Inhoudsopgave
61 relaties: Aanwijzend voornaamwoord, Achterzetsel, Anna Wierzbicka, Bijvoeglijke bijzin, Chimpansee, Communicatie, Deelverzameling, Deixis, Distinctief kenmerk, Dualis, Engels, Ewe (taal), Fon (taal), Foneem, Fonologie, Functiewoord, Gottfried Wilhelm Leibniz, Inhoudswoord, Internationaal Fonetisch Alfabet, Intonatie (spraak), Joseph Greenberg, Kennistheorie, Klankinventaris, Klinker (klank), Latijn, Mandarijn (taal), Medeklinker, Menselijke hersenen, Meronomie, Metafoor, Morfologie (taalkunde), Nasalisatie, Natural semantic metalanguage, Natuurlijke taal, Nederlands, Neurobiologie, Onvoltooid verleden tijd, Primaten, Psychologie, Referent (taalkunde), Romaanse talen, Roman Jakobson, Semantiek, SOV-volgorde, Spaans, Spraakkanaal, Spreektaal, Stemloos, SVO-volgorde, Syntaxis (taalkunde), ... Uitbreiden index (11 meer) »
- Taaltypologie
Aanwijzend voornaamwoord
Het aanwijzend voornaamwoord of pronomen demonstrativum is het voornaamwoord met een verwijzende waarde, die nadrukkelijker is dan die van andere voornaamwoorden.
Bekijken Taaluniversalia en Aanwijzend voornaamwoord
Achterzetsel
Het achterzetsel of de postpositie is een woordsoort.
Bekijken Taaluniversalia en Achterzetsel
Anna Wierzbicka
Anna Wierzbicka (1938) is een Poolse taalkundige aan de Australische Australian National University.
Bekijken Taaluniversalia en Anna Wierzbicka
Bijvoeglijke bijzin
Een bijvoeglijke bijzin, relatieve bijzin of betrekkelijke bijzin is een bijzin die dienstdoet als bijvoeglijke bepaling.
Bekijken Taaluniversalia en Bijvoeglijke bijzin
Chimpansee
De chimpansee (Pan troglodytes) is een Afrikaanse mensaap.
Bekijken Taaluniversalia en Chimpansee
Communicatie
Betekenisgeving: "Dit is een groene boom". De boodschap lijkt te zijn verwerkt, maar er is nog geen reactie zichtbaar. Communicatie is een activiteit waarbij levende wezens betekenissen uitwisselen door op elkaars signalen te reageren.
Bekijken Taaluniversalia en Communicatie
Deelverzameling
Een venndiagram van de verzameling A als deelverzameling van B.B omvat A. In de verzamelingenleer is een deelverzameling van een gegeven verzameling een verzameling die geheel bevat is in (deel is van) de gegeven verzameling.
Bekijken Taaluniversalia en Deelverzameling
Deixis
Deixis is het verschijnsel dat sommige taaluitdrukkingen voor hun interpretatie afhankelijk kunnen zijn van de gebruikssituatie; elementen in een uitspraak of tekst die verwijzen naar de uitingssituatie.
Bekijken Taaluniversalia en Deixis
Distinctief kenmerk
Een distinctief kenmerk (Eng. distinctive feature) is een betekenisonderscheidend kenmerk van iets dat aan spraak gerelateerd is.
Bekijken Taaluniversalia en Distinctief kenmerk
Dualis
De dualis (ook wel het tweevoud) is een vorm van naamwoorden of voornaamwoorden die naar zaken verwijzen die in tweetallen of paarsgewijs voorkomen, of van daarmee congruerende woorden en woordgroepen.
Bekijken Taaluniversalia en Dualis
Engels
Het Engels (English) is een Indo-Europese taal, die vanwege de nauwe verwantschap met talen als het Fries, (Neder-)Duits en Nederlands tot de West-Germaanse talen wordt gerekend.
Bekijken Taaluniversalia en Engels
Ewe (taal)
Ewe (Eʋegbe) is een van de Niger-Congotalen, de grootste taalfamilie van Afrika, die wordt gesproken door de Ewe.
Bekijken Taaluniversalia en Ewe (taal)
Fon (taal)
Dans van Fon-hoofden in 1908 Fon (inheemse naam Fongbe, uitgesproken als) is een taal binnen de Gbe-cluster en behoort tot de Kwa-onderfamilie van de Niger-Congo talen.
Bekijken Taaluniversalia en Fon (taal)
Foneem
Een foneem (van Oudgrieks φωνή, phōnḗ, geluid, toon, stem, taal) is een verzameling klanken die alle dezelfde betekenisonderscheidende functie hebben.
Bekijken Taaluniversalia en Foneem
Fonologie
Fonologie of klankleer is de tak van de taalwetenschap die de kleinste, betekenisonderscheidende klanken bestuderen.
Bekijken Taaluniversalia en Fonologie
Functiewoord
Een functiewoord is in de taalkundige benoeming een woord dat in de eerste plaats een grammaticale functie binnen de constituent heeft.
Bekijken Taaluniversalia en Functiewoord
Gottfried Wilhelm Leibniz
Gottfried Wilhelm (von) Leibniz, ook als Leibnitz gespeld (Leipzig, 1 juli 1646 – Hannover, 14 november 1716), was een veelzijdige Duitse wiskundige, filosoof, logicus, natuurkundige, historicus, rechtsgeleerde en diplomaat, die wordt beschouwd als een van de grootste denkers van de 17e eeuw.
Bekijken Taaluniversalia en Gottfried Wilhelm Leibniz
Inhoudswoord
Een inhoudswoord is in de taalkundige benoeming een woord met een 'rijke' betekenis, in tegenstelling tot een functiewoord.
Bekijken Taaluniversalia en Inhoudswoord
Internationaal Fonetisch Alfabet
Kaart van het Internationaal Fonetisch Alfabet Het Internationaal Fonetisch Alfabet of IPA (Engelse afkorting van: International Phonetic Alphabet) is een notatiesysteem voor de klanken die in menselijke spraak voorkomen.
Bekijken Taaluniversalia en Internationaal Fonetisch Alfabet
Intonatie (spraak)
Intonatie is een prosodische eenheid in de fonetiek.
Bekijken Taaluniversalia en Intonatie (spraak)
Joseph Greenberg
Joseph Harold Greenberg (28 mei 1915 - 7 mei 2001) was een taalkundige uit de Verenigde Staten.
Bekijken Taaluniversalia en Joseph Greenberg
Kennistheorie
Kennistheorie of epistemologie (Oudgrieks: ἐπιστήμη, epistēmē: kennis en λόγος, logos: leer), ook wel kentheorie, kennisleer, kenleer of criteriologie genaamd, is de tak van de filosofie die de aard, oorsprong, voorwaarden voor en reikwijdte van kennis en het weten onderzoekt.
Bekijken Taaluniversalia en Kennistheorie
Klankinventaris
Met de klankinventaris, foneeminventaris of het klanksysteem van een taal (in het Engels Segment Inventory geheten) wordt in de fonologie het geheel aan klinkers, halfklinkers en medeklinkers bedoeld die in de betreffende taal voorkomen als fonemen.
Bekijken Taaluniversalia en Klankinventaris
Klinker (klank)
Klinkers of vocalen zijn spraakklanken, waarvan de uitspraak begint met geblokkeerde stemspleet die vervolgens opengaat.
Bekijken Taaluniversalia en Klinker (klank)
Latijn
Latijn (Lingua Latina) is een Italische taal die oorspronkelijk werd gesproken door de Latijnen, onder wie ook het bekendste Latijnse volk, de Romeinen.
Bekijken Taaluniversalia en Latijn
Mandarijn (taal)
Mandarijn is de verzamelnaam van alle Mandarijnse taalvariëteiten.
Bekijken Taaluniversalia en Mandarijn (taal)
Medeklinker
Medeklinkers of consonanten zijn spraakklanken waarvan de uitspraak begint met niet geblokkeerde stemspleet.
Bekijken Taaluniversalia en Medeklinker
Menselijke hersenen
De menselijke hersenen (plurale tantum), ook wel het menselijk brein genoemd, vormen het deel van het centrale zenuwstelsel dat zich in het hoofd, meer specifiek in de schedel bevindt.
Bekijken Taaluniversalia en Menselijke hersenen
Meronomie
Meronomie of partonomie is een hiërarchie die is gebaseerd op de relatie 'deel-geheel'.
Bekijken Taaluniversalia en Meronomie
Metafoor
Grandville. Een metafoor (uit Grieks metaphora: overdracht, namelijk van betekenis) is een vorm van beeldspraak, waarbij er sprake is van een impliciete (onuitgesproken) vergelijking.
Bekijken Taaluniversalia en Metafoor
Morfologie (taalkunde)
Morfologie of vormleer is, binnen de taalkunde, de leer van de woordstructuur en de woordvorming.
Bekijken Taaluniversalia en Morfologie (taalkunde)
Nasalisatie
Nasalisatie, waarbij de neusklinkers ontstaan, is een fonologisch proces, dat optreedt door de huig te laten zakken en de lucht grotendeels door de neus te laten gaan.
Bekijken Taaluniversalia en Nasalisatie
Natural semantic metalanguage
Natural Semantic Metalanguage (NSM) is een methode van descriptieve semantische analyse die gebaseerd is op reductieve parafrase (dat is, het beschrijven van een concept in termen van eenvoudigere begrippen).
Bekijken Taaluniversalia en Natural semantic metalanguage
Natuurlijke taal
Een natuurlijke taal of etnische taal is in de taalfilosofie elke levende of dode taal die door een aantal mensen als hun moedertaal wordt of werd beschouwd.
Bekijken Taaluniversalia en Natuurlijke taal
Nederlands
Het Nederlands is een West-Germaanse taal, de meest gebruikte taal in Nederland en België, de officiële taal van Suriname en een van de drie officiële talen van België.
Bekijken Taaluniversalia en Nederlands
Neurobiologie
Neurobiologie is de tak van de biologie (met name de dierfysiologie en de anatomie) die de werking van het zenuwstelsel bestudeert, wel op twee verschillende niveaus: een macro- en een microscopisch niveau.
Bekijken Taaluniversalia en Neurobiologie
Onvoltooid verleden tijd
De onvoltooid verleden tijd is in de taalkunde een tempus waarmee een handeling of toestand wordt uitgedrukt.
Bekijken Taaluniversalia en Onvoltooid verleden tijd
Primaten
De primaten of opperdieren (Primates) vormen een orde van zoogdieren, waartoe alle soorten halfapen en apen, inclusief de in de evolutie enige overgebleven mensensoort, Homo sapiens, behoren.
Bekijken Taaluniversalia en Primaten
Psychologie
Psychologie (verouderd: zielkunde) is de academische discipline die zich bezighoudt met het innerlijk leven (kennen, voelen en streven) en het gedrag van mensen.
Bekijken Taaluniversalia en Psychologie
Referent (taalkunde)
In de semantiek wordt met referent een entiteit, gebeurtenis of eigenschap in de - doorgaans buitentalige - werkelijkheid bedoeld waar met talige elementen (woorden, zinsdelen of hele zinnen) naar verwezen wordt.
Bekijken Taaluniversalia en Referent (taalkunde)
Romaanse talen
Catalaans De Romaanse talen zijn een tak van de Indo-Europese taalfamilie.
Bekijken Taaluniversalia en Romaanse talen
Roman Jakobson
Roman Osipovitsj Jakobson (Russisch: Роман Осипович Якобсон) (Moskou, 11 oktober 1896 - Boston, 18 juli 1982) was een taalkundige van Russische herkomst die een voorname rol heeft gespeeld in het Russisch formalisme.
Bekijken Taaluniversalia en Roman Jakobson
Semantiek
De semantiek of betekenisleer is een wetenschap die zich bezighoudt met de betekenis van symbolen, waarbij het in het bijzonder de bouwstenen van natuurlijke talen die voor de communicatie dienen ofwel woorden en zinnen betreft.
Bekijken Taaluniversalia en Semantiek
SOV-volgorde
De SOV-volgorde (Subject-Object-Verb) is in de taaltypologie de in een aantal talen van de wereld - bijvoorbeeld het Latijn, Koerdisch, Hindi, Turks, Japans, Koreaans en de Kaukasische talen - meest gebruikelijke volgorde van de woorden en zinsdelen, waarbij het object achter het subject maar voor de persoonsvorm staat.
Bekijken Taaluniversalia en SOV-volgorde
Spaans
Spaans (español) of Castiliaans (Spaans: castellano) is een Romaanse taal en, qua moedertaalsprekers, na het Mandarijn de meest gesproken taal ter wereld.
Bekijken Taaluniversalia en Spaans
Spraakkanaal
Het spraakkanaal (of: aanzetstuk) is het geheel aan holten dat zich tussen de stemplooien enerzijds en de mond- en neusopeningen anderzijds bevindt.
Bekijken Taaluniversalia en Spraakkanaal
Spreektaal
Spreektaal is een vorm van informeel taalgebruik, en is het tegenovergestelde van schrijftaal.
Bekijken Taaluniversalia en Spreektaal
Stemloos
Stemloosheid is een beschrijvende eigenschap van medeklinkers die worden geproduceerd zonder de lucht uit de longen met de stembanden in trilling te brengen.
Bekijken Taaluniversalia en Stemloos
SVO-volgorde
De SVO-volgorde (Subject - Verb - Object) is in de taaltypologie in veruit de meeste talen, waaronder het Nederlands, de meest gebruikelijke volgorde van woorden en zinsdelen in hoofdzinnen. De persoonsvorm staat hierbij achter het subject, maar voor het object.
Bekijken Taaluniversalia en SVO-volgorde
Syntaxis (taalkunde)
Syntaxis (van het Oudgriekse συν- syn-, "samen", en τάξις táxis, "regeling"), ook vaak zinsleer genoemd, is een deelgebied binnen de theoretische taalkunde dat in ruime zin de studie omvat van alles wat met de opbouw en structuur van zinsdelen en zinnen te maken heeft, ofwel van de zinsbouw.
Bekijken Taaluniversalia en Syntaxis (taalkunde)
Taalfamilie
Een taalfamilie is de meest gebruikelijke klasse waarbinnen talen van de wereld kunnen worden ingedeeld.
Bekijken Taaluniversalia en Taalfamilie
Taaltypologie
Taaltypologie is in de systematische taalkunde de overkoepelende term voor de studie van alles wat te maken heeft met de overeenkomsten en verschillen tussen talen onderling en taalfamilies.
Bekijken Taaluniversalia en Taaltypologie
Toekomende tijd
De toekomende tijd is een tempus met behulp waarvan in talen met een absolute tijd een handeling of toestand wordt uitgedrukt die in de toekomst plaatsvindt.
Bekijken Taaluniversalia en Toekomende tijd
Toontaal
Verbreiding van tonaliteit (oranje) in de Benelux en Duitsland (Limburgs, Ripuarisch, Moezelfrankisch en Luxemburgs) Een toontaal is een – in de meeste gevallen analytische – taal waarin veranderingen in toonhoogte bij het uitspreken van een en dezelfde lettergreep structureel leiden tot een verandering in de betekenis van het woord.
Bekijken Taaluniversalia en Toontaal
Universele grammatica
In de theoretische taalkunde is de universele grammatica (UG) een verondersteld aangeboren taalvermogen, dat alle mensen (maar waarschijnlijk geen enkele andere diersoort) bezitten.
Bekijken Taaluniversalia en Universele grammatica
Vibrant
In de fonetiek is een vibrant of tril een medeklinker waarvan de klank wordt geproduceerd door trillingen tussen de articulator en het articulatiepunt.
Bekijken Taaluniversalia en Vibrant
Voornaamwoord
Het voornaamwoord of pronomen is een woord dat verwijst naar een zelfstandig onderwerp (iets of iemand) zonder het bij name te noemen.
Bekijken Taaluniversalia en Voornaamwoord
Voorzetsel
Een voorzetsel (of prepositie) is een onverbuigbare woordsoort die altijd deel uitmaakt van een zinsdeel (vaak is dit een bijwoordelijke bepaling) en de aard van de relatie tussen verschillende elementen in de zin aangeeft.
Bekijken Taaluniversalia en Voorzetsel
Woordsoort
Elk woord in een taal behoort tot een bepaalde woordsoort, woordklasse ofwel lexicale categorie.
Bekijken Taaluniversalia en Woordsoort
Zelfstandig naamwoord
Het zelfstandig naamwoord (Romaanse term: nomen of substantief, afkorting znw.) is de woordsoort die wordt gebruikt om in een uitspraak de personen of zaken aan te duiden waar de uitspraak betrekking op heeft, in talen waarin zulke aanduidingen een aparte lexicale categorie (woordsoort) vormen.
Bekijken Taaluniversalia en Zelfstandig naamwoord
Zinsdeel
Een zinsdeel of syntagma is in de grammatica een functioneel onderdeel van een zin.
Bekijken Taaluniversalia en Zinsdeel
Zie ook
Taaltypologie
- Analytische taal
- Bijvoeglijke bijzin
- Dependensmarkering
- Ergatief-absolutieve taal
- Eurolinguïstiek
- Hoofdmarkering
- Incorporatie (taalkunde)
- Kentum- en satemtalen
- Meertalige woordspeling
- Niet-configurationele taal
- Nulonderwerp-taal
- Polysynthetische taal
- Pro-droptaal
- Taaltypologie
- Taaluniversalia
- V2 (taalkunde)