Logo
Unionpedia
Communicatie
Ontdek het op Google Play
Nieuw! Download Unionpedia op je Android™ toestel!
Gratis
Snellere toegang dan browser!
 

Dode Zee-rollen

Index Dode Zee-rollen

Amman Qumran De Dode Zee-rollen omvatten een collectie handschriften van meer dan 900 documenten, inclusief ruim 200 handschriften van de Hebreeuwse Bijbel, de Tenach (of de Hebreeuwse Bijbel).

129 relaties: Adam van der Woude, Apocrief, Aramees, Astronomie, Athanasius Yeshu Samuel, École biblique, Bar Kochba-opstand, Bedoeïenen, Bijbelse handschriften, Boek van de reuzen, Brief van Jeremia, C14-datering, Christendom, Daniël (boek), Daniël (Hebreeuwse Bijbel), Deuteronomium, Discoveries in the Judaean Desert, Dode Zee, Dominicanen, Enos (Bijbel), Essenen, Evangelie volgens Marcus, Exodus (boek), Ezechiël (boek), Ezra (boek), Farizeeën, Florentino García Martínez, Fysionomie, Gemeenschapsregel, Genesis (boek), Grieks, Habakuk (boek), Handschrift (document), Handschriften van het Oude Testament, Hebreeuws, Hebreeuwse Bijbel, Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, Henoch, Hooglied, Horoscoop, Hosea (boek), Jan van der Ploeg (priester), Jeremia (boek), Jericho, Jeruzalem, Jesaja (boek), Jezus (traditioneel-christelijk), Job (boek), Jodendom, Jordanië, ..., Jozua (boek), Jozua (persoon), Jubileeën, Karaïtisch jodendom, Klaagliederen, Kleine profeten, Koning David, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Koper (element), Koperen rol van Qumran, Levi (Hebreeuwse Bijbel), Leviticus, Maleachi (boek), Masoretische Tekst, Massada, Menstruatie, Mezoeza, Micha (boek), Middeleeuwen, Mozes, Nabonidus, Naftali (persoon), Nahal Arugot, Nahum (boek), Nederland, Nieuwe Jeruzalem, Noach, Numeri, Oorlogsrol, Paleografie, Palestina (staat), Papyrus (schrift), Pennsylvania, Perkament, Pesjer, Polemiek, Prediker (boek), Priester, Psalmen, Qumran, Qumran Instituut, Rabbijnse literatuur, Rechters, Rijksuniversiteit Groningen, Ruth (boek), Sadduceeën, Samaritaanse Pentateuch, Schijngestalte, Schrijn van het Boek, Sedekia, Sefanja (boek), Sekte, Septuagint, Spreuken, Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië, Targoem, Tefilin, Tekstkritiek van de Bijbel, Tempelrol, Tenach, Thora, Tobit, Verbond van Damascus, Washington D.C., Westelijke Jordaanoever, Wijsheid van Jezus Sirach, Yigael Yadin, Zondvloed, 1 en 2 Koningen, 1 en 2 Kronieken, 1 en 2 Samuel, 11QPs a, 1949, 1QIsa a, 1QM, 4Q285, 4QJer b en 4QJer d, 4QSam a, 7Q5. Uitbreiden index (79 meer) »

Adam van der Woude

Adam Simon van der Woude (Oosterlittens, 16 oktober 1927 – Haren, 18 november 2000) was een Nederlandse theoloog, Bijbelwetenschapper en predikant.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Adam van der Woude · Bekijk meer »

Apocrief

Apocriefen (Grieks: ἀπόκρυφος, apókruphos, "verborgen") zijn religieuze geschriften in het jodendom en christendom uit de periode van rond 200 v.Chr.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Apocrief · Bekijk meer »

Aramees

Het Aramees (Oromoyo), de oorspronkelijke taal van de Arameeërs, is een Noordwest-Semitische taal die zijn oorsprong vindt in het oude Aram en zich snel verspreidde naar de rest van Mesopotamië waarin het al meer dan drieduizend jaar voortdurend en onophoudelijk wordt geschreven en gesproken in verschillende varianten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Aramees · Bekijk meer »

Astronomie

Paranal-observatorium in Chili Astronomie of sterrenkunde is de natuurwetenschap die zich bezighoudt met de waarneming en bestudering van alle fenomenen buiten de atmosfeer van de Aarde.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Astronomie · Bekijk meer »

Athanasius Yeshu Samuel

Mor Athanasius Yeshu Samuel (Tur Abdin, 25 december 1909 - New Jersey, 16 april 1995) was de eerste aartsbisschop van de Syrisch-orthodoxe Kerk in de Verenigde Staten en Canada.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Athanasius Yeshu Samuel · Bekijk meer »

École biblique

De École Biblique, tegenwoordig voluit École biblique et archéologique française de Jérusalem geheten is een aan de Bijbelwetenschap gewijde instelling voor hoger onderwijs in Jeruzalem.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en École biblique · Bekijk meer »

Bar Kochba-opstand

De Bar Kochba-opstand (Hebreeuws: מרד בר כוכבא - mered bar kokhba) of de Tweede Joodse Opstand was een opstand van Joden in de provincie Judea tegen de Romeinse overheersers.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Bar Kochba-opstand · Bekijk meer »

Bedoeïenen

Leven in een bedoeïenenstam in Transjordanië in 1920. Bedoeïenen zijn voornamelijk woestijnbewoners in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Bedoeïenen · Bekijk meer »

Bijbelse handschriften

Bijbelse handschriften zijn Bijbels of Bijbelgedeelten die met de hand geschreven zijn.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Bijbelse handschriften · Bekijk meer »

Boek van de reuzen

Het Boek van de reuzen is de titel van twee te onderscheiden verzamelingen van tekstfragmenten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Boek van de reuzen · Bekijk meer »

Brief van Jeremia

De Brief van Jeremia is een van de deuterocanonieke boeken in de Septuagint, en behoort dus niet tot de Tenach.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Brief van Jeremia · Bekijk meer »

C14-datering

C14-datering of koolstofdatering is een methode van radiometrische datering waarmee de ouderdom van organisch materiaal en ecofacten wordt bepaald met behulp van de isotoop koolstof-14.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en C14-datering · Bekijk meer »

Christendom

alt.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Christendom · Bekijk meer »

Daniël (boek)

Daniël (Hebreeuws: דָּנִיֵּאל, Dāniyyēl, "God is mijn rechter") is een boek in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Daniël (boek) · Bekijk meer »

Daniël (Hebreeuwse Bijbel)

Michelangelo in de Sixtijnse kapel Daniël (Hebreeuws: דָּנִיּאֵל, Dāniyyēl, "God is mijn rechter") is de hoofdpersoon van het Bijbelboek Daniël in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Daniël (Hebreeuwse Bijbel) · Bekijk meer »

Deuteronomium

Deuteronomium is het vijfde en laatste boek van de Thora (Pentateuch) en Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Deuteronomium · Bekijk meer »

Discoveries in the Judaean Desert

Discoveries in the Judaean Desert, in wetenschappelijke publicaties vaak afgekort tot DJD, is een wetenschappelijke 40-delige boekenserie die geldt als de editio princeps van de Dode Zee-rollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Discoveries in the Judaean Desert · Bekijk meer »

Dode Zee

De Dode Zee (Hebreeuws: ים המלח, Arabisch: البحر الميت) is het laagst gelegen meer ter wereld.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Dode Zee · Bekijk meer »

Dominicanen

Dominicus Guzmán, stichter van de Orde der Predikheren (Dominicanen) De dominicanen of Orde der Predikheren (Latijn: Ordo Praedicatorum, O.P.) vormen een Rooms-katholieke bedelorde, die in 1215 is gesticht in Frankrijk door de Castiliaanse priester Dominicus Guzmán, met als doel de leer en de regels van de Rooms-Katholieke kerk te verkondigen en mensen die een ander geloof hadden, of de regels van de Rooms-Katholieke kerk niet nauwkeurig volgden, te bestrijden.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Dominicanen · Bekijk meer »

Enos (Bijbel)

Geslachtslijn van Adam. Afgebeeld zijn onder ander Adam, Kaïn, Abel, Seth, Enos. Kroniek van Neurenberg (1493) Enos (Hebreeuws: אֱנוֹשׁ, "mens") was volgens de Hebreeuwse Bijbel de zoon van Set (Genesis 4:26; 1 Kronieken 1:1).

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Enos (Bijbel) · Bekijk meer »

Essenen

Qumran Een van de grotten van de Dode Zee-rollen. De Essenen waren een joodse religieuze stroming die actief was tussen ± 150 v.Chr.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Essenen · Bekijk meer »

Evangelie volgens Marcus

Het Evangelie volgens Marcus (vaak kortweg Marcus of Markus genoemd) is het oudste evangelie in het Nieuwe Testament van de christelijke Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Evangelie volgens Marcus · Bekijk meer »

Exodus (boek)

Exodus (Oudgrieks: ἔξοδος, éxodos, "uittocht") is het tweede boek van de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Exodus (boek) · Bekijk meer »

Ezechiël (boek)

De profeet Ezechiel door Peter Paul Rubens (1609-1610) in het Louvre. Ezechiël (Hebreeuws: יְחֶזְקֵאל, Jêchezqeel, "sterk is God" of "hij zal door God versterkt worden") is een boek in de Hebreeuwse Bijbel, dat wordt toegeschreven aan de gelijknamige profeet Ezechiël.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Ezechiël (boek) · Bekijk meer »

Ezra (boek)

Het boek Ezra (Hebreeuws: עֶזְרָא סֵפֶר, ‘æzrā’, "hulp"; Grieks: Ἔσδρας, Esdras; Latijn: Liber Esdrae) is een van de boeken in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Ezra (boek) · Bekijk meer »

Farizeeën

Jezus en de Farizeeën De farizeeën (Hebreeuws: פְּרוּשִׁים, pĕrûšîm, meervoud van פָּרוּשׁ, pārûš, “apart gezet” (van het werkwoord פָּרָשׁ, pārāš), Koinè: φαρισαῖος, -ουpharisaios, Latijn: pharisæus, -i) – enkelvoud: farizeeër – was een Joodse religieuze stroming, politieke partij en sociale beweging gedurende de periode van de Tweede Tempel vanaf de periode van de dynastie van de Hasmoneeën (140 - 37 v.Chr.) tijdens het ontstaan van de Makkabeese opstand.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Farizeeën · Bekijk meer »

Florentino García Martínez

Florentino García Martínez (Mochales, 1942) is een Spaans godsdienstwetenschapper, die zich bezighoudt met de godsdienst en literatuur van het vroege Jodendom, met name met betrekking tot Qumran en de Dode Zee-rollen en de Joodse apocalyptiek.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Florentino García Martínez · Bekijk meer »

Fysionomie

Anders dan in de frenologie wordt niet aan de schedelvorm, maar de gezichtsspieren betekenis toegekend Fysionomie, gelaatskunde of fysiognomie (Oudgrieks: φύσις, phusis, natuur en γνώμων, gnōmōn, beoordeler) was een oude leer die stelde dat aan het uiterlijk van een mens zijn persoonlijkheid af te lezen is.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Fysionomie · Bekijk meer »

Gemeenschapsregel

Toelichting met betrekking tot de gemeenschapsregel in het nationaal park Khirbet Qumran, bij de Dode Zee De Gemeenschapsregel of Regel der gemeenschap (Hebreeuws:סרך היחד Serek haYachad) is een geschrift dat behoort tot de Dode-Zeerollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Gemeenschapsregel · Bekijk meer »

Genesis (boek)

Gosen. Vaticaan. Torenbouw van Babel, schilderij van Pieter Bruegel de Oude (1563) Een rabbijn bezig met het schrijven van Genesis in het Hebreeuws in de deels verwoeste synagoge van Massada in Israël Genesis (Grieks: Γένεσις, "ontstaan") is het eerste boek van de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Genesis (boek) · Bekijk meer »

Grieks

Het Grieks (Ελληvικά) is een talenfamilie van de Indo-Europese talen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Grieks · Bekijk meer »

Habakuk (boek)

Het boek Habakuk (Hebreeuws: חבקוק) is onderdeel van het Oude Testament en de Tenach.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Habakuk (boek) · Bekijk meer »

Handschrift (document)

Miroslav Evangelie Jena Handschrift is een verzamelnaam voor documenten die met de hand geschreven zijn.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Handschrift (document) · Bekijk meer »

Handschriften van het Oude Testament

Handschriften van het Oude Testament (het Eerste Testament, de Hebreeuwse Bijbel, de Tenach) zijn met de hand geschreven afschriften van het eerste, Hebreeuwse, deel van de Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Handschriften van het Oude Testament · Bekijk meer »

Hebreeuws

Het woord ''Israël'' in Hebreeuws schrift Klassiek Hebreeuws, ook bekend als Lesjon HaKodesj (לשון הקודש, 'de heilige taal'), is de taal van het jodendom.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Hebreeuws · Bekijk meer »

Hebreeuwse Bijbel

De Hebreeuwse Bijbel is de Tenach in het jodendom en in het christendom het Oude Testament.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Hebreeuwse Bijbel · Bekijk meer »

Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem

de openingsceremonie in Scopusberg - 1925 Academie voor de Hebreeuwse Taal Bezalel Academy of Art and Design - de nationale kunstacademie van Israël De Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem (Hebreeuws: האוניברסיטה העברית בירושלים - ha-Universita ha-Ivrit B'irushalayim, Arabisch: الجامعة العبرية في القدس - al-Ǧāmiʻah al-ʻIbriyyah fil-Quds, Engels: Hebrew University of Jerusalem, afgekort HUJI) is een van de oudste van de acht universiteiten in Israël, opgericht in 1925 op de Scopusberg.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem · Bekijk meer »

Henoch

Illustratie van Henoch die ten hemel vaart uit ''Figures de la Bible'' (1728) Henoch (Hebreeuws: חֲנוֹךְ, ḥǎnôkh, etymologie en betekenis onzeker, misschien verwant aan het Kanaänitische ḫanāku, "volgeling") was volgens de traditie in de Hebreeuwse Bijbel een voorvader van Noach en werd op 365-jarige leeftijd 'door God weggenomen'.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Henoch · Bekijk meer »

Hooglied

Het Hooglied is een boek in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Hooglied · Bekijk meer »

Horoscoop

Een klassieke horoscoop met de 12 huizen uit een IJslands manuscript (1747-1752) Een horoscoop gemaakt door Johannes Kepler, 1586 Een horoscoop is een astrologische voorstelling van het hemelgewelf, gezien vanuit een specifieke plaats op aarde op een bepaald moment.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Horoscoop · Bekijk meer »

Hosea (boek)

Hosea (Hebreeuws: הושֵעַ, Hôšēăʻ: "Redding van/door Hem (JHWH)") is het 28e boek in de Hebreeuwse Bijbel en het eerste in de serie Kleine profeten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Hosea (boek) · Bekijk meer »

Jan van der Ploeg (priester)

Johannes Petrus Maria (Jan of Johannes) van der Ploeg O.P. (Nijmegen, 4 juli 1909 - aldaar, 4 augustus 2004) was een Nederlandse dominicaan, priester, hoogleraar, taalkundige, auteur, rooms-katholiek apologeet en archeoloog.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jan van der Ploeg (priester) · Bekijk meer »

Jeremia (boek)

Het boek Jeremia (יִרְמְיָהוּ Yirməyāhū) is een van de boeken behorende tot het Oude Testament in de Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jeremia (boek) · Bekijk meer »

Jericho

Jericho Jericho (Arabisch: أريحا, Er-Riha of Arīḩā, Hebreeuws: יריחו Jericho) is een stad op de Westelijke Jordaanoever, niet ver van de rivier de Jordaan en ongeveer 15 kilometer ten noordwesten van de Dode Zee.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jericho · Bekijk meer »

Jeruzalem

Jeruzalem in de 1e eeuw na Chr. 1949–1967, Jeruzalem met de grenslijn van 1947http://www.mfa.gov.il/mfa/aboutisrael/maps/pages www.mfa.gov.il. https://web.archive.org/web/20221130234338/http://www.mfa.gov.il/mfa/aboutisrael/maps/pages Gearchiveerd op 30 november 2022. Groene Lijn, (de wapenstilstandsgrens van 1949) Groene Lijn, daarbij Palestijns Oost-Jeruzalem en Israëlische nederzettingen insluitend Oost-Jeruzalem (2008) met de Israëlische Westoeverbarrière op de achtergrond Jeruzalem (Hebreeuws: ירושלים Jeroesjalajim, Arabisch: القدس al-Qoeds, Ottomaans: Kudüs, Aramees: ܐܽܘܪܶܫܠܶܝܡ) is een van de oudste doorlopend bewoonde steden ter wereld.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jeruzalem · Bekijk meer »

Jesaja (boek)

Boekrol van Jesaja in het Hebreeuws Jesaja (Hebreeuws: יְשַׁעְיָהוּ, Jeshajahoe, "redding van God") is een van de boeken van de Hebreeuwse Bijbel en wordt gerekend tot de grote profeten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jesaja (boek) · Bekijk meer »

Jezus (traditioneel-christelijk)

Christus-Pantocrator in Dafni, Athene De traditioneel-christelijke benadering van Jezus (Oudgrieks) is de visie van de (orthodox-christelijke) traditie van het christendom, namelijk dat hij de Zoon van God is en daarmee deel uitmaakt van de goddelijke drie-eenheid of triniteit.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jezus (traditioneel-christelijk) · Bekijk meer »

Job (boek)

Het boek Job (Hebreeuws: אִיוֹב; Iyyôb, betekenis onbekend, mogelijk "de gehate" of "waar is mijn vader?") is een van de boeken in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Job (boek) · Bekijk meer »

Jodendom

De menora is een traditioneel symbool van het jodendom De davidster is een ander symbool van het jodendom Het jodendom is de cultuur, levenswijze en religie van het Joodse volk en de oudste of een van de vroegst ontstane monotheïstische godsdiensten en behoort tot de oudste religieuze tradities die vandaag de dag nog worden beoefend.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jodendom · Bekijk meer »

Jordanië

Jordanië, officieel het Hasjemitische Koninkrijk Jordanië (Arabisch: 'المملكة الأردنية الهاشمية, Al Mamlakah al Oerdoeniyah al Hashimiyah), is een land in het Midden-Oosten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jordanië · Bekijk meer »

Jozua (boek)

Jozua (Hebreeuws: יהושע) is het zesde boek van de Hebreeuwse Bijbel (het Oude Testament).

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jozua (boek) · Bekijk meer »

Jozua (persoon)

Jozua of Jehosjoe'a (Hebreeuws: יְהוֹשֻׁעַ jəhôšua‛ en יֵשׁוּעַ ješûa‘, "JHWH (is) redder / redding / hulp") was volgens de Hebreeuwse Bijbel de opvolger van Mozes als leider van de Israëlieten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jozua (persoon) · Bekijk meer »

Jubileeën

Het boek Jubileeën ook wel De Openbaring van Mozes genoemd is een pseudepigraaf.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Jubileeën · Bekijk meer »

Karaïtisch jodendom

De karaïtische synagoge Bnei Yisrael in Daly City, Californië, de enige van zijn soort in de Verenigde Staten Het karaïtisch jodendom (Hebreeuws: יהדות קראית) is een kleine stroming in het Jodendom die alleen de (geschreven) Tenach accepteert en daarmee niet de mondelinge leer uit de Talmoed en zich daarmee heeft afgesplitst van het Rabbijns jodendom.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Karaïtisch jodendom · Bekijk meer »

Klaagliederen

Klaagliederen (Hebreeuws: איכה Eechaa) is een van de boeken van de Tenach en het Oude Testament.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Klaagliederen · Bekijk meer »

Kleine profeten

Met de kleine profeten (Augustinus) duiden christenen een verzameling van profetenboeken aan die in de Tenach of Hebreeuwse Bijbel bij elkaar staan en door Joden gewoonlijk De twaalf (Aramees: Tree Asar) worden genoemd.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Kleine profeten · Bekijk meer »

Koning David

Caravaggio) thumb David (Hebreeuws: דָּוִד, דָּוִיד, "lieveling", c. 1040 v. Chr. tot 970 v. Chr.) was volgens de Hebreeuwse Bijbel de tweede koning van het Verenigd Koninkrijk Israël en stamvader van het huis van David, dat tot de 6e eeuw v.Chr. in Jeruzalem aan de macht zou blijven over het koninkrijk Juda.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Koning David · Bekijk meer »

Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) is zowel een genootschap van uitmuntende geleerden, en een organisatie van nationale wetenschappelijke instituten, als een adviesorgaan voor de overheid op wetenschapsgebied.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen · Bekijk meer »

Koper (element)

Koper is een scheikundig element met symbool Cu en atoomnummer 29.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Koper (element) · Bekijk meer »

Koperen rol van Qumran

De koperen rol van Qumran (3Q15) is een van de Dode Zee-rollen, gevonden in grot 3 nabij Khirbet Qumran.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Koperen rol van Qumran · Bekijk meer »

Levi (Hebreeuwse Bijbel)

Levi (לוי Levy of Lēwî) is in de Hebreeuwse Bijbel de derde van de twaalf zonen van Jakob.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Levi (Hebreeuwse Bijbel) · Bekijk meer »

Leviticus

Leviticus is het derde boek van de Pentateuch (Thora) en de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Leviticus · Bekijk meer »

Maleachi (boek)

Het boek Maleachi (van het Hebreeuwse 'מלאך, mal'ach, "engel" of "boodschapper", waarschijnlijk "mijn boodschapper") is het laatste boek van de Hebreeuwse Bijbel en de twaalf Kleine Profeten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Maleachi (boek) · Bekijk meer »

Masoretische Tekst

De Masoretische Tekst (MT) is de vroeg-Middeleeuwse Hebreeuwse tekst van de joodse Bijbel (Tenach).

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Masoretische Tekst · Bekijk meer »

Massada

Massada Forten van Herodes de Grote Massada of Masada (Hebreeuws: מצדה – burcht, uitspraak) is een citadel op een rots bij de Dode Zee in Israël.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Massada · Bekijk meer »

Menstruatie

Menstruatiebloed op maandverband Universiteit van Nederland - lezing 'Waarom doet ongesteld zijn pijn?' door dr. Bertho Nieboer, gynaecoloog bij Radboudumc De menstruatie (afkomstig van mensis, Latijn voor maand), ook wel ongesteldheid of maandstonde genoemd, is bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd de maandelijkse periode van ongeveer een week waarin menstruatiebloed en slijm via de vagina wordt uitgescheiden als gevolg van het afstoten van een deel van het baarmoederslijmvlies (endometrium).

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Menstruatie · Bekijk meer »

Mezoeza

Een modern vormgegeven mezoeza Mezoeza (Hebreeuws: מזוזה,letterlijk: deurpost) is een tekstkokertje dat volgens traditioneel joods gebruik op deurposten wordt aangebracht.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Mezoeza · Bekijk meer »

Micha (boek)

Het boek Micha (Hebreeuws: מיכה: "Wie is als JHWH?") is het 33e boek in de Hebreeuwse Bijbel en het zesde in de serie Kleine profeten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Micha (boek) · Bekijk meer »

Middeleeuwen

Mainzer Dom vanuit het zuidwesten De middeleeuwen (letterlijk tussenliggende eeuwen) (ca. 500 tot ca. 1500) vormen, in de historiografische indeling of periodisering van de geschiedenis van Europa, de periode tussen de klassieke oudheid en de vroegmoderne tijd.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Middeleeuwen · Bekijk meer »

Mozes

Mozes (Hebreeuws: מֹשֶׁה Mosje, Oudgrieks: Μωυσῆς Mōysēs of Μωσῆς Mōsēs, Latijn: Moyses of Moses, Arabisch: موسى Moesa) was volgens de Tenach de grootste profeet (op grond van Numeri 12:6-8, Deuteronomium 34:10 en Exodus 24:12).

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Mozes · Bekijk meer »

Nabonidus

Nabonidus geschreven als mdNabû-nā'id was de vijfde en laatste koning van het Nieuw-Babylonische Rijk (556 - 539 v.Chr.). Hij was een zoon van de vorst van Harran in Mesopotamië, Nabu-balassi-iqbi, en van de opperpriesteres van de Maantempel aldaar, Adad-Guppi.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Nabonidus · Bekijk meer »

Naftali (persoon)

Naftali, andere schrijfwijzen: Nafthali, Naphtali, Napthali of Neftali, Hebreeuws: נַפְתָּלִי - 'mijn strijd', 'ik heb gestreden' of 'worstelaar', was de 6e van de twaalf zonen van aartsvader Jakob oftewel Israel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Naftali (persoon) · Bekijk meer »

Nahal Arugot

Nahal Arugot (Hebr. נחל ערוגות) is een riviertje dat ontspringt bij een bron in de heuvels ten westen van Hebron op de Westelijke Jordaanoever in Palestina.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Nahal Arugot · Bekijk meer »

Nahum (boek)

Het boek Nahum (Hebreeuws: נַחוּם, Naḥūm: "Troost", of "Trooster") is het 34e boek van de Hebreeuwse Bijbel en het zevende in de serie Kleine profeten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Nahum (boek) · Bekijk meer »

Nederland

Nederland is een van de landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Nederland · Bekijk meer »

Nieuwe Jeruzalem

Het Nieuwe Jeruzalem (ook wel Hemels Jeruzalem genoemd) komt uit een visioen in het nieuwtestamentische boek Openbaring van Johannes 21:10-22:5, waar staat dat aan het einde van de apocalyps een nieuwe stad, een Nieuw Jeruzalem, zal verrijzen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Nieuwe Jeruzalem · Bekijk meer »

Noach

Noach laat een duif los (mozaïek) Noach (Hebreeuws: נוֹחַ, Noah, Noë, "rust" of "vertroosting") kreeg volgens de Hebreeuwse Bijbel van God instructies om een ark te bouwen om daarmee de zondvloed te overleven (Genesis 6-9).

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Noach · Bekijk meer »

Numeri

Numeri (Latijn: "getallen", naar de Griekse benaming in de Septuagint: Ἀριθμοί, arithmoi, "tellingen") is het vierde boek van de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Numeri · Bekijk meer »

Oorlogsrol

Gedeelte van 1QM De Oorlogsrollen of Oorlogsregels zijn een aantal sterk met elkaar verwante teksten die deel uitmaken van de Dode-Zeerollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Oorlogsrol · Bekijk meer »

Paleografie

Handschrift De paleografie (Grieks: palaios - 'oud', graphein - 'schrijven') is een hulpwetenschap van de geschiedschrijving.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Paleografie · Bekijk meer »

Palestina (staat)

Palestina (Arabisch: فلسطين, Filistīn) ofwel Staat Palestina (Arabisch: دولة فلسطين, Dawlat Filasṭin) is een land met beperkte erkenning in Azië, in het Midden-Oosten, in de Levant.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Palestina (staat) · Bekijk meer »

Papyrus (schrift)

Fragment van het Egyptische Dodenboek, geschreven op papyrus ''Cyperus papyrus'' als vijverplant Papyrus is een vroeg soort schriftdrager, dat werd gebruikt in het oude Egypte en de klassieke wereld.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Papyrus (schrift) · Bekijk meer »

Pennsylvania

Pennsylvania, officieel het Gemenebest Pennsylvania, is een der staten van de Verenigde Staten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Pennsylvania · Bekijk meer »

Perkament

Perkament met tekst Productie van perkament en toepassing Perkament, ook als verfijnde vorm: velijn, vellum, is een dun papierachtig materiaal, gemaakt van huid van kalveren, koeien, geiten, schapen, konijnen of ezels.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Perkament · Bekijk meer »

Pesjer

(Gedeelte van) het in Qmran gevonden pesjer op Habakuk (1QpHab) Pesjer (Hebreeuws:פשר) is een transliteratie uit het Hebreeuws en betekent "interpretatie".

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Pesjer · Bekijk meer »

Polemiek

Een polemiek (van het Griekse woord πόλεμέω póleméo, dat oorlog voeren betekent) is een openlijk gevoerde pennenstrijd, die zich vaak afspeelt tussen vakgenoten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Polemiek · Bekijk meer »

Prediker (boek)

Prediker is een boek in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Prediker (boek) · Bekijk meer »

Priester

Rome Een priester of priesteres is in de meeste religies een beambte die als leider of voorganger van cultische handelingen optreedt als bemiddelaar tussen haar godheid (of godheden) en de mensen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Priester · Bekijk meer »

Psalmen

joodse man leest psalmen bij de Klaagmuur Psalmen (Hebreeuws: תְּהִלִּים) is een van de boeken in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Psalmen · Bekijk meer »

Qumran

Qumran De ruïnes van het dorpje Qumran of Kirbet Qumran (Hebreeuws: חירבת קומראן, Arabisch: خربة قمران - Khirbet Qumran) liggen op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever van Palestina, ongeveer anderhalve kilometer van de noordwestoever van de Dode Zee en worden door Israël beheerd als een nationaal park van Israël.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Qumran · Bekijk meer »

Qumran Instituut

Dode Zee Rol - Isaiah tekst Het Qumran Instituut is een wetenschappelijke instelling die deel uitmaakt van de Rijksuniversiteit Groningen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Qumran Instituut · Bekijk meer »

Rabbijnse literatuur

De Rabbijnse literatuur is een zeer uitgebreide collectie van commentaren, codes, mystiek, vragen en antwoorden en zelfs poëzie, geschreven voornamelijk door rabbijnen vanaf de 4e eeuw v.Chr. tot heden ten dage.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Rabbijnse literatuur · Bekijk meer »

Rechters

Rechters of Richteren (Hebreeuws: ספר שופטים, Sefer Schoftim; in de Septuagint: (hè) tôn kritôn (bíblos); Latijn: (liber) Judicum) is het zevende boek van de Hebreeuwse Bijbel en valt onder de Profeten (Newi'iem).

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Rechters · Bekijk meer »

Rijksuniversiteit Groningen

De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) is de universiteit in de Nederlandse stad Groningen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Rijksuniversiteit Groningen · Bekijk meer »

Ruth (boek)

Het boek Ruth (Hebreeuws: רות) is een van de boeken van de Tenach en het Oude Testament.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Ruth (boek) · Bekijk meer »

Sadduceeën

Afbeelding van een sadduceeër in de Kroniek van Neurenberg De sadduceeën (Hebreeuws: צְדוּקִים Ṣĕdûqîm, Koinè: gr. Σαδδουκαῖοι, Saddoukaîoi) vormden een politieke en religieuze groepering binnen het Jodendom gedurende de periode van de Tweede Tempel vanaf de periode van de dynastie van de Hasmoneeën (140 - 37 v.Chr.). De sadduceeën waren aristocraten, inclusief aristocratische priesters, die de mozaïsche wet volgden, maar niet de relatief nieuwe "tradities" van de farizeeën.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Sadduceeën · Bekijk meer »

Samaritaanse Pentateuch

Pagina uit de Samaritaanse Pentateuch in Oudhebreeuws schrift Samaritanen op de berg GerizimOnder Samaritaanse Pentateuch verstaat men de eerste vijf boeken van de Hebreeuwse Bijbel, zoals deze zijn overgeleverd door de Samaritanen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Samaritaanse Pentateuch · Bekijk meer »

Schijngestalte

De schijngestalten van de maan; niet alleen de wisseling van licht en donker maar ook de libratie en de schijnbare verandering van grootte als gevolg van de periodiek wisselende afstand, zijn te zien Een schijngestalte, fase, stand, tijd of leeftijd is de verlichte gedaante van de planeten Mercurius, Venus en Mars en van de Maan.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Schijngestalte · Bekijk meer »

Schrijn van het Boek

De Schrijn van het Boek (Engels: Shrine of the Book; Hebreeuws היכל הספר Heikhal HaSefer), een vleugel van het Israel Museum in Jeruzalem, herbergt de Dode Zee-rollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Schrijn van het Boek · Bekijk meer »

Sedekia

Sedekia (ook: Zedekia of Sidkia) (Hebreeuws: צִדְקִיָּה, ṣidqîjāh, "JHWH heeft rechtvaardig gehandeld / zich rechtvaardig betoond", "JHWH is (mijn) rechtvaardig(heid)") was de laatste koning van het koninkrijk Juda.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Sedekia · Bekijk meer »

Sefanja (boek)

Het Bijbelboek Zefanja, of Sefanja, is het negende boek van de kleine profeten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Sefanja (boek) · Bekijk meer »

Sekte

Een sekte is een geloofsgemeenschap met opvattingen en gebruiken die zich onderscheiden van overige geloofsgemeenschappen die behoren tot dezelfde stroming als de sekte.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Sekte · Bekijk meer »

Septuagint

Er komen in de Chester Beatty Papyrus VII delen uit Deuteronomium voor. 1 Ezra uit de Codex Vaticanus De Septuagint of Septuaginta, vaak afgekort tot LXX, het getal 70 in Romeinse cijfers, is de vertaling in het Koinè of Oudgrieks van de Tenach of Hebreeuwse Bijbel, die tussen circa 250 en 50 v.Chr.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Septuagint · Bekijk meer »

Spreuken

Spreuken is een boek in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Spreuken · Bekijk meer »

Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië

De Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië (Syrisch: ܥܕܬܐ ܣܘܪܝܝܬܐ ܬܪܝܨܬ ܫܘܒܚܐ ܕܐܢܛܝܘܟܝܐ, ʿIdto Suryoyto Triṣaṯ Šuḇḥo D'Antiukhiya) is de kerk van de Antiocheense traditie en beschouwt zichzelf als de eerste, heilige, universele en apostolische kerk van het christendom.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië · Bekijk meer »

Targoem

Targoem (Hebreeuws: תרגום,"vertaling"): aanduiding voor Aramese vertalingen van de Hebreeuwse delen van de Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Targoem · Bekijk meer »

Tefilin

gebedsriemen en gebedskleed. 200px Tefilin, tefillien (Hebreeuws: תפילין, afgeleid van tefiela, gebed) of tefillen (Nederlands-Jiddisch/Asjkenazische uitspraak) of gebedsriemen zijn in het jodendom leren riemen met daaraan zwarte doosjes die op werkdagen bij het Joodse ochtendgebed worden gedragen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Tefilin · Bekijk meer »

Tekstkritiek van de Bijbel

Gutenbergbijbel Tekstkritiek van de Bijbel bestudeert de overlevering van de tekst van de Bijbel en tracht de oorspronkelijke tekst van het Oude Testament en het Nieuwe Testament vast te stellen door de werkwijze van de tekstkritiek toe te passen op de oude Bijbelse handschriften.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Tekstkritiek van de Bijbel · Bekijk meer »

Tempelrol

Gedeelte van de Tempelrol (11Q19) De Tempelrol, in wetenschappelijke literatuur ook wel aangeduid als 11QTemple of 11QT, is een geschrift dat behoort tot de Dode Zee-rollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Tempelrol · Bekijk meer »

Tenach

Fragment uit de Leningrad-codex of Codex Leningradensis. Het is het oudste nog bestaande complete handschrift van de masoretische tekst van de Tenach, daterend uit het jaar 1008. De Tenach of Tanach (Hebreeuws: תַּנַ״ךְ) is het heilige boek van het jodendom.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Tenach · Bekijk meer »

Thora

Een thorarol met jad (aanwijsstokje) Florence De Thora, ook gespeld als Tora of Torah (Hebreeuws: תּוֹרָה), zijn de eerste vijf boeken van de Tenach (Hebreeuwse Bijbel), die de grondslag van het joodse geloof vormen en daarmee als de voornaamste heilige boeken van deze monotheïstische godsdienst gelden.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Thora · Bekijk meer »

Tobit

Tobit of Tobia is een boek dat als deuterocanoniek boek deel uitmaakt van het Oude Testament in de katholieke en orthodoxe traditie.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Tobit · Bekijk meer »

Verbond van Damascus

Een deel van het Verbond van Damascus (4Q271 (4QDf)) Het Verbond van Damascus of Damascus Document is een heilige tekst van de sekte van Qumran.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Verbond van Damascus · Bekijk meer »

Washington D.C.

Luchtfoto van Washington D.C. Kaart die L'Enfants ontwerp voor de stad laat zien Washington D.C. is de hoofdstad van de Verenigde Staten.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Washington D.C. · Bekijk meer »

Westelijke Jordaanoever

De Westelijke Jordaanoever (Arabisch: الضفة الغربية, aḍ-Ḍiffä l-Ġarbīyä, Hebreeuws: יהודה ושומרון / הגדה המערבית, Jehoeda Wesjomron (Judea en Samaria) / Hagadah Hama'aravit), of kortweg Westoever, in de 20ste eeuw ook wel Cisjordanië genoemd, is het grootste grondgebied van de Palestijnse gebieden.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Westelijke Jordaanoever · Bekijk meer »

Wijsheid van Jezus Sirach

''Ik leef liever samen met een leeuw en een draak dan met een kwaadaardige vrouw''. (Sirach 25:16) De Wijsheid van Jezus Sirach (ook: De wijsheid van Jezus, de zoon van Sirach, Wijsheid van Jozua Ben Sirach, Wijsheid van Ben Sirach of gewoon Sirach of Ecclesiasticus) is een deuterocanoniek boek.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Wijsheid van Jezus Sirach · Bekijk meer »

Yigael Yadin

Yigael Yadin als opperbevelhebber Yigael Yadin (Hebreeuws: יגאל ידין) geboren als Yigal Sukenik (Jeruzalem, 20 maart 1917 - Hadera, 28 juni 1984) was een Israëlische militair, archeoloog en politicus.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Yigael Yadin · Bekijk meer »

Zondvloed

Bijbelse versie van de zondvloed, illustratie van Gustave Doré De wereld na de zondvloed, Jheronimus Bosch De zondvloed (Oud Hoogduits: sinvluot of sintvluot, "altijd vloed" of "overal vloed", later het Middelnederlandse sintvloed, "aanhoudende vloed") is in verschillende culturen en religies een belangrijk mythologisch thema, waarin een grote overstroming, meestal gezonden door een god of goden, een beschaving of de hele wereldbevolking - met uitzondering van een enkeling en zijn gezin - vernietigde, vaak als straf.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en Zondvloed · Bekijk meer »

1 en 2 Koningen

De boeken 1 en 2 Koningen (Hebreeuws: מלכים) zijn twee boeken uit de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 1 en 2 Koningen · Bekijk meer »

1 en 2 Kronieken

De boeken 1 en 2 Kronieken zijn boeken in de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 1 en 2 Kronieken · Bekijk meer »

1 en 2 Samuel

De boeken 1 en 2 Samuel (Hebreeuws: שמואל) zijn onderdelen van de Hebreeuwse Bijbel.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 1 en 2 Samuel · Bekijk meer »

11QPs a

11QPs a is een handschrift met psalmen dat gevonden is in Qumran.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 11QPs a · Bekijk meer »

1949

Bioscoopjournaal uit 1949: Op Schiphol worden in vliegtuigen achtergelaten en nooit meer opgehaalde spullen geveild. Bioscoopjournaal uit september 1949: Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in div. landen verzetswerk gedaan door spoorwegpersoneel, waarbij velen om het leven kwamen. Om geld in te zamelen voor de nabestaanden is een tentoonstelling ingericht die het verzet van de spoorwegmannen uitbeeldt. mechanisatie in de land- en tuinbouw. Bioscoopjournaal uit 1949. De Zweedse luchtverdedigingskruiser 'Gotland' brengt een bezoek aan de haven van Rotterdam. Bioscoopjournaal uit 1949. Een groep Zweedse boeren bestudeert Nederlandse methodes voor fruitteelt en tuinbouw. Bioscoopjournaal uit 1949. Diverse festiviteiten rondom het 1100-jarig bestaan van de stad Zierikzee. Centraal Station te Amsterdam is 60 jaar geleden in gebruik genomen. Impressie van de gang van zaken op dit station. Utrecht. jacht op deze dieren georganiseerd. Circus van Scheveningen worden de wereldkampioenschappen gewichtheffen gehouden. De Egyptenaar Fayad verovert de titel in de klasse vedergewicht; de Amerikaan Benjamin Davis bij het zwaargewicht. Bioscoopjournaal uit 1949. Op het vliegveld Ypenburg worden wedstrijden gehouden met modelvliegtuigen, georganiseerd door de Haagse Luchtvaartclub. nonnen, bruidjes ed) varen hierbij op versierde boten (o.a. met een Mariabeeld) over het Julianakanaal. Belgische (4-4). Nederlands Bondselftal een semi-interlandwedstrijd tegen een Engels team van beroepsspelers. vliegveld Twente. treknet van 200 m lengte. De gevangen vis is niet voor consumptie, maar zal worden uitgezet in wateren rondom Amsterdam. Minister Spitzen bekijkt de stoet en neemt een brief in ontvangst van Prins Bernhard. Het jaar 1949 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 1949 · Bekijk meer »

1QIsa a

de grote Jesajarol 1QIsa a of de grote Jesajarol is de bekendste van de Dode Zee-rollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 1QIsa a · Bekijk meer »

1QM

Gedeelte van 1QM 1QM of 1Q33 is een handschrift dat behoort tot de Dode-Zeerollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 1QM · Bekijk meer »

4Q285

Een van de bewaarde fragmenten van 4Q285 (fragment 5) 4Q285 is een Dode-Zeerol tekst, het bestaat uit enkele kleine fragmenten met elk slechts enkele regels tekst.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 4Q285 · Bekijk meer »

4QJer b en 4QJer d

4QJer b en 4Q Jer d zijn twee van de zes boekrollen van Jeremia die gevonden zijn bij de Dode Zee-rollen.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 4QJer b en 4QJer d · Bekijk meer »

4QSam a

4QSam a is een handschrift van de beide Bijbelboeken 1 Samuel en 2 Samuel dat deel uitmaakt van de Dode Zee-rollen en gevonden is in grot 4 bij Qumran.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 4QSam a · Bekijk meer »

7Q5

Fragment 5 uit grot 7 7Q5 is een snipper papier die gevonden is in grot 7 van de Dode Zee-rollen bij Qumran.

Nieuw!!: Dode Zee-rollen en 7Q5 · Bekijk meer »

Richt hier:

Dode Zee rollen, Dode Zeerollen, Dode-Zeerollen, Dodenzee-rollen.

UitgaandeInkomende
Hey! We zijn op Facebook nu! »