Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Installeren
Snellere toegang dan browser!
 

Fonologie

Index Fonologie

Fonologie of klankleer is de tak van de taalwetenschap die de kleinste, betekenisonderscheidende klanken bestuderen.

66 relaties: Afleiding (taalkunde), Allofoon, Anatomie, Articulatorische fonetiek, Binnenhof (Den Haag), Continu spectrum, Den Haag, Duits, Eindklankverscherping, Engels, Ferdinand de Saussure, Foneem, Fonetisch alfabet, Frans, Friese talen, Functieleer, Gebonden morfeem, Geluid, Gemarkeerdheid, Generatieve taalkunde, Grammatica, Grieks, Interdisciplinariteit, Internationaal Fonetisch Alfabet, Jac. van Ginneken, Klankinventaris, Klankinventaris van het Nederlands, Klankverschuiving, Klemtoon, Klinkerharmonie, Lettergreep, Lexicale regel, Medeklinker, Middelnederlands, Moedertaal, Moedertaalspreker, Morfeem, Morfofonologie, Morfologie (taalkunde), Morris Halle, Natuurkunde, Natuurlijke taal, Nicolaas van Wijk, Nikolaj Troebetskoj, Noam Chomsky, Optimaliteitstheorie, Pools, Postlexicale regel, Psycholinguïstiek, Roman Jakobson, ..., Russisch, SAMPA, Semantiek, Sociolinguïstiek, Spraak, Spraakkanaal, Stemhebbend, Stemloos, Structuralistische taalkunde, Taal, Taalkunde, The Sound Pattern of English, Turks, Unicode, Vakwetenschap, Vreemde taal. Uitbreiden index (16 meer) »

Afleiding (taalkunde)

Een afleiding of derivatie is in de taalkunde een geleed woord waarvan een van de delen een gebonden morfeem is, een woorddeel dat niet zelfstandig als woord kan optreden zoals voor- of achtervoegsels (ook wel pre- en suffixen genoemd).

Nieuw!!: Fonologie en Afleiding (taalkunde) · Bekijk meer »

Allofoon

Een allofoon is in de spraak een uitspraakvariant van één bepaalde, minimale (distinctieve) klank, die niet tot betekenisverandering leidt.

Nieuw!!: Fonologie en Allofoon · Bekijk meer »

Anatomie

De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp, Rembrandt, Mauritshuis Anatomie (Oudgrieks: ἀνατομή (anatomé), ἀνά (aná), op, open, en τομή (tomé), snede) is het onderdeel van de biologische morfologie dat de structuur en de organisatie van organismen behandelt.

Nieuw!!: Fonologie en Anatomie · Bekijk meer »

Articulatorische fonetiek

De articulatorische fonetiek is een onderdeel van de fonetiek dat zich bezighoudt met de vorming en het onderscheiden van spraakklanken.

Nieuw!!: Fonologie en Articulatorische fonetiek · Bekijk meer »

Binnenhof (Den Haag)

Binnenaanzicht van het Binnenhof, met in het midden de Ridderzaal Het Binnenhof (historische naam: Hof van Holland) is een gebouwencomplex in het centrum van Den Haag, dat al eeuwenlang het middelpunt is van de Hollandse en Nederlandse politiek. Hier zetelen en vergaderen de Eerste en Tweede Kamer, de twee colleges die samen de Nederlandse volksvertegenwoordiging vormen, het parlement genoemd. Ook de minister-president, voorzitter van de ministerraad en officiële vertegenwoordiger van de Nederlandse staat, houdt hier kantoor, in het Torentje. Tenslotte is er een deel van de Raad van State gevestigd, te weten de afdeling die als openbare taak heeft om regering en parlement onafhankelijk te adviseren over wetgeving en bestuur. Het ontstaan van het Binnenhof gaat terug tot de bouw van een kasteel door de graven van Holland, die er sinds de dertiende eeuw hun residentie hielden. Later werden zij in deze keuze opgevolgd door stadhouders, de Staten van Holland en West-Friesland, de Staten-Generaal van de Nederlanden en, sinds 1815, de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden. Het Binnenhof is het oudste parlementscomplex in Europa dat nog als zodanig dienstdoet, waarbinnen de vergaderzaal van de Eerste Kamer, rond 1655 gebouwd als vergaderzaal van de Staten van Holland en West-Friesland, kan worden gezien als de oudste in gebruik zijnde parlementaire vergaderzaal. Het huidige Binnenhof is het resultaat van tal van verbouwingen door de eeuwen heen, waarbij steeds nieuwe onderdelen zijn toegevoegd en bestaande gewijzigd. De meest recente verbouwing werd voltooid in 1992. Daarbij werd het Tweede Kamercomplex uitgebreid en werd onder meer de vergaderzaal van de Tweede Kamer verplaatst. In 2021 werd gestart met een grootscheepse renovatie van het Binnenhof. De stad Den Haag dankt haar ontstaan aan het Binnenhof, dat in de loop van de eeuwen zorgde voor een aanwas van bestuurders en werklieden, die zich in de nabijheid vestigden. Het wordt gerekend tot de Top 100 van Nederlandse rijksmonumenten. Het woord "Binnenhof" staat in het Nederlandse taalgebruik vaak synoniem voor Nederlandse parlement. Het Buitenhof is een aangrenzend plein, vroeger ook wel ‘Nederhof’ genoemd.

Nieuw!!: Fonologie en Binnenhof (Den Haag) · Bekijk meer »

Continu spectrum

Een continu spectrum is een eigenschap van een golfverschijnsel (zoals licht, geluid en elektrische signalen) waarvoor geldt dat geen enkel deel van de beschouwde frequentieband zonder inhoud is.

Nieuw!!: Fonologie en Continu spectrum · Bekijk meer »

Den Haag

Den Haag, ook wel 's-Gravenhage genoemd, is de hoofdstad van de provincie Zuid-Holland en met inwoners (bron: CBS) de op twee na grootste gemeente van Nederland, na Amsterdam en Rotterdam.

Nieuw!!: Fonologie en Den Haag · Bekijk meer »

Duits

'''— ''Het Duitse taalgebied'' —''' Verspreiding van het Duits in West- en Midden-Europa Verspreiding in de wereld Het Duits (Deutsch) is een taal behorende tot de West-Germaanse tak van de Germaanse talen.

Nieuw!!: Fonologie en Duits · Bekijk meer »

Eindklankverscherping

Auslautverhärtung (Duits), final devoicing (Engels), finale verscherping ofwel eindklankverscherping is in de fonologie het verschijnsel dat stemhebbende medeklinkers aan het einde van een woord stemloos worden.

Nieuw!!: Fonologie en Eindklankverscherping · Bekijk meer »

Engels

Het Engels (English) is een Indo-Europese taal, die vanwege de nauwe verwantschap met talen als het Fries, (Neder-)Duits en Nederlands tot de West-Germaanse talen wordt gerekend.

Nieuw!!: Fonologie en Engels · Bekijk meer »

Ferdinand de Saussure

Ferdinand de Saussure (Genève, 26 november 1857 - Vufflens-le-Château, 22 februari 1913) was een Zwitserse taalwetenschapper die de basis legde voor de huidige taalkunde.

Nieuw!!: Fonologie en Ferdinand de Saussure · Bekijk meer »

Foneem

Een foneem (van Oudgrieks φωνή, phōnḗ, geluid, toon, stem, taal) is een verzameling klanken die alle dezelfde betekenisonderscheidende functie hebben.

Nieuw!!: Fonologie en Foneem · Bekijk meer »

Fonetisch alfabet

Een fonetisch alfabet is een alfabet dat bedoeld is om de klanken uit de gesproken taal eenduidig in geschreven vorm vast te leggen.

Nieuw!!: Fonologie en Fonetisch alfabet · Bekijk meer »

Frans

Het Frans (français) is de meest gesproken Gallo-Romaanse taal.

Nieuw!!: Fonologie en Frans · Bekijk meer »

Friese talen

Het Friese taalgebied Oorspronkelijke verspreiding van het Fries oude Friese taal uit 1345. Tweetalig plaatsnaambord (2008) Met de Friese talen (Westerlauwers Fries: Frysk; Saterfries: Fräisk; Noord-Fries: Friisk, fresk, freesk, frasch, fräisch, freesch) wordt een verzameling van sterk verwante talen bedoeld die van oudsher door de Friezen worden gesproken.

Nieuw!!: Fonologie en Friese talen · Bekijk meer »

Functieleer

Functieleer of experimentele psychologie is het terrein binnen de psychologie dat zich richt op de basisfuncties van de hersenen die in alle gedrag een rol spelen.

Nieuw!!: Fonologie en Functieleer · Bekijk meer »

Gebonden morfeem

Een gebonden morfeem is in de taalkunde een morfeem dat niet zelfstandig kan functioneren.

Nieuw!!: Fonologie en Gebonden morfeem · Bekijk meer »

Geluid

Geluid is de hoorbare verandering van de luchtdruk.

Nieuw!!: Fonologie en Geluid · Bekijk meer »

Gemarkeerdheid

Gemarkeerdheid is in de taalkunde een term waarmee de mogelijke "verschijningsvormen" van woorden met elkaar worden vergeleken om er één als optimaal uit te kiezen.

Nieuw!!: Fonologie en Gemarkeerdheid · Bekijk meer »

Generatieve taalkunde

Generatieve taalkunde of generatieve grammatica (ook wel chomskyaanse taalkunde) is de verzamelnaam voor een aantal theorieën binnen de theoretische taalkunde, vooral op het gebied van de fonologie, de morfologie en de syntaxis, die met elkaar gemeen hebben dat ze (a) een grote, bijna mathematische, precisie nastreven in de beschrijving van grammaticale verschijnselen, (b) uitgaan van de gedachte dat het taalvermogen aangeboren is en dat de beschrijving van een grammaticaal systeem dus de beschrijving is van een verschijnsel dat zich voordoet in de menselijke geest, en daarmee uiteindelijk in het menselijk brein.

Nieuw!!: Fonologie en Generatieve taalkunde · Bekijk meer »

Grammatica

Grammaticaboekje uit 1735. De spraakkunst, spraakleer of grammatica is binnen de theoretische taalkunde de benaming voor de studie, beschrijving en verklaring voor alles dat met de systematiek van een natuurlijke taal of kunsttaal te maken heeft.

Nieuw!!: Fonologie en Grammatica · Bekijk meer »

Grieks

Het Grieks (Ελληvικά) is een talenfamilie van de Indo-Europese talen.

Nieuw!!: Fonologie en Grieks · Bekijk meer »

Interdisciplinariteit

Interdisciplinariteit betekent letterlijk 'tussen de disciplines'.

Nieuw!!: Fonologie en Interdisciplinariteit · Bekijk meer »

Internationaal Fonetisch Alfabet

Kaart van het Internationaal Fonetisch Alfabet Het Internationaal Fonetisch Alfabet of IPA (Engelse afkorting van: International Phonetic Alphabet) is een notatiesysteem voor de klanken die in menselijke spraak voorkomen.

Nieuw!!: Fonologie en Internationaal Fonetisch Alfabet · Bekijk meer »

Jac. van Ginneken

Jacobus Joannes Antonius (Jac.) van Ginneken S.J. (Oudenbosch, 21 april 1877 - Nijmegen, 20 oktober 1945) was een Nederlands taalkundige, priester en jezuïet.

Nieuw!!: Fonologie en Jac. van Ginneken · Bekijk meer »

Klankinventaris

Met de klankinventaris, foneeminventaris of het klanksysteem van een taal (in het Engels Segment Inventory geheten) wordt in de fonologie het geheel aan klinkers, halfklinkers en medeklinkers bedoeld die in de betreffende taal voorkomen als fonemen.

Nieuw!!: Fonologie en Klankinventaris · Bekijk meer »

Klankinventaris van het Nederlands

Het Standaardnederlands kent ongeveer 40 verschillende fonemen.

Nieuw!!: Fonologie en Klankinventaris van het Nederlands · Bekijk meer »

Klankverschuiving

Klankverschuiving is een historisch proces in een taal, waarbij klanken, klinkers of medeklinkers mettertijd anders worden uitgesproken.

Nieuw!!: Fonologie en Klankverschuiving · Bekijk meer »

Klemtoon

De klemtoon of het accent is in de taalkunde een bijzondere eigenschap van een bepaalde lettergreep in een woord.

Nieuw!!: Fonologie en Klemtoon · Bekijk meer »

Klinkerharmonie

De term klinkerharmonie of vocaalharmonie duidt strikt genomen het verschijnsel aan dat klinkers in een woord 'harmoniëren', dat wil zeggen bepaalde articulatiekenmerken gemeen hebben.

Nieuw!!: Fonologie en Klinkerharmonie · Bekijk meer »

Lettergreep

Een lettergreep of syllabe is een klankgroep binnen een woord die minimaal uit een klinker bestaat.

Nieuw!!: Fonologie en Lettergreep · Bekijk meer »

Lexicale regel

Een lexicale regel is een morfofonologische regel die rechtstreeks toegang heeft tot het lexicon van een taal.

Nieuw!!: Fonologie en Lexicale regel · Bekijk meer »

Medeklinker

Medeklinkers of consonanten zijn spraakklanken waarvan de uitspraak begint met niet geblokkeerde stemspleet.

Nieuw!!: Fonologie en Medeklinker · Bekijk meer »

Middelnederlands

Het Middelnederlands is een voorloper van de moderne Nederlandse taal.

Nieuw!!: Fonologie en Middelnederlands · Bekijk meer »

Moedertaal

Een moedertaal (of T1) is een taal die tijdens de jeugd, zonder formeel taalonderwijs, wordt verworven.

Nieuw!!: Fonologie en Moedertaal · Bekijk meer »

Moedertaalspreker

Een moedertaalspreker of native speaker is een persoon die een taal als kind via een natuurlijk taalverwervingsproces heeft geleerd.

Nieuw!!: Fonologie en Moedertaalspreker · Bekijk meer »

Morfeem

In de taalkunde is een morfeem of betekeniseenheid een woord of een deel van een woord met een eigen betekenis, dat niet in kleinere woorddelen met eigen betekenissen kan worden opgesplitst.

Nieuw!!: Fonologie en Morfeem · Bekijk meer »

Morfofonologie

Morfofonologie (haplologisch: morfonologie) is het deelgebied van de theoretische taalkunde dat zowel tot de morfologie als de fonologie behoort.

Nieuw!!: Fonologie en Morfofonologie · Bekijk meer »

Morfologie (taalkunde)

Morfologie of vormleer is, binnen de taalkunde, de leer van de woordstructuur en de woordvorming.

Nieuw!!: Fonologie en Morfologie (taalkunde) · Bekijk meer »

Morris Halle

Morris Halle, geboren als Moriss Pinkovics (Liepāja (Letland), 23 juli 1923 – Cambridge (Massachusetts), 2 april 2018), was een Amerikaans taalwetenschapper.

Nieuw!!: Fonologie en Morris Halle · Bekijk meer »

Natuurkunde

natuurkundige verschijnselen Natuurkunde of fysica is de wetenschap die de algemene eigenschappen van materie, straling en energie bestudeert, evenals het gedrag ervan in de ruimte en de tijd.

Nieuw!!: Fonologie en Natuurkunde · Bekijk meer »

Natuurlijke taal

Een natuurlijke taal of etnische taal is in de taalfilosofie elke levende of dode taal die door een aantal mensen als hun moedertaal wordt of werd beschouwd.

Nieuw!!: Fonologie en Natuurlijke taal · Bekijk meer »

Nicolaas van Wijk

Nicolaas van Wijk (Delden, 4 oktober 1880 - Leiden, 25 maart 1941) was een Nederlands taalkundige, en van 1913 tot zijn dood in 1941 de eerste Nederlandse hoogleraar in de Slavische talen.

Nieuw!!: Fonologie en Nicolaas van Wijk · Bekijk meer »

Nikolaj Troebetskoj

Nikolaj Troebetskoj Vorst Nikolaj Sergevitsj Troebetskoj (Russisch: Никола́й Серге́евич Трубецко́й), ook vaak Nikolai Trubetzkoy of N.S. Trubetzkoy genoemd, (Moskou, 15 april 1890 - Wenen, 25 juni 1938) was een Russisch taalwetenschapper.

Nieuw!!: Fonologie en Nikolaj Troebetskoj · Bekijk meer »

Noam Chomsky

Avram Noam Chomsky (Philadelphia (Pennsylvania), 7 december 1928) is een Amerikaans taalkundige, filosoof, mediacriticus en politiek activist.

Nieuw!!: Fonologie en Noam Chomsky · Bekijk meer »

Optimaliteitstheorie

Optimaliteitstheorie (OT) is een in de vroege jaren negentig door de Amerikaanse taalkundigen Paul Smolensky, Alan Prince en John McCarthy ontwikkeld model van taalkundige structuur.

Nieuw!!: Fonologie en Optimaliteitstheorie · Bekijk meer »

Pools

Pools alfabetboek uit de 16e eeuw Het Pools (język polski, ook wel polszczyzna) is een West-Slavische taal met ongeveer 40 miljoen sprekers.

Nieuw!!: Fonologie en Pools · Bekijk meer »

Postlexicale regel

Een postlexicale regel is een fonologische regel die géén rechtstreekse toegang heeft tot het lexicon van een taal.

Nieuw!!: Fonologie en Postlexicale regel · Bekijk meer »

Psycholinguïstiek

Psycholinguïstiek of Taalpsychologie is het wetenschapsgebied dat zich bezighoudt met de cognitieve en taalkundige processen die ten grondslag liggen aan natuurlijke taal en taalgedrag.

Nieuw!!: Fonologie en Psycholinguïstiek · Bekijk meer »

Roman Jakobson

Roman Osipovitsj Jakobson (Russisch: Роман Осипович Якобсон) (Moskou, 11 oktober 1896 - Boston, 18 juli 1982) was een taalkundige van Russische herkomst die een voorname rol heeft gespeeld in het Russisch formalisme.

Nieuw!!: Fonologie en Roman Jakobson · Bekijk meer »

Russisch

Het Russisch (русский язык; transliteratie: roesski jazyk; Russische uitspraak) is een van de grootste talen ter wereld en de grootste in Europa.

Nieuw!!: Fonologie en Russisch · Bekijk meer »

SAMPA

SAMPA (afkorting van Speech Assessment Methods Phonetic Alphabet, Nederlands "Fonetisch Alfabet voor de Weergave van Spraak") is een voor computers leesbaar fonetisch schrift waarbij 7-bit ASCII-karakters gebruikt worden, en dat is gebaseerd op het Internationaal Fonetisch Alfabet (IPA).

Nieuw!!: Fonologie en SAMPA · Bekijk meer »

Semantiek

De semantiek of betekenisleer is een wetenschap die zich bezighoudt met de betekenis van symbolen, waarbij het in het bijzonder de bouwstenen van natuurlijke talen die voor de communicatie dienen ofwel woorden en zinnen betreft.

Nieuw!!: Fonologie en Semantiek · Bekijk meer »

Sociolinguïstiek

Sociolinguïstiek bestudeert het verband tussen de taal en een sociale groep.

Nieuw!!: Fonologie en Sociolinguïstiek · Bekijk meer »

Spraak

Spraak is het geheel aan talige klanken die door het menselijk lichaam met behulp van lucht uit de longen, de stem en het spraakkanaal worden voortgebracht.

Nieuw!!: Fonologie en Spraak · Bekijk meer »

Spraakkanaal

Het spraakkanaal (of: aanzetstuk) is het geheel aan holten dat zich tussen de stemplooien enerzijds en de mond- en neusopeningen anderzijds bevindt.

Nieuw!!: Fonologie en Spraakkanaal · Bekijk meer »

Stemhebbend

Stemhebbendheid is een eigenschap van een bepaalde klasse van medeklinkers.

Nieuw!!: Fonologie en Stemhebbend · Bekijk meer »

Stemloos

Stemloosheid is een beschrijvende eigenschap van medeklinkers die worden geproduceerd zonder de lucht uit de longen met de stembanden in trilling te brengen.

Nieuw!!: Fonologie en Stemloos · Bekijk meer »

Structuralistische taalkunde

Structuralistische taalkunde, of kortweg structuralisme, is een van de oudste stromingen binnen de hedendaagse taalkunde, waarin taal wordt opgevat als een structuur waarin vormen op systematische wijze met elkaar verbonden zijn, en waarbij een ermee corresponderende betekenis bijgevolg - althans in principe -, voortvloeit uit de samenstelling van de talige structuur die wordt voortgebracht.

Nieuw!!: Fonologie en Structuralistische taalkunde · Bekijk meer »

Taal

Spijkerschrift is de oudst overgeleverde vorm van geschreven taal. Taal is een systeem van tekens – zoals gesproken klanken, gebaren, of geschreven symbolen – waarvan de mens gebruikmaakt om zijn gedachten te articuleren, zijn wereld te ordenen en te communiceren.

Nieuw!!: Fonologie en Taal · Bekijk meer »

Taalkunde

Taalkunde, ook wel taalwetenschap of linguïstiek, is de wetenschappelijke studie van de natuurlijke talen.

Nieuw!!: Fonologie en Taalkunde · Bekijk meer »

The Sound Pattern of English

The Sound Pattern of English (Het klankpatroon van het Engels, ook wel afgekort tot SPE) is een boek uit 1968 over de fonologie van het Engels door de Amerikaanse taalgeleerden Noam Chomsky en Morris Halle.

Nieuw!!: Fonologie en The Sound Pattern of English · Bekijk meer »

Turks

Landen waar Turks officieel is De Turkse talen zijn zeer wijdverspreid, maar toch zo nauw verwant dat het volgens taalwetenschappers meer dialecten zijn dan talen. Het Turks (Türkçe) of Anatolisch Turks is een van de Turkse talen en de officiële taal van Turkije.

Nieuw!!: Fonologie en Turks · Bekijk meer »

Unicode

Unicode is een internationale standaard (nauw samenhangend met ISO-10646) voor de codering van grafische tekens en symbolen in binaire codes, vergelijkbaar met de ASCII-standaard.

Nieuw!!: Fonologie en Unicode · Bekijk meer »

Vakwetenschap

Vakwetenschap of vakdiscipline, kort voor vakspecialistische wetenschap, is een bestaand wetenschappelijk (academisch) vakgebied.

Nieuw!!: Fonologie en Vakwetenschap · Bekijk meer »

Vreemde taal

Een vreemde taal is een taal die niet de moedertaal van iemand is.

Nieuw!!: Fonologie en Vreemde taal · Bekijk meer »

Richt hier:

Fonologisch, Klankleer.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »