Inhoudsopgave
72 relaties: Agency (sociologie), Bestaan, Bewustzijn, Biologie, Cognitie, Cultuur, Daniel Dennett, De blinde horlogemaker, Dierfysiologie, Donald Davidson, Dualisme, Ecosysteem, Emergentie, Emotie, Entiteit, Ethologie, Evolutionaire psychologie, Félix Guattari, Fenomeen, Filosofie van de geest, Frans de Waal, Fysicalisme, Gedrag, Gedragswetenschap, Geest, Genetica, Gilbert Ryle, Gilles Deleuze, Hilary Putnam, Holisme, Kennistheorie, Latijn, Lichaam-geestprobleem, Licht, Logica, Materialisme (filosofie), Materie, Memetica, Menselijk lichaam, Metafysica, Monisme (filosofie), Natuurkunde, Nederlands, Nelson Goodman, Noam Chomsky, Noodzakelijke en voldoende voorwaarde, Object (filosofie), Ockhams scheermes, Ontologie (filosofie), Patricia Churchland, ... Uitbreiden index (22 meer) »
- Analytische filosofie
Agency (sociologie)
Agency is de handelingsmogelijkheid die een individu heeft.
Bekijken Reductionisme en Agency (sociologie)
Bestaan
Met de term bestaan of existentie wordt het 'er zijn' of existeren van een bepaalde entiteit aangeduid.
Bekijken Reductionisme en Bestaan
Bewustzijn
Bewustzijn is het geestesvermogen dat het individu in staat stelt de buitenwereld waar te nemen en te verwerken, oftewel een beleving of besef te hebben van het eigen ik, ingebed in zijn omgeving.
Bekijken Reductionisme en Bewustzijn
Biologie
Animalia - Oeros (''Bos primigenius taurus'') Plantae - Tarwe (''Triticum'') Fungi - Gewone morielje (''Morchella esculenta'') Virus - Gammafaag Biologie is de natuurwetenschap die zich richt op organismen, levensprocessen en levensverschijnselen.
Bekijken Reductionisme en Biologie
Cognitie
Cognitie, ook wel kenvermogen, is het vermogen tot kennisverwerving, via zintuiglijke waarneming en het vervolgens verwerken van de informatie door het denken.
Bekijken Reductionisme en Cognitie
Cultuur
Cultuur is dat wat de mens schept.
Bekijken Reductionisme en Cultuur
Daniel Dennett
Daniel Clement Dennett (Boston (Massachusetts), 28 maart 1942) is een Amerikaanse filosoof die gespecialiseerd is in vraagstukken betreffende het bewustzijn, de filosofie van de geest en kunstmatige intelligentie.
Bekijken Reductionisme en Daniel Dennett
De blinde horlogemaker
Richard Dawkins De blinde horlogemaker (originele titel: The Blind Watchmaker) is een boek uit 1986 van de Britse evolutiebioloog Richard Dawkins waarin hij argumenten aanvoert voor evolutie gestuurd door natuurlijke selectie.
Bekijken Reductionisme en De blinde horlogemaker
Dierfysiologie
De dierfysiologie is een biologisch vakgebied dat zich bezighoudt met de levensverrichtingen van dieren zoals de ademhaling, hormonen, spijsvertering, stofwisseling, bloedsomloop en de groei.
Bekijken Reductionisme en Dierfysiologie
Donald Davidson
Donald Herbert Davidson (Springfield, Massachusetts, 6 maart 1917 – Berkeley, 30 augustus 2003) was een Amerikaans filosoof en hoogleraar filosofie.
Bekijken Reductionisme en Donald Davidson
Dualisme
Dualisme is het uitgaan van het bestaan van twee tegenover of naast elkaar bestaande, tot niets anders meer te herleiden grondbeginselen.
Bekijken Reductionisme en Dualisme
Ecosysteem
Een ecosysteem of oecosysteem is een natuurlijk systeem dat bestaat uit alle organismen die in een bepaald gebied voorkomen.
Bekijken Reductionisme en Ecosysteem
Emergentie
Een termietenheuvel is een klassiek voorbeeld van emergentie in de natuur Een emergent verschijnsel doemt op (emergeren.
Bekijken Reductionisme en Emergentie
Emotie
Een emotie is een innerlijke beleving of gemoedsbeweging zoals vreugde, angst, boosheid, verdriet en kan door een situatie of gebeurtenis worden opgeroepen.
Bekijken Reductionisme en Emotie
Entiteit
Een entiteit is iets dat een bestaan heeft.
Bekijken Reductionisme en Entiteit
Ethologie
Ethologie of gedragsbiologie is een onderdeel van de zoölogie waarin de studie van het gedrag van dieren centraal staat.
Bekijken Reductionisme en Ethologie
Evolutionaire psychologie
In de evolutionaire psychologie worden de psychologische aspecten van de menselijke geest en menselijk gedrag, vanuit het oogpunt van de evolutietheorie verklaard.
Bekijken Reductionisme en Evolutionaire psychologie
Félix Guattari
Graf Félix Guattari op de begraafplaats père Lachaise Félix Guattari (Villeneuve-les-Sablons, 30 april 1930 – Cour-Cheverny, 29 augustus 1992) was een Frans psychoanalyticus, sociaal filosoof en activist.
Bekijken Reductionisme en Félix Guattari
Fenomeen
lucifer is een observeerbare gebeurtenis en daarom een fenomeen Een fenomeen of verschijnsel (van het Griekse φαινόμενον, phainomenon, iets wat gezien kan worden) is een observeerbare gebeurtenis, in het bijzonder een opmerkelijke gebeurtenis.
Bekijken Reductionisme en Fenomeen
Filosofie van de geest
frenologische weergave van de hersenen. Frenologie behoorde tot de eerste pogingen om de mentale functies te verbinden met specifieke delen van de hersenen. De filosofie van de geest (Engels: Philosophy of Mind) is de filosofische studie van de geest, de mentale processen, de mentale functies, de mentale eigenschappen en het bewustzijn en hun verhouding tot het fysieke lichaam: het zogenoemde lichaam-geestprobleem.
Bekijken Reductionisme en Filosofie van de geest
Frans de Waal
Fransiscus Bernardus Maria (Frans) de Waal ('s-Hertogenbosch, 29 oktober 1948) is een Amerikaans-Nederlandse bioloog.
Bekijken Reductionisme en Frans de Waal
Fysicalisme
Het fysicalisme is een filosofische veronderstelling die stelt dat alles fysisch is, en dat immateriële eigenschappen – zaken van biologische, psychologische, morele of sociale aard – voortkomen uit het fysische.
Bekijken Reductionisme en Fysicalisme
Gedrag
Gedrag is het geheel van acties en reacties van een organisme, gewoonlijk met betrekking tot de natuurlijke omgeving en de sociale omgeving.
Bekijken Reductionisme en Gedrag
Gedragswetenschap
Gedragswetenschap is een verzamelnaam voor wetenschappelijke richtingen die het gedrag van de mens onderzoeken.
Bekijken Reductionisme en Gedragswetenschap
Geest
In het algemeen is de geest de essentie, het wezenlijke van iets.
Bekijken Reductionisme en Geest
Genetica
Fosfaat- en desoxyribosegroepen vormen de ruggengraat van deze structuur, waaraan nucleobasen vastzitten, die met de basen van de andere keten verbonden zijn als de treden van een wenteltrap Genetica of erfelijkheidsleer is de biologische wetenschap die erfelijkheid beschrijft en verklaart.
Bekijken Reductionisme en Genetica
Gilbert Ryle
Gilbert Ryle (Brighton, 19 augustus 1900 – Oxford, 6 oktober 1976) was een filosoof en een vertegenwoordiger van de generatie van Britse taalfilosofen (de zogeheten ordinary language philosophers) die werden beïnvloed door Wittgensteins taalfilosofie.
Bekijken Reductionisme en Gilbert Ryle
Gilles Deleuze
Gilles Deleuze (18 januari 1925 – 4 november 1995) was een Frans filosoof die vanaf de jaren 50 schreef over filosofie, literatuur, film en beeldende kunst.
Bekijken Reductionisme en Gilles Deleuze
Hilary Putnam
Hilary Putnam Hilary Whitehall Putnam (Chicago, 31 juli 1926 – Boston, 13 maart 2016) was een Amerikaans filosoof, die vanaf de jaren zestig een centrale rol speelde in de westerse filosofie,Eerste versies van dit artikel zijn een vertaling Hilary Putnam op de Engelstalige Wikipedia.
Bekijken Reductionisme en Hilary Putnam
Holisme
Holisme (Grieks: holos: volledig, geheel) is het idee dat de eigenschappen van een systeem (fysisch, biologisch, technisch, chemisch, economisch) niet afdoende kunnen worden verklaard door slechts de som van zijn samenstellende delen (componenten) te nemen.
Bekijken Reductionisme en Holisme
Kennistheorie
Kennistheorie of epistemologie (Oudgrieks: ἐπιστήμη, epistēmē: kennis en λόγος, logos: leer), ook wel kentheorie, kennisleer, kenleer of criteriologie genaamd, is de tak van de filosofie die de aard, oorsprong, voorwaarden voor en reikwijdte van kennis en het weten onderzoekt.
Bekijken Reductionisme en Kennistheorie
Latijn
Latijn (Lingua Latina) is een Italische taal die oorspronkelijk werd gesproken door de Latijnen, onder wie ook het bekendste Latijnse volk, de Romeinen.
Bekijken Reductionisme en Latijn
Lichaam-geestprobleem
René Descartes' illustratie van het lichaam-geestdualisme. Prikkels passeren de zintuigen en komen tezamen in de pijnappelklier waar de hersenen en de onstoffelijke geest elkaar raken. Het lichaam-geestprobleem is een centraal thema in de filosofie van de geest, dat gaat over de ogenschijnlijk onverklaarbare wisselwerking tussen de onstoffelijke geest en het stoffelijke lichaam, en tegenwoordig met name de relatie tussen het bewustzijn en de hersenen.
Bekijken Reductionisme en Lichaam-geestprobleem
Licht
verstrooid door stof in de lucht en daardoor worden de lichtbundels ook van opzij zichtbaar. Spoorwegstation Chicago Union Station, 1943. Licht is elektromagnetische straling in het frequentiebereik dat waarneembaar is met het menselijk oog.
Bekijken Reductionisme en Licht
Logica
Boeken over logica Logica of redeneerkunst is de wetenschap die zich bezighoudt met de formele regels van het redeneren.
Bekijken Reductionisme en Logica
Materialisme (filosofie)
Materialisme is een stroming binnen de filosofie die de werkelijkheid, ook emoties en andere processen in het menselijk brein, uiteindelijk herleidt tot materie; dit in tegenstelling tot het idealisme en tot het spiritualisme.
Bekijken Reductionisme en Materialisme (filosofie)
Materie
Materie of stof is een verzamelbegrip voor datgene waaruit het waarneembare universum is opgebouwd; waarneembaar in die zin dat materie massa heeft en plaats (ruimte) inneemt.
Bekijken Reductionisme en Materie
Memetica
Memetica is de studie naar de evolutie van cultuur en ideeën, naar analogie van de genetica.
Bekijken Reductionisme en Memetica
Menselijk lichaam
Het menselijk lichaam (Latijn: corpus humanum) is het fysieke geheel van de mens, al wordt soms ook de geest wel gezien als onderdeel van het lichaam.
Bekijken Reductionisme en Menselijk lichaam
Metafysica
Metafysica is de tak van de filosofie die niet, zoals de fysica, de werkelijkheid onderzoekt die volgt uit zintuiglijke of instrumentele waarneming, maar op zoek gaat naar het wezen van die werkelijkheid en wat er achter zit.
Bekijken Reductionisme en Metafysica
Monisme (filosofie)
Monisme is een filosofisch standpunt dat zegt dat er slechts één van iets is.
Bekijken Reductionisme en Monisme (filosofie)
Natuurkunde
natuurkundige verschijnselen Natuurkunde of fysica is de wetenschap die de algemene eigenschappen van materie, straling en energie bestudeert, evenals het gedrag ervan in de ruimte en de tijd.
Bekijken Reductionisme en Natuurkunde
Nederlands
Het Nederlands is een West-Germaanse taal, de meest gebruikte taal in Nederland en België, de officiële taal van Suriname en een van de drie officiële talen van België.
Bekijken Reductionisme en Nederlands
Nelson Goodman
Henry Nelson Goodman (Somerville, 7 augustus 1906 – Needham, 25 november 1998) was een Amerikaanse filosoof, die vooral werkte aan counterfactuals (tegenfeitelijke hypotheses), het probleem van inductie, irrealisme en esthetica.
Bekijken Reductionisme en Nelson Goodman
Noam Chomsky
Avram Noam Chomsky (Philadelphia (Pennsylvania), 7 december 1928) is een Amerikaans taalkundige, filosoof, mediacriticus en politiek activist.
Bekijken Reductionisme en Noam Chomsky
Noodzakelijke en voldoende voorwaarde
Noodzakelijke en voldoende voorwaarden zijn implicatieve verbanden tussen beweringen.
Bekijken Reductionisme en Noodzakelijke en voldoende voorwaarde
Object (filosofie)
In de filosofie is object (latijn: obiectum, 'het voorliggende') een veelvuldig gebruikt concept met meerdere betekenissen.
Bekijken Reductionisme en Object (filosofie)
Ockhams scheermes
Willem van Ockham – schets uit een Summa logicae-manuscript met het bijschrift ''frater Occham iste'' (1341) Ockhams scheermes (Latijn: lex parsimoniae, de wet van de spaarzaamheid) is de stelling dat wanneer er verschillende hypotheses zijn die een verschijnsel in gelijke mate kunnen verklaren, die hypothese gekozen moet worden die de minste aannames bevat en het kleinste aantal entiteiten veronderstelt.
Bekijken Reductionisme en Ockhams scheermes
Ontologie (filosofie)
De ontologie (van het Grieks ὀν.
Bekijken Reductionisme en Ontologie (filosofie)
Patricia Churchland
Patricia Churchland Patricia Smith Churchland (Oliver, 6 juli 1943) is een Canadees-Amerikaans filosoof en professor aan de University of California, San Diego (UCSD), waar ze werkt sinds 1984.
Bekijken Reductionisme en Patricia Churchland
Paul Oppenheim
Paul Oppenheim (Frankfurt am Main, 17 juni 1885 - 22 juni 1977) was een Joods-Duits chemicus en filosoof.
Bekijken Reductionisme en Paul Oppenheim
Pejoratief
Een pejoratief (Lat. peior.
Bekijken Reductionisme en Pejoratief
Platonisme
Het platonisme heeft in de eerste plaats te maken met de filosofie van Plato en zijn invloed op latere filosofen.
Bekijken Reductionisme en Platonisme
Psychiatrie
Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich bezighoudt met psychische ziektebeelden en soms ook wel met de psychische gezondheid in het algemeen.
Bekijken Reductionisme en Psychiatrie
Psychologie
Psychologie (verouderd: zielkunde) is de academische discipline die zich bezighoudt met het innerlijk leven (kennen, voelen en streven) en het gedrag van mensen.
Bekijken Reductionisme en Psychologie
René Descartes
La Haye en Touraine Collège La Flèche (1695) René Descartes of gelatiniseerd Renatus Cartesius (La Haye en Touraine, 31 maart 1596 – Stockholm, 11 februari 1650) was een uit Frankrijk afkomstige filosoof en wiskundige, die een groot deel van zijn leven in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden woonde.
Bekijken Reductionisme en René Descartes
Richard Dawkins
Clinton Richard Dawkins (Nairobi, 26 maart 1941) is een Brits etholoog, evolutiebioloog en populair-wetenschappelijk schrijver.
Bekijken Reductionisme en Richard Dawkins
Scheikunde
Biochemisch laboratorium Flessen met chemicaliën Scheikunde of chemie is de natuurwetenschap die zich richt op de studie van samenstelling en opbouw van stoffen, de chemische veranderingen die plaatsvinden onder bepaalde omstandigheden, en de wetmatigheden die daaruit te destilleren zijn.
Bekijken Reductionisme en Scheikunde
Sociale structuur
Sociale structuur is het betrekkelijk vaste en duurzame patroon in het sociaal handelen.
Bekijken Reductionisme en Sociale structuur
Sociobiologie
Sociobiologie is de tak van biologie die zich bezighoudt met onderzoek naar de evolutionaire oorsprong van sociaal gedrag bij dieren, inclusief de mens.
Bekijken Reductionisme en Sociobiologie
Sociologie
Sociologie is de studie van de sociale relaties tussen mensen, en in het bijzonder van de politieke, culturele, religieuze en economische aspecten van menselijke samenlevingen.
Bekijken Reductionisme en Sociologie
Structure-agency-debat
Het structure-agency-debat is de methodologische discussie of sociale structuur centraal moet worden gesteld in de sociale wetenschappen, of het menselijk handelen.
Bekijken Reductionisme en Structure-agency-debat
Substantie
Substantie (Gr: hypokeimenon of hupokeimenon, Lat: quod substat) is in de metafysica synoniem voor het ding.
Bekijken Reductionisme en Substantie
Superveniëntie
Een stel kenmerken van A supervenieert op een stel kenmerken van B dan en slechts dan als een wijziging van de kenmerken van A slechts mogelijk is bij een wijziging van kenmerken van B. Er is dus een directe causale relatie tussen de superveniente kenmerken van A, en de subveniënte kenmerken van B.
Bekijken Reductionisme en Superveniëntie
Systeem (wetenschap)
Een systeem is in de wetenschap een samenhangend geheel waarop de aandacht van een wetenschapper zich richt.
Bekijken Reductionisme en Systeem (wetenschap)
Taalkunde
Taalkunde, ook wel taalwetenschap of linguïstiek, is de wetenschappelijke studie van de natuurlijke talen.
Bekijken Reductionisme en Taalkunde
The Selfish Gene
Richard Dawkins The Selfish Gene (Nederlands: De zelfzuchtige genen, Onze zelfzuchtige genen of Het zelfzuchtige erfdeel) is een boek uit 1976 van de Britse bioloog Richard Dawkins.
Bekijken Reductionisme en The Selfish Gene
Theosofie
Het theosofisch zegel Theosofie, wijsheidsreligie of esoterische wijsbegeerte (Grieks: θεος "Theos" goddelijk, Σοφία "sophia", wijsheid) is een metafysische religieuze filosofie die stelt dat alle religies en grote filosofieën uit één universele, tijdloze wijsheid zijn voortgekomen.
Bekijken Reductionisme en Theosofie
These-antithese-synthese
Het schema these-antithese-synthese (letterlijk stelling-tegenstelling-samenstelling) is een type argumentatie dat begint met twee ogenschijnlijk tegengestelde proposities, de these en antithese.
Bekijken Reductionisme en These-antithese-synthese
Wetenschapsfilosofie
Atheense school van Rafaël (1509) debatteren Plato en Aristoteles over de bron van alle kennis. Plato verwijst hierbij omhoog naar de hemelse sferen, en Aristoteles omlaag naar het aardse bestaan, als de bron van alle kennis. Wetenschapsfilosofie is een discipline van de filosofie die zich bezighoudt met het kritisch onderzoek naar de vooronderstellingen, de methoden en de resultaten van de wetenschappen.
Bekijken Reductionisme en Wetenschapsfilosofie
Wiskunde
Wiskunde (minder gebruikelijk: mathematiek, mathematica of mathesis) is een formele wetenschap die onder andere getallen, patronen en abstracte structuren bestudeert.
Bekijken Reductionisme en Wiskunde
Ziel (filosofie)
De ziel is in sommige religies en filosofische stromingen de niet-materiële essentie van mensen, vaak opgevat als synoniem van geest of van het zelf.
Bekijken Reductionisme en Ziel (filosofie)
Zie ook
Analytische filosofie
- Analytisch en synthetisch oordeel
- Analytisch marxisme
- Analytische filosofie
- Correspondentietheorie
- Deugdethiek
- Emotivisme
- Falsifieerbaarheid
- Fenomenalisme
- Functionalisme (filosofie van de geest)
- Intentie
- Logisch positivisme
- Neurofilosofie
- Ordinary language philosophy
- Postanalytische filosofie
- Propositielogica
- Reductionisme
- Representatie (psychologie)
- Taalfilosofie
- Verificatiebeginsel
- Wetenschapsfilosofie
- Zelfnoemfunctie
- Zintuiglijke indrukken
Ook bekend als Reductie (filosofie), Reductionistisch.