Communicatie

411 relaties: Aardas, Aardatmosfeer, Aardbaan, Aarde (planeet), Aardgas, Aardkern, Aardkorst, Aardmantel, Aardolie, Aardoppervlak, Aardwarmte, Aerodynamica, Aerosol, Afplatting, Afrika, Albedo, Algen, Alluviaal, Alpen, Amazonebekken, Amfibieën, Aminozuur, Ammoniak, Anaeroob, Andes, Annum, Antarctica, Archaea, Archeïcum, Asthenosfeer, Atlantische Oceaan, Australië (continent), Azolla event, Azoren, Baan (hemellichaam), Bacteriën, Bandbreedte, Basalt (gesteente), Bellenvat, Bergrug, Berriasien, Bilateria, Biodiversiteit, Biomassa, Biosfeer, Biotoop, Blauwalgen, Bliksem, Bodemclassificatie, Bolivia, ..., Bos (vegetatie), Brachiosaurus, Breedtegraad, Broeikaseffect, Broeikasgas, Californië, Cambrische explosie, Cambrium, Canada, Carboon, Cenozoïcum, Centraal-Azië, CERN, Chaostheorie, Chicxulub, Chinaklimaat, CLAW-hypothese, CLOUD-project, Coniferen, Continent, Continentaal plat, Continentale collisie, Continentale lithosfeer, Continentverschuiving, Convectie, Convolutie, Correlatie, Cryogenium, Dansgaard-Oeschger-cyclus, Datering, Deccan Traps, Dendrochronologie, Devoon, Dieren (biologie), Dinosauriërs, Dizuurstof, Drasland, Drooglegging (waterbeheer), Druk (grootheid), Dust Bowl, Dynamisch systeem, Ecologie, Ecosysteem, Edward Lorenz, Eemien, El Niño (natuurverschijnsel), Eoceen, Era (tijdperk), Eruptie, Ethiopië, Euhelopus, Europa (werelddeel), Europees Ruimteagentschap, Evenaar, Evolutie (biologie), Excentriciteit (astronomie), Extrapolatie, Extremofiel, Fanerozoïcum, Felsisch, Fermentatie, Ferrelcel, Filipijnen, Flux (wis- en natuurkunde), Fossiel, Fossiele brandstof, Fotosynthese, Fouriertransformatie, Fractale dimensie, Frequentie, Fundamentele wetenschap, Fytoplankton, Gangesvlakte, Gashydraat, Gebergte (aardrijkskunde), Gebergtevorming, Gematigd klimaat, Geochemie, Geologisch tijdperk, Geologische tijdschaal, Geschiedenis van de Aarde, Geschiedenis van de wereld, Getijdenveld, Gevolgen van de opwarming van de Aarde, Gist, Glaciaal (tijdperk), Gletsjer, Global dimming, Gobi, Graniet, Grasland, Grassenfamilie, Great Plains, Groenland, Groot-Brittannië (eiland), Grote grazers, Grote Oceaan, Hadeïcum, Hadleycel, Halfrond (aarde), Halveringstijd, Heelal, Henrik Svensmark, Himalaya, Hirnantien, Historische klimatologie, Holoceen, Holsteinien, Hominini, Hoofdreeks, Hoogvlakte, Hydraulica, IJs (water), IJskap, IJskern, IJstijdvak, Industrie, Insecten, Interglaciaal, Intergovernmental Panel on Climate Change, Interplanetaire materie, Isotoop, Japan, Java (eiland), Jonge Dryas, Jupiter (planeet), Jura (periode), Kalium-40, Kalksteen, Kantelpunten in het klimaat, Keerkring, Kernfusie, Kernsplijting, Klei, Kleine IJstijd, Klimaat, Klimaatclassificatie van Köppen, Klimaatcrisis, Klimatologie, Komeet, Kongobekken, Koolhydraten, Koolstofdioxide, Koolstofkringloop, Koolstofmonoxide, Kosmische straling, Kraton (geologie), Krijt (periode), Krijt-Paleogeengrens, Krijtgesteente, Kunstmaan, Kwartair, Kwarts, La Niña, Laat-Devonische extinctie, Landbouw, Landklimaat, Löss, Lijst van mineralen, Lithosfeer, Lithosferische mantel, Luchttemperatuur, Luchtvochtigheid, Maan, Mafisch, Magma (gesteente), Magmakamer, Magnesiet, Magnesium, Mangrove, Mantelconvectie, Mantsjoerije, Marine Isotope Stage, Massa (natuurkunde), Massa-extinctie, Massadichtheid, Maunderminimum, Melkweg (sterrenstelsel), Mens, Mesozoïcum, Metamorfose (geologie), Meteoriet, Meteorologie, Meteosat, Methaan, Methaanhydraat, Micro-organisme, Microklimaat, Mid-oceanische rug, Middeleeuws klimaatoptimum, Middellandse Zeegebied, Midden-Oosten, Milanković-parameters, Milieu, Mioceen, Moesson (regentijd), Mohorovičić-discontinuïteit, Mongolië, Mossen, Multidisciplinair, National Aeronautics and Space Administration, National Oceanic and Atmospheric Administration, Natuurramp, Natuurwetenschap, Nördlinger Ries, Neanderthaler, Neerslag (atmosfeer), Neoproterozoïcum, Niet-lineair systeem, Nijldelta, Noord-Afrika, Noord-Amerika, Noord-Atlantische Oscillatie, Noordelijke IJszee, Noordzee, Normaalvector, Normale verdeling, Obliquiteit, Oeral (gebergte), Oligoceen, Olivijn, Ontbossing, Ontginning (cultuur), Ontlasting, Oost-Afrika, Opwarming van de Aarde, Ordovicium, Organische verbinding, Organisme, Overstroming, Oxidatie, Paardenstaart (geslacht), Paleoceen, Paleocene-Eocene Thermal Maximum, Paleogeen, Paleoklimatologie, Paleontologie, Paleoproterozoïcum, Paleozoïcum, Pangea, Pannotia, Patagonië, Pens, Periode (signaal), Perm (periode), Perm-Trias-massa-extinctie, Permafrost, Petaton, PH, Planetaire nevel, Platentektoniek, Pleistoceen, Plioceen, Poolgebied, Populatie (biologie), Postbus 51, Prairie, Precambrium, Precessie, Proxy (aardwetenschappen), Pterosauriërs, Pyriet, Pyrolyse, Röntgenstraling, Reflectie (straling), Relatieve luchtvochtigheid, Reliëf (landschap), Reptielen, Resonantie (natuurkunde), Reykjavik, Rhyacium, Rode reus, Ruis (signaal), Rund, Saturnus (planeet), Savanne (landschap), Sediment, Sedimentair gesteente, Sedimentologie, Siberische Trappen, Siderium, Signaal (algemeen), Siluur, Sneeuwbalaarde, Spectrum, Springstaarten, Steenkool, Steppe, Stikstof (element), Stollingsgesteente, Storm (wind), Straal (wiskunde), Stromatoliet, Stuifmeel, Subductiezone, Systeem Aarde, Temperatuur, Teraton, Terugkoppeling, The Extended Phenotype, Thermolyse, Thorium-232, Tibet (gebied), Toendra, Trias, Trias-Jura-extinctie, Trilling, Trog (geologie), Tropisch regenwoud, Tropische cycloon, Tuin der goden (Colorado), Turbulente stroming, Uitlogen, Ultraviolet, Uranium-235, Uranium-238, Varens, Veen (grondsoort), Veldspaat, Venus (planeet), Verwering, Verwoestijning, Vetzuur, Vlakte, Vlindereffect, Vloeistofmechanica, Vostokstation, Vulkaan, Vulkanisme, Waterdamp, Waterkringloop, Waterstof (element), Waterstofsulfide, Werelddeel, West-Europa, Westfalien, Wilsoncyclus, Wind (meteorologie), Winter, Witte dwerg, Wolk, Zand, Zeebodem, Zeeniveau, Zeestroom, Zimbabwe, Zomer, Zon, Zonlicht, Zonnekern, Zonnenevel, Zonnestelsel, Zonnevlek, Zonnewind, Zoogdieren, Zuid-Amerika, Zuurstofisotopenanalyse, Zwaartekrachtsveld, Zwaveloxiden, 1,1,1-trichloorethaan, 20e eeuw. Uitbreiden index (361 meer) » « Comprimeren index

Aardas

De aarde die draait om zijn as (lichtgele lijn). De aardas is de as waar de aarde omheen draait.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardas · Bekijk meer »

Aardatmosfeer

halo heeft. mesosfeer over in de thermosfeer en de exosfeer en wordt het blauw langzaam zwart. De aardatmosfeer of dampkring is de atmosfeer om de aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardatmosfeer · Bekijk meer »

Aardbaan

De aarde op verschillende punten in zijn baan De aardbaan is de baan waarlangs de aarde zich voortbeweegt rond de zon.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardbaan · Bekijk meer »

Aarde (planeet)

De Aarde is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aarde (planeet) · Bekijk meer »

Aardgas

Gastank Onder aardgas wordt verstaan alle uit de grond ontwijkende gassen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardgas · Bekijk meer »

Aardkern

Schematische opbouw van de vaste Aarde De aardkern is het binnenste deel van de Aarde, dat zich uitstrekt van de onderkant van de aardmantel op zo'n 2900 km diepte tot aan het middelpunt van de Aarde op ongeveer 6370 km diepte.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardkern · Bekijk meer »

Aardkorst

Doorsnede van de Aarde, de aardkorst (1 continentale korst en 2 oceanische korst) vormt het dunne bovenste laagje De aardkorst is de buitenste laag van de vaste Aarde, die bestaat uit gesteenten met een relatief lage dichtheid en rijk in silica (SiO2).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardkorst · Bekijk meer »

Aardmantel

Schematische samenstelling van de Aarde De aardmantel of kortweg mantel is de laag in de Aarde die direct onder de korst ligt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardmantel · Bekijk meer »

Aardolie

Aardolie uit verschillende gebieden Jaknikker, een instrument voor oliewinning uit lagedrukolievelden Aardolie, ruwe olie, soms aangeduid als petroleum, is, naast onder andere aardgas, een van de fossiele brandstoffen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardolie · Bekijk meer »

Aardoppervlak

Wereldkaart door Pieter van der Aa, begin 18e eeuw. Geologische kaart van de aarde Het aardoppervlak is het grensvlak tussen de vaste aardkorst, samen met het erop gelegen water, en de atmosfeer.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardoppervlak · Bekijk meer »

Aardwarmte

Nesjavellir, een van de grootste geothermische centrales van IJsland Aardwarmte of geothermie is energie die kan ontstaan door het temperatuurverschil tussen het aardoppervlak en diep in de aarde gelegen warmtereservoirs.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aardwarmte · Bekijk meer »

Aerodynamica

luchtwerveling (vortex), hier geïllustreerd door de gekleurde rook. Aerodynamica is de wetenschap die de beweging van gassen beschrijft.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aerodynamica · Bekijk meer »

Aerosol

Wolken Een aerosol is een colloïdaal mengsel van stofdeeltjes of vloeistofdruppels in een gas.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aerosol · Bekijk meer »

Afplatting

b van een afgeplatte sferoïde De afplatting of ellipticiteit is de mate waarin de vorm van een sferoïde afwijkt van een bol.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Afplatting · Bekijk meer »

Afrika

Afrika geografisch Afrika is qua oppervlakte na Eurazië het grootste continent op Aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Afrika · Bekijk meer »

Albedo

Albedo van verschillende oppervlaktetypes; een hogere waarde betekent dat er meer licht direct wordt teruggekaatst De albedo (uitgesproken als albeedo, met de klemtoon op de tweede lettergreep) van een object is het lichtweerkaatsingsvermogen van dat object, letterlijk de 'witheid', gedefinieerd als de verhouding tussen de hoeveelheid opvallende en gereflecteerde (elektromagnetische) straling.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Albedo · Bekijk meer »

Algen

Algen of wieren (oude wetenschappelijke naam: Algae) is een informele verzamelnaam voor een grote, zeer diverse groep organismen, die evolutionair gezien deels niet onderling verwant zijn.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Algen · Bekijk meer »

Alluviaal

meander vindt sedimentatie plaats. Alluviaal of alluvium is het losse materiaal (regoliet) dat als sediment door een rivier is afgezet.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Alluviaal · Bekijk meer »

Alpen

De Alpen zijn een bergketen in Europa, die zich uitstrekt van de Franse Middellandse Zeekust in het zuidwesten tot de Pannonische vlakte in het oosten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Alpen · Bekijk meer »

Amazonebekken

300px Het Amazonebekken, ook wel het Amazonegebied, het Braziliaans laagland of het Laagland van de Amazone genoemd, is het drainagebekken van de Amazone en haar zijrivieren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Amazonebekken · Bekijk meer »

Amfibieën

De amfibieën (Amphibia) vormen een klasse van gewervelde, koudbloedige dieren met een naakte, relatief gladde huid.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Amfibieën · Bekijk meer »

Aminozuur

Algemene structuur van α-aminozuren. De R staat voor residu-groep Een aminozuur is een organische verbinding die zowel een carboxygroep (-COOH) als een aminegroep (-NH2) bezit.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Aminozuur · Bekijk meer »

Ammoniak

Ammoniak is een anorganische verbinding van stikstof en waterstof met als brutoformule NH3.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ammoniak · Bekijk meer »

Anaeroob

Anaeroob betekent 'zonder lucht plaatsvindend of kunnen leven', waarbij met "lucht" zuurstof bedoeld wordt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Anaeroob · Bekijk meer »

Andes

vulkanen De Andes (voluit: La Cordillera de los Andes) is een grote, langgerekte bergketen langs de westkust van Zuid-Amerika.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Andes · Bekijk meer »

Annum

Annum (afgeleid van Latijn annus, jaar; afgekort a) is een eenheid voor tijd die in de geologie en astronomie gebruikt wordt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Annum · Bekijk meer »

Antarctica

Antarctica is het continent rond de zuidpool van de Aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Antarctica · Bekijk meer »

Archaea

Archaea (enkelvoud archaeon) vormen een domein van eencellige micro-organismen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Archaea · Bekijk meer »

Archeïcum

Artistieke impressie van een landschap in het Archeïcum. Het geologisch tijdvak van het Archeïcum (ook Archaïcum of Archeozoïcum (Engels: Archean of Archaean)) is een eon in de vroege geschiedenis van de Aarde, dat duurde van 4 tot 2,5 miljard jaar (2,5 Ga) geleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Archeïcum · Bekijk meer »

Asthenosfeer

Aarddoorsnede (5: Asthenosfeer) De asthenosfeer (Grieks: ἀσθενός.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Asthenosfeer · Bekijk meer »

Atlantische Oceaan

De Atlantische Oceaan is de oceaan die de continenten Afrika en Europa in het oosten scheidt van de continenten Noord- en Zuid-Amerika in het westen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Atlantische Oceaan · Bekijk meer »

Australië (continent)

Australië is een continent dat het vasteland van Australië, Tasmanië en Nieuw-Guinea omvat, inclusief de omliggende eilanden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Australië (continent) · Bekijk meer »

Azolla event

grote kroosvaren (''Azolla filiculoides''). De massale groei van verwante planten in het Eoceen kan voor wereldwijde afkoeling van het klimaat gezorgd hebben. Het Azolla event (Azolla is de botanische naam van een geslacht van varens van het zoete water, waartoe ook de grote kroosvaren behoort; event is Engels voor "gebeurtenis") was een massale opbloei van watervarens in de Arctische Oceaan rond 49 Ma (miljoen jaar geleden), tijdens het tijdperk Eoceen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Azolla event · Bekijk meer »

Azoren

De Azoren (Portugees: Açores; IPA: ɐˈsoɾɨʃ) vormen een archipel in de Atlantische Oceaan die samen een autonome regio van de republiek Portugal vormen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Azoren · Bekijk meer »

Baan (hemellichaam)

Een baan rond een hemellichaam is de beweging die ruimtevaartuigen zoals kunstmanen en ruimtestations, maar ook manen en planeten, rond een (ander) hemellichaam uitvoeren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Baan (hemellichaam) · Bekijk meer »

Bacteriën

De bacteriën (Bacteria of Eubacteria) vormen een domein van eencellige, soms in kolonies levende micro-organismen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bacteriën · Bekijk meer »

Bandbreedte

Bandbreedte is in de telecommunicatie het verschil tussen de hoogste en de laagste frequentie van het belangrijkste gedeelte van een frequentiespectrum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bandbreedte · Bekijk meer »

Basalt (gesteente)

Basalt toegepast in strandhoofd op het strand van Scheveningen Basaltlava Basalt is een mafisch vulkanisch stollingsgesteente dat gevormd wordt door de stolling van lava.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Basalt (gesteente) · Bekijk meer »

Bellenvat

Een bellenvat van Fermilab dat niet meer wordt gebruikt. De eerste waarneming van een neutrino in een bellenvat, gemaakt op 13 november 1970 in een waterstof-bellenvat van het Argonne National Laboratory in Lemont (Illinois).Het onzichtbare neutrino raakt een proton waardoor drie sporen ontstaan (rechts op foto). Het neutrino verandert in een mu-meson: het lange spoor in het midden. Het korte spoor erboven is dat van het proton. Het derde spoor is van een pi-meson dat door de botsing ontstond. Een bellenvat is een vat waarin bewegingen van subatomaire deeltjes zichtbaar kunnen worden gemaakt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bellenvat · Bekijk meer »

Bergrug

Stratigrafische rug in het noordoosten van Tennessee Een bergrug is een geologisch verschijnsel dat bestaat uit een opeenvolging van een aantal bergen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bergrug · Bekijk meer »

Berriasien

Het geologisch tijdvak Berriasien (Vlaanderen: Berriasiaan) of Berrias is de onderste etage (of tijdsnede) in het Vroeg-Krijt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Berriasien · Bekijk meer »

Bilateria

De Bilateria vormen een grote groep orgaandieren, waar bijna alle diersoorten toe behoren, zoals wormen, weekdieren, geleedpotigen en chordadieren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bilateria · Bekijk meer »

Biodiversiteit

klaprozen (rood) en kamille Vet over de voordelen van biodiversiteit - Universiteit van Nederland Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom, geografisch gebied of de gehele planeet.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Biodiversiteit · Bekijk meer »

Biomassa

Berg houtsnippers Biomassa is stof van organische oorsprong, geproduceerd door organismen, waaronder planten en dieren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Biomassa · Bekijk meer »

Biosfeer

De biosfeer is het gedeelte van de Aarde waar leven mogelijk is en bevindt zich in de hydrosfeer, de atmosfeer en de lithosfeer.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Biosfeer · Bekijk meer »

Biotoop

Biotoop van de eland in Noorwegen Een biotoop (Gr: βίος (bíos) - leven, τόπος (tópos) - plaats) is een gebied met een uniform landschapstype (ecotoop) waarin een bepaalde levensgemeenschap met organismen kan gedijen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Biotoop · Bekijk meer »

Blauwalgen

Blauwalgen, ook wel blauwwieren of, formeler, cyanobacteriën zijn een groep van prokaryote organismes.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Blauwalgen · Bekijk meer »

Bliksem

Wolk-wolk-bliksem (''cloud-to-cloud'') Bliksem Bliksem is een elektrische ontlading in de atmosfeer die gepaard gaat met donder.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bliksem · Bekijk meer »

Bodemclassificatie

Bodemclassificatie is dat deel van de bodemkunde dat zich bezighoudt met het classificeren en categoriseren van bodems op basis van eigenschappen waarin bodems zich van elkaar onderscheiden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bodemclassificatie · Bekijk meer »

Bolivia

Verloren gebied voor Bolivia tussen 1867 en 1938 Bolivia (ook Bolivië; Aymara: Wuliwya, Quechua: Bulibiya, Guaraní: Volívia), officieel de Plurinationale Staat Bolivia (Spaans: Estado Plurinacional de Bolivia, Aymara: Wuliwya Suyu, Quechua: Bulibya Mamallaqta, Guaraní: Tetã Volívia) is een republiek in Zuid-Amerika die grenst aan Peru, Brazilië, Paraguay, Argentinië en Chili.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bolivia · Bekijk meer »

Bos (vegetatie)

Bos in de winter Police, Polen Bos in de Eifel, Duitsland Beukenbos (Zoniënwoud, Brussel) Bospad in de herfst Een bos is een begroeiing (aanplant of vegetatie/formatie) met bomen in een dominante boomlaag, of meerdere boomlagen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Bos (vegetatie) · Bekijk meer »

Brachiosaurus

Brachiosaurus is een geslacht van uitgestorven plantenetende sauropode dinosauriërs, behorend tot de groep van de Macronaria, dat leefde tijdens het Laat-Jura, ongeveer 150 miljoen jaar geleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Brachiosaurus · Bekijk meer »

Breedtegraad

radii. De breedtegraad of latitude is samen met de lengtegraad een geografische positieaanduiding.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Breedtegraad · Bekijk meer »

Broeikaseffect

first3.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Broeikaseffect · Bekijk meer »

Broeikasgas

Hoge-resolutie-infraroodspectrum van het broeikasgas methaan (CH4) in de gastoestand Infraroodabsorptiespectrum van methaan (CH4) Gemiddelde methaanconcentratie in de troposfeer 2006–2009 Broeikasgassen zijn gassen in de atmosfeer van de Aarde of een andere planeet met het vermogen om warmtestraling te absorberen en geleidelijk in alle richtingen weer af te geven.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Broeikasgas · Bekijk meer »

Californië

Californië (Engels en Spaans: California) is een van de staten van de Verenigde Staten van Amerika.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Californië · Bekijk meer »

Cambrische explosie

De Cambrische explosie vond plaats nadat het zuurstofniveau in de atmosfeer was toegenomen van 3% tot meer dan 12%. Met de Cambrische explosie wordt het ontstaan aangeduid van veel nieuwe bouwplannen in het dierenrijk tijdens het Cambrium (ongeveer 539 tot 485 miljoen jaar geleden).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Cambrische explosie · Bekijk meer »

Cambrium

Het geologisch tijdvak Cambrium (541 ± 1,0 - 485,4 ± 1,9 miljoen jaar (Ma) geleden) is het onderste systeem of de vroegste periode van de era Paleozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Cambrium · Bekijk meer »

Canada

Canada is een land in het noorden van Noord-Amerika.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Canada · Bekijk meer »

Carboon

Het Carboon is een periode in de geologische tijdschaal (en een systeem in de stratigrafie) die duurde van 358,9 ± 0,4 tot 298,9 ± 0,2 miljoen jaar geleden (Ma).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Carboon · Bekijk meer »

Cenozoïcum

Het Cenozoïcum is de laatste era uit de geologische geschiedenis tussen 66,0 miljoen jaar (Ma) geleden en nu.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Cenozoïcum · Bekijk meer »

Centraal-Azië

Topografische kaart van Centraal-Azië vanaf de Kaspische Zee in het westen tot Centraal-China in het oosten. Centraal-Azië is de regio van Azië die zich uitstrekt vanaf de Kaspische Zee in het westen tot Centraal-China in het oosten en van het zuiden van Rusland in het noorden tot het noorden van Pakistan in het zuiden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Centraal-Azië · Bekijk meer »

CERN

Stuk pijp van een deeltjesversneller met het logo van CERN, 2012. Robert Calliau, 1990-1994. Foto 2005. CERN is een Europese organisatie die fundamenteel onderzoek doet naar elementaire deeltjes.

Nieuw!!: Klimaatverandering en CERN · Bekijk meer »

Chaostheorie

meteorologisch model. Het systeem beweegt langs de getoonde banen links met de klok mee, na oversteek rechts tegen de klok in, na oversteek links...enzovoorts. Bij elke omloop verbreedt de band van de banen zich. De figuur is berekend met de standaard parameters r.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Chaostheorie · Bekijk meer »

Chicxulub

Chicxulub Pueblo is een plaats aan de noordwestkust van de Yucatán in Mexico.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Chicxulub · Bekijk meer »

Chinaklimaat

Schematische kaart van gebieden met een chinaklimaat (Cw) Een chinaklimaat is volgens de klimaatclassificatie van Köppen een gematigd klimaat met natte zomers en staat bekend als het Cw-klimaat.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Chinaklimaat · Bekijk meer »

CLAW-hypothese

De CLAW-hypothese is gebaseerd op een mechanisme van negatieve terugkoppeling tussen het ecosysteem van de oceanen en het klimaat van de Aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en CLAW-hypothese · Bekijk meer »

CLOUD-project

Het CLOUD-project is een project van het Europese onderzoeksinstituut CERN, waarbij de vorming van wolken wordt onderzocht.

Nieuw!!: Klimaatverandering en CLOUD-project · Bekijk meer »

Coniferen

De coniferen (wetenschappelijke naam Coniferae, of bijvoorbeeld in de 23e druk van de Heukels, Coniferales) vormen een groep in het plantenrijk met ruim zeshonderd soorten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Coniferen · Bekijk meer »

Continent

Een continent is een zeer grote landmassa die niet of vrijwel niet met andere landmassa's verbonden is, en die zo groot is dat er plekken zijn waar een landklimaat of overgangsklimaat heerst.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Continent · Bekijk meer »

Continentaal plat

Overzicht van de overgang tussen continent en oceaan: A.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Continentaal plat · Bekijk meer »

Continentale collisie

Continentale collisie of continent-continent collisie (collisie betekent botsing) is het proces dat in de platentektoniek optreedt als twee continenten tegen elkaar "botsen", waarna gebergtevorming of orogenese kan optreden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Continentale collisie · Bekijk meer »

Continentale lithosfeer

Doorsnede van de aardkorst:1 - continentale lithosfeer;2 - oceanische lithosfeer met oceaan erboven;3 - asthenosfeer. De continentale lithosfeer is het type lithosfeer onder continenten en het continentale plat.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Continentale lithosfeer · Bekijk meer »

Continentverschuiving

Continentverschuiving, continentale drift of continentendrift (van het Engelse continental drift) is het geologische verschijnsel waarbij continenten bewegen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Continentverschuiving · Bekijk meer »

Convectie

thumb stoof stroomt, treedt een vorm van convectie op. Opgewarmde (lichtere) lucht stijgt binnenin de stoof op om dan langs het te verhitten voorwerp weg te stromen. Dit veroorzaakt een aanzuigende werking aan de onderkant, waardoor er (koude) lucht naar binnen wordt gezogen. Dit systeem vormt slechts een halve convectiecel. De cel zou compleet zijn als de warme lucht weer af zou koelen en naar beneden zou stromen Convectie is warmtestroming via een gas of vloeistof.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Convectie · Bekijk meer »

Convolutie

Convolutie (samenvouwing) is een wiskundige bewerking, aangeduid door \, * \, (asterisk) of \, \otimes \,, op twee functies met als resultaat een nieuwe functie: de convolutie van beide.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Convolutie · Bekijk meer »

Correlatie

Correlatievoorbeelden Correlatie is de statistische samenhang tussen twee grootheden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Correlatie · Bekijk meer »

Cryogenium

Het geologisch tijdperk Cryogenium (vroeger Cryogenien of Cryogeniaan), is een periode van de era Neoproterozoïcum, onderdeel van het eon Proterozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Cryogenium · Bekijk meer »

Dansgaard-Oeschger-cyclus

δ18O-waarde. Dansgaard-Oeschger-cycli (ook wel oscillaties of events) zijn snelle klimaatsfluctuaties, die plaatsvinden elke 1470 (± 532) jaar.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Dansgaard-Oeschger-cyclus · Bekijk meer »

Datering

De datering of ouderdomsbepaling van vondsten is zowel in de archeologie, de geologie als de paleontologie een belangrijk probleem.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Datering · Bekijk meer »

Deccan Traps

De Deccan Traps in het paars-blauw Deccan Traps De Deccan Traps is een vulkanische vlakte die het tegenwoordige Dekan-plateau in West-India vormt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Deccan Traps · Bekijk meer »

Dendrochronologie

Jaarringen in omgezaagde plataan Zomereik met zeer fijne jaarringen Dendrochronologie of jaarring(en)onderzoek is de wetenschapsdiscipline die zich bezighoudt met het dateren van houten voorwerpen of archeologische vondsten aan de hand van in de voorwerpen herkenbare groeiringen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Dendrochronologie · Bekijk meer »

Devoon

Het Devoon is een periode in de geologische tijdschaal (en een systeem in de stratigrafie) die duurde van 419,2 ± 3,2 tot 358,9 ± 0,4 miljoen jaar (Ma) geleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Devoon · Bekijk meer »

Dieren (biologie)

De dieren (Animalia) vormen een rijk van meercellige levende wezens die tot de eukaryoten behoren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Dieren (biologie) · Bekijk meer »

Dinosauriërs

De dinosauriërs of dinosaurussen — de eerste benaming is de vertaling in het Nederlands van Dinosauria, de wetenschappelijke naam van de groep — vormen een diverse groep van reptielen, behorend tot de Archosauria, die stamt uit het Mesozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Dinosauriërs · Bekijk meer »

Dizuurstof

Apparaat om zuurstof uit lucht te winnen in een bunker. Dizuurstof of moleculaire zuurstof (O2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element zuurstof.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Dizuurstof · Bekijk meer »

Drasland

Illinois drasland Passewaaij in Tiel Drasland is land dat permanent door water is verzadigd of tijdelijk is verzadigd door bijvoorbeeld opkomend water.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Drasland · Bekijk meer »

Drooglegging (waterbeheer)

Drooglegging is een term uit het waterbeheer.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Drooglegging (waterbeheer) · Bekijk meer »

Druk (grootheid)

Druk; de drukkracht per oppervlakte waar het op werkt. psi In de natuurkunde is druk de drukkracht per oppervlakte-eenheid.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Druk (grootheid) · Bekijk meer »

Dust Bowl

Dallas, South Dakota, 1936 De Dust Bowl (Engels voor stofschaal) was een periode van droogte en stofstormen op de prairievlakten van Canada en de Verenigde Staten in de jaren 1930 en vooral in 1934 en 1936.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Dust Bowl · Bekijk meer »

Dynamisch systeem

In de systeemtheorie is een dynamisch systeem een systeem dat zich in een tijdsafhankelijke toestand bevindt, waarbij de toestand na een bepaald moment volledig bepaald wordt door de toestand op dat moment en de acties die de omgeving vanaf dat moment op het systeem uitoefent.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Dynamisch systeem · Bekijk meer »

Ecologie

Ecologie of oecologie is een biologische vakwetenschap.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ecologie · Bekijk meer »

Ecosysteem

Een ecosysteem of oecosysteem is een natuurlijk systeem dat bestaat uit alle organismen die in een bepaald gebied voorkomen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ecosysteem · Bekijk meer »

Edward Lorenz

Edward Norton Lorenz (West Haven (Connecticut), 23 mei 1917 – Cambridge (Massachusetts), 16 april 2008) was een Amerikaans wiskundige en meteoroloog.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Edward Lorenz · Bekijk meer »

Eemien

Het Eemien (Vlaams: Eemiaan) was het laatste interglaciaal (warme tijdperk) in het Pleistoceen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Eemien · Bekijk meer »

El Niño (natuurverschijnsel)

Kaart van afwijkende watertemperatuur °C in de oceanen gedurende de laatste sterke El Niño in december 1997 El Niño is een natuurverschijnsel in de Grote Oceaan.

Nieuw!!: Klimaatverandering en El Niño (natuurverschijnsel) · Bekijk meer »

Eoceen

Het Eoceen (Oudgrieks: ἠώς (ḗōs).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Eoceen · Bekijk meer »

Era (tijdperk)

Een era of hoofdtijdperk is een onderdeel van de geologische tijdschaal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Era (tijdperk) · Bekijk meer »

Eruptie

Kenai Schiereiland Alaska), 1990 Een eruptie of vulkaanuitbarsting is de bekendste vorm van vulkanisme.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Eruptie · Bekijk meer »

Ethiopië

Satellietfoto Ethiopië Reliëfkaart Ethiopië Ethiopië, formeel de Federale Democratische Republiek Ethiopië (Amhaars: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ, ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk), is een land in Oost-Afrika.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ethiopië · Bekijk meer »

Euhelopus

Euhelopus is een geslacht van uitgestorven plantenetende sauropode dinosauriërs, behorend tot de Titanosauriformes, dat 125 miljoen jaar geleden, tijdens het Vroeg-Krijt, leefde in het gebied van het huidige China.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Euhelopus · Bekijk meer »

Europa (werelddeel)

Europa is het werelddeel dat zich bevindt ten westen van het werelddeel Azië en ten noorden van het werelddeel Afrika.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Europa (werelddeel) · Bekijk meer »

Europees Ruimteagentschap

Het European Space Operations Centre (ESOC) in Darmstadt, Duitsland Het Europees Ruimteagentschap (ESA) houdt zich in Europees verband bezig met projecten op het gebied van ruimtevaart, onderzoek van de Aarde, ruimteonderzoek, ontwikkeling van op satellietsystemen gebaseerde technologieën en de bevordering van de Europese economie.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Europees Ruimteagentschap · Bekijk meer »

Evenaar

Een bol waarop de evenaar blauw is gekleurd. Deze deelt de bol in twee gelijke helften en kruist de meridianen (geel) onder een hoek van 90°. Net zoals alle andere doorgetrokken lijnen is de evenaar een grootcirkel. De evenaar, evennachtslijn of equator is een breedtecirkel op het aardoppervlak in de vorm van een grootcirkel midden tussen de polen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Evenaar · Bekijk meer »

Evolutie (biologie)

Evolutie is het proces van verandering in alle vormen van leven van generatie op generatie in populaties door overerving van kenmerken en eigenschappen met hun variatie en natuurlijke selectie.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Evolutie (biologie) · Bekijk meer »

Excentriciteit (astronomie)

Voorbeelden van banen met verschillende excentriciteit Als de omloopbaan van een hemellichaam afwijkt van de cirkel, wordt deze excentrisch genoemd.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Excentriciteit (astronomie) · Bekijk meer »

Extrapolatie

Extrapolatie is het uitbreiden van een reeks getallen met punten die buiten die reeks liggen (het uitbreiden van de getallenreeks met punten die binnen de reeks liggen, is interpolatie).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Extrapolatie · Bekijk meer »

Extremofiel

Een vulkanische schoorsteen of black smoker biedt een geschikte leefomgeving voor verschillende soorten extremofielen Een extremofiel organisme, of kortweg een extremofiel, is een organisme dat 'van extreme omstandigheden - afwijkende milieufactoren - houdt'.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Extremofiel · Bekijk meer »

Fanerozoïcum

Het geologisch tijdvak Fanerozoïcum (ook gespeld als Phanerozoïcum) is een eon uit de geologische geschiedenis van de Aarde, en duurt van 538.8 ±0.2 miljoen jaar (Ma) geleden tot heden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fanerozoïcum · Bekijk meer »

Felsisch

Felsisch (van Engels: feldspar - veldspaat) of (verouderd) zuur slaat in de geologie op gesteenten of mineralen die relatief veel silica (SiO2) en relatief weinig magnesium of ijzer bevatten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Felsisch · Bekijk meer »

Fermentatie

Bij het fermentatieproces van bier kunnen bellen ontstaan door de koolstofdioxide die opstijgt. Fermentatie (Latijn: fermentum, zuurdeeg) is, in de biochemie, het afbreken van biologische materialen (substraat) tot eenvoudigere stoffen, in afwezigheid van zuurstof.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fermentatie · Bekijk meer »

Ferrelcel

Ferrelcel Een Ferrelcel (genoemd naar William Ferrel) is een atmosferische circulatiecel die zich ongeveer tussen de 30e en 60e breedtegraden bevindt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ferrelcel · Bekijk meer »

Filipijnen

De Filipijnen (of Filippijnen) (uitspraak: filiˈpɛɪnə(n)), officieel de Republiek der Filipijnen (Filipijns: Republika ng Pilipinas, Engels: Republic of the Philippines), is een republiek in Zuidoost-Azië.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Filipijnen · Bekijk meer »

Flux (wis- en natuurkunde)

Flux is een term die in de wiskunde en de natuurkunde wordt gebruikt, maar niet altijd in dezelfde betekenis.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Flux (wis- en natuurkunde) · Bekijk meer »

Fossiel

Een boorkern met een kokkelsoort uit het Plioceen Fossielen zijn alle resten en sporen van planten en dieren die geconserveerd zijn in gesteente.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fossiel · Bekijk meer »

Fossiele brandstof

Steenkool, een fossiele brandstof. Fossiele brandstoffen zijn koolstofhoudende verbindingen, die onder hoge druk en temperatuur gedurende miljoenen jaren in de aardkorst zijn gevormd, uit resten van plantaardig en dierlijk leven, vooral in het carboon, maar ook in andere geologische tijdperken.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fossiele brandstof · Bekijk meer »

Fotosynthese

Fotosyntheseformule Fotosynthese (ook: koolstofdioxide-, koolzuur- of koolstofassimilatie) is een vorm van biosynthese, waarbij energie uit zonlicht wordt gebruikt om gasvormig koolstofdioxide om te zetten in de vaste stof glucose.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fotosynthese · Bekijk meer »

Fouriertransformatie

In de wiskunde, meer bepaald binnen de fourieranalyse, is de (continue) fouriertransformatie een lineaire integraaltransformatie die een functie ontbindt in een continu spectrum van frequenties.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fouriertransformatie · Bekijk meer »

Fractale dimensie

In de fractale meetkunde, een deelgebied van de wiskunde, is een fractale dimensie een ratio die voorziet in een statistische index van complexiteit, die vergelijkt hoe de mate van detail in een patroon (strikt genomen een fractalpatroon) verandert met de schaal, waarop dit patroon wordt gemeten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fractale dimensie · Bekijk meer »

Frequentie

periode) Frequentie drukt uit hoe vaak iets gebeurt of voorkomt binnen een bepaalde tijd of in een zekere ruimte.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Frequentie · Bekijk meer »

Fundamentele wetenschap

Fundamentele wetenschap is het deel van de wetenschap dat zich richt op grondbeginselen en basismechanismen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fundamentele wetenschap · Bekijk meer »

Fytoplankton

Opstoot van ''Emiliania huxleyi'' nabij Zuid-Engeland Fytoplankton (een combinatie van de Griekse woorden, φυτόν (phuton) "plant" en πλαγκτός (planktos) "dwalend") is plankton dat voor de energievoorziening afhankelijk is van fotosynthese.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Fytoplankton · Bekijk meer »

Gangesvlakte

Schematische kaart van de Indus-Gangesvlakte De Gangesvlakte is een grote en vruchtbare laagvlakte die het grootste deel van het noorden en oosten van India, het zuiden van Nepal en het grootste deel van Bangladesh omvat.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gangesvlakte · Bekijk meer »

Gashydraat

Gashydraat in sediment. Gashydraat met structuur. Gashydraat is een verbinding van water rond het vriespunt (of ijs) en een gas, dat in de moleculaire holtes van het water zit opgesloten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gashydraat · Bekijk meer »

Gebergte (aardrijkskunde)

Het hoogste deel van de Himalaya gezien vanuit het International Space Station, naar het zuiden gekeken met het Tibetaans Plateau op de voorgrond. De toppen van Makalu (8462 m, links), Mount Everest (8848 m, in het midden), Lhotse (8516 m, midden) en Cho Oyu (8201 m, rechts) zijn uit de ruimte van bovenaf zichtbaar. De Himalaya is zo hoog dat zelfs vanuit een vliegtuig alleen een zijaanzicht te zien is. Een gebergte is een gebied waar het aardoppervlak een grote hoogte en een hoog reliëf heeft.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gebergte (aardrijkskunde) · Bekijk meer »

Gebergtevorming

plateau. Gebergtevorming alias orogenese is een gevolg van de platentektoniek, de bewegingen van platen langs elkaar (zijschuivingsbewegingen), over en onder elkaar (compressieve bewegingen) en uit elkaar (extensionele bewegingen).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gebergtevorming · Bekijk meer »

Gematigd klimaat

Schematische kaart van gebieden met een gematigd klimaat (C) Landschap in een gematigde klimaatzone: Nederland Een gematigd klimaat of warm gematigd klimaat is een, gemiddeld over een jaar gemeten, vochtig klimaat, met relatief gematigde temperaturen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gematigd klimaat · Bekijk meer »

Geochemie

Geochemie is de natuurwetenschap die principes uit de scheikunde gebruikt om de mechanismen achter grote geologische systemen zoals de aardkorst en oceanen te verklaren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Geochemie · Bekijk meer »

Geologisch tijdperk

De geschiedenis van de Aarde wordt ingedeeld in een groot aantal geologische tijdperken.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Geologisch tijdperk · Bekijk meer »

Geologische tijdschaal

Engelstalige visuele presentatie van een geologische tijdschaal in de vorm van een spiraal De geologische tijdschaal is de indeling van de geschiedenis van de Aarde in geologische tijdperken.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Geologische tijdschaal · Bekijk meer »

Geschiedenis van de Aarde

De geschiedenis van de Aarde bestrijkt een extreem lange periode. Om dit te visualiseren wordt deze 4,6 miljard jaar weleens geprojecteerd op een 24-urige zogenaamde ''geologische klok''. Op een dergelijke klok wordt de vorming van de Aarde geklokt op middernacht. Het eerste leven ontstaat rond 3.15 uur. Pas om 12 uur 's middags wordt de atmosfeer zuurstofrijk, en om 4 uur 's middags verschijnen de eerste primitieve zeedieren. De Cambrische explosie vindt plaats om kwart over negen 's avonds en om tien uur (tijdens het Devoon) verovert het leven het land. De dinosauriërs sterven om 23.40 uur uit en de eerste mensen verschijnen pas 20 seconden voor middernacht. De geschiedenis van de Aarde schetst het ontstaan en de ontwikkeling van de planeet waarop de mensheid leeft.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Geschiedenis van de Aarde · Bekijk meer »

Geschiedenis van de wereld

De geschiedenis van de wereld behandelt de grote lijnen van de geschiedenis van de mensheid.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Geschiedenis van de wereld · Bekijk meer »

Getijdenveld

Jupiter scheerde, gefotografeerd door de Hubble Wide-Field Planetary Camera 2 op 17 mei 1994 Het getijdenveld rond een hemellichaam is de afgeleide van het zwaartekrachtveld die bepaalt welke getijdenkrachten op een hemellichaam inwerken.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Getijdenveld · Bekijk meer »

Gevolgen van de opwarming van de Aarde

Een kaart van de verwachte opwarming van de aarde op het einde van de 21e eeuw. In het HadCM3- klimaatmodel dat wordt gebruikt, is de gemiddelde opwarming 3 °C. Volgens het IPCC zal de aarde in 2100 met 1,1 tot 6,4 °C opwarmen, afhankelijk van de hoeveelheid uitgestoten broeikasgassen en de exacte klimaatgevoeligheid. Reeks potentiële toekomstscenario's van wereldwijde broeikasgasemissies. Zelfs als alle landen hun huidige beloften nakomen die zijn vastgelegd in het klimaatakkoord van Parijs, zal de gemiddelde opwarming tegen 2100 veel verder gaan dan de doelstelling van het Akkoord van Parijs om de opwarming "ruim onder de 2°C" te houden. Impact van het Akkoord van Parijs indien alle mitigatiemaatregelen worden genomen om de afgesproken doelstellingen te halen Met de gevolgen van de opwarming van de aarde worden talrijke veranderingen door de wereldwijde temperatuurstijging bedoeld die de mensheid en de aarde treft en zullen treffen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gevolgen van de opwarming van de Aarde · Bekijk meer »

Gist

Gisten zijn eencellige, eukaryote micro-organismen die behoren tot het rijk van de schimmels.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gist · Bekijk meer »

Glaciaal (tijdperk)

Een glaciaal of ijstijd is een periode in de geschiedenis, waarin het klimaat op aarde aanzienlijk kouder was dan tegenwoordig.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Glaciaal (tijdperk) · Bekijk meer »

Gletsjer

De Vinciguerra-Gletsjer in het Nationaal park Tierra del Fuego, Argentinië Een gletsjer is een bewegende ijsmassa die gevormd wordt uit sneeuw die op land terechtkomt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gletsjer · Bekijk meer »

Global dimming

De spreiding van aerosols in 2006. Global dimming (globale of wereldwijde verduistering) is het effect waarbij de intensiteit van het op de aarde vallende zonlicht wordt verminderd door stoffen in de atmosfeer, die het licht ofwel absorberen, of terugkaatsen, waardoor de albedo van de aarde wordt verhoogd.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Global dimming · Bekijk meer »

Gobi

De Gobi of Gobiwoestijn, ook bekend als gēbì shāmò 戈壁沙漠 (Baikalmeer-woestijn) is de grootste woestijn van Azië.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Gobi · Bekijk meer »

Graniet

Bretagne Graniet is een zuur (of felsisch) stollingsgesteente dat voornamelijk bestaat uit drie mineralen: kwarts, veldspaten (kaliveldspaat en plagioklaas) en mica's (muscoviet en/of biotiet).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Graniet · Bekijk meer »

Grasland

Hooitijd in Rabka Zdrój (Polen) Matig voedselrijk en nat hooiland met veel echte koekoeksbloemen Gemaaid grasland voor kuilgras Grasland is een gebied van enige omvang met een vegetatie die gedomineerd wordt door grassen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Grasland · Bekijk meer »

Grassenfamilie

Glanshaver: aartje met twee bloemen Pluim van zachte dravik De grassenfamilie (botanische naam: Gramineae of Poaceae, beide namen zijn toegestaan) is een van de soortenrijkste plantenfamilies van de bedektzadigen: de familie omvat ongeveer 12.000 soorten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Grassenfamilie · Bekijk meer »

Great Plains

Omvang van de Great Plains bij benadering, de rode lijn is de meridiaan van 100° westerlengte die als indicatieve oostgrens ook wordt aangegeven. Uitzicht in de Great Plains, bij Lincoln (Nebraska). De Great Plains (Engels voor 'grote vlakten') vormen een groot vlak gebied, waarvan grote delen prairie, steppe en grasland zijn, dat zich uitstrekt van de Amerikaanse staat Texas in het zuiden tot over de Canadese grens in het noorden, tussen de rivier de Mississippi in het oosten en de Rocky Mountains in het westen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Great Plains · Bekijk meer »

Groenland

Satellietopname van Groenland Boerderijen in Groenland Groenland en Denemarken Een ijsberg bij het stadje Narsaq. Groenland (Groenlands: Kalaallit Nunaat, "Land van de Groenlanders"; Deens: Grønland) is een eiland gelegen in het Noordpoolgebied en administratief behorend tot het Koninkrijk Denemarken.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Groenland · Bekijk meer »

Groot-Brittannië (eiland)

Groot-Brittannië (Engels: Great Britain) is een eiland in Europa, ten noordwesten van het vasteland en daarvan gescheiden door het Kanaal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Groot-Brittannië (eiland) · Bekijk meer »

Grote grazers

Grote grazers in de Oostvaardersplassen Waterbuffels in Biesbosch Grote grazers komen in de natuur voor in alle werelddelen en leveren een belangrijke bijdrage aan de dynamiek van hun milieu.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Grote grazers · Bekijk meer »

Grote Oceaan

Reliëf van de oceaanbodem, westkant Reliëf van de oceaanbodem, oostkant In de buurt van Nieuw-Zeeland neemt de oceaanbodem grillige vormen aan De Grote Oceaan of Stille Oceaan (informeel: Stille Zuidzee, soms ook Pacifische Oceaan) is een oceaan die ligt tussen Oost-Azië, Noord- en Zuid-Amerika en Australië.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Grote Oceaan · Bekijk meer »

Hadeïcum

Het Hadeïcum is het oudste geologisch tijdperk in de geschiedenis van de Aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Hadeïcum · Bekijk meer »

Hadleycel

Hadleycel Gemiddelde verticale windsnelheid bij 500 hPa luchtdruk in juli. Stijgende wind (negatief) waait vooral boven de Kreeftskeerkring waar de Zon loodrecht staat. Dalende wind (positief) waait meer verspreid. Een Hadleycel (genoemd naar George Hadley, die de cellen voor het eerst beschreef) is een atmosferische circulatiecel in de tropen, die van de thermische evenaar tot 30 graden naar het noorden of zuiden loopt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Hadleycel · Bekijk meer »

Halfrond (aarde)

Een halfrond of hemisfeer is een helft van het aardoppervlak, het oppervlak van de planeet Aarde, en wel een helft begrensd door de snijkromme van een vlak door het middelpunt van de aarde (bij benadering een grootcirkel).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Halfrond (aarde) · Bekijk meer »

Halveringstijd

De halveringstijd of (als veelgebruikt germanisme afkomstig van Halbwertszeit) halfwaardetijd, t_, is in de scheikunde en de kernfysica de tijd waarna van een oorspronkelijke hoeveelheid stof nog precies de helft over is.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Halveringstijd · Bekijk meer »

Heelal

Een deel van het heelal Het heelal of universum in de astronomie, ofwel de kosmos in de kosmologie, zijn synoniemen voor alle materie en energie binnen het gehele ruimtetijd-continuüm.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Heelal · Bekijk meer »

Henrik Svensmark

Henrik Svensmark Henrik Svensmark (1958) is een Deens natuurkundige, werkzaam aan het Danish National Space Center in Kopenhagen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Henrik Svensmark · Bekijk meer »

Himalaya

miniatuur De Himalaya, ook wel Himalayagebergte of Himalaya's genoemd (Hindi/Nepali: हिमालय, Himālaya; Tibetaans: ཧི་མ་ལ་ཡ; Urdu: سلسلہ کوہ ہمالیہ, Salsal-kwe-Himalay; Chinees: 喜马拉雅山脉, pinyin: Xǐmǎlāyǎ Shānmài), is een hooggebergte in het midden van Azië.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Himalaya · Bekijk meer »

Hirnantien

Het Hirnantien (Vlaanderen: Hirnantiaan) is de laatste tijdsnede in het Ordovicium.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Hirnantien · Bekijk meer »

Historische klimatologie

''Winterlandschap met ijsvermaak'', Hendrick Avercamp, omstreeks 1608 Historische klimatologie bestudeert veranderingen in het klimaat, en het effect ervan op de geschiedenis van de mens.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Historische klimatologie · Bekijk meer »

Holoceen

Het Holoceen, vroeger ook Alluvium genoemd, is het geologische tijdvak van 11.700 jaar geleden tot nu.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Holoceen · Bekijk meer »

Holsteinien

Het geologisch tijdvak Holsteinien (Vlaams: Holsteiniaan) is een etage van de serie Pleistoceen, die duurde van 418 tot 386 ka.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Holsteinien · Bekijk meer »

Hominini

De Hominini (chimpanseeachtigen of echt-carnivore mensachtigen) zijn een geslachtengroep van de onderfamilie echte mensachtigen (Homininae), die uit nog drie levende soorten bestaat.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Hominini · Bekijk meer »

Hoofdreeks

Een Hertzsprung-Russelldiagram toont de absolute magnitude van een ster met de kleurindex (hier in de letters B-V, ofwel Blauw-Visueel). De hoofdreeks is zichtbaar als een duidelijke stijgende lijn van rechtsonder naar linksboven. Dit diagram toont 22.000 sterren van de Hipparcoscatalogus en duizend lichtzwakke sterren (rode en witte dwergen) van de oude Gliese-catalogus van zeer nabije sterren. In de astronomie is de hoofdreeks een continue en kenmerkende brede band van sterren op een grafiek met de kleurindex tegen de absolute magnitude (zie rechts: V Main Sequence).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Hoofdreeks · Bekijk meer »

Hoogvlakte

Hoogland van Bolivia (1), hoogland darjeeling (2) Een hoogvlakte of hoogland is een gebied met weinig reliëf dat hoger ligt dan 500 meter boven zeeniveau.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Hoogvlakte · Bekijk meer »

Hydraulica

British Columbia, Canada Hydraulica is de toegepaste wetenschap die zich bezighoudt met het gedrag van stromende vloeistoffen (vloeistofdynamica), veelal met een vrij wateroppervlak zoals rivieren, meren, kanalen en zeeën.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Hydraulica · Bekijk meer »

IJs (water)

IJs IJs is de vaste vorm van water en kan zeer uiteenlopende vormen aannemen, variërend van een ijsberg, gletsjer of ijspegel, tot hagel of sneeuw.

Nieuw!!: Klimaatverandering en IJs (water) · Bekijk meer »

IJskap

Satellietopname van de Antarctische ijskap. Een ijskap is een koepelvormige, aaneengesloten ijsmassa van grote omvang.

Nieuw!!: Klimaatverandering en IJskap · Bekijk meer »

IJskern

IJskern die uit de boorcilinder wordt gehaald. IJskernen als klimaatarchief. Gelaagdheid in een ijskern afkomstig van Groenland. Voorbereidingen voor een boring op Antarctica. Een ijskern is een cilindervormig monster van ijs, afkomstig van een gletsjer of ijskap.

Nieuw!!: Klimaatverandering en IJskern · Bekijk meer »

IJstijdvak

Kangerlussuaq. Een ijstijdvak is een periode waarin ijskappen voorkomen op het land. Het voorkomen van ijskappen op Groenland maakt dus dat we per definitie in een ijstijdvak leven. Een ijstijdvak of glaciatie is een geologisch tijdvak waarin ijskappen voorkomen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en IJstijdvak · Bekijk meer »

Industrie

De industrie (Lat Industria: bedrijvigheid, ijver) is het deel van de economie, dat wordt gekenmerkt door de productie en verwerking van materiële goederen of artikelen in fabrieken en ondernemingen, veelal gekenmerkt door een hoge graad van mechanisering en automatisering – in tegenstelling tot de ambachtelijke vorm van de productie.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Industrie · Bekijk meer »

Insecten

Insecten (Insecta) zijn een klasse van zespotige, ongewervelde dieren die behoren tot de geleedpotigen (Arthropoda).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Insecten · Bekijk meer »

Interglaciaal

Interglacialen zijn de periodes tussen twee glacialen in.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Interglaciaal · Bekijk meer »

Intergovernmental Panel on Climate Change

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), in het Nederlands de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering, is een organisatie van de Verenigde Naties om de risico's van klimaatverandering te evalueren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Intergovernmental Panel on Climate Change · Bekijk meer »

Interplanetaire materie

De gegenschein boven de Very Large Telescope Interplanetaire materie is het materiaal dat het zonnestelsel vult, en waarin de grotere hemellichamen van een planetenstelsel zoals de planeten en kometen zich voortbewegen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Interplanetaire materie · Bekijk meer »

Isotoop

Fragment van een isotopenkaart. Isotopen staan op diagonale lijnen van linksboven naar rechtsonder, instabiele nucliden zijn weergegeven met een lichte achtergrond en een gekleurde pijlpunt die de richting van het verval aangeeft. Isotopen zijn atomen van hetzelfde chemische element, en dus met hetzelfde aantal protonen, waarin de aantallen neutronen in de atoomkern verschillend zijn.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Isotoop · Bekijk meer »

Japan

Japan (Japans: 日本, Nippon, Nihon, met de letterlijke betekenis: oorsprong van de zon; de naam voor het oude Japan is 大和, Yamato) is een land en een eilandstaat ten oosten van het Aziatische continent.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Japan · Bekijk meer »

Java (eiland)

Java (Indonesisch, Javaans en Soendanees: Jawa) is een eiland in de Republiek Indonesië.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Java (eiland) · Bekijk meer »

Jonge Dryas

De Jonge(re) Dryas of het Jonge(re) Dryas-stadiaal (12.700 - 11.560 jaar BP) is de laatste koudeperiode (een zogenaamd stadiaal) tijdens het Weichsel-glaciaal (een glaciaal wordt vaak een ijstijd genoemd in de kwartairgeologie).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Jonge Dryas · Bekijk meer »

Jupiter (planeet)

Jupiters samenstelling Jupiter is vanaf de zon de vijfde planeet.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Jupiter (planeet) · Bekijk meer »

Jura (periode)

De Jura is een periode in de geologie (en een systeem in de stratigrafie) die duurde van ongeveer 201,3 tot 145,0 miljoen jaar (Ma) geleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Jura (periode) · Bekijk meer »

Kalium-40

Kalium-40 of 40K is een onstabiele radioactieve isotoop van kalium, een alkalimetaal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kalium-40 · Bekijk meer »

Kalksteen

Kalksteen, carbonaatgesteente of carbonaatsteen is gesteente dat voornamelijk bestaat uit carbonaatverbindingen en -mineralen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kalksteen · Bekijk meer »

Kantelpunten in het klimaat

bezochtdatum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kantelpunten in het klimaat · Bekijk meer »

Keerkring

Van noord naar zuid:De KreeftskeerkringDe evenaarDe Steenbokskeerkring De keerkringen zijn bijzondere parallellen die de maximale afstand van de evenaar weergeven waar de zon in de middag in het zenit staat, dus loodrecht boven de waarnemer.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Keerkring · Bekijk meer »

Kernfusie

Kernfusie is in de natuurkunde het samensmelten van atoomkernen, waarbij uit twee atoomkernen een zwaardere atoomkern met een hoger atoomnummer wordt gevormd.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kernfusie · Bekijk meer »

Kernsplijting

Kernsplijting (zelden: kernfissie) is in de natuurkunde een proces waarbij een zware onstabiele atoomkern zich deelt of splijt in twee of meer lichtere kernen, waarbij aanzienlijke hoeveelheden energie vrijkomen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kernsplijting · Bekijk meer »

Klei

400.000 jaar oude kleigrond in Estland Kleideeltjes 23.500 maal vergroot Klei is een klastisch sedimentair gesteente, dat voornamelijk bestaat uit lutum, gronddeeltjes kleiner dan 2 µm.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Klei · Bekijk meer »

Kleine IJstijd

''Winterlandschap met ijsvermaak'', Hendrick Avercamp, omstreeks 1608 De Kleine IJstijd is de relatief koude periode die duurde van de vijftiende tot en met de negentiende eeuw.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kleine IJstijd · Bekijk meer »

Klimaat

Het klimaat is de gemiddelde weerstoestand (temperatuur, windkracht, bedekkingsgraad en neerslag) over een periode van minimaal 30 jaar.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Klimaat · Bekijk meer »

Klimaatclassificatie van Köppen

De klimaatclassificatie van Köppen of ook wel de klimaatclassificatie van Köppen-Geiger genoemd, is een oorspronkelijk in 1918 ontworpen klimaatclassificatie door de Russisch-Duitse geograaf, meteoroloog, bioloog, klimatoloog en botanicus Wladimir Köppen (1846-1940).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Klimaatclassificatie van Köppen · Bekijk meer »

Klimaatcrisis

archiefdatum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Klimaatcrisis · Bekijk meer »

Klimatologie

De klimatologie is de wetenschap die het klimaat en klimaatverandering bestudeert.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Klimatologie · Bekijk meer »

Komeet

Komeet Hale-Bopp op 29 maart 1997 gefotografeerd boven Pazin, Kroatië Schmidt telescoop, belichtingstijd 1 minuut. Uit de foto valt af te leiden dat de zon zich rechtsonder bevindt (want de plasmastaart wijst van de zon af) en dat de komeet zich naar links beweegt (want de stofstaart blijft achter). Kometen zijn relatief kleine hemellichamen die in een vaak langgerekte elliptische baan rond een ster draaien en uit ijs, gas en stof bestaan ("vuile sneeuwballen").

Nieuw!!: Klimaatverandering en Komeet · Bekijk meer »

Kongobekken

Topografische kaart van het Kongobekken Het Kongobekken is het stroomgebied van de rivier de Kongo.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kongobekken · Bekijk meer »

Koolhydraten

Glucose, een monosacharide Cellulose, een polysacharide Koolhydraten, ook sachariden genoemd, zijn een bepaald type verbindingen van koolstof-, waterstof- en zuurstofatomen waarbij de waterstof- en zuurstofatomen in een verhouding 2:1 voorkomen: algemene formule Cn(H2O)m.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Koolhydraten · Bekijk meer »

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide, kooldioxide, ook koolzuurgas, in de 19e eeuw ook koolstofzuurgas genoemd, is een anorganische verbinding van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO2.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Koolstofdioxide · Bekijk meer »

Koolstofkringloop

Koolstofkringloop. De zwarte getallen tonen hoeveel miljarden tonnen koolstof (GtC) in de verschillende opslagplaatsen aanwezig zijn. De paarse getallen tonen hoeveel koolstof tussen de verschillende opslagplaatsen per jaar uitgewisseld wordt. N.B.:Vegetatie omvat alle organismen. De koolstofkringloop is de bekendste biogeochemische kringloop en beschrijft alle processen waarmee het element koolstof door het systeem Aarde circuleert.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Koolstofkringloop · Bekijk meer »

Koolstofmonoxide

Koolstofmonoxide, koolstofmono-oxide of koolmonoxide, vroeger ook wel kolendamp genoemd, is een polaire anorganische verbinding van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Koolstofmonoxide · Bekijk meer »

Kosmische straling

eV. Lage energieën zijn talrijk: 1 per vierkante meter per seconde. Maar de hoogste energieën zijn relatief zeldzaam, namelijk 1 voorval per vierkante kilometer per jaar. Kosmische straling of hoogtestraling is een verzamelnaam voor deeltjes met een hoge energie (ioniserende straling) die zich tussen alle hemellichamen in het heelal bevinden, in het zogenaamde interstellair medium.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kosmische straling · Bekijk meer »

Kraton (geologie)

Kratons op de verschillende continenten Een kraton of rompgebergte is in de geologie een stuk zeer oude continentale aardkorst, dat al zeer lange tijd tektonisch "stabiel" is.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kraton (geologie) · Bekijk meer »

Krijt (periode)

Het Krijt is een geologisch tijdperk dat duurde van ongeveer 145 tot 66 miljoen jaar (Ma) geleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Krijt (periode) · Bekijk meer »

Krijt-Paleogeengrens

Artistieke impressie van de inslag van een grote meteoriet aan het einde van het Krijt De Krijt-Paleogeengrens (ook wel Krijt-Tertiairgrens, afgekort K-Pg-grens of K-T-grens; in het Engels: K-T Boundary) is de overgang tussen de geologische tijdperken Krijt (K) en Paleogeen (Pg).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Krijt-Paleogeengrens · Bekijk meer »

Krijtgesteente

Krijtrotsen van Dover Vuursteenknollen in krijtgesteente (Cyprus) Krijtgesteente (Engels: chalk) is een sedimentair gesteente dat vrijwel geheel bestaat uit de microscopische kalkskeletjes van algen en andere fauna (zogenaamde coccolieten).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Krijtgesteente · Bekijk meer »

Kunstmaan

Bioscoopjournaal uit 1957 over de Spoetnik 1 eerste satelliet, met uitleg over kunstmanen. Een kunstmaan is een door mensen gemaakte, al dan niet bemande satelliet (.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kunstmaan · Bekijk meer »

Kwartair

Het geologisch tijdperk Kwartair (in België: Quartair) is in de geologische tijdschaal de jongste periode en in de stratigrafische kolom het bovenste systeem.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kwartair · Bekijk meer »

Kwarts

SEM-afbeelding van kwartsgroei op zand Kwarts is een vorm van siliciumdioxide (SiO2).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Kwarts · Bekijk meer »

La Niña

Voorwaarden voor het ontstaan van La Niña La Niña (Spaans voor het meisje) is een periode van een aantal maanden waarin het weer in grote delen van de wereld afwijkt van het gemiddelde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en La Niña · Bekijk meer »

Laat-Devonische extinctie

De Laat-Devonische extinctie was een van de vijf grote massa-extincties in de geschiedenis van het leven op Aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Laat-Devonische extinctie · Bekijk meer »

Landbouw

De oogst van tarwe in Duitsland. Een maaidorser verzamelt en laadt de gedorste tarwe in een aanhanger Landbouw of agricultuur is het geheel van menselijke activiteiten waarbij de bodem wordt gebruikt voor de productie van planten en dieren, ten behoeve van de economie.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Landbouw · Bekijk meer »

Landklimaat

Schematische kaart van gebieden met een landklimaat (D) Een landklimaat of continentaal klimaat is een klimaat dat wordt gekenmerkt door extreme temperaturen in zowel de zomer als de winter, in tegenstelling tot een zeeklimaat Gebieden met dit type klimaat liggen in de regel ver landinwaarts, waar de matigende invloeden van oceanen zeer klein zijn.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Landklimaat · Bekijk meer »

Löss

Kaiserstuhl, Zuid-Duitsland. Löss is een eolische afzetting van silt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Löss · Bekijk meer »

Lijst van mineralen

Deze lijst geeft een overzicht van mineralen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Lijst van mineralen · Bekijk meer »

Lithosfeer

De tektonische platen De lithosfeer of steenschaal is het buitenste gedeelte van de vaste Aarde en is ongeveer 80 km dik (Afhankelijk van of het oceanische of continentale lithosfeer betreft).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Lithosfeer · Bekijk meer »

Lithosferische mantel

De lithosferische mantel is het bovenste gedeelte van de aardmantel, dat tegelijkertijd het onderste gedeelte van de lithosfeer is.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Lithosferische mantel · Bekijk meer »

Luchttemperatuur

Gemiddelde temperatuur per maand. Bij lage zonnestand wordt de zonnewarmte over een veel groter oppervlak verdeeld dan bij hoge zonnestand. convectie ligt de piek van de uitgezonden aardse straling 3 tot 4 uur na 12 uur zonnetijd. De luchttemperatuur is temperatuur van de buitenlucht.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Luchttemperatuur · Bekijk meer »

Luchtvochtigheid

Apparaat dat relatieve luchtvochtigheid meet Luchtvochtigheid is de natuurkundige grootheid die staat voor de hoeveelheid vocht in de lucht.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Luchtvochtigheid · Bekijk meer »

Maan

Achterkant van de Maan (foto van Lunar Reconnaissance Orbiter) De Maan is de enige maan (natuurlijke satelliet) van de Aarde en van de manen van het zonnestelsel de vijfde in grootte.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Maan · Bekijk meer »

Mafisch

Mafisch of basisch verwijst in de geologie naar mineralen en gesteenten die relatief veel magnesium (Mg) en ijzer (Fe) bevatten, en relatief weinig silica (SiO2).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mafisch · Bekijk meer »

Magma (gesteente)

Vesuvius in 1774. Olieverf door de Duitse landschapsschilder Jakob Philipp Hackert (1737-1807). Magma is het vloeibare gesteente dat zich onder het aardoppervlak of het oppervlak van een andere aardse planeet bevindt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Magma (gesteente) · Bekijk meer »

Magmakamer

sill; F.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Magmakamer · Bekijk meer »

Magnesiet

Magnesiet is een mineraal dat bestaat uit magnesium, koolstof en zuurstof.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Magnesiet · Bekijk meer »

Magnesium

Magnesium is een scheikundig element met symbool Mg en atoomnummer 12.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Magnesium · Bekijk meer »

Mangrove

Mangroven zijn boom- of struiksoorten die vaak een opvallend boven de grond of het water uitstekend wortelstelsel bezitten en die voorkomen in tropische kustgebieden en rivierdelta’s met getijdewerking.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mangrove · Bekijk meer »

Mantelconvectie

snelheden van de convectiestroming weer. Mantelconvectie is convectiestroming in vast gesteente in de aardmantel.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mantelconvectie · Bekijk meer »

Mantsjoerije

Mantsjoerije is een gebied ter grootte van ca.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mantsjoerije · Bekijk meer »

Marine Isotope Stage

Lisiecki, L.E. and Raymo, M.E., 2005. ''A Pliocene-Pleistocene stack of 57 globally distributed benthic ? 18O records.'' Paleoceanography 20, PA1003, doi:10.1029/2004PA001071, 17 pp., 2005.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Marine Isotope Stage · Bekijk meer »

Massa (natuurkunde)

Massa is een natuurkundige grootheid die een eigenschap van materie, de hoeveelheid van een stof, aanduidt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Massa (natuurkunde) · Bekijk meer »

Massa-extinctie

Ma tot heden). De gele pijltjes geven de vijf grote massa-extincties aan, blauwe pijltjes "gewone" extincties. Een massa-extinctie of massa-uitsterving is het wereldwijd massaal uitsterven van vele soorten organismen in een relatief korte tijdsduur.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Massa-extinctie · Bekijk meer »

Massadichtheid

De massadichtheid of soortelijke massa (of, als geen verwarring mogelijk is, kortweg dichtheid) van een homogeen materiaal is in de natuur- en scheikunde een intensieve grootheid die uitdrukt hoeveel massa van dat materiaal aanwezig is in een bepaald volume.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Massadichtheid · Bekijk meer »

Maunderminimum

Maunderminimum Het Maunderminimum is de naam die aan een periode (1645 tot 1715) wordt gegeven, waarin buitengewoon weinig zonnevlekken te zien waren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Maunderminimum · Bekijk meer »

Melkweg (sterrenstelsel)

µm Centrum van de Melkweg gezien door Spitzer Space Telescope. De gemeten golflengtes liggen tussen de 3,6 en 8,0 µm. De Melkweg boven het Paranal-observatorium De componenten van het Melkwegstelsel De Melkweg, het Melkwegstelsel of het galactisch stelselWinkler Prins Encyclopedie op Microsoft Encarta.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Melkweg (sterrenstelsel) · Bekijk meer »

Mens

Mensen (Homo sapiens) zijn intelligente primaten die gekenmerkt worden door hun rechtopstaande houding en tweevoetige voortbeweging, hun fijne motoriek en gebruik van werktuigen, hun complex taalgebruik en geavanceerde en zeer georganiseerde samenlevingen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mens · Bekijk meer »

Mesozoïcum

Het geologisch tijdvak Mesozoïcum (afgeleid van Grieks: μέσος (mésos).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mesozoïcum · Bekijk meer »

Metamorfose (geologie)

amfiboliet- in de groenschistfacies komt. Metamorfose is een term die in de geologie, petrologie en mineralogie gebruikt wordt om chemische reacties en faseovergangen in gesteenten te beschrijven.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Metamorfose (geologie) · Bekijk meer »

Meteoriet

ijzermeteoriet van 700 gram Doorsnede van de Toluca-ijzermeteoriet atmosfeer Een meteoriet is het deel van een meteoroïde of planetoïde dat op de aarde inslaat na vanuit de ruimte door de atmosfeer te zijn gevallen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Meteoriet · Bekijk meer »

Meteorologie

Meteorologie of weerkunde is de studie van het weer; de dagelijkse condities van de atmosfeer.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Meteorologie · Bekijk meer »

Meteosat

| style.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Meteosat · Bekijk meer »

Methaan

Methaan (CH4) is de eenvoudigste koolwaterstof en behoort tot de groep der alkanen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Methaan · Bekijk meer »

Methaanhydraat

structuur van clathraat, brandend clathraat Methaanhydraat, ook wel methaan-clathraat of methaanijs genoemd, is een vorm van waterijs dat binnen zijn kristalstructuur grote hoeveelheden methaan bevat, elk methaanmolecuul "gevangen" in een "kooi" van watermoleculen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Methaanhydraat · Bekijk meer »

Micro-organisme

Een cluster van'' Escherichia coli'' bacteriën 10.000x vergroot. SEM-foto van ''Staphylococcus aureus'', ca. 10.000x vergroot; een voorbeeld van een micro-organisme. Een micro-organisme (ook wel: microbe) is een organisme dat te klein is om met het blote oog gezien te worden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Micro-organisme · Bekijk meer »

Microklimaat

Omgevallen boom Van een microklimaat is sprake als de omstandigheden op een kleine schaal anders zijn dan je op basis van het klimaat zou verwachten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Microklimaat · Bekijk meer »

Mid-oceanische rug

Een mid-oceanische rug (soms afgekort tot MOR), spreidingsrug, of spreidingszone is een langgerekte, hoger gelegen structuur.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mid-oceanische rug · Bekijk meer »

Middeleeuws klimaatoptimum

De middeleeuwse warme periode was een regionaal fenomeen. De wereldwijde temperatuur was niet hoger dan gemiddeld. Het middeleeuws klimaatoptimum, ook wel bekend als de middeleeuwse zomer of de middeleeuwse warme periode (MWP), is een periode ten tijde van de hoge middeleeuwen met een significant hogere temperatuur dan de voorafgaande en navolgende perioden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Middeleeuws klimaatoptimum · Bekijk meer »

Middellandse Zeegebied

Het Middellandse Zeegebied is het gebied rondom de Middellandse Zee, omvattende Spanje, Gibraltar, Andorra, het zuiden van Frankrijk, Monaco, Italië, Malta, San Marino, het Vaticaan, Slovenië, Kroatië, Montenegro, Albanië, Bosnië en Herzegovina, Griekenland, Turkije, Cyprus, Syrië, Libanon, Israël, Palestina, Egypte, Libië, Tunesië, Algerije en Marokko.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Middellandse Zeegebied · Bekijk meer »

Midden-Oosten

Het Midden-Oosten geografisch Het Midden-Oosten staatkundig Het Midden-Oosten (Arabisch: الشرق الأوسط, ash-Sharq al-Awsaṭ, Turks: Orta Doğu, Perzisch: خاورمیانه châvar-e miyâne, Hebreeuws: המזרח התיכון ha-mizrach ha-tichon) is een historische en politieke regio van Afrika-Eurazië.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Midden-Oosten · Bekijk meer »

Milanković-parameters

De Milanković-parameters Cirkelvormige baan Elliptische baan met excentriciteit 0,5 Variatie in de glooiingshoek van de aardas 22,1-24,5° Precessiebeweging De Milanković-parameters, ook: Milankovitch-parameters, zijn astronomische grootheden die cyclische variaties veroorzaken.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Milanković-parameters · Bekijk meer »

Milieu

Het milieu is het geheel van voorwaarden en invloeden van de omgeving, waardoor het leven voor een organisme daar al dan niet mogelijk is Milieu of omgeving is, in de biologie en de ecologie, het geheel van uitwendige voorwaarden en invloeden die voor een organisme, hetzij dier (inclusief de mens), plant of micro-organisme, van essentieel belang zijn.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Milieu · Bekijk meer »

Mioceen

Het Mioceen (Grieks: μείων (meiōn).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mioceen · Bekijk meer »

Moesson (regentijd)

Moesson in Vindhya, een bergketen in India Kinderen in Bangladesh tijdens de moesson De moesson (naar het Engels monsoon is een verbastering van het Arabische mausim: seizoen, via het Portugese mauçam, de letterlijke oorsprong van monsoon) is de periodieke wind in tropische gebieden die een halfjaar lang uit een bepaalde richting waait om dan ongeveer 180° van richting te veranderen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Moesson (regentijd) · Bekijk meer »

Mohorovičić-discontinuïteit

De mohorovičić-discontinuïteit, vaak moho genoemd, is een seismische discontinuïteit die de grens vormt tussen de aardkorst en de aardmantel.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mohorovičić-discontinuïteit · Bekijk meer »

Mongolië

paardenhalsviool Mongolië (Mongools: Монгол Улс/30px, Russisch: Монго́лия) is een land in Centraal- en Oost-Azië.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mongolië · Bekijk meer »

Mossen

De mossen of bladmossen (stam Bryophyta Schimper 1836, vroeger ook wel in de rang van klasse als Musci of Bryopsida) zijn kleine, kruidachtige landplanten, die solitair tot dicht op elkaar gepakt groeien in matten of kussens op rotsen, bodem of als epifyten op de stam of bladeren van bomen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Mossen · Bekijk meer »

Multidisciplinair

Een multidisciplinaire activiteit is een activiteit, zoals bepaalde vormen van wetenschap en kunst, waarbij kennis vanuit meerdere disciplines gecombineerd wordt ingezet om de activiteit te voltooien.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Multidisciplinair · Bekijk meer »

National Aeronautics and Space Administration

logo van NASA Het hoofdkantoor (Mary W. Jackson NASA Headquarters) van NASA in Washington D.C. De National Aeronautics and Space Administration, afgekort tot NASA, is een onafhankelijk agentschap van de federale overheid van de Verenigde Staten, dat verantwoordelijk is voor het Amerikaanse civiele ruimtevaartprogramma.

Nieuw!!: Klimaatverandering en National Aeronautics and Space Administration · Bekijk meer »

National Oceanic and Atmospheric Administration

NOAA-logo De National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) is in de Verenigde Staten de instantie die zich bezighoudt met meteorologie en oceanografie.

Nieuw!!: Klimaatverandering en National Oceanic and Atmospheric Administration · Bekijk meer »

Natuurramp

tsunami in 2004 was een grote natuurramp Jaarlijkse dodelijke slachtoffers, als gevolg van natuurrampen. Een natuurramp is een gebeurtenis, met een natuurlijke oorzaak, die catastrofale gevolgen heeft voor levende wezens, met name mensen, in de omgeving.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Natuurramp · Bekijk meer »

Natuurwetenschap

Albert Einstein. Natuurwetenschap is een overkoepelende term voor dat deel van de wetenschap dat, met empirische en wetenschappelijke methoden, probeert de natuurwetten te achterhalen die schuilgaan achter de natuurverschijnselen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Natuurwetenschap · Bekijk meer »

Nördlinger Ries

Naturraum_Ries.png|Kaart van het Nördlinger Ries De (of correcter, want letterlijk naar het Duits, waarin het woord onzijdig is: Het) Nördlinger Ries is een min of meer cirkelvormige opgevulde inslagkrater in Zuid-Duitsland, gelegen op het grensgebied van de Schwäbische en Fränkische Alb, in de stedendriehoek Neurenberg – Stuttgart – München.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Nördlinger Ries · Bekijk meer »

Neanderthaler

Neanderthalers in het Gallo-Romeins Museum (Tongeren), met aannames voor kleding en 'transport' De neanderthaler (Homo neanderthalensis, indien als soort beschouwd, of Homo sapiens neanderthalensis, indien als ondersoort beschouwd) is een uitgestorven mensensoort of -ondersoort.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Neanderthaler · Bekijk meer »

Neerslag (atmosfeer)

Neerslag is een verzameling waterdeeltjes die uit een wolk of een groep van wolken valt en het aardoppervlak bereikt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Neerslag (atmosfeer) · Bekijk meer »

Neoproterozoïcum

Het geologisch tijdvak Neoproterozoïcum is de laatste era van het eon Proterozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Neoproterozoïcum · Bekijk meer »

Niet-lineair systeem

Niet-lineaire systemen hebben met elkaar gemeenschappelijk dat ze een bepaald kenmerk missen, namelijk lineariteit.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Niet-lineair systeem · Bekijk meer »

Nijldelta

Foto: NASA De Nijldelta (Arabisch: دلتا النيل) is de zeer grote monding van rivier de Nijl in het noorden van Egypte.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Nijldelta · Bekijk meer »

Noord-Afrika

Noord-Afrika Noord-Afrika is het gedeelte van het Afrikaanse continent ten noorden van de Sahara.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Noord-Afrika · Bekijk meer »

Noord-Amerika

Kaart: The World Factbook CIA Satellietafbeelding van Noord-Amerika Noord-Amerika is een continent dat volledig op het noordelijk halfrond ligt en bijna volledig binnen het westelijk halfrond.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Noord-Amerika · Bekijk meer »

Noord-Atlantische Oscillatie

300px De Noord-Atlantische Oscillatie (NAO) is een meteorologisch fenomeen boven de noordelijke Atlantische Oceaan.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Noord-Atlantische Oscillatie · Bekijk meer »

Noordelijke IJszee

Reliëfkaart van de Noordelijke IJszee Bathymetrische kaart van de Noordelijke IJszee Op deze kaart wordt de grens van de poolregio aangegeven met een rode lijn. Het gebied ten noorden van deze lijn heeft een gemiddelde temperatuur die beneden de 10 graden Celsius ligt in de warmste maand. De Noordelijke IJszee (in vertalingen uit het Engels ook wel Arctische Oceaan genoemd) is een oceaan ten noorden van de continenten Eurazië en Noord-Amerika waarin het grote ijsveld van de Noordpool (Arctica) ligt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Noordelijke IJszee · Bekijk meer »

Noordzee

De Noordzee is een randzee van de Atlantische Oceaan in het noordwesten van Europa.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Noordzee · Bekijk meer »

Normaalvector

Een normaalvector van een 3D-oppervlak in een punt is een normaalvector van het raakvlak door dat punt aan het oppervlak door dat punt. Een normaalvector van een object is in het algemeen een vector, verschillend van de nulvector, die loodrecht staat op dat object.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Normaalvector · Bekijk meer »

Normale verdeling

De normale verdeling of gaussverdeling, genoemd naar de Duitse wiskundige Carl Friedrich Gauss, is een continue kansverdeling met twee parameters, de verwachtingswaarde \mu en de standaardafwijking \sigma, waarvan de kansdichtheid wordt gegeven door de volgende Gaussische functie: De kansdichtheid is symmetrisch rond \mu, hoog in het midden, en wordt naar lage en hoge waarden steeds kleiner zonder ooit echt nul te worden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Normale verdeling · Bekijk meer »

Obliquiteit

variatie in de obliquiteit van de aarde issn.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Obliquiteit · Bekijk meer »

Oeral (gebergte)

Drie generaties, een smid met zijn zoon en kleindochter, 1910 Het dorpje Koltsedan (oostelijk van Kamensk-Oeralski) in 1912 Maksimovski-rots bij de Tsjoesovajarivier De Oeral (Russisch: Урал) of het Oeralgebergte (Уральские горы; Oeralski'je gory) is een gebergte dat in Rusland ruwweg van noord naar zuid loopt; het noordelijke deel vormt de scheiding tussen Europa en Azië op het Eurazische vasteland.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Oeral (gebergte) · Bekijk meer »

Oligoceen

Het geologisch tijdperk Oligoceen (Grieks: ὀλίγος (oligos).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Oligoceen · Bekijk meer »

Olivijn

Het mineraal olivijn is een nesosilicaat met als chemische formule (Mg,Fe)2SiO4, waarbij de eindleden tussen magnesium en ijzer worden gevormd door de mineralenreeks forsteriet (rijk aan Mg) en fayaliet (rijk aan Fe).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Olivijn · Bekijk meer »

Ontbossing

Ontbossing op Tasmanië Jaarlijkse ontbossing Jaarlijkse netto verandering in bosoppervlakte Ontbossing is het verdwijnen van bos door handelingen van mensen voor commerciële doeleinden, of om land te winnen voor landbouw of voor nederzettingen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ontbossing · Bekijk meer »

Ontginning (cultuur)

Een ontginning is in cultuur gebrachte woeste grond voor agrarisch gebruik of bosbouw.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ontginning (cultuur) · Bekijk meer »

Ontlasting

Duivenpoep op de openbare weg Ontlasting of feces (Latijn: faeces) is het onverteerde restant van ingenomen voedsel, dat, met geregelde tussenpozen (als uitwerpselen), via de endeldarm en de anus (aars) uit het lichaam wordt verwijderd (defecatie).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ontlasting · Bekijk meer »

Oost-Afrika

right Oost-Afrika of Oostelijk Afrika omvat de volgende Afrikaanse landen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Oost-Afrika · Bekijk meer »

Opwarming van de Aarde

Klimaatwetenschapper prof. dr. Wim Thiery (VUB) over de opwarming van de Aarde – Universiteit van Vlaanderen De opwarming van de Aarde, ook wel klimaatverandering, klimaatopwarming, klimaatontwrichting of klimaatcrisis, is de stijging van de wereldtemperatuur sinds de pre-industriële periode.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Opwarming van de Aarde · Bekijk meer »

Ordovicium

Het Ordovicium is een periode uit de geologische tijdschaal (of een systeem in de stratigrafie), die ongeveer van 485 tot 443 miljoen jaar geleden duurde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ordovicium · Bekijk meer »

Organische verbinding

Het aminozuur isoleucine (C6H13NO2) is een goed voorbeeld van een organische verbinding. Koolstofatomen zijn zwart, waterstof is grijs, zuurstof rood, en stikstof blauw. Een organische verbinding of organische stof, is een moleculaire chemische verbinding die in ieder geval één koolstof-atoom bevat, en meestal meerdere koolstofatomen, die via een covalente binding aan elkaar zijn geschakeld tot een koolstofketen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Organische verbinding · Bekijk meer »

Organisme

taal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Organisme · Bekijk meer »

Overstroming

Overstromingen in Midden- en Zuid Nederland Een overstroming is een gebeurtenis waarbij een aanzienlijke hoeveelheid water uit een meer, rivier of zee plaatsen bereikt die normaal gesproken niet onder water staan.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Overstroming · Bekijk meer »

Oxidatie

fluor vormen een ionbinding door middel van een redoxreactie. Natrium staat zijn buitenste elektron af aan het fluoratoom. Het natrium wordt geoxideerd en het fluor wordt gereduceerd. Oxidatie is het scheikundige proces waarbij een stof (de reductor) elektronen afstaat aan een andere stof (de oxidator).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Oxidatie · Bekijk meer »

Paardenstaart (geslacht)

Paardenstaart (Equisetum) is het enige overblijvende geslacht binnen de paardenstaartenfamilie (Equisetaceae) en wordt daarom als levend fossiel beschouwd.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paardenstaart (geslacht) · Bekijk meer »

Paleoceen

Het Paleoceen (Oudgrieks: παλαιός (palaiós).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paleoceen · Bekijk meer »

Paleocene-Eocene Thermal Maximum

middelen van gegevens. Het Paleocene-Eocene Thermal Maximum (PETM, Engels voor: temperatuursmaximum op de overgang Paleoceen-Eoceen), ook wel Eocene Thermal Maximum 1 (ETM1) is een grote, snelle en kortstondige wereldwijde klimaatverandering die 55,8 miljoen jaar geleden plaatsvond.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paleocene-Eocene Thermal Maximum · Bekijk meer »

Paleogeen

Het Paleogeen is een tijdperk in de geologische tijdschaal dat duurde van 66 tot 23,03 miljoen jaar (Ma) geleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paleogeen · Bekijk meer »

Paleoklimatologie

Paleoklimatologie is de studie van het klimaat met behulp van gegevens die in de bodem zijn opgeslagen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paleoklimatologie · Bekijk meer »

Paleontologie

Paleontologie (Oudgrieks: παλαιός palaios, oud, ὄν, on, "wezen") is de wetenschap die fossiele resten of sporen van organismen bestudeert, om aan de hand daarvan de aarde en evolutie van het leven op aarde in het geologisch verleden te reconstrueren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paleontologie · Bekijk meer »

Paleoproterozoïcum

Het geologisch tijdperk Paleoproterozoïcum is de vroegste era van het eon Proterozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paleoproterozoïcum · Bekijk meer »

Paleozoïcum

Het geologisch tijdperk Paleozoïcum (Grieks voor oud leven) is een era in de geologische tijdschaal die het gedeelte van de geschiedenis van de Aarde tussen 541 en 251,902 miljoen jaar geleden omvat.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Paleozoïcum · Bekijk meer »

Pangea

Pangea en de omringende oceanen Pangea (verouderde spellingswijze Pangaea, van Oudgrieks, pan, "gehele" en, Gaia, "Aarde") is het supercontinent dat bestond tijdens het einde van het Perm en het Trias, 250 tot 210 miljoen jaar (Ma) geleden, waaruit alle huidige continenten ontstaan zijn.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Pangea · Bekijk meer »

Pannotia

Pannotia Pannotia is een supercontinent waarvan het bestaan betwist wordt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Pannotia · Bekijk meer »

Patagonië

Patagonië Patagonië is een gebied in Zuid-Amerika, gelegen ten zuiden van de rivier de Colorado (41ste breedtegraad) tot aan de Straat Magellaan.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Patagonië · Bekijk meer »

Pens

De pens of het rumen is de eerste van de voormagen bij herkauwers.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Pens · Bekijk meer »

Periode (signaal)

Een periode van een signaal (golf, trilling, wisselstroom) is één volledige cyclus die steeds wordt herhaald.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Periode (signaal) · Bekijk meer »

Perm (periode)

Het geologisch tijdperk Perm is in de geologische tijdschaal de laatste periode van het Paleozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Perm (periode) · Bekijk meer »

Perm-Trias-massa-extinctie

De Perm-Trias-massa-extinctie was een zeer grote massa-extinctie van plant- en diersoorten die ca.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Perm-Trias-massa-extinctie · Bekijk meer »

Permafrost

de grond is minder dan 15 dagen per jaar bevroren Doorsnede van permafrost met een ijswig net onder het oppervlak. Permafrost, vanuit het Russisch soms ook merzlota ("bevroren grond") genoemd, is het verschijnsel dat in bepaalde gebieden nabij de polen en in het hooggebergte de ondergrond nooit helemaal ontdooit.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Permafrost · Bekijk meer »

Petaton

De petaton is een eenheid voor de energie die vrijkomt bij zeer energetische gebeurtenissen, zoals het inslaan van zeer grote meteorieten op aarde of de botsing van kleine objecten in het heelal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Petaton · Bekijk meer »

PH

De pH is een maat voor de zuurgraad (ook wel zuurtegraad) van een waterige oplossing.

Nieuw!!: Klimaatverandering en PH · Bekijk meer »

Planetaire nevel

M57, de Ringnevel. Dit is een combinatie van drie opnames. Blauw is geïoniseerd helium, groen geïoniseerde zuurstof, en rood geïoniseerde stikstof. Een planetaire nevel is een uitdijende gasschil in de ruimte geproduceerd door sterren met een massa tussen 1 en 8 zonsmassa's aan het eind van hun leven in de reuzentak van het Hertzsprung-Russelldiagram.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Planetaire nevel · Bekijk meer »

Platentektoniek

Platentektoniek, plaattektoniek of schollentektoniek is de wetenschappelijke theorie die zowel de geografische ligging van continenten, oceanen, gebergten en andere structuren aan het aardoppervlak verklaart, als de geologische structuren in de aardkorst en de plek waar aardbevingen en vulkanisme voorkomen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Platentektoniek · Bekijk meer »

Pleistoceen

Het Pleistoceen is in de geologische tijdschaal een tijdvak van 2,58 miljoen (Ma) tot 11,7 duizend jaar (ka) geleden, én tegelijk de serie gesteentes met die ouderdom (in het verleden ook wel het "diluvium" genoemd).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Pleistoceen · Bekijk meer »

Plioceen

Het Plioceen (Grieks: πλεῖον (pleion).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Plioceen · Bekijk meer »

Poolgebied

De poolgebieden Poolgebied is de gebruikelijke aanduiding voor het gebied ten noorden van de noordpoolcirkel (de Arctis) en het gebied ten zuiden van de zuidpoolcirkel.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Poolgebied · Bekijk meer »

Populatie (biologie)

Een populatie is een groep organismen van dezelfde soort die niet in tijd of plaats van elkaar gescheiden zijn en dus (theoretisch) met elkaar kunnen voortplanten, alle zich potentieel onderling voortplantende individuen van die soort in een habitat.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Populatie (biologie) · Bekijk meer »

Postbus 51

De Rijnstroom, Noordeinde 64. De winkel sloot in 1997. Postbus 51 spotje over slaaphygiëne uit de jaren zestig Postbus 51 was tot 1 juli 2012 een Nederlandse overheidsorganisatie van de Rijksoverheid.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Postbus 51 · Bekijk meer »

Prairie

de locatie van de prairies in de Verenigde Staten Prairie Prairiegrassen De zwartstaartprairiehond, een knaagdier dat voorkomt op de prairies van Noord-Amerika Prairie is de naam voor een grasvlakte zoals die in Noord-Amerika voorkomt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Prairie · Bekijk meer »

Precambrium

correlatie volgt, met behulp van onder andere isotopenchemie en biostratigrafie. De wereldwijd gebruikte chronostratigrafische eenheden worden vastgelegd door de ICS. De uurwerksymbolen duiden chronometrische'Chronometrie' betekent 'tijdmeting'. Het is gebaseerd op radiometrische datering. grenzen aan. Een gouden spijker betekent een formeel erkende GSSP. Het Precambrium (soms nog aangeduid als het eon Cryptozoïcum) is een supereonEen 'supereon' is een geochronologische eenheid en duidt dus een tijdspanne aan, meer bepaald een tijdspanne die meerdere eonen omvat.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Precambrium · Bekijk meer »

Precessie

Precessie van een gyroscoop Precessie is de beweging die de draaias van een roterend voorwerp maakt onder invloed van een uitwendige kracht.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Precessie · Bekijk meer »

Proxy (aardwetenschappen)

foraminiferen zoals ''Globigerina bulloides'' hebben een brede toepasbaarheid als klimaat- en milieuproxy. Een proxy is in de aardwetenschappen een meetbare grootheid die gebruikt kan worden om andere, niet direct meetbare, grootheden uit het geologische verleden te reconstrueren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Proxy (aardwetenschappen) · Bekijk meer »

Pterosauriërs

De Pterosauria zijn een uitgestorven groep vliegende reptielen die behoren tot de Archosauromorpha.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Pterosauriërs · Bekijk meer »

Pyriet

Pyriet of ijzerkies is een mineraal met als formule FeS2 (scheikundige naam: ijzer(II)disulfide).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Pyriet · Bekijk meer »

Pyrolyse

houtskool Pyrolyseolie uit graanafval Pyrolyse, letterlijk ontleding met vuur (neologisme (1869), ontleend aan Oudgrieks πῦρ (pyr) vuur, en λύσις (lýsis) splitsing), ook kraken of (foutief) droge destillatie genoemd, is een endotherm proces waarbij koolstofhoudend materiaal wordt ontleed door het te verhitten tot hoge temperaturen (200 - 900 °C) zonder dat er zuurstof bij kan komen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Pyrolyse · Bekijk meer »

Röntgenstraling

Afbeelding van de hand met ring van Albert von Kölliker door Wilhelm Röntgen. Een van de eerste röntgenfoto's, gemaakt op 23 januari 1896. longen, ook wel ''thoraxfoto'' genoemd. Röntgenstraling (vroeger, en in sommige talen nog steeds, x-stralen), vernoemd naar de ontdekker ervan, de Duits-Nederlandse Wilhelm Röntgen, is elektromagnetische straling, in het elektromagnetisch spectrum liggend tussen ultraviolet licht en gammastraling.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Röntgenstraling · Bekijk meer »

Reflectie (straling)

Spiegeling van Mount Hood (Oregon, USA) in het Trilliummeer. Hier is sprake van gedeeltelijke reflectie, het origineel is lichter dan de weerspiegeling in het meer. Reflectie of weerkaatsing (Latijn reflexio‚ terugbuiging, van reflectere, terugbuigen) van elektromagnetische straling (zoals licht) is het terugkaatsen van straling bij de overgang naar een stof met een afwijkende impedantie voor deze straling.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Reflectie (straling) · Bekijk meer »

Relatieve luchtvochtigheid

De relatieve luchtvochtigheid, in procenten, geeft aan hoeveel waterdamp zich in de lucht bevindt ten opzichte van de maximale hoeveelheid waterdamp.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Relatieve luchtvochtigheid · Bekijk meer »

Reliëf (landschap)

Reliëfkaart van de aarde Het reliëf is in de aardrijkskunde het geheel van hoogtes en laagtes in het landschap, dat samen de verticale dimensie van het landschap vormt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Reliëf (landschap) · Bekijk meer »

Reptielen

Reptielen (Reptilia) of kruipdieren vormen een klasse van koudbloedige, gewervelde dieren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Reptielen · Bekijk meer »

Resonantie (natuurkunde)

Resonantie (Latijn: resonare, weerklinken) is een natuurkundig verschijnsel dat voorkomt bij trillingen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Resonantie (natuurkunde) · Bekijk meer »

Reykjavik

Reykjavik (IJslands: Reykjavík) is de hoofdstad van IJsland.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Reykjavik · Bekijk meer »

Rhyacium

Het geologisch tijdperk Rhyacium is een periode van het era Paleoproterozoïcum, onderdeel van het eon Proterozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Rhyacium · Bekijk meer »

Rode reus

Grootte van een rode reus ten opzichte van de zon Een rode reus (en de gerelateerde oranje reus) is een ster die aan het einde van haar levensfase is gekomen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Rode reus · Bekijk meer »

Ruis (signaal)

Ruis is een willekeurige variatie in een signaal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ruis (signaal) · Bekijk meer »

Rund

Het rund (Bos primigenius taurus), ook wel huisrund genaamd, is een evenhoevige uit het geslacht Bos van de familie der holhoornigen (Bovidae).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Rund · Bekijk meer »

Saturnus (planeet)

Voyager 2 foto van Saturnus' ringenstelsel Saturnus en Aarde Saturnus is van de zon af gerekend de zesde planeet in het zonnestelsel en op Jupiter na de grootste.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Saturnus (planeet) · Bekijk meer »

Savanne (landschap)

Savanne in Tarangire National Park in Tanzania Een savanne is een tropisch of subtropisch graslandschap met verspreid voorkomende bomengroei.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Savanne (landschap) · Bekijk meer »

Sediment

Rhône naar het Meer van Genève Sediment of afzetting is door wind, water en/of ijs getransporteerd materiaal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Sediment · Bekijk meer »

Sedimentair gesteente

Sedimentaire gesteentelagen in de Verenigde Arabische Emiraten Sedimentair gesteente of afzettingsgesteente is gesteente dat ontstaat door lithificatie (gesteentevorming) van afgezet sediment of organisch materiaal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Sedimentair gesteente · Bekijk meer »

Sedimentologie

Sedimentologie is de tak binnen de geologie die de samenstelling en het ontstaan van sedimenten en sedimentaire gesteenten bestudeert.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Sedimentologie · Bekijk meer »

Siberische Trappen

Omvang van de lavastromen en afzetting van tufsteen (Duits) De Siberische Trappen (Russisch: Сибирские траппы; Sibirskie trappi) vormen een vulkanische vlakte, een zogeheten large igneous province op het oostelijk deel van het Siberisch platform.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Siberische Trappen · Bekijk meer »

Siderium

Het geologisch tijdvak Siderium is de vroegste periode van het era Paleoproterozoïcum, onderdeel van het eon Proterozoïcum.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Siderium · Bekijk meer »

Signaal (algemeen)

functie van de tijd Een signaal is in de techniek de beschrijving van de ontwikkeling van een parameter in de loop van de tijd of de ruimte.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Signaal (algemeen) · Bekijk meer »

Siluur

Het Siluur is in de geologische tijdschaal een periode (en in de stratigrafie een systeem) van ongeveer 443 tot 419 Ma (miljoen jaar geleden).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Siluur · Bekijk meer »

Sneeuwbalaarde

Foto van het oppervlak van Antarctica. Sneeuwbalaarde (Engels: Snowball Earth) is een geologische en klimatologische hypothese die stelt dat de Aarde in het Precambrium enkele malen (zo goed als) volledig met ijs bedekt is geweest.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Sneeuwbalaarde · Bekijk meer »

Spectrum

Een spectrum of verloop (meervoud: spectra of (Vlaams) spectrums) is een reeks van opeenvolgende kleuren, geluiden of andere verschijnselen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Spectrum · Bekijk meer »

Springstaarten

De springstaarten (Collembola, Latijn voor kleefbuis) vormen een klasse van zespotigen die 8700 beschreven soorten telt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Springstaarten · Bekijk meer »

Steenkool

Steenkool Steenkool is een fossiele brandstof en bestaat uit afzettingen van plantenresten die in het geologisch verleden zijn gevormd.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Steenkool · Bekijk meer »

Steppe

Steppe in Kazachstan in het begin van de lente Een steppe (van het Russische степь (step’): heideland) is een landschapstype waarin geen bomen groeien, maar voornamelijk grassen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Steppe · Bekijk meer »

Stikstof (element)

Stikstof (Latijn: nitrogenium) is een scheikundig element met symbool N en met atoomnummer 7.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Stikstof (element) · Bekijk meer »

Stollingsgesteente

VS). clinopyroxeen. Dreiser Weiher in de Duitse Eifel. Stollingsgesteente is gesteente dat is ontstaan door stolling van magma (onder het aardoppervlak) of lava (aan het aardoppervlak).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Stollingsgesteente · Bekijk meer »

Storm (wind)

Wolkenpartij in een storm, 100× versneld afgespeeld Storm is een zeer harde wind binnen een grootschalig weersysteem, een depressie.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Storm (wind) · Bekijk meer »

Straal (wiskunde)

Cirkel met middelpunt M, straal r en middellijn d In de wiskunde is de straal of radius r van een cirkel, bol, cilinder de afstand van een willekeurig punt op de rand van de cirkel (of bol, of cilinder) tot het middelpunt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Straal (wiskunde) · Bekijk meer »

Stromatoliet

Hamelin Pool) Huy, Sachsen-Anhalt) Assegebergte bij Braunschweig, een van de exemplaren die Kalkowsky gebruikte voor zijn beschrijving (1908) Stromatolieten (van het Griekse stroma.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Stromatoliet · Bekijk meer »

Stuifmeel

Ricinus communis'' Stuifmeel oftewel pollen bestaat uit de mannelijke sporen (microsporen) van zaadplanten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Stuifmeel · Bekijk meer »

Subductiezone

Een subductie-zone is een zone waar een oceanische aardplaat onder een continentale of een andere oceanische aardplaat schuift (subductie).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Subductiezone · Bekijk meer »

Systeem Aarde

Aarde uit de ruimte Systeem Aarde is een concept uit de aardwetenschappen (vooral de geochemie en ecologie).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Systeem Aarde · Bekijk meer »

Temperatuur

Thermische vibraties van een molecuul. Hoe hoger de temperatuur, hoe heviger de trillingen. Temperatuur of warmtegraad is een begrip dat aanduidt hoe warm of koud iets is.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Temperatuur · Bekijk meer »

Teraton

De teraton is een eenheid voor de energie die vrijkomt bij zeer energetische gebeurtenissen, zoals het inslaan van grote meteorieten op aarde of catastrofale aardbevingen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Teraton · Bekijk meer »

Terugkoppeling

Terugkoppeling Terugkoppeling of feedback is een proces waarbij de uitkomst van een bewerking, van een proces aan de invoer wordt teruggevoerd.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Terugkoppeling · Bekijk meer »

The Extended Phenotype

Richard Dawkins The Extended Phenotype is een boek uit 1982 van de Britse bioloog Richard Dawkins.

Nieuw!!: Klimaatverandering en The Extended Phenotype · Bekijk meer »

Thermolyse

Thermolyse (van het Griekse thermos, warmte en -lyse, afbreken) is een chemische reactie waarbij een stof door verhitting gaat ontleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Thermolyse · Bekijk meer »

Thorium-232

Thorium-232 of 232Th is een onstabiele radioactieve isotoop van thorium, een actinide, met een zeer lange halveringstijd van ruim 14 miljard jaar.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Thorium-232 · Bekijk meer »

Tibet (gebied)

Beneden de berg Chogpori, Lhasa Tibet (Tibetaans: བོད་, Bod; Chinees: 西藏, pinyin: Xīzàng) is een geografisch gebied op het Tibetaans Hoogland.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Tibet (gebied) · Bekijk meer »

Toendra

Toendravegetatie aan de kust van Alaska in de zomer Een toendra is een gebied zonder boom- en struiklaag, grenzend aan een poolgebied.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Toendra · Bekijk meer »

Trias

Ma).Zie voor twee alternatieve reconstructies https://web.archive.org/web/20081010165751/http://www.humboldt.edu/~natmus/lifeThroughTime/PlateMaps/Perm_Triassic/TriasPlates.htm de website van de Humboldt State University. Het Trias is een periode in de geologische tijdschaal van ongeveer 251,9 tot 201,3 miljoen jaar (Ma) geleden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Trias · Bekijk meer »

Trias-Jura-extinctie

Jura (tijd op de verticale as). De Trias-Jura-extinctie of massa-extinctie (Engels: Triassic-Jurassic extinction event) was een massa-extinctie (massaal uitsterven) ongeveer 202 miljoen jaar geleden, op de overgang tussen het Trias en het Jura.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Trias-Jura-extinctie · Bekijk meer »

Trilling

Een trillend massa-veersysteem. Een trilling of oscillatie is een periodiek herhaalde omkering van de bewegingsrichting.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Trilling · Bekijk meer »

Trog (geologie)

Schematische weergave van de vorming van troggen (trench). Een trog is een smalle en erg diepe kloof in de zeebodem, die ontstaat bij destructieve plaatranden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Trog (geologie) · Bekijk meer »

Tropisch regenwoud

Tropische regenwouden verspreid over de wereld. Tropisch regenwoud op Barro Colorado-eiland, Panama Een tropisch regenwoud is een woud dat gelegen is in de tropen, waar het relatief warm en vochtig is, er leven vele plant- en diersoorten.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Tropisch regenwoud · Bekijk meer »

Tropische cycloon

Orkaan Elena, Golf van Mexico, 1 september 1985 ''(foto: NASA)'' Een tropische cycloon, ook wel orkaan, cycloon, tyfoon of taifoen, is een tropische storm waarvan de windsnelheden de orkaandrempel, windkracht 12, overschrijden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Tropische cycloon · Bekijk meer »

Tuin der goden (Colorado)

De Tuin der goden (Engels: Garden of the Gods) is een openbaar natuurpark in de buurt van de stad Colorado Springs aan de voet van de Pikes Peak in de Amerikaanse staat Colorado, dat bekendstaat om zijn rotsformaties die de afgelopen 300 tot 65 miljoen jaren gevormd zijn uit rood zandsteen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Tuin der goden (Colorado) · Bekijk meer »

Turbulente stroming

De rookpluim van deze kaars gaat van laminair naar turbulent. Het reynoldsgetal geeft aan wanneer deze overgang plaatsvindt Turbulente stroming is een stroming die zich niet gelaagd, maar in wervels verplaatst.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Turbulente stroming · Bekijk meer »

Uitlogen

Uitlogen is een proces waarbij mineralen uit een vaste substantie worden onttrokken door middel van oplossing in een vloeistof.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Uitlogen · Bekijk meer »

Ultraviolet

Ultraviolet (afgekort uv, ook wel ultraviolette straling, black light of uv-licht genoemd) is elektromagnetische straling net buiten het deel van het spectrum dat met het menselijk oog waarneembaar is (zie ook: licht).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Ultraviolet · Bekijk meer »

Uranium-235

Uranium-235 of 235U of ^235_92U is een radioactieve isotoop van uranium, een actinide.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Uranium-235 · Bekijk meer »

Uranium-238

Uranium-238 of 238U is een radioactieve isotoop van uranium, een actinide.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Uranium-238 · Bekijk meer »

Varens

Blad van een tongvaren (''Phyllitis scolopendrium'') Jong nog opgerold varenblaadje van zachte naaldvaren ''Polystichum setiferum''. Varens zijn een groep van vaatplanten, naargelang de classificatie, behorend tot de Pteropsida of tot de Monilophyta.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Varens · Bekijk meer »

Veen (grondsoort)

Afgestoken veenlaag Hoge Venen, België Veenvormend moerasbos in Polen Veenlens in de Grote Geule, België Turfwinning in Drents hoogveengebied in 1942 Veengrond is een grondsoort, die is opgebouwd uit gehumificeerd plantaardig materiaal.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Veen (grondsoort) · Bekijk meer »

Veldspaat

Veldspaat Veldspaat is de naam voor een groep van gesteentevormende mineralen die naar schatting 60% van de aardkorst vormen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Veldspaat · Bekijk meer »

Venus (planeet)

Venus is vanaf de zon gezien de tweede planeet van het zonnestelsel.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Venus (planeet) · Bekijk meer »

Verwering

Verwering van gesteente is het natuurlijke proces waarbij dit materiaal verandert als gevolg van invloeden van weer, klimaat, zogeheten exogene krachten, en onder invloed van de bodembiologie.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Verwering · Bekijk meer »

Verwoestijning

Verwoestijning van een dadelplantage in Marokko Verwoestijning (of woestijnvorming) is een term die gebruikt wordt voor zowel het oprukken of zich uitbreiden van een woestijn, als het ontstaan van nieuwe woestijngebieden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Verwoestijning · Bekijk meer »

Vetzuur

Vetzuren zijn organische carbonzuren met een keten van ten minste twee koolstofatomen en een carboxylgroep (COOH).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Vetzuur · Bekijk meer »

Vlakte

Vlakte in Venezuela Een vlakte is een grote morfotektonische eenheid met relatief weinig reliëf en meestal op geringe hoogte gelegen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Vlakte · Bekijk meer »

Vlindereffect

Het vlindereffect (butterfly effect) is de sterke gevoeligheid van systemen voor verschillen in beginvoorwaarden.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Vlindereffect · Bekijk meer »

Vloeistofmechanica

De stroming rond meetkundige vormen Vloeistofmechanica is het wiskundig beschrijven van het gedrag van fluïda (vloeistoffen en gassen).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Vloeistofmechanica · Bekijk meer »

Vostokstation

Deze overzichtsfoto van het Vostokstation geeft een goed beeld van de basis. Het gestreepte gebouw aan de linkerkant is het elektriciteitsgebouw, het gestreepte gebouw aan de rechterkant is het gebouw waar de onderzoekers slapen en eten. Het gebouw op de achtergrond, met de rood-wit gestreepte bal op het dak is het meteorologiegebouw. Er zijn ijsgrotten gegraven in het ijs, om de geboorde ijskernen gedurende het hele jaar op een ideale -55 graden Celsius te houden. (Credit: Todd Sowers LDEO, Columbia University, Palisades, New York.) Locatie van het Vostokstation op Antarctica. Foto van de NASA. Het Vostokstation (78°28' Z en 106°48' O) is een Russisch poolstation gevestigd op het continent Antarctica, en genoemd naar het schip Vostok waarmee de Russische ontdekkingsreiziger Fabian Gottlieb von Bellingshausen in 1819-1820 rond Antarctica voer.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Vostokstation · Bekijk meer »

Vulkaan

De Augustine in Alaska, januari 2006 Stromboli in 1980 Napels, augustus 2003 Vulkaan in het Becharof National Wildlife Refuge in Alaska Saturnus Een vulkaan is een opening in het oppervlak van een planeet waar gesmolten gesteente (magma) als lava, gas en brokstukken van vast gesteente (tefra) door naar buiten komen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Vulkaan · Bekijk meer »

Vulkanisme

Bromo (voorgrond, met rookpluim) Vulkanisme is een verzamelnaam voor geologische processen aan het oppervlak, die het gevolg zijn van het omhoog komen van heet materiaal uit het binnenste van een planeet.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Vulkanisme · Bekijk meer »

Waterdamp

Condenserend water uit waterdamp boven een kop met heet water Waterdamp is, in de natuurkunde, water dat zich in de gasfase bevindt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Waterdamp · Bekijk meer »

Waterkringloop

Diagram watercyclus Evapotranspiratie als onderdeel van de waterkringloop Waterkringloop, watercyclus of hydrologische cyclus De waterkringloop, hydrologische cyclus of watercyclus is een biogeochemische kringloop en beschrijft alle processen waarbij water door het systeem Aarde circuleert.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Waterkringloop · Bekijk meer »

Waterstof (element)

Waterstof is een chemisch element met symbool H (La: Hydrogenium) en atoomnummer 1.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Waterstof (element) · Bekijk meer »

Waterstofsulfide

Waterstofsulfide (H2S), soms nog zwavelwaterstof genoemd, is een sterk ruikend giftig gas dat vooral bekend is als de oorzaak van de geur van rotte eieren.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Waterstofsulfide · Bekijk meer »

Werelddeel

De wereldkaart, op verschillende manieren verdeeld in 4 t/m 7 werelddelen Een werelddeel is een politieke, culturele en historische onderverdeling van de wereld.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Werelddeel · Bekijk meer »

West-Europa

StAGN In het lichtblauw: West-Europa volgens de Verenigde Naties West-Europa onderscheidt zich van Zuid-, Noord-, Centraal- en Oost-Europa door de geografie en door de verschillen in klimaat en cultuur.

Nieuw!!: Klimaatverandering en West-Europa · Bekijk meer »

Westfalien

Het Westfalien (Vlaanderen: Westfaliaan) is in de geologische tijdschaal een tijdsnede in het Carboon, van ongeveer 316,5 tot 305 miljoen jaar geleden (Ma).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Westfalien · Bekijk meer »

Wilsoncyclus

Het westelijk deel van Pangea versimpeld weergegeven Een Wilsoncyclus of supercontinentcyclus is in de platentektoniek een zich herhalende cyclus waarbij de continenten zich eerst samenvoegen tot een supercontinent, om later weer op te breken en van elkaar te bewegen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Wilsoncyclus · Bekijk meer »

Wind (meteorologie)

NASA) Wind is een natuurlijke luchtbeweging van de atmosfeer.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Wind (meteorologie) · Bekijk meer »

Winter

Winter met berijpte velden langs een vaart IJspegels aan een dakrand in de winter IJskristallen Chantilly De winter is een van de vier seizoenen in de gematigde en polaire streken.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Winter · Bekijk meer »

Witte dwerg

Sirius met Sirius B (linksonder) Spectrumanalyse van wittedwergster G29-38 Een witte dwerg is een van de mogelijke eindfasen van een ster die aan het einde van haar levenscyclus is gekomen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Witte dwerg · Bekijk meer »

Wolk

Australië Wolken tijdens zonsondergang Een wolk is een zichtbare verzameling – al dan niet onderkoelde – waterdruppeltjes of ijskristalletjes in de atmosfeer op enige hoogte boven het aardoppervlak.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Wolk · Bekijk meer »

Zand

Zand is zacht, hard, los en korrelig materiaal en een van de meest voorkomende natuurlijke stoffen op aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zand · Bekijk meer »

Zeebodem

Schematische weergave van de verschillende domeinen van de zeebodem. Langs de randen van continenten ligt het continentaal plat, dit gaat via de continentale helling en de continentale verheffing over in de abyssale vlakte. Vulkanische eilanden, troggen en mid-oceanische ruggen kunnen een uitzondering vormen in het reliëf van de oceaanbodem. De zeebodem of oceaanbodem is het door zeewater bedekte deel van het aardoppervlak.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zeebodem · Bekijk meer »

Zeeniveau

cm Het zeeniveau is de gemiddelde hoogte van de zeespiegel (het vlak van de zee), als alle variaties die het gevolg zijn van de getijden worden weggemiddeld.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zeeniveau · Bekijk meer »

Zeestroom

De belangrijkste zeestromingen. In werkelijkheid zijn deze complexer en veranderlijker dan deze vectoren suggereren Uitgesproken witte lijnen duiden de belangrijkste zeestromingen van de wereld aan Zeestromen zijn continue bewegingen van het oceaanwater, voor het grootste deel veroorzaakt door de energie van de zon.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zeestroom · Bekijk meer »

Zimbabwe

Zimbabwe (uitspraak: zɪm'bɑpʋə; officieel: de Republiek Zimbabwe) is een land in Afrika, dat grenst aan Zambia, Mozambique, Zuid-Afrika en Botswana.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zimbabwe · Bekijk meer »

Zomer

Zomer (Vallø, Denemarken) Het strand is een grote trekpleister gedurende de zomerperiode (Warnemünde, Duitsland). Bioscoopjournaal uit 1965. De regen in de zomer leidt in Nederland tot overlast voor vakantiegangers. sociaal-culturele instellingen. De zomer is een van de vier seizoenen op Aarde.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zomer · Bekijk meer »

Zon

De zon is de ster die het dichtst bij de aarde staat en het centrum van het zonnestelsel vormt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zon · Bekijk meer »

Zonlicht

lichtbundels zijn zichtbaar doordat luchtdeeltjes worden opgelicht. Zonlicht is het zichtbare deel van de elektromagnetische straling dat door de zon wordt uitgestraald.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zonlicht · Bekijk meer »

Zonnekern

Schematische opbouw van de Zon. Onder het cijfer 1 staat de zonnekern aangeduid. Met de zonnekern wordt in de sterrenkunde een binnenste gedeelte van de Zon bedoeld.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zonnekern · Bekijk meer »

Zonnenevel

protoplanetaire schijven in de Orionnevel. De hypothese van de zonnenevel, ook wel de Kant-Laplace-hypothese genoemd, is vooralsnog de meest waarschijnlijk geachte verklaring voor het ontstaan van het zonnestelsel.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zonnenevel · Bekijk meer »

Zonnestelsel

Het zonnestelsel is het planetenstelsel dat bestaat uit de Zon en de hemellichamen die door de zwaartekracht aan de Zon gebonden zijn.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zonnestelsel · Bekijk meer »

Zonnevlek

De zon met zichtbare zonnevlekken (1992) Zonnevlekken zijn relatief donkere vlekken op het oppervlak van de zon.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zonnevlek · Bekijk meer »

Zonnewind

plasma in de zonnewind de interstellaire ruimte ontmoet wordt heliopauze genoemd. De zonnewind is een stroom van geladen deeltjes die ontsnapt van het oppervlak van de Zon.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zonnewind · Bekijk meer »

Zoogdieren

Zoogdieren (Mammalia) vormen een klasse van warmbloedige, meestal levendbarende gewervelde dieren die hun jongen zogen: de moederdieren produceren melk en voeden hiermee hun jongen.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zoogdieren · Bekijk meer »

Zuid-Amerika

Zuid-Amerika is een continent op het zuidelijk halfrond, ten zuiden van Noord-Amerika en ten noorden van Antarctica.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zuid-Amerika · Bekijk meer »

Zuurstofisotopenanalyse

Zuurstofisotopenanalyse is een veelgebruikte onderzoeksmethode in de aardwetenschappen waarbij de verhouding tussen de stabiele zuurstofisotopen 16O en 18O in sediment wordt bepaald.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zuurstofisotopenanalyse · Bekijk meer »

Zwaartekrachtsveld

Zwaartekracht Een zwaartekrachtsveld of gravitatieveld is een natuurkundig krachtveld dat van invloed is op de beweging van alles wat zich in dat veld bevindt.

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zwaartekrachtsveld · Bekijk meer »

Zwaveloxiden

Zwaveloxiden (SOx) is de verzamelnaam voor zwaveldioxide (SO2) en zwaveltrioxide (SO3).

Nieuw!!: Klimaatverandering en Zwaveloxiden · Bekijk meer »

1,1,1-trichloorethaan

1,1,1-trichloorethaan is een organische verbinding met als brutoformule C2H3Cl3.

Nieuw!!: Klimaatverandering en 1,1,1-trichloorethaan · Bekijk meer »

20e eeuw

De 20e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 20e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1901 tot en met 2000.

Nieuw!!: Klimaatverandering en 20e eeuw · Bekijk meer »

Richt hier:

Abrupte klimaatverandering, Klimaat verandering, Klimaatsverandering, Klimaatverandering (hoofdbetekenis).

Unionpedia is een concept map of een semantisch netwerk organiseerde als een encyclopedie of een woordenboek. Het geeft een korte omschrijving van elk concept en haar relaties.

Dit is een enorme online mentale kaart die dient als basis voor concept diagrammen. Het is gratis te gebruiken en elk artikel of document kan worden gedownload. Het is een hulpmiddel, resource of verwijzing voor studie, onderzoek, onderwijs, het leren of onderwijs, die kunnen worden gebruikt door docenten, onderwijzers, leerlingen of studenten; voor de academische wereld: voor school, primaire, secundaire, middelbare school, midden, universiteit, technische opleiding, universiteit, bachelor, master of doctoraal niveau; for papers, rapporten, projecten, ideeën, documentatie, enquêtes, samenvattingen, of scriptie. Hier is de definitie, uitleg, beschrijving, of de betekenis van elke significante waarop u informatie nodig, en een lijst van de bijbehorende concepten als een verklarende woordenlijst. Verkrijgbaar in het Nederlands, Engels, Spaans, Portugees, Japans, Chinees, Frans, Duits, Italiaans, Pools, Russisch, Arabisch, Hindi, Zweeds, Oekraïens, Hongaars, Catalaans, Tsjechisch, Hebreeuws, Deens, Fins, Indonesisch, Noors, Roemeense, Turks, Vietnamees, Koreaans, Thais, Grieks, Bulgaars, Kroatisch, Slowaaks, Litouws, Filipino, Lets, Ests en Sloveens. Meer talen binnenkort.

Alle informatie werd gehaald uit Wikipedia, en het is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen.

Unionpedia wordt niet onderschreven door of gelieerd aan de Wikimedia Foundation.

Google Play, Android en het logo van Google Play zijn handelsmerken van Google Inc.

Privacybeleid

UitgaandeInkomende