Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Gratis
Snellere toegang dan browser!
 

Reductionisme

Index Reductionisme

Rene Descartes stelde dat alle niet-menselijke dieren reductionistisch verklaard konden worden als machines, ''De homines 1622'' Reductionisme (Latijn: reducere, herleiden, terugvoeren > Nederlands: reduceren, (ook) vereenvoudigen) is de filosofische en wetenschappelijke opvatting, volgens welke de natuur van complexe entiteiten steeds herleid kan worden tot meer fundamentele entiteiten.

72 relaties: Agency (sociologie), Bestaan, Bewustzijn, Biologie, Cognitie, Cultuur, Daniel Dennett, De blinde horlogemaker, Dierfysiologie, Donald Davidson, Dualisme, Ecosysteem, Emergentie, Emotie, Entiteit, Ethologie, Evolutionaire psychologie, Félix Guattari, Fenomeen, Filosofie van de geest, Frans de Waal, Fysicalisme, Gedrag, Gedragswetenschap, Geest, Genetica, Gilbert Ryle, Gilles Deleuze, Hilary Putnam, Holisme, Kennistheorie, Latijn, Lichaam-geestprobleem, Licht, Logica, Materialisme (filosofie), Materie, Memetica, Menselijk lichaam, Metafysica, Monisme (filosofie), Natuurkunde, Nederlands, Nelson Goodman, Noam Chomsky, Noodzakelijke en voldoende voorwaarde, Object (filosofie), Ockhams scheermes, Ontologie (filosofie), Patricia Churchland, ..., Paul Oppenheim, Pejoratief, Platonisme, Psychiatrie, Psychologie, René Descartes, Richard Dawkins, Scheikunde, Sociale structuur, Sociobiologie, Sociologie, Structure-agency-debat, Substantie, Superveniëntie, Systeem (wetenschap), Taalkunde, The Selfish Gene, Theosofie, These-antithese-synthese, Wetenschapsfilosofie, Wiskunde, Ziel (filosofie). Uitbreiden index (22 meer) »

Agency (sociologie)

Agency is de handelingsmogelijkheid die een individu heeft.

Nieuw!!: Reductionisme en Agency (sociologie) · Bekijk meer »

Bestaan

Met de term bestaan of existentie wordt het 'er zijn' of existeren van een bepaalde entiteit aangeduid.

Nieuw!!: Reductionisme en Bestaan · Bekijk meer »

Bewustzijn

Bewustzijn is het geestesvermogen dat het individu in staat stelt de buitenwereld waar te nemen en te verwerken, oftewel een beleving of besef te hebben van het eigen ik, ingebed in zijn omgeving.

Nieuw!!: Reductionisme en Bewustzijn · Bekijk meer »

Biologie

Animalia - Oeros (''Bos primigenius taurus'') Plantae - Tarwe (''Triticum'') Fungi - Gewone morielje (''Morchella esculenta'') Virus - Gammafaag Biologie is de natuurwetenschap die zich richt op organismen, levensprocessen en levensverschijnselen.

Nieuw!!: Reductionisme en Biologie · Bekijk meer »

Cognitie

Cognitie, ook wel kenvermogen, is het vermogen tot kennisverwerving, via zintuiglijke waarneming en het vervolgens verwerken van de informatie door het denken.

Nieuw!!: Reductionisme en Cognitie · Bekijk meer »

Cultuur

Cultuur is dat wat de mens schept.

Nieuw!!: Reductionisme en Cultuur · Bekijk meer »

Daniel Dennett

Daniel Clement Dennett (Boston (Massachusetts), 28 maart 1942) is een Amerikaanse filosoof die gespecialiseerd is in vraagstukken betreffende het bewustzijn, de filosofie van de geest en kunstmatige intelligentie.

Nieuw!!: Reductionisme en Daniel Dennett · Bekijk meer »

De blinde horlogemaker

Richard Dawkins De blinde horlogemaker (originele titel: The Blind Watchmaker) is een boek uit 1986 van de Britse evolutiebioloog Richard Dawkins waarin hij argumenten aanvoert voor evolutie gestuurd door natuurlijke selectie.

Nieuw!!: Reductionisme en De blinde horlogemaker · Bekijk meer »

Dierfysiologie

De dierfysiologie is een biologisch vakgebied dat zich bezighoudt met de levensverrichtingen van dieren zoals de ademhaling, hormonen, spijsvertering, stofwisseling, bloedsomloop en de groei.

Nieuw!!: Reductionisme en Dierfysiologie · Bekijk meer »

Donald Davidson

Donald Herbert Davidson (Springfield, Massachusetts, 6 maart 1917 – Berkeley, 30 augustus 2003) was een Amerikaans filosoof en hoogleraar filosofie.

Nieuw!!: Reductionisme en Donald Davidson · Bekijk meer »

Dualisme

Dualisme is het uitgaan van het bestaan van twee tegenover of naast elkaar bestaande, tot niets anders meer te herleiden grondbeginselen.

Nieuw!!: Reductionisme en Dualisme · Bekijk meer »

Ecosysteem

Een ecosysteem of oecosysteem is een natuurlijk systeem dat bestaat uit alle organismen die in een bepaald gebied voorkomen.

Nieuw!!: Reductionisme en Ecosysteem · Bekijk meer »

Emergentie

Een termietenheuvel is een klassiek voorbeeld van emergentie in de natuur Een emergent verschijnsel doemt op (emergeren.

Nieuw!!: Reductionisme en Emergentie · Bekijk meer »

Emotie

Een emotie is een innerlijke beleving of gemoedsbeweging zoals vreugde, angst, boosheid, verdriet en kan door een situatie of gebeurtenis worden opgeroepen.

Nieuw!!: Reductionisme en Emotie · Bekijk meer »

Entiteit

Een entiteit is iets dat een bestaan heeft.

Nieuw!!: Reductionisme en Entiteit · Bekijk meer »

Ethologie

Ethologie of gedragsbiologie is een onderdeel van de zoölogie waarin de studie van het gedrag van dieren centraal staat.

Nieuw!!: Reductionisme en Ethologie · Bekijk meer »

Evolutionaire psychologie

In de evolutionaire psychologie worden de psychologische aspecten van de menselijke geest en menselijk gedrag, vanuit het oogpunt van de evolutietheorie verklaard.

Nieuw!!: Reductionisme en Evolutionaire psychologie · Bekijk meer »

Félix Guattari

Graf Félix Guattari op de begraafplaats père Lachaise Félix Guattari (Villeneuve-les-Sablons, 30 april 1930 – Cour-Cheverny, 29 augustus 1992) was een Frans psychoanalyticus, sociaal filosoof en activist.

Nieuw!!: Reductionisme en Félix Guattari · Bekijk meer »

Fenomeen

lucifer is een observeerbare gebeurtenis en daarom een fenomeen Een fenomeen of verschijnsel (van het Griekse φαινόμενον, phainomenon, iets wat gezien kan worden) is een observeerbare gebeurtenis, in het bijzonder een opmerkelijke gebeurtenis.

Nieuw!!: Reductionisme en Fenomeen · Bekijk meer »

Filosofie van de geest

frenologische weergave van de hersenen. Frenologie behoorde tot de eerste pogingen om de mentale functies te verbinden met specifieke delen van de hersenen. De filosofie van de geest (Engels: Philosophy of Mind) is de filosofische studie van de geest, de mentale processen, de mentale functies, de mentale eigenschappen en het bewustzijn en hun verhouding tot het fysieke lichaam: het zogenoemde lichaam-geestprobleem.

Nieuw!!: Reductionisme en Filosofie van de geest · Bekijk meer »

Frans de Waal

Fransiscus Bernardus Maria (Frans) de Waal ('s-Hertogenbosch, 29 oktober 1948) is een Amerikaans-Nederlandse bioloog.

Nieuw!!: Reductionisme en Frans de Waal · Bekijk meer »

Fysicalisme

Het fysicalisme is een filosofische veronderstelling die stelt dat alles fysisch is, en dat immateriële eigenschappen – zaken van biologische, psychologische, morele of sociale aard – voortkomen uit het fysische.

Nieuw!!: Reductionisme en Fysicalisme · Bekijk meer »

Gedrag

Gedrag is het geheel van acties en reacties van een organisme, gewoonlijk met betrekking tot de natuurlijke omgeving en de sociale omgeving.

Nieuw!!: Reductionisme en Gedrag · Bekijk meer »

Gedragswetenschap

Gedragswetenschap is een verzamelnaam voor wetenschappelijke richtingen die het gedrag van de mens onderzoeken.

Nieuw!!: Reductionisme en Gedragswetenschap · Bekijk meer »

Geest

In het algemeen is de geest de essentie, het wezenlijke van iets.

Nieuw!!: Reductionisme en Geest · Bekijk meer »

Genetica

Fosfaat- en desoxyribosegroepen vormen de ruggengraat van deze structuur, waaraan nucleobasen vastzitten, die met de basen van de andere keten verbonden zijn als de treden van een wenteltrap Genetica of erfelijkheidsleer is de biologische wetenschap die erfelijkheid beschrijft en verklaart.

Nieuw!!: Reductionisme en Genetica · Bekijk meer »

Gilbert Ryle

Gilbert Ryle (Brighton, 19 augustus 1900 – Oxford, 6 oktober 1976) was een filosoof en een vertegenwoordiger van de generatie van Britse taalfilosofen (de zogeheten ordinary language philosophers) die werden beïnvloed door Wittgensteins taalfilosofie.

Nieuw!!: Reductionisme en Gilbert Ryle · Bekijk meer »

Gilles Deleuze

Gilles Deleuze (18 januari 1925 – 4 november 1995) was een Frans filosoof die vanaf de jaren 50 schreef over filosofie, literatuur, film en beeldende kunst.

Nieuw!!: Reductionisme en Gilles Deleuze · Bekijk meer »

Hilary Putnam

Hilary Putnam Hilary Whitehall Putnam (Chicago, 31 juli 1926 – Boston, 13 maart 2016) was een Amerikaans filosoof, die vanaf de jaren zestig een centrale rol speelde in de westerse filosofie,Eerste versies van dit artikel zijn een vertaling Hilary Putnam op de Engelstalige Wikipedia.

Nieuw!!: Reductionisme en Hilary Putnam · Bekijk meer »

Holisme

Holisme (Grieks: holos: volledig, geheel) is het idee dat de eigenschappen van een systeem (fysisch, biologisch, technisch, chemisch, economisch) niet afdoende kunnen worden verklaard door slechts de som van zijn samenstellende delen (componenten) te nemen.

Nieuw!!: Reductionisme en Holisme · Bekijk meer »

Kennistheorie

Kennistheorie of epistemologie (Oudgrieks: ἐπιστήμη, epistēmē: kennis en λόγος, logos: leer), ook wel kentheorie, kennisleer, kenleer of criteriologie genaamd, is de tak van de filosofie die de aard, oorsprong, voorwaarden voor en reikwijdte van kennis en het weten onderzoekt.

Nieuw!!: Reductionisme en Kennistheorie · Bekijk meer »

Latijn

Latijn (Lingua Latina) is een Italische taal die oorspronkelijk werd gesproken door de Latijnen, onder wie ook het bekendste Latijnse volk, de Romeinen.

Nieuw!!: Reductionisme en Latijn · Bekijk meer »

Lichaam-geestprobleem

René Descartes' illustratie van het lichaam-geestdualisme. Prikkels passeren de zintuigen en komen tezamen in de pijnappelklier waar de hersenen en de onstoffelijke geest elkaar raken. Het lichaam-geestprobleem is een centraal thema in de filosofie van de geest, dat gaat over de ogenschijnlijk onverklaarbare wisselwerking tussen de onstoffelijke geest en het stoffelijke lichaam, en tegenwoordig met name de relatie tussen het bewustzijn en de hersenen.

Nieuw!!: Reductionisme en Lichaam-geestprobleem · Bekijk meer »

Licht

verstrooid door stof in de lucht en daardoor worden de lichtbundels ook van opzij zichtbaar. Spoorwegstation Chicago Union Station, 1943. Licht is elektromagnetische straling in het frequentiebereik dat waarneembaar is met het menselijk oog.

Nieuw!!: Reductionisme en Licht · Bekijk meer »

Logica

Boeken over logica Logica of redeneerkunst is de wetenschap die zich bezighoudt met de formele regels van het redeneren.

Nieuw!!: Reductionisme en Logica · Bekijk meer »

Materialisme (filosofie)

Materialisme is een stroming binnen de filosofie die de werkelijkheid, ook emoties en andere processen in het menselijk brein, uiteindelijk herleidt tot materie; dit in tegenstelling tot het idealisme en tot het spiritualisme.

Nieuw!!: Reductionisme en Materialisme (filosofie) · Bekijk meer »

Materie

Materie of stof is een verzamelbegrip voor datgene waaruit het waarneembare universum is opgebouwd; waarneembaar in die zin dat materie massa heeft en plaats (ruimte) inneemt.

Nieuw!!: Reductionisme en Materie · Bekijk meer »

Memetica

Memetica is de studie naar de evolutie van cultuur en ideeën, naar analogie van de genetica.

Nieuw!!: Reductionisme en Memetica · Bekijk meer »

Menselijk lichaam

Het menselijk lichaam (Latijn: corpus humanum) is het fysieke geheel van de mens, al wordt soms ook de geest wel gezien als onderdeel van het lichaam.

Nieuw!!: Reductionisme en Menselijk lichaam · Bekijk meer »

Metafysica

Metafysica is de tak van de filosofie die niet, zoals de fysica, de werkelijkheid onderzoekt die volgt uit zintuiglijke of instrumentele waarneming, maar op zoek gaat naar het wezen van die werkelijkheid en wat er achter zit.

Nieuw!!: Reductionisme en Metafysica · Bekijk meer »

Monisme (filosofie)

Monisme is een filosofisch standpunt dat zegt dat er slechts één van iets is.

Nieuw!!: Reductionisme en Monisme (filosofie) · Bekijk meer »

Natuurkunde

natuurkundige verschijnselen Natuurkunde of fysica is de wetenschap die de algemene eigenschappen van materie, straling en energie bestudeert, evenals het gedrag ervan in de ruimte en de tijd.

Nieuw!!: Reductionisme en Natuurkunde · Bekijk meer »

Nederlands

Het Nederlands is een West-Germaanse taal, de meest gebruikte taal in Nederland en België, de officiële taal van Suriname en een van de drie officiële talen van België.

Nieuw!!: Reductionisme en Nederlands · Bekijk meer »

Nelson Goodman

Henry Nelson Goodman (Somerville, 7 augustus 1906 – Needham, 25 november 1998) was een Amerikaanse filosoof, die vooral werkte aan counterfactuals (tegenfeitelijke hypotheses), het probleem van inductie, irrealisme en esthetica.

Nieuw!!: Reductionisme en Nelson Goodman · Bekijk meer »

Noam Chomsky

Avram Noam Chomsky (Philadelphia (Pennsylvania), 7 december 1928) is een Amerikaans taalkundige, filosoof, mediacriticus en politiek activist.

Nieuw!!: Reductionisme en Noam Chomsky · Bekijk meer »

Noodzakelijke en voldoende voorwaarde

Noodzakelijke en voldoende voorwaarden zijn implicatieve verbanden tussen beweringen.

Nieuw!!: Reductionisme en Noodzakelijke en voldoende voorwaarde · Bekijk meer »

Object (filosofie)

In de filosofie is object (latijn: obiectum, 'het voorliggende') een veelvuldig gebruikt concept met meerdere betekenissen.

Nieuw!!: Reductionisme en Object (filosofie) · Bekijk meer »

Ockhams scheermes

Willem van Ockham – schets uit een Summa logicae-manuscript met het bijschrift ''frater Occham iste'' (1341) Ockhams scheermes (Latijn: lex parsimoniae, de wet van de spaarzaamheid) is de stelling dat wanneer er verschillende hypotheses zijn die een verschijnsel in gelijke mate kunnen verklaren, die hypothese gekozen moet worden die de minste aannames bevat en het kleinste aantal entiteiten veronderstelt.

Nieuw!!: Reductionisme en Ockhams scheermes · Bekijk meer »

Ontologie (filosofie)

De ontologie (van het Grieks ὀν.

Nieuw!!: Reductionisme en Ontologie (filosofie) · Bekijk meer »

Patricia Churchland

Patricia Churchland Patricia Smith Churchland (Oliver, 6 juli 1943) is een Canadees-Amerikaans filosoof en professor aan de University of California, San Diego (UCSD), waar ze werkt sinds 1984.

Nieuw!!: Reductionisme en Patricia Churchland · Bekijk meer »

Paul Oppenheim

Paul Oppenheim (Frankfurt am Main, 17 juni 1885 - 22 juni 1977) was een Joods-Duits chemicus en filosoof.

Nieuw!!: Reductionisme en Paul Oppenheim · Bekijk meer »

Pejoratief

Een pejoratief (Lat. peior.

Nieuw!!: Reductionisme en Pejoratief · Bekijk meer »

Platonisme

Het platonisme heeft in de eerste plaats te maken met de filosofie van Plato en zijn invloed op latere filosofen.

Nieuw!!: Reductionisme en Platonisme · Bekijk meer »

Psychiatrie

Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich bezighoudt met psychische ziektebeelden en soms ook wel met de psychische gezondheid in het algemeen.

Nieuw!!: Reductionisme en Psychiatrie · Bekijk meer »

Psychologie

Psychologie (verouderd: zielkunde) is de academische discipline die zich bezighoudt met het innerlijk leven (kennen, voelen en streven) en het gedrag van mensen.

Nieuw!!: Reductionisme en Psychologie · Bekijk meer »

René Descartes

La Haye en Touraine Collège La Flèche (1695) René Descartes of gelatiniseerd Renatus Cartesius (La Haye en Touraine, 31 maart 1596 – Stockholm, 11 februari 1650) was een uit Frankrijk afkomstige filosoof en wiskundige, die een groot deel van zijn leven in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden woonde.

Nieuw!!: Reductionisme en René Descartes · Bekijk meer »

Richard Dawkins

Clinton Richard Dawkins (Nairobi, 26 maart 1941) is een Brits etholoog, evolutiebioloog en populair-wetenschappelijk schrijver.

Nieuw!!: Reductionisme en Richard Dawkins · Bekijk meer »

Scheikunde

Biochemisch laboratorium Flessen met chemicaliën Scheikunde of chemie is de natuurwetenschap die zich richt op de studie van samenstelling en opbouw van stoffen, de chemische veranderingen die plaatsvinden onder bepaalde omstandigheden, en de wetmatigheden die daaruit te destilleren zijn.

Nieuw!!: Reductionisme en Scheikunde · Bekijk meer »

Sociale structuur

Sociale structuur is het betrekkelijk vaste en duurzame patroon in het sociaal handelen.

Nieuw!!: Reductionisme en Sociale structuur · Bekijk meer »

Sociobiologie

Sociobiologie is de tak van biologie die zich bezighoudt met onderzoek naar de evolutionaire oorsprong van sociaal gedrag bij dieren, inclusief de mens.

Nieuw!!: Reductionisme en Sociobiologie · Bekijk meer »

Sociologie

Sociologie is de studie van de sociale relaties tussen mensen, en in het bijzonder van de politieke, culturele, religieuze en economische aspecten van menselijke samenlevingen.

Nieuw!!: Reductionisme en Sociologie · Bekijk meer »

Structure-agency-debat

Het structure-agency-debat is de methodologische discussie of sociale structuur centraal moet worden gesteld in de sociale wetenschappen, of het menselijk handelen.

Nieuw!!: Reductionisme en Structure-agency-debat · Bekijk meer »

Substantie

Substantie (Gr: hypokeimenon of hupokeimenon, Lat: quod substat) is in de metafysica synoniem voor het ding.

Nieuw!!: Reductionisme en Substantie · Bekijk meer »

Superveniëntie

Een stel kenmerken van A supervenieert op een stel kenmerken van B dan en slechts dan als een wijziging van de kenmerken van A slechts mogelijk is bij een wijziging van kenmerken van B. Er is dus een directe causale relatie tussen de superveniente kenmerken van A, en de subveniënte kenmerken van B. Dat wil niet zeggen dat B ook de directe oorzaak is van A: vaak zijn er veel meer aspecten betrokken bij het ontstaan van A, maar B is wel een essentieel onderdeel van die oorzaak.

Nieuw!!: Reductionisme en Superveniëntie · Bekijk meer »

Systeem (wetenschap)

Een systeem is in de wetenschap een samenhangend geheel waarop de aandacht van een wetenschapper zich richt.

Nieuw!!: Reductionisme en Systeem (wetenschap) · Bekijk meer »

Taalkunde

Taalkunde, ook wel taalwetenschap of linguïstiek, is de wetenschappelijke studie van de natuurlijke talen.

Nieuw!!: Reductionisme en Taalkunde · Bekijk meer »

The Selfish Gene

Richard Dawkins The Selfish Gene (Nederlands: De zelfzuchtige genen, Onze zelfzuchtige genen of Het zelfzuchtige erfdeel) is een boek uit 1976 van de Britse bioloog Richard Dawkins.

Nieuw!!: Reductionisme en The Selfish Gene · Bekijk meer »

Theosofie

Het theosofisch zegel Theosofie, wijsheidsreligie of esoterische wijsbegeerte (Grieks: θεος "Theos" goddelijk, Σοφία "sophia", wijsheid) is een metafysische religieuze filosofie die stelt dat alle religies en grote filosofieën uit één universele, tijdloze wijsheid zijn voortgekomen.

Nieuw!!: Reductionisme en Theosofie · Bekijk meer »

These-antithese-synthese

Het schema these-antithese-synthese (letterlijk stelling-tegenstelling-samenstelling) is een type argumentatie dat begint met twee ogenschijnlijk tegengestelde proposities, de these en antithese.

Nieuw!!: Reductionisme en These-antithese-synthese · Bekijk meer »

Wetenschapsfilosofie

Atheense school van Rafaël (1509) debatteren Plato en Aristoteles over de bron van alle kennis. Plato verwijst hierbij omhoog naar de hemelse sferen, en Aristoteles omlaag naar het aardse bestaan, als de bron van alle kennis. Wetenschapsfilosofie is een discipline van de filosofie die zich bezighoudt met het kritisch onderzoek naar de vooronderstellingen, de methoden en de resultaten van de wetenschappen.

Nieuw!!: Reductionisme en Wetenschapsfilosofie · Bekijk meer »

Wiskunde

Wiskunde (minder gebruikelijk: mathematiek, mathematica of mathesis) is een formele wetenschap die onder andere getallen, patronen en abstracte structuren bestudeert.

Nieuw!!: Reductionisme en Wiskunde · Bekijk meer »

Ziel (filosofie)

De ziel is in sommige religies en filosofische stromingen de niet-materiële essentie van mensen, vaak opgevat als synoniem van geest of van het zelf.

Nieuw!!: Reductionisme en Ziel (filosofie) · Bekijk meer »

Richt hier:

Reductie (filosofie), Reductionistisch.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »