We werken aan het herstellen van de Unionpedia-app in de Google Play Store
UitgaandeInkomende
🌟We hebben ons ontwerp vereenvoudigd voor betere navigatie!
Instagram Facebook X LinkedIn

Liudger

Index Liudger

Liudger, ook Lüdger of Ludgerus (Zuilen bij Utrecht, 742 – bij Billerbeck, 26 maart 809) was een Friese missionaris en rooms-katholieke bisschop.

Inhoudsopgave

  1. 85 relaties: Aartsbisdom Keulen, Aartsbisschop, Abdij van Montecassino, Abdij van Werden, Achterhoek, Alcuinus, Apostel, Bant (eiland), Bard (zanger), Benedictijnen, Bernlef (dichter), Billerbeck, Bisschop, Bonifatius (heilige), Catholic Encyclopedia, Christendom, Codex Argenteus, Deventer, Diaken, Dokkum, Eilrad, Essen (Noordrijn-Westfalen), Essen-Werden, Fivelingo (streek), Fosite, Frankische Rijk, Friezen, Gebed, Gedenkramen in het Academiegebouw (Groningen), God (algemeen), Gouw (Germaans), Graafschap Midden-Friesland, Gregorius van Utrecht, Groningen (provincie), Groningers, Grote of Lebuinuskerk, Hagiografie, Hamaland, Harm van der Veen, Heiden (geloof), Helgoland, Helwerd, Hildebold van Keulen, Hildegrim van Châlons, Humsterland, Hunsingo (streek), Karel de Grote, Kerstening, Lauwers (rivier), Lebuinus, ... Uitbreiden index (35 meer) »

  2. Bisschop van Münster
  3. Geschiedenis van Oost-Friesland

Aartsbisdom Keulen

Dom van Keulen Het Aartsbisdom Keulen (Duits: Erzbistum Köln; Latijn: Archidioecesis Coloniensis) is een rooms-katholiek aartsbisdom met zijn hoofdzetel in de Duitse stad Keulen.

Bekijken Liudger en Aartsbisdom Keulen

Aartsbisschop

André-Jozef Léonard, twintigste aartsbisschop en vijfde metropoliet van het Aartsbisdom Mechelen-Brussel. Aartsbisschop Serédi (1884-1945) Aartsbisschop is een hoge functie in de Rooms-Katholieke Kerk, de Oud-Katholieke Kerk, de Anglicaanse Kerk en in sommige Evangelisch-Lutherse Kerken.

Bekijken Liudger en Aartsbisschop

Abdij van Montecassino

De Abdij van Montecassino (Latijn: Abbatia Territorialis Montis Cassini; Italiaans: Abbazia territoriale di Montecassino) is een benedictijner territoriale abdij, een van de drie kloosters gesticht door Benedictus van Nursia.

Bekijken Liudger en Abdij van Montecassino

Abdij van Werden

De abdij van Werden was een tot de Nederrijns-Westfaalse Kreits behorende rijksabdij binnen het Heilige Roomse Rijk.

Bekijken Liudger en Abdij van Werden

Achterhoek

De Achterhoek (Nedersaksisch: Achterhook) is een streek in de provincie Gelderland die ook wel De Graafschap wordt genoemd, naar het oude graafschap Zutphen dat in de ruimste zin een gebied beslaat met als grens: de Overijsselse streken Salland en Twente in het noorden, de Duitse grens in het oosten en zuidoosten, de Oude IJssel in het zuidwesten en de IJssel in het westen.

Bekijken Liudger en Achterhoek

Alcuinus

Alcuinus van York, Angelsaksisch: Ealhwine, Latijn: Alcuinus of Albinus (York, ca. 735 - Tours, 19 mei 804) was een Angelsaksisch geleerde en schrijver uit de 8e eeuw, leermeester en nadien raadgever van Karel de Grote.

Bekijken Liudger en Alcuinus

Apostel

Jezus Christus predikt zijn discipelen (meester van de Reichenauer school, ca. 1010) Met een apostel wordt in de christelijke traditie iemand bedoeld, die door Jezus is uitgezonden om het evangelie te verspreiden.

Bekijken Liudger en Apostel

Bant (eiland)

Het eiland Bant op Typus Frisiae Orientalis uit 1596 Bant is een verdwenen hallig-eiland dat voor de kust van Oost-Friesland heeft gelegen, halverwege de Leybocht en het eiland Juist.

Bekijken Liudger en Bant (eiland)

Bard (zanger)

John Martin Een bard is een lyrisch dichter en zanger in met name de Keltische talen.

Bekijken Liudger en Bard (zanger)

Benedictijnen

De benedictijnen en benedictinessen zijn leden van een kloosterorde die de regel van Sint-Benedictus (480-547) volgt (de Orde der Benedictijnen, Latijn Ordo Sancti Benedicti, afgekort O.S.B.). De orde rekent zich, in tegenstelling tot de latere bedelorden, tot de "stabilitas loci" (plaatsgebondenheid).

Bekijken Liudger en Benedictijnen

Bernlef (dichter)

Agricola aan de Martinitoren in Groningen (Willem Valk, 1940) Lochem (Henk Carlier, 1976) Bernlef (8e eeuw) was een Friese dichter (bard) die rond 785 leefde.

Bekijken Liudger en Bernlef (dichter)

Billerbeck

Billerbeck is een stad in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, gelegen in de Kreis Coesfeld.

Bekijken Liudger en Billerbeck

Bisschop

Drie Belgische bisschoppen en een kardinaal Een bisschop (Grieks:, episkopos (epi-skopos), letterlijk "op-zichter") is een geestelijke in de hiërarchie van verschillende christelijke kerken, die veelal aan het hoofd staat van een bisdom.

Bekijken Liudger en Bisschop

Bonifatius (heilige)

Standbeeld van Bonifatius in Fulda 18e-eeuws houten reliëf met Bonifatius, met kruis en zijn attribuut (doorstoken evangelieboek) en drie steden: Dokkum (linksonder), Fulda en Mainz (?) Standbeeld van Bonifatius in Mainz Munte Bonifatius, ook wel Bonifacius, geboortenaam: Wynfreth (Winfried) (nabij Exeter in Zuidwest-Engeland, 672 of 675) was een van de belangrijkste Angelsaksische missionarissen en kerkhervormers in het Frankische Rijk, bisschop, martelaar en heilig verklaarde.

Bekijken Liudger en Bonifatius (heilige)

Catholic Encyclopedia

Uitgeversembleem op de titelpagina van de ''Catholic Encyclopedia'' uit 1913 De Catholic Encyclopedia is een Engelstalige encyclopedie over de Katholieke Kerk en over onderwerpen die vanuit dit perspectief worden beschreven, die in 1913 in de Verenigde Staten door The Encyclopedia Press werd gepubliceerd.

Bekijken Liudger en Catholic Encyclopedia

Christendom

alt.

Bekijken Liudger en Christendom

Codex Argenteus

Bladzijde uit de Codex Argenteus De Codex Argenteus ofwel de Zilverbijbel is een van de handschriften waarin delen van de Gotische Bijbelvertaling van bisschop Wulfila zijn overgeleverd.

Bekijken Liudger en Codex Argenteus

Deventer

Deventer (Nedersaksisch: Dèv'nter of Daeventer, in het Deventers: Dèmpter) is een Nederlandse stad in de provincie Overijssel.

Bekijken Liudger en Deventer

Diaken

Het woord diaken komt van het Griekse woord: διακονος, diakonos, dat dienaar betekent.

Bekijken Liudger en Diaken

Dokkum

Dokkum (Friese uitspraak) is een stad in de gemeente Noardeast-Fryslân in de Nederlandse provincie Friesland.

Bekijken Liudger en Dokkum

Eilrad

Eilrad was een Friese hertog uit de middeleeuwse gouw Rüstringen.

Bekijken Liudger en Eilrad

Essen (Noordrijn-Westfalen)

Essen is een kreisfreie Stadt, gelegen in het Ruhrgebied in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen.

Bekijken Liudger en Essen (Noordrijn-Westfalen)

Essen-Werden

Werden is een stadsdeel van de Duitse stad Essen.

Bekijken Liudger en Essen-Werden

Fivelingo (streek)

Locatie van Fivelingo in Groningen, gebaseerd op de definitie van de 19e-eeuwse gemeentegrenzen, over de huidige gemeentegrenzen Fivelingo en onderkwartieren in blauw Oude kaart van Stad en Ommelanden in 1781, met Fivelingo in blauw Locatie van Fivelingo in de Zeven Friese Zeelanden. Fivelingo of Fivelgo is een streek in de Nederlandse provincie Groningen.

Bekijken Liudger en Fivelingo (streek)

Fosite

Forseti door Carl Emil Doepler (1824-1905)Forseti, 1680 Fosite of Forseti (foutief: Forsite of Foseti) is in de Germaanse mythologie een Noordse god gewijd aan de rechtspraak.

Bekijken Liudger en Fosite

Frankische Rijk

Het Frankische Rijk (Latijn: Regnum Francorum, Koninkrijk der Franken, later Imperium Francorum, Keizerrijk der Franken) was een gebied dat door de Franken werd bestuurd tussen de 3e en de 10e eeuw en al snel uitgroeide tot een grootmacht.

Bekijken Liudger en Frankische Rijk

Friezen

Friezen (mannelijk enkelvoud: Fries, vrouwelijk enkelvoud: Friezin of Friese) zijn de inwoners van de Nederlandse provincie Friesland of daaruit afkomstig, die zichzelf in meer of mindere mate beschouwen als onderdeel van een grotere Friestalige gemeenschap.

Bekijken Liudger en Friezen

Gebed

Een christelijke gebedshouding. ''Biddende handen'', pen-en-inkttekening. Albrecht Dürer (1471-1528) Boeddhistische monniken in Thailand tijdens een gebedHindoeïstisch gebed in BangladeshOude vrouw houdt een gebedswiel vast in Lhasa''Evening Prayer'', ca.

Bekijken Liudger en Gebed

Gedenkramen in het Academiegebouw (Groningen)

De gedenkramen in het Academiegebouw in de Nederlandse stad Groningen zijn vijf glas-in-loodramen die herinneren aan de geschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen.

Bekijken Liudger en Gedenkramen in het Academiegebouw (Groningen)

God (algemeen)

De Azteekse zonnegod Tonatiuh Bauchi, Nigeria, 1970-1973. Diagram met de namen van God uit de Oedipus Aegyptiacus, zeventiende eeuw Adonai Weense Bible Moralisée, dertiende eeuw Godsbeeld, foto genomen tijdens Tibetexpeditie in 1938 Een god of godheid (geslachtsneutraal; cfr. vrouwelijk godin) is een hypothetisch bovennatuurlijke entiteit die door gelovigen als machtig, bovenmenselijk wezen wordt aanbeden en verantwoordelijk wordt geacht voor bepaalde aspecten van de werkelijkheid, dan wel voor de werkelijkheid als geheel.

Bekijken Liudger en God (algemeen)

Gouw (Germaans)

Gereconstrueerde gouwkaart uit 1898 van de verdeling van het Frankische Rijk bij het Verdrag van Verdun (843). In deze (Franstalige) kaart zijn veel gouwen niet als zodanig aan hun naam te herkennen (''Aargovie.

Bekijken Liudger en Gouw (Germaans)

Graafschap Midden-Friesland

Midden-Friesland is de naam waarmee geschiedenisschrijvers het gebied aanduiden dat in de 11e eeuw door het geslacht der Brunonen bestuurd werd en bestond o.a uit de gouwen Zuidergo, Oostergo en Westergo.

Bekijken Liudger en Graafschap Midden-Friesland

Gregorius van Utrecht

Gregorius van Utrecht (ook genoemd Gregorius von Pfalzel, Trier, ca. 707 – ca. 776) was een middeleeuws geestelijke en leider van de Utrechtse kerk.

Bekijken Liudger en Gregorius van Utrecht

Groningen (provincie)

Groningen (Gronings: Grönnen of Grunnen, Fries: Grinslân) is een provincie in het noorden van Nederland met inwoners, waarvan meer dan een derde in de gelijknamige hoofdstad Groningen woont.

Bekijken Liudger en Groningen (provincie)

Groningers

Groningers zijn inwoners van de stad of provincie Groningen.

Bekijken Liudger en Groningers

Grote of Lebuinuskerk

De Grote of Lebuinuskerk is een gotische hallenkerk aan het Grote Kerkhof in Deventer.

Bekijken Liudger en Grote of Lebuinuskerk

Hagiografie

Een hagiografie, heiligenleven of (heiligen)legende is de biografie van een heilige.

Bekijken Liudger en Hagiografie

Hamaland

Hamaland was een graafschap van het Karolingische Rijk, later aangeduid als een gouw.

Bekijken Liudger en Hamaland

Harm van der Veen

H.J. (Harm) van der Veen (Nieuwolda, 1935 - Veendam, 2021) was een Nederlands publicist en historicus.

Bekijken Liudger en Harm van der Veen

Heiden (geloof)

Met het begrip heiden wordt iemand aangeduid die geen, of in de ogen van een ander de 'verkeerde' religie aanhangt.

Bekijken Liudger en Heiden (geloof)

Helgoland

Helgoland (Noord-Fries: Deät Lun (Het Land), Engels: Heligoland, Duits: Helgoland) is een Duits eiland in de Noordzee.

Bekijken Liudger en Helgoland

Helwerd

De buurtschap Helwerd is een van de oudste wierden in de gemeente Het Hogeland van de Nederlandse provincie Groningen.

Bekijken Liudger en Helwerd

Hildebold van Keulen

Ida en Hildebold Hildebold (overleden 3 september 818) was van 787 tot 795 bisschop van Keulen.

Bekijken Liudger en Hildebold van Keulen

Hildegrim van Châlons

Hildegrim van Châlons (ca. 750 - 827) was een benedictijn en bisschop van Châlons-en-Champagne vanaf 804 tot zijn dood.

Bekijken Liudger en Hildegrim van Châlons

Humsterland

thumb Middag. Humsterland is een streek, een landschap en een voormalig eiland in in de gemeente Westerkwartier in de provincie Groningen.

Bekijken Liudger en Humsterland

Hunsingo (streek)

Locatie van Hunsingo in Groningen, gebaseerd op de definitie van de 19e-eeuwse gemeentegrenzen, over de gemeentegrenzen van 2018. Stad en Ommelanden in 1781, met Hunsingo in geel Hunsingo en onderkwartieren in paars Locatie van Hunsingo in de Zeven Friese Zeelanden. Hunsingo (Gronings: Hunzego of Hunzengo) is een streek in de provincie Groningen, gelegen tussen het Reitdiep en het Maarvliet.

Bekijken Liudger en Hunsingo (streek)

Karel de Grote

De buste van Karel de Grote, een geïdealiseerd portret van de keizer uit de 14e eeuw. Het is te bezichtigen in de Schatkamer van de Dom van Aken. Karel de Grote (Duits: Karl der Große; Frans en Engels: Charlemagne; Latijn: Carolus Magnus of Karolus Magnus) (waarschijnlijk 2 april 747 of 748Vgl., Das Geburtsdatum Karls des Großen, in Francia 1 (1973), pp.,, Neue Überlegungen zum Geburtsdatum Karls des Großen, in Francia 19 (1992), pp..

Bekijken Liudger en Karel de Grote

Kerstening

Kerstening van Polen. Een gekerstende menhir, deze 8,5 meter hoge menhir is een van de vier grootste menhirs van Frankrijk Kerstening is het historische bekeren van niet-christelijke volkeren tot het christendom door aanhangers van het christelijk geloof en hun wereldlijke bondgenoten.

Bekijken Liudger en Kerstening

Lauwers (rivier)

De Lauwers (Fries: De Lauwers; Gronings Laauwers) is een riviertje dat voor een deel de grens vormt tussen de Nederlandse provincies Friesland en Groningen.

Bekijken Liudger en Lauwers (rivier)

Lebuinus

Lebuinus (spreek uit: Lebuïnus, Angelsaksisch: Liafwin) (onbekend - Deventer, ca. 773Otten (2006), p. 7) was een Angelsaksische missionaris uit de achtste eeuw.

Bekijken Liudger en Lebuinus

Lijst van bisschoppen van Münster

Wapen van het bisdom Münster Dit is een lijst van bisschoppen van Münster.

Bekijken Liudger en Lijst van bisschoppen van Münster

Liudger van Utrecht

Liudger was bisschop van Utrecht van ca.

Bekijken Liudger en Liudger van Utrecht

Luik (stad)

Luik (Frans: Liège, voor 1946: Liége; Duits: Lüttich; Waals: Lîdje) is de hoofdstad van de provincie Luik in België.

Bekijken Liudger en Luik (stad)

Münster (stad)

Münster (Nedersaksisch: Mönster, Nederlands: Munster) is een kreisfreie stad in het noordelijk deel van Noordrijn-Westfalen, Duitsland.

Bekijken Liudger en Münster (stad)

Münsterland

Het Münsterland (Nedersaksisch: Mönsterla(a)nd) is de culturele regio rondom de Duitse stad Münster.

Bekijken Liudger en Münsterland

Missionaris

melaatsen op het eiland Molokai (ca. 1870) Een missionaris is een geestelijke (missiepater) of religieus (missiezuster of missiebroeder), die naar andere volkeren trekt om die tot zijn of haar godsdienst te bekeren (traditionele vorm), ofwel om zich als gelovige dienstbaar te maken aan de plaatselijke cultuur (moderne vorm).

Bekijken Liudger en Missionaris

Monumenta Germaniae Historica

Titelpagina van een uitgave van de ''Monumenta Germaniae Historica'' De Monumenta Germaniae Historica is een in 1819 opgericht Duits onderzoeksinstituut voor de middeleeuwse geschiedenis van Duitsland.

Bekijken Liudger en Monumenta Germaniae Historica

Oosterlauwers Friesland

Oostlauwers Friesland is de historische naam voor het gebied ten oosten van de rivier de Lauwers tot aan de monding van de Wezer.

Bekijken Liudger en Oosterlauwers Friesland

Radboud (koning)

Radboud, of eigenlijk Radbod (Fries: Redbad, Oudfries: *Rêdbêd) (voor 670-719) was een koning van de Friezen.

Bekijken Liudger en Radboud (koning)

Rooms-Katholieke Kerk

Petrus (875) Andrej Roebljov (ca. 1400) De Rooms-Katholieke Kerk is met meer dan 1,2 miljard volgelingen het grootste kerkgenootschap ter wereld.

Bekijken Liudger en Rooms-Katholieke Kerk

Ruhr

De Ruhr is een zijrivier van de Rijn in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen.

Bekijken Liudger en Ruhr

Stavoren

Stavoren, tot 1978 ook Staveren (Fries: Starum (Stavers Stadsfries: Staveren) is een stad in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. De stad is een van de Friese elf steden en was de eerste Nederlandse stad die stadsrechten verkreeg. Stavoren is een voormalige Hanzestad en was tijdens de hoge middeleeuwen een belangrijke handelshaven.

Bekijken Liudger en Stavoren

Unno

Unno was een Friese hertog uit de middeleeuwse gouw Rüstringen.

Bekijken Liudger en Unno

Utrecht (stad)

Utrecht (Stad-Utrechts: Utreg of Utereg) is een stad en gemeente in Nederland en de hoofdstad van de provincie Utrecht.

Bekijken Liudger en Utrecht (stad)

Utrechtse kathedraalschool

De jonge Liudger die door zijn ouders naar de nabijgelegen Domschool wordt gebracht (eind-11e-eeuwse afbeelding). Sint-Salvatorkerk in latere vorm, tekening uit circa 1615 door Aernout van Buchel. De Utrechtse kathedraalschool, ook wel Utrechtse kloosterschool of Domschool genoemd, ontstond in de vroege middeleeuwen in de Nederlandse plaats Utrecht.

Bekijken Liudger en Utrechtse kathedraalschool

Wad (zeegebied)

Een wad in zeegebied is een slik- of zandplaat die in een ondiepe zee is ontstaan, met een hoogte die zich tussen het normale laagwater- en hoogwaterniveau van een vlak getijdengebied bevindt.

Bekijken Liudger en Wad (zeegebied)

Wichmond

Wichmond is een dorp in de gemeente Bronckhorst, in de Nederlandse provincie Gelderland.

Bekijken Liudger en Wichmond

Widukind

Widukind of Wittekind (743-807) was de leider van het Saksische volk en tegenstander van de Frankische koning Karel de Grote ten tijde van de Saksenoorlogen (772-804).

Bekijken Liudger en Widukind

Willibrord

Abdij van Echternach waar Willibrord ligt begraven De graftombe van Willibrordus in de crypte van de abdijkerk Deurne. ClemensBeda, Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum, circa 731, boek V, hoofdstuk XI Willibrord, meestal kortweg Willibrord of Willibrordus genoemd (Northumbria, omstreeks 658 – Echternach, 7 november 739) is een christelijke heilige.

Bekijken Liudger en Willibrord

York (Verenigd Koninkrijk)

York is een unitary authority met de officiële titel van city, en het is een district in het noorden van Engeland met North Yorkshire als ceremonieel graafschap.

Bekijken Liudger en York (Verenigd Koninkrijk)

Zelhem

Zelhem is een plaats in de Nederlandse gemeente Bronckhorst in de provincie Gelderland (Achterhoek).

Bekijken Liudger en Zelhem

Zuilen (gemeente)

Zuilen was tot 1954 een gemeente in de Nederlandse provincie Utrecht.

Bekijken Liudger en Zuilen (gemeente)

Zutphen (stad)

Topografische kaart van Zutphen, december 2014 Zutphen (Nedersaksisch: Zutfent) is een stad in de Nederlandse provincie Gelderland, gelegen aan de rechteroever van de rivier de IJssel.

Bekijken Liudger en Zutphen (stad)

16e eeuw

De 16e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 16e periode van 100 jaar, bestaande uit de jaren 1501 tot en met 1600.

Bekijken Liudger en 16e eeuw

26 maart

26 maart is de 85ste dag van het jaar (86ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender.

Bekijken Liudger en 26 maart

700

Het oostelijk halfrond in 700 Het jaar 700 is het 100e jaar in de 7e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 700

742

Li Bai (of '''Li Po''') (701–762) Het jaar 742 is het 42e jaar in de 8e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 742

754

''"iconoclasten"'' (19e eeuw) Het jaar 754 is het 54e jaar in de 8e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 754

767

Het jaar 767 is het 67e jaar in de 8e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 767

777

Bernlef Het jaar 777 is het 77e jaar in de 8e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 777

793

Abdij van Lindisfarne en St. Marys Het jaar 793 is het 93e jaar in de 8e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 793

796

Offa van Mercia (757-796) Het jaar 796 is het 96e jaar in de 8e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 796

805

Xian Zong (778 - 820) Het jaar 805 is het 5e jaar in de 9e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 805

809

Sofia) Het jaar 809 is het 9e jaar in de 9e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Bekijken Liudger en 809

8e eeuw

De 8e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 8e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 701 tot en met 800.

Bekijken Liudger en 8e eeuw

Zie ook

Bisschop van Münster

Geschiedenis van Oost-Friesland

Ook bekend als Heilige Lüdger, Liudger (hoofdbetekenis), Liudger van Münster, Ludgeris, Ludgerus, Sint-Ludgerus.

, Lijst van bisschoppen van Münster, Liudger van Utrecht, Luik (stad), Münster (stad), Münsterland, Missionaris, Monumenta Germaniae Historica, Oosterlauwers Friesland, Radboud (koning), Rooms-Katholieke Kerk, Ruhr, Stavoren, Unno, Utrecht (stad), Utrechtse kathedraalschool, Wad (zeegebied), Wichmond, Widukind, Willibrord, York (Verenigd Koninkrijk), Zelhem, Zuilen (gemeente), Zutphen (stad), 16e eeuw, 26 maart, 700, 742, 754, 767, 777, 793, 796, 805, 809, 8e eeuw.