandela tot de eerste zwarte president van Zuid-Afrika verkozen. Zuid-Afrika is een land met diverse bevolkingsgroepen en elf officiële talen, waaronder het aan het Nederlands verwante Afrikaans. Het land is een parlementaire republiek met drie hoofdsteden en is een van de meest ontwikkelde landen van het continent, maar armoede- en misdaadcijfers blijven hoog.

Nieuw!!: Archeïcum en Zuid-Afrika · Bekijk meer »

Zuurstof (element)

Zuurstof is een chemisch element met symbool O (Uit het Latijn: oxygenium) en atoomnummer 8.

Nieuw!!: Archeïcum en Zuurstof (element) · Bekijk meer »

Richt hier:

Archaeicum, Archaeïcum, Archaicum, Archaïcum, Archeicum, Archeozoicum, Archeozoïcum.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »