Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Installeren
Snellere toegang dan browser!
 

Lenitie

Index Lenitie

Lenitie, ook wel mouillering of medeklinkerverzachting geheten is het in de spraak veel voorkomende verschijnsel dat van oorsprong harde medeklinkers ofwel plosieven gaandeweg zachter worden gearticuleerd.

68 relaties: Allofoon, Aspiratie (taalkunde), Assimilatie (taalkunde), Bretons (taal), Cognaat (taalkunde), Cornisch, Coronaal vlak, Deletie (taalkunde), Eerste Germaanse klankverschuiving, Engels, Fonetiek, Fortitie, Fricatief, Gaelische talen, Gemarkeerdheid, Geminatie, Germaanse talen, Glottalisatie, Grammatica, H-deletie, Hoogduits, Ierland (land), Iers, Kalligrafie, Keltische talen, Klankverschuiving, Klankverschuivingen in de Germaanse talen, Klankwet, Klinker (klank), Latijn, Lidwoord, Lijst van talen van de wereld, Limburgs, Manx-Gaelisch, Medeklinker, Medeklinkermutatie, Mouillering, Nasaal (medeklinker), Nederlands, Palataal, Palatalisatie, Plosief, Postlexicale regel, Romaanse talen, Sandhi, Sardijns, Schots-Gaelisch, Sonorant, Sonoriteit, Spaans, ..., Spelling, Spirantisatie, Spraak, Spraakkanaal, Stemhebbend, Stemloos, Suffix, Synchrone taalkunde, Tweede Germaanse klankverschuiving, Typografie, Uerdinger linie, Verenigd Koninkrijk, Verhemelte, Welsh (taal), West-Germaanse talen, Wet van Verner, Zelfstandig naamwoord, Zinsdeel. Uitbreiden index (18 meer) »

Allofoon

Een allofoon is in de spraak een uitspraakvariant van één bepaalde, minimale (distinctieve) klank, die niet tot betekenisverandering leidt.

Nieuw!!: Lenitie en Allofoon · Bekijk meer »

Aspiratie (taalkunde)

Aspiratie is in de fonetiek de benaming voor de luchtstroom vanuit het spraakkanaal die gepaard gaat met het uitspreken van sommige obstruenten.

Nieuw!!: Lenitie en Aspiratie (taalkunde) · Bekijk meer »

Assimilatie (taalkunde)

Assimilatie is een fonologisch proces waarbij een klanksegment (in de regel een medeklinker) gedeeltelijk of volledig verbonden wordt met een naburige klank.

Nieuw!!: Lenitie en Assimilatie (taalkunde) · Bekijk meer »

Bretons (taal)

Teruggang van het taalgebied van het Bretons Tweetalige bewegwijzering in Quimper Het Bretons of Bretoens (Bretoens: Brezhoneg, Frans: Breton) is een Eiland-Keltische taal.

Nieuw!!: Lenitie en Bretons (taal) · Bekijk meer »

Cognaat (taalkunde)

Cognaten zijn verschillende woorden (binnen dezelfde taal of in verschillende talen) die etymologisch een gemeenschappelijke oorsprong hebben, en daardoor qua vorm in meer of mindere mate op elkaar lijken.

Nieuw!!: Lenitie en Cognaat (taalkunde) · Bekijk meer »

Cornisch

Verschuiving van de Cornisch-Engelse taalgrens van 1300–1750 volgens Ken George (1993).K. George, Cornish, in: M. Ball (ed.), (1993) ''The Celtic Languages'' Een tweetalige herdenkingsplaquette Cornisch (Cornisch: Kernowek) is een Keltische taal uit Cornwall.

Nieuw!!: Lenitie en Cornisch · Bekijk meer »

Coronaal vlak

transversaal vlak Het coronaal vlak of frontaal vlak is het anatomische vlak dat het lichaam verdeelt in een voorkant, die anterior ligt en een achterkant, die posterior ligt.

Nieuw!!: Lenitie en Coronaal vlak · Bekijk meer »

Deletie (taalkunde)

Met deletie wordt het in de spraak weglaten van een of meer klanken bedoeld, die soms nog wel worden geschreven.

Nieuw!!: Lenitie en Deletie (taalkunde) · Bekijk meer »

Eerste Germaanse klankverschuiving

De eerste Germaanse klankverschuiving of Wet van Grimm is een onderscheid tussen de Germaanse talen en het Proto-Indo-Europees (PIE, de gezamenlijke voorouder van alle Indo-Europese talen).

Nieuw!!: Lenitie en Eerste Germaanse klankverschuiving · Bekijk meer »

Engels

Het Engels (English) is een Indo-Europese taal, die vanwege de nauwe verwantschap met talen als het Fries, (Neder-)Duits en Nederlands tot de West-Germaanse talen wordt gerekend.

Nieuw!!: Lenitie en Engels · Bekijk meer »

Fonetiek

De fonetiek of fonetica is het onderdeel van de taalkunde dat zich bezighoudt met de bestudering van de fysiologische, natuurkundige en waarneembare aspecten van spraak.

Nieuw!!: Lenitie en Fonetiek · Bekijk meer »

Fortitie

Fortitie, ook wel verharding geheten, is in de spraak het vrij ongewone verschijnsel dat de articulatie van een zachte medeklinker in die van een harde verandert.

Nieuw!!: Lenitie en Fortitie · Bekijk meer »

Fricatief

Een fricatief of wrijfklank is een medeklinker die geproduceerd wordt met een gedeeltelijke obstructie ergens in het spraakkanaal.

Nieuw!!: Lenitie en Fricatief · Bekijk meer »

Gaelische talen

De Gaelische of Goidelische talen zijn een subgroep van (afhankelijk van de classificatie) de Q-Keltische talen en/of de Eiland-Keltische talen.

Nieuw!!: Lenitie en Gaelische talen · Bekijk meer »

Gemarkeerdheid

Gemarkeerdheid is in de taalkunde een term waarmee de mogelijke "verschijningsvormen" van woorden met elkaar worden vergeleken om er één als optimaal uit te kiezen.

Nieuw!!: Lenitie en Gemarkeerdheid · Bekijk meer »

Geminatie

Geminatie of verdubbeling is in de spraak het verschijnsel dat een medeklinker hoorbaar langer wordt uitgesproken dan gewoonlijk.

Nieuw!!: Lenitie en Geminatie · Bekijk meer »

Germaanse talen

Zweeds De Germaanse talen vormen een subgroep van de Indo-Europese talen.

Nieuw!!: Lenitie en Germaanse talen · Bekijk meer »

Glottalisatie

Wanneer de articulatie van een niet-glottale klank geheel of gedeeltelijk wordt vervangen door die van een glottaal, spreken we van glottalisatie.

Nieuw!!: Lenitie en Glottalisatie · Bekijk meer »

Grammatica

Grammaticaboekje uit 1735. De spraakkunst, spraakleer of grammatica is binnen de theoretische taalkunde de benaming voor de studie, beschrijving en verklaring voor alles dat met de systematiek van een natuurlijke taal of kunsttaal te maken heeft.

Nieuw!!: Lenitie en Grammatica · Bekijk meer »

H-deletie

Kaart van H-deletie in Engeland H-deletie is het laten vallen van de h op plaatsen waar deze oorspronkelijk wel voorkwam.

Nieuw!!: Lenitie en H-deletie · Bekijk meer »

Hoogduits

Het woord Hoogduits (Duits: Hochdeutsch) heeft meerdere betekenissen.

Nieuw!!: Lenitie en Hoogduits · Bekijk meer »

Ierland (land)

Ierland (Iers: Éire, Engels: Ireland) is een Europees land dat ongeveer 80 procent van het gelijknamige eiland beslaat.

Nieuw!!: Lenitie en Ierland (land) · Bekijk meer »

Iers

Ierstalig waarschuwingsbord. Vaak ziet men dat de punt op de i ontbreekt, wellicht om een duidelijk verschil te maken met de i zonder en met accentteken. Iers of Iers-Gaelisch (Gaeilge, oudere spelling Gaedhilge, Gaedhealg) is een Keltische taal die gesproken wordt in Ierland.

Nieuw!!: Lenitie en Iers · Bekijk meer »

Kalligrafie

Kalligrafie in 15e-eeuwse Bijbel titelpagina 200px letter L; houtsnede 1488 Jan van den Velde Kalligrafie (uit het Grieks: καλός, mooi en γράφειν, schrijven) is de kunst van het schoonschrift.

Nieuw!!: Lenitie en Kalligrafie · Bekijk meer »

Keltische talen

De overgebleven Keltische talen De Keltische talen vormen de westelijke tak van de Indo-Europese talen en werden gesproken door de Keltische stammen die vanaf de 7e eeuw v.Chr. het grootste deel van Europa bevolkten.

Nieuw!!: Lenitie en Keltische talen · Bekijk meer »

Klankverschuiving

Klankverschuiving is een historisch proces in een taal, waarbij klanken, klinkers of medeklinkers mettertijd anders worden uitgesproken.

Nieuw!!: Lenitie en Klankverschuiving · Bekijk meer »

Klankverschuivingen in de Germaanse talen

De Germaanse talen hebben zich ontwikkeld uit het Proto-Indo-Europees door middel van klankverschuivingen.

Nieuw!!: Lenitie en Klankverschuivingen in de Germaanse talen · Bekijk meer »

Klankwet

Een klankwet is een begrip in de historische taalkunde, dat strikt genomen twee verschillende, zij het nauw verwante betekenissen heeft.

Nieuw!!: Lenitie en Klankwet · Bekijk meer »

Klinker (klank)

Klinkers of vocalen zijn spraakklanken, waarvan de uitspraak begint met geblokkeerde stemspleet die vervolgens opengaat.

Nieuw!!: Lenitie en Klinker (klank) · Bekijk meer »

Latijn

Latijn (Lingua Latina) is een Italische taal die oorspronkelijk werd gesproken door de Latijnen, onder wie ook het bekendste Latijnse volk, de Romeinen.

Nieuw!!: Lenitie en Latijn · Bekijk meer »

Lidwoord

Het lidwoord of artikel is in de taalkundige benoeming een functiewoord dat rechtstreeks wordt verbonden met een ander woord.

Nieuw!!: Lenitie en Lidwoord · Bekijk meer »

Lijst van talen van de wereld

Een alfabetische opsomming van de talen van de wereld, zoals die hieronder volgt, is niet vrij van problemen.

Nieuw!!: Lenitie en Lijst van talen van de wereld · Bekijk meer »

Limburgs

Limburgs (Limburgs: Limburgs, Limbörgs, Lèmbörgs, Plat) is de gemeenschappelijke naam voor een aantal onderling verwante taalvarianten die gesproken worden in het overgrote deel van Belgisch- en Nederlands-Limburg, de Platdietse streek en aangrenzend Noordrijn-Westfalen.

Nieuw!!: Lenitie en Limburgs · Bekijk meer »

Manx-Gaelisch

Het Manx-Gaelisch of kortweg Manx is een taal die tot in de jaren 70 van de 20e eeuw werd gesproken op het eiland Man.

Nieuw!!: Lenitie en Manx-Gaelisch · Bekijk meer »

Medeklinker

Medeklinkers of consonanten zijn spraakklanken waarvan de uitspraak begint met niet geblokkeerde stemspleet.

Nieuw!!: Lenitie en Medeklinker · Bekijk meer »

Medeklinkermutatie

Een medeklinkermutatie of consonantmutatie is elke klankverschuiving waarbij een medeklinker verandert als gevolg van zijn morfologische en/of syntactische omgeving.

Nieuw!!: Lenitie en Medeklinkermutatie · Bekijk meer »

Mouillering

Mouillering, lenitie of verzachting is het verschijnsel in de spraak waarbij een harde medeklinker (meestal een plosief) zachter wordt uitgesproken.

Nieuw!!: Lenitie en Mouillering · Bekijk meer »

Nasaal (medeklinker)

Een nasaal of neusklank is in de fonetiek de vorming van een klank met een verlaagde velum in de mond, waardoor lucht tijdens het vormen van de klank ongestoord door de neus kan ontsnappen.

Nieuw!!: Lenitie en Nasaal (medeklinker) · Bekijk meer »

Nederlands

Het Nederlands is een West-Germaanse taal, de meest gebruikte taal in Nederland en België, de officiële taal van Suriname en een van de drie officiële talen van België.

Nieuw!!: Lenitie en Nederlands · Bekijk meer »

Palataal

Palataal Palataal betekent in de fonetiek de vorming van een spraakklank (klinker (klank) of medeklinker) door de tong met het harde verhemelte (Lat. palatum) contact te laten houden.

Nieuw!!: Lenitie en Palataal · Bekijk meer »

Palatalisatie

Palatalisatie of palatalisering – in iets algemenere zin ook wel verzachting of mouillering genoemd – is een klankverschuiving waarbij de articulatie van een medeklinker - meestal onder invloed van een naburige klank - verschuift in de richting van het harde verhemelte, het palatum.

Nieuw!!: Lenitie en Palatalisatie · Bekijk meer »

Plosief

Een plosief, occlusief of plofklank is een medeklinker die gekenmerkt wordt door een belangrijke graad van obstructie.

Nieuw!!: Lenitie en Plosief · Bekijk meer »

Postlexicale regel

Een postlexicale regel is een fonologische regel die géén rechtstreekse toegang heeft tot het lexicon van een taal.

Nieuw!!: Lenitie en Postlexicale regel · Bekijk meer »

Romaanse talen

Catalaans De Romaanse talen zijn een tak van de Indo-Europese taalfamilie.

Nieuw!!: Lenitie en Romaanse talen · Bekijk meer »

Sandhi

Sandhi (Sanskriet: संधि, saṃdhi, samenvoegen) is de beïnvloeding van een klank door naburige klanken om de welluidendheid en uitspreekbaarheid te bevorderen.

Nieuw!!: Lenitie en Sandhi · Bekijk meer »

Sardijns

Talen, variëteiten en dialecten op Sardinië. Geel: de Sardijnse talen, linksboven Logudorees (src), rechtsboven Nuorees (src) en onder Campidanees (sro). Groen: drie Corsicaanse talen, Corso oltramontano (co), Gallurees (sdn) en Sassarees (sdc). Blauw: Catalaans (ca), roze Ligurisch (lij).Het Sardijns of Sardisch is een taal die alleen op het Italiaanse eiland Sardinië gesproken wordt.

Nieuw!!: Lenitie en Sardijns · Bekijk meer »

Schots-Gaelisch

Tweetalig waarschuwingsbord op het eiland Leòdhas Tweetalige bewegwijzering op Schotse wegen Schots-Gaelisch of, in de taal zelf: Gàidhlig, is een Goidelische taal die wordt gesproken door de Gaels, een Keltische stam in de Schotse Hooglanden.

Nieuw!!: Lenitie en Schots-Gaelisch · Bekijk meer »

Sonorant

Een sonorant (antoniem: obstruent) is een klank die gekenmerkt wordt door een lagere graad van obstructie ("blokkering" van het spraakkanaal die de uitstroom van de lucht vertraagt) dan een obstruent.

Nieuw!!: Lenitie en Sonorant · Bekijk meer »

Sonoriteit

Sonoriteit (a, ie, o) > liquidae (r, l) > nasalen (m, n) > obstruenten (k, b, t, s) Volgens deze schaal hebben lettergrepen als krant en brons inderdaad een sonoriteitsprofiel dat oploopt tot en met de klinker, en daarna afneemt.

Nieuw!!: Lenitie en Sonoriteit · Bekijk meer »

Spaans

Spaans (español) of Castiliaans (Spaans: castellano) is een Romaanse taal en, qua moedertaalsprekers, na het Mandarijn de meest gesproken taal ter wereld.

Nieuw!!: Lenitie en Spaans · Bekijk meer »

Spelling

Spelling in groep 3 van de basisschool. Het woord spelling heeft twee verwante betekenissen.

Nieuw!!: Lenitie en Spelling · Bekijk meer »

Spirantisatie

Spirantisatie is in de spraak het verschijnsel dat de articulatie van een plosief verandert in die van een fricatief of sibilant.

Nieuw!!: Lenitie en Spirantisatie · Bekijk meer »

Spraak

Spraak is het geheel aan talige klanken die door het menselijk lichaam met behulp van lucht uit de longen, de stem en het spraakkanaal worden voortgebracht.

Nieuw!!: Lenitie en Spraak · Bekijk meer »

Spraakkanaal

Het spraakkanaal (of: aanzetstuk) is het geheel aan holten dat zich tussen de stemplooien enerzijds en de mond- en neusopeningen anderzijds bevindt.

Nieuw!!: Lenitie en Spraakkanaal · Bekijk meer »

Stemhebbend

Stemhebbendheid is een eigenschap van een bepaalde klasse van medeklinkers.

Nieuw!!: Lenitie en Stemhebbend · Bekijk meer »

Stemloos

Stemloosheid is een beschrijvende eigenschap van medeklinkers die worden geproduceerd zonder de lucht uit de longen met de stembanden in trilling te brengen.

Nieuw!!: Lenitie en Stemloos · Bekijk meer »

Suffix

Een suffix, achtervoegsel of uitgang is in alle niet-isolerende talen een affix dat achter de woordstam wordt geplaatst.

Nieuw!!: Lenitie en Suffix · Bekijk meer »

Synchrone taalkunde

De synchrone taalkunde is het deelgebied van de taalwetenschap dat de taal bestudeert zoals die op een bepaald moment is; dit in tegenstelling tot de diachrone taalkunde, die de verandering van taal in de loop der tijd bestudeert aan de hand van overgeleverde teksten.

Nieuw!!: Lenitie en Synchrone taalkunde · Bekijk meer »

Tweede Germaanse klankverschuiving

Karl Adolf Verner, opsteller van de Wet van Verner De tweede Germaanse klankverschuiving was een historische klankverschuiving die de verzachting (lenitie) van een aantal Oergermaanse plosieven omvatte en zich in de zuidelijke varianten van de West-Germaanse talen voltrok.

Nieuw!!: Lenitie en Tweede Germaanse klankverschuiving · Bekijk meer »

Typografie

right Typografie (Oudgriekse τύπος, túpos: slag, vorm, afdruk en γράφειν gráphein: schrijven) is de kunst van het vormgeven, zetten en drukken van tekst, zowel voor functionele als esthetische doeleinden.

Nieuw!!: Lenitie en Typografie · Bekijk meer »

Uerdinger linie

Ik / ich - isoglosse in België, Nederland en Duitsland. Het westelijke, donkerrode gedeelte is de Uerdinger linie, helderrood is de samenloop daarvan met de Benrather linie In het westen vormt de Uerdinger linie de scheidslijn tussen het Brabants-Kleverlands en het Limburgs De Uerdinger en de Karlsruher linie in België, Nederland en Duitsland. Het verloop van deze beide isoglossen in Polen en Tsjechië is thans historisch geworden. De Uerdinger linie is de scheidslijn tussen het Nederlandse en Nederduitse 'ik' en het Hoogduitse 'ich'.

Nieuw!!: Lenitie en Uerdinger linie · Bekijk meer »

Verenigd Koninkrijk

Het Verenigd Koninkrijk, officieel het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, afgekort VK (Engels: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, afgekort UK, informeel Britain), is een soevereine staat in West-Europa met ongeveer 67,7 miljoen inwoners, gelegen tussen de Noordzee en de Atlantische Oceaan.

Nieuw!!: Lenitie en Verenigd Koninkrijk · Bekijk meer »

Verhemelte

Het gehemelte Het verhemelte, gehemelteKloosterhuis, G. (1965).

Nieuw!!: Lenitie en Verhemelte · Bekijk meer »

Welsh (taal)

Een spreker van het Welsh Het Welsh (Cymraeg) is een Keltische taal, die gesproken wordt in Wales.

Nieuw!!: Lenitie en Welsh (taal) · Bekijk meer »

West-Germaanse talen

Wymysoojs De West-Germaanse talen vormden volgens de traditionele opvatting een subgroep van de Germaanse talen.

Nieuw!!: Lenitie en West-Germaanse talen · Bekijk meer »

Wet van Verner

Karl Verner in 1878 De wet van Verner is een beschrijving en verklaring van een typisch Oergermaanse taalontwikkeling door de Deense taalkundige Karl Adolf Verner.

Nieuw!!: Lenitie en Wet van Verner · Bekijk meer »

Zelfstandig naamwoord

Het zelfstandig naamwoord (Romaanse term: nomen of substantief, afkorting znw.) is de woordsoort die wordt gebruikt om in een uitspraak de personen of zaken aan te duiden waar de uitspraak betrekking op heeft, in talen waarin zulke aanduidingen een aparte lexicale categorie (woordsoort) vormen.

Nieuw!!: Lenitie en Zelfstandig naamwoord · Bekijk meer »

Zinsdeel

Een zinsdeel of syntagma is in de grammatica een functioneel onderdeel van een zin.

Nieuw!!: Lenitie en Zinsdeel · Bekijk meer »

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »