We werken aan het herstellen van de Unionpedia-app in de Google Play Store
UitgaandeInkomende
🌟We hebben ons ontwerp vereenvoudigd voor betere navigatie!
Instagram Facebook X LinkedIn

Aarde (planeet)

Index Aarde (planeet)

De Aarde is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

Inhoudsopgave

  1. 590 relaties: Aardas, Aardatmosfeer, Aardbeving, Aardgas, Aardkern, Aardkorst, Aardmagnetisch veld, Aardmantel, Aardolie, Aardoppervlak, Aardrijkskunde, Aardse planeet, Aardse straling, Aardverschuiving, Aardwetenschappen, Abiogenese, Abyssale vlakte, Accretie (astrofysica), Advectie, Aeroob, Afhankelijk gebied, Afplatting, Alaska, Alaskagebergte, Alert (plaats), Aluminium, Amfibieën, Aminozuur, Andesiet, Anorganische chemie, Antarctica, Antropogeen, Aphelium, Apollo 17, Aquifer, Argon, Aristoteles, Artesische bron, Asthenosfeer, Astronomische eenheid, Atlantische Oceaan, Atmosferische circulatie, Atmosferische convectie, Atmosferische rivier, Australië (continent), Autonomie, Autotroof, Azië, Azteken, Baan (hemellichaam), ... Uitbreiden index (540 meer) »

  2. Natuur

Aardas

De aarde die draait om zijn as (lichtgele lijn). De aardas is de as waar de aarde omheen draait.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardas

Aardatmosfeer

halo heeft. mesosfeer over in de thermosfeer en de exosfeer en wordt het blauw langzaam zwart. De aardatmosfeer of dampkring is de atmosfeer om de aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardatmosfeer

Aardbeving

De gevolgen van de aardbeving in San Francisco van 1906 Een aardbeving is een trilling of schokkende beweging van de aardkorst.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardbeving

Aardgas

Gastank Onder aardgas wordt verstaan alle uit de grond ontwijkende gassen.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardgas

Aardkern

Schematische opbouw van de vaste Aarde De aardkern is het binnenste deel van de Aarde, dat zich uitstrekt van de onderkant van de aardmantel op zo'n 2900 km diepte tot aan het middelpunt van de Aarde op ongeveer 6370 km diepte.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardkern

Aardkorst

Doorsnede van de Aarde, de aardkorst (1 continentale korst en 2 oceanische korst) vormt het dunne bovenste laagje De aardkorst is de buitenste laag van de vaste Aarde, die bestaat uit gesteenten met een relatief lage dichtheid en rijk in silica (SiO2).

Bekijken Aarde (planeet) en Aardkorst

Aardmagnetisch veld

dodeurl.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardmagnetisch veld

Aardmantel

Schematische samenstelling van de Aarde De aardmantel of kortweg mantel is de laag in de Aarde die direct onder de korst ligt.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardmantel

Aardolie

Aardolie uit verschillende gebieden Jaknikker, een instrument voor oliewinning uit lagedrukolievelden Aardolie, ruwe olie, soms aangeduid als petroleum, is, naast onder andere aardgas, een van de fossiele brandstoffen.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardolie

Aardoppervlak

Wereldkaart door Pieter van der Aa, begin 18e eeuw. Geologische kaart van de aarde Het aardoppervlak is het grensvlak tussen de vaste aardkorst, samen met het erop gelegen water, en de atmosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardoppervlak

Aardrijkskunde

Aardrijkskunde of geografie (Oudgrieks: γῆ, aarde en γράφειν, (be)schrijven) is een wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met het bestuderen van het aardoppervlak, het in kaart brengen van vormen van bijvoorbeeld cultuur, het plantenleven en de dierenwereld, gebruik van het milieu en verkeer en het beschrijven van het landschap overal op de wereld.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardrijkskunde

Aardse planeet

De binnenste planeten uit het zonnestelsel, (v.l.n.r.) Mercurius, Venus, Aarde en Mars, hun grootte in vergelijking met elkaar. Aardse planeten, rotsplaneten of terrestrische planeten (van Latijn: terra: 'land', de Aarde) zijn relatief kleine planeten met een hoge massadichtheid waarvan het oppervlak is opgebouwd uit vast gesteente.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardse planeet

Aardse straling

zonnestraling en uitgaande langgolvige aardse straling. 1979-1995 jaarlijks gemiddelde uitgaande aardse straling. zwart lichaam en boven en in de atmosfeer. convectie ligt de piek van de uitgezonden aardse straling 3 tot 4 uur na 12 uur zonnetijd. Aardse straling is de uitgaande warmtestraling van de Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardse straling

Aardverschuiving

Zwitserse Mattertal, veroorzaakt door een aardverschuiving in 1991. Aardverschuiving in Brienz, veroorzaakt door de Glyssibach in augustus 2005 Een aardverschuiving is een gebeurtenis waarbij vele duizenden tonnen aan grond plotseling in beweging komen en (meestal) langs een helling vallen of naar beneden glijden.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardverschuiving

Aardwetenschappen

Aardwetenschappen, ook wel geowetenschappen genoemd, is de verzamelnaam voor alle natuurwetenschappen die de planeet Aarde bestuderen.

Bekijken Aarde (planeet) en Aardwetenschappen

Abiogenese

Abiogenese of de oorsprong van het leven is het natuurlijke proces waarbij leven is ontstaan uit niet-levende materie, zoals eenvoudige organische verbindingen.

Bekijken Aarde (planeet) en Abiogenese

Abyssale vlakte

Schematisch overzicht van de overgang tussen continent en oceaan: A.

Bekijken Aarde (planeet) en Abyssale vlakte

Accretie (astrofysica)

Accretie (Latijn: accretio, toename) is in de sterrenkunde het proces waarbij materie samentrekt zodat er uit veel kleine deeltjes een aantal grote ontstaan.

Bekijken Aarde (planeet) en Accretie (astrofysica)

Advectie

Advectie is het meeliften op een medium door materie, energie of een bepaalde eigenschap.

Bekijken Aarde (planeet) en Advectie

Aeroob

thumb Een organisme is aeroob wanneer het alleen in een zuurstofrijk milieu kan gedijen, omdat het zuurstof gebruikt ten behoeve van zijn metabolisme.

Bekijken Aarde (planeet) en Aeroob

Afhankelijk gebied

Schematische wereldkaart met de afhankelijke gebieden Een afhankelijk gebied, een land of gebied met een status aparte, een afhankelijk land, afhankelijk territorium of een afhankelijk gebiedsdeel is een gebied dat als staat niet de volledige politieke onafhankelijkheid of soevereiniteit heeft, maar dat ook niet tot het integrale territorium van de staat waarbij het hoort wordt gerekend.

Bekijken Aarde (planeet) en Afhankelijk gebied

Afplatting

b van een afgeplatte sferoïde De afplatting of ellipticiteit is de mate waarin de vorm van een sferoïde afwijkt van een bol.

Bekijken Aarde (planeet) en Afplatting

Alaska

Russisch Amerika Ravage in Anchorage na de aardbeving van 1964 Skagway, Alaska Alaska is een van de vijftig staten van de Verenigde Staten.

Bekijken Aarde (planeet) en Alaska

Alaskagebergte

Het Alaskagebergte is een relatief smal, 650 kilometer lang gebergte in de Amerikaanse staat Alaska.

Bekijken Aarde (planeet) en Alaskagebergte

Alert (plaats)

Alert is de noordelijkst gelegen permanent bewoonde nederzetting ter wereld.

Bekijken Aarde (planeet) en Alert (plaats)

Aluminium

Aluminium is een scheikundig element met symbool Al en atoomnummer 13.

Bekijken Aarde (planeet) en Aluminium

Amfibieën

De amfibieën (Amphibia) vormen een klasse van gewervelde, koudbloedige dieren met een naakte, relatief gladde huid.

Bekijken Aarde (planeet) en Amfibieën

Aminozuur

Algemene structuur van α-aminozuren. De R staat voor residu-groep Een aminozuur is een organische verbinding die zowel een carboxygroep (-COOH) als een aminegroep (-NH2) bezit.

Bekijken Aarde (planeet) en Aminozuur

Andesiet

Andesiet is een grijs tot zwart intermediair (tussen felsisch en mafisch) stollingsgesteente, dat tussen de 52 en 63 procent silica (SiO2) bevat.

Bekijken Aarde (planeet) en Andesiet

Anorganische chemie

Anorganische scheikunde is de tak van de scheikunde die zich bezighoudt met anorganische chemische verbindingen; dat wil zeggen met verbindingen die normaal gesproken geen koolstofatomen bevatten, zoals mineralen, zouten, en metalen, maar ook water.

Bekijken Aarde (planeet) en Anorganische chemie

Antarctica

Antarctica is het continent rond de zuidpool van de Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Antarctica

Antropogeen

Antropogeen is een neologisme dat verwijst naar alles wat van menselijke oorsprong is, of door de mens wordt teweeggebracht.

Bekijken Aarde (planeet) en Antropogeen

Aphelium

Het aphelium en perihelium van een planeet. Het aphelium (uitgesproken: ap-helium) is het punt in de baan van een planeet of ander object dat in een elliptische baan om de zon draait en dat het verst van de zon gelegen is.

Bekijken Aarde (planeet) en Aphelium

Apollo 17

Apollo 17 was de laatste missie van het Apolloprogramma waarbij op 11 december 1972 op de maan werd geland.

Bekijken Aarde (planeet) en Apollo 17

Aquifer

Schematische voorstelling van een aquifer beek). Een aquifer - van het Latijnse aqua en ferre: water en dragen - is een watervoerende laag in de ondergrond (bijvoorbeeld zand).

Bekijken Aarde (planeet) en Aquifer

Argon

Argon is een scheikundig element met symbool Ar en atoomnummer 18.

Bekijken Aarde (planeet) en Argon

Aristoteles

Rafaël Aristoteles (Oudgrieks: Ἀριστοτέλης, Aristotélēs) (Stageira, 384 v.Chr. – Chalkis, 322 v.Chr.) was een Griekse filosoof en wetenschapper die met Socrates en Plato wordt beschouwd als een van de invloedrijkste klassieke filosofen in de westerse traditie.

Bekijken Aarde (planeet) en Aristoteles

Artesische bron

Artesische bron in de Dordogne Een artesische bron is een bron waaruit het water 'spontaan' naar boven komt door de hydrostatische druk op het water dat zich in een ondergronds bekken bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Artesische bron

Asthenosfeer

Aarddoorsnede (5: Asthenosfeer) De asthenosfeer (Grieks: ἀσθενός.

Bekijken Aarde (planeet) en Asthenosfeer

Astronomische eenheid

De astronomische eenheid (AE, internationaal au of ua) is een afstandsmaat die vrijwel gelijk is aan de gemiddelde afstand tussen de Aarde en de Zon, ongeveer 149,6 miljoen kilometer.

Bekijken Aarde (planeet) en Astronomische eenheid

Atlantische Oceaan

De Atlantische Oceaan is de oceaan die de continenten Afrika en Europa in het oosten scheidt van de continenten Noord- en Zuid-Amerika in het westen.

Bekijken Aarde (planeet) en Atlantische Oceaan

Atmosferische circulatie

atmosfeer De atmosferische circulatie of algemene circulatie is in de meteorologie de verplaatsing op grote schaal van lucht in de atmosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Atmosferische circulatie

Atmosferische convectie

Atmosferische convectie is het opstijgen van verwarmde luchtbellen.

Bekijken Aarde (planeet) en Atmosferische convectie

Atmosferische rivier

GOES 11 satelliet, 20 december 2010). NASA Earth Observatory, 26 oktober 2017). Atmosferische rivieren (AR) zijn stromen van met vocht verzadigde lucht, afkomstig uit de evenaarszone, die circuleren op een hoogte van ongeveer 1 tot 2,5 km, 400 tot 600 km breed en tot enkele duizenden km lang.

Bekijken Aarde (planeet) en Atmosferische rivier

Australië (continent)

Australië is een continent dat het vasteland van Australië, Tasmanië en Nieuw-Guinea omvat, inclusief de omliggende eilanden.

Bekijken Aarde (planeet) en Australië (continent)

Autonomie

Autonomie, ook zelfbestuur (politiek) of zedelijke zelfstandigheid (individueel), is de vrijheid en het vermogen van een entiteit, bijvoorbeeld een individu, organisatie of natie, om zelfstandig beslissingen te nemen.

Bekijken Aarde (planeet) en Autonomie

Autotroof

varen Autotrofe organismen zijn organismen die CO2 gebruiken als bron van koolstof voor hun cellen.

Bekijken Aarde (planeet) en Autotroof

Azië

Azië geografisch NASA) CIA) klimaatclassificatie van Köppen-Geiger (excl. Zuidwest-Azië). Azië is het grootste werelddeel op de planeet Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Azië

Azteken

Azteekse Kalendersteen (replica) De Azteken of Mexica waren de dragers van een militaristische Meso-Amerikaanse beschaving die bestond tussen circa 1300 en 1521 in het huidige Mexico.

Bekijken Aarde (planeet) en Azteken

Baan (hemellichaam)

Een baan rond een hemellichaam is de beweging die ruimtevaartuigen zoals kunstmanen en ruimtestations, maar ook manen en planeten, rond een (ander) hemellichaam uitvoeren.

Bekijken Aarde (planeet) en Baan (hemellichaam)

Bacteriën

De bacteriën (Bacteria of Eubacteria) vormen een domein van eencellige, soms in kolonies levende micro-organismen.

Bekijken Aarde (planeet) en Bacteriën

Basalt (gesteente)

Basalt toegepast in strandhoofd op het strand van Scheveningen Basaltlava Basalt is een mafisch vulkanisch stollingsgesteente dat gevormd wordt door de stolling van lava.

Bekijken Aarde (planeet) en Basalt (gesteente)

Bathymetrie

De verschillende kleuren die gebruikt worden in zeekaarten voor land (geel), droogvallingen (groen) en waterdieptes (blauw en wit) Bathymetrie (Grieks: βαθύς - "diep" en μέτρον - "maat") is het opmeten van de topografische hoogte van de zeebodem.

Bekijken Aarde (planeet) en Bathymetrie

Beda

Beda, Baeda of Bede, bijgenaamd Venerabilis (de eerbiedwaardige; in het Engels veelal Saint Bede of the Venerable Bede) (Northumbria, 672 of 673 ‒ Jarrow, 25 mei 735) was een Angelsaksische monnik, die in de zusterabdijen van Sint Peter en Sint Paulus in respectievelijk Monkwearmouth (een deel van het huidige Sunderland) en Jarrow leefde.

Bekijken Aarde (planeet) en Beda

Bekken (geologie)

Een bekken (ook sedimentair bekken genoemd; Engels: basin) is in de geologie een gebied waar netto accumulatie van sediment door sedimentatie plaatsvindt of plaatsvond.

Bekijken Aarde (planeet) en Bekken (geologie)

Bentische zone

Ongewervelde dieren op de bodem van de McMurdo Sound, Antarctica, naast een muur van ijs. Typische bentische dieren. Een op harde bodem levende bruinwier. Florida, VS. Koraalpoliepen zijn dieren die vastzitten op de bodem. Reuzekokerwormen op de diepzeebodem rond een ''black smoker''.

Bekijken Aarde (planeet) en Bentische zone

Beschaving

Beschaving of civilisatie is een bepaalde mate van menselijke ontwikkeling, hetzij op individueel, psychologisch niveau, hetzij op het sociologische niveau van een samenleving met een bepaalde mate van complexiteit, een maatschappij.

Bekijken Aarde (planeet) en Beschaving

Bevolkingsdichtheid

Bevolkingsdichtheid per regio Bevolkingsdichtheid per land Bevolkingsdichtheid in Nederland Bevolkingsdichtheid in België De bevolkingsdichtheid of relatieve bevolking geeft de verhouding aan tussen het aantal inwoners en de oppervlakte van een bepaald topografisch gebied.

Bekijken Aarde (planeet) en Bevolkingsdichtheid

Bevolkingsgroei

350px De bevolkingsgroei is de toename van het inwonersaantal in een bepaald land of gebied gedurende een bepaalde tijd.

Bekijken Aarde (planeet) en Bevolkingsgroei

Binnenkern

Schematische weergave van een indeling van de Aarde. De binnenkern van de Aarde is een vaste bol met een straal van ongeveer 1220 km in het midden van de Aarde, gelegen op 5110 tot 6370 kilometer diepte.

Bekijken Aarde (planeet) en Binnenkern

Binnenzee

Een binnenzee, niet te verwarren met randzee, is een nevenzee die door een (nauwe) zeestraat verbonden is met andere zeeën en/of oceanen of een zee die helemaal niet verbonden is met een andere zee en dus volledig ingesloten door land.

Bekijken Aarde (planeet) en Binnenzee

Biodiversiteit

klaprozen (rood) en kamille Vet over de voordelen van biodiversiteit - Universiteit van Nederland Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom, geografisch gebied of de gehele planeet.

Bekijken Aarde (planeet) en Biodiversiteit

Bioom

Biomen zijn grote vegetatiezones op de aarde waar de milieu-omstandigheden, in het bijzonder het klimaat en de overheersende vegetatie gelijkenis vertonen, en tot op zekere hoogte ook de hieraan aangepaste andere organismen.

Bekijken Aarde (planeet) en Bioom

Biosfeer

De biosfeer is het gedeelte van de Aarde waar leven mogelijk is en bevindt zich in de hydrosfeer, de atmosfeer en de lithosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Biosfeer

Black smoker

Black smoker Een vulkanische schoorsteen of 'black smoker' is een onderzeese hydrothermale bron waar kokendheet water, tot ongeveer 400°C, onder grote druk uit de bodem tevoorschijn komt.

Bekijken Aarde (planeet) en Black smoker

Bodem

Bodemprofiel van de bovenlaag van het aardoppervlak De bodem is de bovenste laag van de aardkorst, maar de definitie in de bodemkunde is specifieker, namelijk die laag van de aardkorst die door planten beworteld wordt (de rhizosfeer), of waarin zich bodemvormende processen afspelen.

Bekijken Aarde (planeet) en Bodem

Bodemverontreiniging

Bodemverontreiniging veroorzaakt door ondergrondse opslagtanks met teer. Ontdekt tijdens saneringswerken bij een niet meer gebruikte gasfabriek. Bodemverontreiniging is de term die wordt gegeven aan door de mens aan- of ingebrachte stoffen of materialen die van nature niet in de bodem of het grondwater voorkomen en (kunnen) leiden tot schade aan het ecosysteem.

Bekijken Aarde (planeet) en Bodemverontreiniging

Bodemvocht

Beweging van bodemvocht in het gebied tussen maaiveld en grondwaterspiegel Bodemvocht is het water dat zich in de poriën tussen bodemdeeltjes bevindt, boven het grondwaterniveau (freatisch vlak).

Bekijken Aarde (planeet) en Bodemvocht

Bodemvorming

Bodemvorming of pedogenese is het proces waarbij onder invloed van bodemvormende factoren uit een dunne laag verweerd materiaal, gesteente, niet-geconsolideerd sediment of veen een bodemprofiel ontstaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Bodemvorming

Boegschok

De plekken van de Voyager 1 en Voyager 2 in 2005. De boegschok in deze figuur wordt veroorzaakt door de beweging van de Zon door het interstellair medium. Een boegschok is in de astronomie de overgang tussen een magnetosfeer en het omringende medium.

Bekijken Aarde (planeet) en Boegschok

Bol (lichaam)

Bol Bol-parameters r (straal) en d (diameter).Een bol is een driedimensionaal lichaam dat uit de punten bestaat die ten hoogste op een bepaalde afstand van een gegeven punt liggen.

Bekijken Aarde (planeet) en Bol (lichaam)

Bolvormige Aarde

land, de lucht, en water voorstellen (ca. 1400). De Griekse filosoof en wiskundige Pythagoras (ongeveer 570 v.Chr. – ongeveer 500 v.Chr.) had al het begrip van een bolvormige Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Bolvormige Aarde

Booggraad

Een hoek van 90° Een booggraad of kortweg graad met symbool ° is een niet-SI-meeteenheid voor hoeken.

Bekijken Aarde (planeet) en Booggraad

Bos (vegetatie)

Bos in de winter Police, Polen Bos in de Eifel, Duitsland Beukenbos (Zoniënwoud, Brussel) Bospad in de herfst Een bos is een begroeiing (aanplant of vegetatie/formatie) met bomen in een dominante boomlaag, of meerdere boomlagen.

Bekijken Aarde (planeet) en Bos (vegetatie)

Bovenmantel

korst. Met de bovenmantel wordt het bovenste gedeelte van de aardmantel bedoeld, een laag in de Aarde die zich uitstrekt vanaf de onderkant van de aardkorst (de zogenaamde Moho) tot rond de 700 km diepte.

Bekijken Aarde (planeet) en Bovenmantel

Breedtegraad

radii. De breedtegraad of latitude is samen met de lengtegraad een geografische positieaanduiding.

Bekijken Aarde (planeet) en Breedtegraad

Broeikaseffect

first3.

Bekijken Aarde (planeet) en Broeikaseffect

Broeikasgas

Hoge-resolutie-infraroodspectrum van het broeikasgas methaan (CH4) in de gastoestand Infraroodabsorptiespectrum van methaan (CH4) Gemiddelde methaanconcentratie in de troposfeer 2006–2009 Broeikasgassen zijn gassen in de atmosfeer van de Aarde of een andere planeet met het vermogen om warmtestraling te absorberen en geleidelijk in alle richtingen weer af te geven.

Bekijken Aarde (planeet) en Broeikasgas

Buitenkern

Schematische weergave van een indeling van de Aarde. De buitenkern of bovenkern is een zone in het binnenste van de Aarde die zich bevindt tussen de 2900 en 5100 km diepte.

Bekijken Aarde (planeet) en Buitenkern

Buitenplaneet

Buitenplaneten zijn de planeten in het zonnestelsel waarvan de baan buiten die van de aarde ligt.

Bekijken Aarde (planeet) en Buitenplaneet

C4-plant

Een C4-plant is een type plant die niet alleen gebruikmaakt van de basisvorm van de fotosynthese zoals de C3-plant, maar eerst een tussenstap uitvoert waarbij een verbinding met vier koolstofatomen wordt gemaakt – vandaar de naamgeving.

Bekijken Aarde (planeet) en C4-plant

Calcium

Calcium is een scheikundig element met symbool Ca en atoomnummer 20.

Bekijken Aarde (planeet) en Calcium

Cambrische explosie

De Cambrische explosie vond plaats nadat het zuurstofniveau in de atmosfeer was toegenomen van 3% tot meer dan 12%. Met de Cambrische explosie wordt het ontstaan aangeduid van veel nieuwe bouwplannen in het dierenrijk tijdens het Cambrium (ongeveer 539 tot 485 miljoen jaar geleden).

Bekijken Aarde (planeet) en Cambrische explosie

Canada

Canada is een land in het noorden van Noord-Amerika.

Bekijken Aarde (planeet) en Canada

Capillair

Een rode bloedcel in een ''capillair'' weefsel Een capillair (capilla.

Bekijken Aarde (planeet) en Capillair

Caraïben

Eilanden in en bij de Caraïben Centraal-Amerika en de Caraïben De Caraïben, Caraïbische eilanden of het Caraïbisch gebied (ook wel Cariben, Caribische eilanden, Caribisch gebied) bestaan uit de Caraïbische Zee, de oceaan rond de Bahama's en de vele eilanden die in deze wateren liggen.

Bekijken Aarde (planeet) en Caraïben

Cartografie

Fysische wereldkaart, 2004 Cartografie (binnen het vakgebied zelf doorgaans gespeld als kartografie)In het verleden heeft de Nederlandse Vereniging voor Kartografie een verzoek ingediend bij de Nederlandse Taalunie om het voortaan met een 'K' te schrijven, maar dit is afgewezen.

Bekijken Aarde (planeet) en Cartografie

Celademhaling

Celademhaling of aerobe dissimilatie, is het energieleverende proces binnen de stofwisseling van zuurstofminnende organismen.

Bekijken Aarde (planeet) en Celademhaling

Celsius

Celsius' ontwerp Celsius (eerder centigrade genoemd in onder meer het Engels en Frans) is een temperatuurschaal vernoemd naar de Zweedse astronoom Anders Celsius (1701-1744), die een eerste versie van deze schaal (met en verwisseld) voorstelde in 1742.

Bekijken Aarde (planeet) en Celsius

Centi

Centi (symbool: c) is het SI-voorvoegsel dat gebruikt wordt om een factor 10−2, oftewel 1/100, aan te duiden.

Bekijken Aarde (planeet) en Centi

Chemisch element

Een chemisch of scheikundig element is een stof die met scheikundige middelen en methoden niet in andere stoffen opgesplitst kan worden.

Bekijken Aarde (planeet) en Chemisch element

Chicago

State Street, Chicago in 1907 Chicago is de grootste stad in de Amerikaanse staat Illinois en het bestuurlijk centrum van Cook County.

Bekijken Aarde (planeet) en Chicago

Chloor (element)

Chloor is een scheikundig element met symbool Cl en atoomnummer 17.

Bekijken Aarde (planeet) en Chloor (element)

Christenfundamentalisme

Het christenfundamentalisme is een stroming binnen het christendom die de Bijbel beschouwt als foutloos.

Bekijken Aarde (planeet) en Christenfundamentalisme

Christoffel Columbus

Christoffel Columbus (Italiaans Cristoforo Colombo, Spaans Cristóbal Colón, Portugees Cristóvão Colombo, Latijn Christophorus Columbus; Genua, 1451 – Valladolid, 20 mei 1506) is de beroemdste ontdekkingsreiziger uit het tijdperk van de grote ontdekkingen.

Bekijken Aarde (planeet) en Christoffel Columbus

Clade

Clade Een clade (ook wel gespeld als klade) is een groep organismen die alle afstammen van een bepaalde gemeenschappelijke voorouder, plus die voorouder zelf.

Bekijken Aarde (planeet) en Clade

Computersimulatie

Gelijktijdige computationele testen van twee model bouwhttp://www.seismicevaluation.org Earthquake Performance Evaluation Tool Online tsunami Een computersimulatie is een simulatie waarbij men een deel van de werkelijkheid nabootst met een model in een computerprogramma.

Bekijken Aarde (planeet) en Computersimulatie

Condensatie

Condensatie van water op een koude fles Stoommachine van Newcomen, in de encyclopédie Meyers van 1890 De eerste foto van de baan van een positron in een nevelvat. De baan is zichtbaar als een gebogen lijn, in het midden is een loden plaat zichtbaar. Condensatie is de faseovergang van gas- of damp-vorm naar vloeistof en is het tegenovergestelde van verdampen.

Bekijken Aarde (planeet) en Condensatie

Continent

Een continent is een zeer grote landmassa die niet of vrijwel niet met andere landmassa's verbonden is, en die zo groot is dat er plekken zijn waar een landklimaat of overgangsklimaat heerst.

Bekijken Aarde (planeet) en Continent

Continentaal plat

Overzicht van de overgang tussen continent en oceaan: A.

Bekijken Aarde (planeet) en Continentaal plat

Continentale lithosfeer

Doorsnede van de aardkorst:1 - continentale lithosfeer;2 - oceanische lithosfeer met oceaan erboven;3 - asthenosfeer. De continentale lithosfeer is het type lithosfeer onder continenten en het continentale plat.

Bekijken Aarde (planeet) en Continentale lithosfeer

Convectie

thumb stoof stroomt, treedt een vorm van convectie op. Opgewarmde (lichtere) lucht stijgt binnenin de stoof op om dan langs het te verhitten voorwerp weg te stromen. Dit veroorzaakt een aanzuigende werking aan de onderkant, waardoor er (koude) lucht naar binnen wordt gezogen. Dit systeem vormt slechts een halve convectiecel.

Bekijken Aarde (planeet) en Convectie

Convergente plaatgrens

Convergentie van oceanische met continentale korst Convergentie van oceanische met oceanische korst Convergentie van continentale met continentale korst Een convergente of destructieve plaatgrens is volgens de platentektoniek een plek op Aarde waar twee naar elkaar toe bewegende tektonische platen bij elkaar komen en (van bovenaf gezien) aan elkaar grenzen.

Bekijken Aarde (planeet) en Convergente plaatgrens

Corioliseffect

Het corioliseffect zichtbaar bij de orkaan Elena. Het corioliseffect, genoemd naar de Franse ingenieur Gustave-Gaspard Coriolis, die het in 1835 voor het eerst beschreef, verklaart de afbuiging van de baan van een voorwerp dat beweegt in een roterend systeem.

Bekijken Aarde (planeet) en Corioliseffect

Creationisme

Michelangelo Het creationisme, begrepen in de zin van scheppingsleer, is de religieus geïnspireerde overtuiging of opvatting dat het universum en de Aarde, maar ook alle planten en dieren alsmede de mens, hun ontstaan te danken hebben aan een scheppingsdaad.

Bekijken Aarde (planeet) en Creationisme

Cruithne (planetoïde)

Cruithne Aarde om de Zon De boonvormige baan van Cruithne gezien vanuit de Aarde (3753) Cruithne is een planetoïde die vrijwel dezelfde omlooptijd heeft als de Aarde en daarin in een vorm van baanresonantie gestabiliseerd wordt door de invloed van de zwaartekracht van de Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Cruithne (planetoïde)

Cryosfeer

250px De cryosfeer zijn de gebieden waar water voorkomt in de vorm van sneeuw, permafrost, pakijs of gletsjers.

Bekijken Aarde (planeet) en Cryosfeer

Cultuur

Cultuur is dat wat de mens schept.

Bekijken Aarde (planeet) en Cultuur

Dag van de Aarde

De onofficiële Dag van de Aarde-vlag De Dag van de Aarde (Engels: Earth Day) is een jaarlijks evenement op 22 april dat in het teken staat van milieubescherming.

Bekijken Aarde (planeet) en Dag van de Aarde

Dagelijkse gang

convectie ligt de piek van de uitgezonden aardse straling 3 tot 4 uur na 12 uur zonnetijd. De dubbeldaagse gang van de luchtdruk. De dagelijkse gang is het verloop van het weer gedurende een dag onder invloed van de zon.

Bekijken Aarde (planeet) en Dagelijkse gang

Dal (aardrijkskunde)

Alpbachtal in Oostenrijk Gulp in Slenaken Een dal is een langgerekte laagte, inzinking of verdieping in het landschap tussen bergen, heuvels of hoogvlakten.

Bekijken Aarde (planeet) en Dal (aardrijkskunde)

Dauwpunt

Spinnenweb met dauw Het dauwpunt is de temperatuur waarbij de lucht met waterdamp verzadigd is, zodat er wolkenvorming of dauwvorming optreedt zodra de temperatuur bij gelijkblijvende dampdruk daalt.

Bekijken Aarde (planeet) en Dauwpunt

Devoon

Het Devoon is een periode in de geologische tijdschaal (en een systeem in de stratigrafie) die duurde van 419,2 ± 3,2 tot 358,9 ± 0,4 miljoen jaar (Ma) geleden.

Bekijken Aarde (planeet) en Devoon

Diameter

De lengte van de lijn is de diameter van de cirkel De diameter van een cirkel, cilinder of bol is de lengte van de rechte lijn die kan worden getrokken tussen twee punten op de bol of de cirkel en door het middelpunt hiervan.

Bekijken Aarde (planeet) en Diameter

Dieren (biologie)

De dieren (Animalia) vormen een rijk van meercellige levende wezens die tot de eukaryoten behoren.

Bekijken Aarde (planeet) en Dieren (biologie)

Dinosauriërs

De dinosauriërs of dinosaurussen — de eerste benaming is de vertaling in het Nederlands van Dinosauria, de wetenschappelijke naam van de groep — vormen een diverse groep van reptielen, behorend tot de Archosauria, die stamt uit het Mesozoïcum.

Bekijken Aarde (planeet) en Dinosauriërs

Dipool

geografische polen. De geografische Noordpool is namelijk de magnetische Zuidpool. Een dipool (van het Grieks di.

Bekijken Aarde (planeet) en Dipool

Distikstof

Opslagtank van vloeibare stikstof (tweede van rechts) Distikstof of moleculaire stikstof (N2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element stikstof.

Bekijken Aarde (planeet) en Distikstof

Divergente plaatgrens

Noord-Amerikaanse plaat scheidt op Reykjanes, IJsland. Een divergente of constructieve plaatgrens is in de plaattektoniek een grens tussen twee tektonische platen, waar de beweging divergent is (de platen bewegen van elkaar af).

Bekijken Aarde (planeet) en Divergente plaatgrens

Diwaterstof

Diwaterstof of moleculaire waterstof (H2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element waterstof.

Bekijken Aarde (planeet) en Diwaterstof

Dizuurstof

Apparaat om zuurstof uit lucht te winnen in een bunker. Dizuurstof of moleculaire zuurstof (O2) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element zuurstof.

Bekijken Aarde (planeet) en Dizuurstof

Domesticatie

Vroege domesticatie: Een koe wordt gemolken in het Antieke Egypte. Domesticatie (Latijn domus, huis) is het proces van toenemende wederzijdse afhankelijkheid tussen de mens enerzijds en dieren en planten anderzijds die gepaard gaat met mutaties (verandering in erfelijke eigenschappen) en selectie.

Bekijken Aarde (planeet) en Domesticatie

Doorlatendheid

De doorlatendheid is een maat voor het gemak waarmee water door een poreus medium kan stromen.

Bekijken Aarde (planeet) en Doorlatendheid

Driftstroom

Ekmanspiraal: 1) Wind 2) Aanvankelijke stroomrichting 3) Oppervlaktestroom 4) Corioliseffect Een driftstroom of (wind)drift is een stroom die veroorzaakt wordt door wind dat het water meesleept.

Bekijken Aarde (planeet) en Driftstroom

Droogte

Drooggevallen meer in het Altai-gebergte, Rusland Ernst van droogtes wereldwijd hongersnood in de Hoorn van Afrika De Dust Bowl was een langdurige droogte in de jaren 1930 in de Verenigde Staten Droogte is een langere periode waarin geen neerslag valt.

Bekijken Aarde (planeet) en Droogte

Druk (grootheid)

Druk; de drukkracht per oppervlakte waar het op werkt. psi In de natuurkunde is druk de drukkracht per oppervlakte-eenheid.

Bekijken Aarde (planeet) en Druk (grootheid)

Duin

Duin op IJmuiderstrand Duin in de Sossusvlei, Namibië Duinen van Maspalomas op Gran Canaria Een duin is een heuvel van fijn zand langs de kust, een rivier, in een zandwoestijn of op andere plekken.

Bekijken Aarde (planeet) en Duin

Duurzame ontwikkeling

Een hoge levensverwachting kan bereikt worden met een lage CO2-uitstoot, bijvoorbeeld in Costa Rica. Dit land scoort ook hoog op de Happy Planet Index, wat naast levensverwachting ook levenstevredenheid in rekening brengt. Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen, aldus de definitie van de VN-commissie Brundtland uit 1987.

Bekijken Aarde (planeet) en Duurzame ontwikkeling

Dynamotheorie

Chaotische storing van het aardmagneetveld. Het buitenveld laat zich niet meer als dipolairveld beschrijven De dynamotheorie is een wetenschappelijke theorie die poogt te verklaren waarom sommige hemellichamen een magnetosfeer hebben.

Bekijken Aarde (planeet) en Dynamotheorie

Economie

Economie (uit het Oudgriekse oikos (οἶκος), huis en nomos (νόμος), regel; letterlijk dus huishoudkunde) is een wetenschap die zich bezighoudt met de keuzes die mensen maken bij de productie, distributie en consumptie van goederen en diensten.

Bekijken Aarde (planeet) en Economie

Economische groei

opportuniteitskosten genoemd. Door consumptie uit te stellen - door dus van ''A'' naar ''B'' te gaan - kunnen kapitaalgoederen geproduceerd worden die in de volgende periode consumptiegoederen kunnen produceren. De PMC beweegt daardoor naar de rode lijn waarbij het maximale aantal te produceren consumentengoederen toe is genomen Economische groei is een toename van economische activiteit vergeleken met een eerder meetpunt.

Bekijken Aarde (planeet) en Economische groei

Ecosysteem

Een ecosysteem of oecosysteem is een natuurlijk systeem dat bestaat uit alle organismen die in een bepaald gebied voorkomen.

Bekijken Aarde (planeet) en Ecosysteem

Egyptische mythologie

De Egyptische mythologie is de verzameling verhalen over de goden zoals die in het oude Egypte vereerd werden.

Bekijken Aarde (planeet) en Egyptische mythologie

Eigentrillingen van de Aarde

Eigentrillingen van de Aarde zijn trillingen die kunnen optreden na een aardbeving, doordat de Aarde in resonantie komt.

Bekijken Aarde (planeet) en Eigentrillingen van de Aarde

Eiland

Een eiland is een landoppervlak dat aan alle kanten omringd is door water, maar kleiner is dan een continent en groter dan een klip of een zandbank.

Bekijken Aarde (planeet) en Eiland

Eiwitten

α-helices toont Eiwitten of proteïnen vormen een grote klasse van biologische moleculen, die bestaan uit polymere ketens van aminozuren.

Bekijken Aarde (planeet) en Eiwitten

Ekmanspiraal

Ekmanspiraal: 1) Wind 2) Aanvankelijke stroomrichting 3) Oppervlaktestroom 4) Corioliseffect De Ekmanspiraal is de richtingverandering die een lucht- of zeestroom ondergaat onder invloed van het corioliseffect.

Bekijken Aarde (planeet) en Ekmanspiraal

El Niño (natuurverschijnsel)

Kaart van afwijkende watertemperatuur °C in de oceanen gedurende de laatste sterke El Niño in december 1997 El Niño is een natuurverschijnsel in de Grote Oceaan.

Bekijken Aarde (planeet) en El Niño (natuurverschijnsel)

Elektrische geleidbaarheid

Onder elektrische geleidbaarheid of conductantie wordt de doorlaatbaarheid, de mate van geleiding, verstaan die een stof of materiaal, een geleider, aan een elektrische stroom biedt.

Bekijken Aarde (planeet) en Elektrische geleidbaarheid

Elektrische stroom

Elektrische stroom is het transport van elektrische lading.

Bekijken Aarde (planeet) en Elektrische stroom

Ellesmere-eiland

Ellesmere-eiland (Engels: Ellesmere Island, Frans: Île d'Ellesmere, Inuit: Umingmak Nuna), in de Noordelijke IJszee, is in grootte het 10e eiland ter wereld en heeft een oppervlakte van 196.235 km².

Bekijken Aarde (planeet) en Ellesmere-eiland

Energiebalans (aarde)

De energiebalans van de Aarde is de combinatie van de stralingsbalans van inkomende zonnestraling en uitgaande aardse straling met het warmtetransport door de algemene circulatie en de zeestromen.

Bekijken Aarde (planeet) en Energiebalans (aarde)

Equinox

Monserrate, in december boven Cerro de Guadalupe, tijdens de equinoxen van maart en september vanuit de vallei tussen deze twee punten Een equinox (Latijn: aequinoctium, gelijke nacht) (ook: nachtevening of dag-en-nachtevening) is een tijdstip in het jaar waarop de zon loodrecht boven de evenaar staat, of anders bekeken, de tijd dat de zon door een van de snijpunten van de ecliptica en hemelequator gaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Equinox

Eratosthenes

Eratosthenes van Cyrene (Oudgrieks: Ἐρατοσθένης ὁ Κυρηναῖος) (Cyrene, tussen 276 v.Chr. en 273 v.Chr. – Alexandrië, ca. 194 v.Chr.) was een Grieks geleerde, die in bloeitijd van de hellenistische wetenschappen leefde.

Bekijken Aarde (planeet) en Eratosthenes

Erosie

Erosie Erosie is het proces van slijtage van een vast oppervlak waarbij materiaal wordt verplaatst of geheel verdwijnt.

Bekijken Aarde (planeet) en Erosie

Eruptie

Kenai Schiereiland Alaska), 1990 Een eruptie of vulkaanuitbarsting is de bekendste vorm van vulkanisme.

Bekijken Aarde (planeet) en Eruptie

Eukaryoten

Eukaryoten (Eukaryota) zijn een van de drie domeinen waarin de huidige biologische wetenschap het leven indeelt.

Bekijken Aarde (planeet) en Eukaryoten

Europees Terrestrisch Referentiesysteem 1989

Het Europees Terrestrisch Referentiesysteem 1989 (ETRS89) is een Europees geodetisch coördinatensysteem vastgelegd in 1989 dat vast verbonden is aan het stabiele Europese deel van de Euraziatische Plaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Europees Terrestrisch Referentiesysteem 1989

Eustasie

de verandering van het zeeniveau sinds het Cambrium Eustasie is de verandering van het absolute wereldwijde zeeniveau langs de geologische tijdschaal.

Bekijken Aarde (planeet) en Eustasie

Evaporatie

Gestandariseerde evaporatiepan in Australië Evapotranspiratie als onderdeel van de waterkringloop In de klimatologie is evaporatie de verdamping van water aan of boven het aardoppervlak.

Bekijken Aarde (planeet) en Evaporatie

Evapotranspiratie

Evapotranspiratie als onderdeel van de waterkringloop. Evapotranspiratie is in de waterkringloop de som van evaporatie, het verdampen van water op het oppervlak en uit de bodem, en transpiratie, de verdamping van water uit de vegetatie.

Bekijken Aarde (planeet) en Evapotranspiratie

Evenaar

Een bol waarop de evenaar blauw is gekleurd. Deze deelt de bol in twee gelijke helften en kruist de meridianen (geel) onder een hoek van 90°. Net zoals alle andere doorgetrokken lijnen is de evenaar een grootcirkel. De evenaar, evennachtslijn of equator is een breedtecirkel op het aardoppervlak in de vorm van een grootcirkel midden tussen de polen.

Bekijken Aarde (planeet) en Evenaar

Evenwicht

Evenwicht of balans is een situatie waarin zonder verstoring geen verandering zal plaatsvinden.

Bekijken Aarde (planeet) en Evenwicht

Evolutie (biologie)

Evolutie is het proces van verandering in alle vormen van leven van generatie op generatie in populaties door overerving van kenmerken en eigenschappen met hun variatie en natuurlijke selectie.

Bekijken Aarde (planeet) en Evolutie (biologie)

Evolutie van de mens

Schema van menselijke evolutie De evolutie van de mens, het proces waardoor de moderne mens is ontstaan uit eerder levende primaten, is onderwerp van studie van meerdere wetenschappelijke disciplines.

Bekijken Aarde (planeet) en Evolutie van de mens

Excentriciteit (astronomie)

Voorbeelden van banen met verschillende excentriciteit Als de omloopbaan van een hemellichaam afwijkt van de cirkel, wordt deze excentrisch genoemd.

Bekijken Aarde (planeet) en Excentriciteit (astronomie)

Exoplaneet

Artistieke impressie van een exoplaneet Hoe verkennen we nieuwe werelden buiten ons zonnestelsel? - lezing door astrofysicus Yamila Miguel (Universiteit Leiden) over exoplaneten (2021) Exoplaneten zijn planeten die draaien om een andere ster dan de Zon.

Bekijken Aarde (planeet) en Exoplaneet

Exosfeer

Opbouw van de atmosfeer. De exosfeer is de buitenste laag van de dampkring.

Bekijken Aarde (planeet) en Exosfeer

Felsisch

Felsisch (van Engels: feldspar - veldspaat) of (verouderd) zuur slaat in de geologie op gesteenten of mineralen die relatief veel silica (SiO2) en relatief weinig magnesium of ijzer bevatten.

Bekijken Aarde (planeet) en Felsisch

Ferdinand Magellaan

Ferdinand Magellaan (Portugees: Fernão de Magalhães, Spaans: Hernando de Magallanes; Porto, ca. 1480 – Mactan, 27 april 1521) was een Portugese ontdekkingsreiziger, die in Spaanse dienst de eerste zeilreis rond de wereld leidde.

Bekijken Aarde (planeet) en Ferdinand Magellaan

Ferrelcel

Ferrelcel Een Ferrelcel (genoemd naar William Ferrel) is een atmosferische circulatiecel die zich ongeveer tussen de 30e en 60e breedtegraden bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Ferrelcel

Fiji

Haven van Suva in 1920. Suva Sigatokarivier op Viti Levu. Fiji (uitspraak: ˈfidʒi), officieel de Republiek Fiji (Fijisch: Matanitu ko Viti, Fijisch-Hindoestani: फ़िजी गणराज्य, Fijī Gaṇarājya, Engels: Republic of Fiji), is een land in Melanesië, in Oceanië op het zuidelijk halfrond.

Bekijken Aarde (planeet) en Fiji

Fluor (element)

Fluor is een chemisch element met symbool F en atoomnummer 9. Het behoort tot de groep van de halogenen (groep VIIa). Het element komt in monoatomische vorm niet voor in de natuur. Het vormt diatomische moleculen difluor (F2), die wegens de hoge reactiviteit zelf ook nauwelijks in de natuur te vinden zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Fluor (element)

Fossiele brandstof

Steenkool, een fossiele brandstof. Fossiele brandstoffen zijn koolstofhoudende verbindingen, die onder hoge druk en temperatuur gedurende miljoenen jaren in de aardkorst zijn gevormd, uit resten van plantaardig en dierlijk leven, vooral in het carboon, maar ook in andere geologische tijdperken.

Bekijken Aarde (planeet) en Fossiele brandstof

Fotosfeer

De lagen van de zon. Laag 4 is de fotosfeer. De fotosfeer is de diepste laag van de atmosfeer van een ster, zoals de zon.

Bekijken Aarde (planeet) en Fotosfeer

Fotosynthese

Fotosyntheseformule Fotosynthese (ook: koolstofdioxide-, koolzuur- of koolstofassimilatie) is een vorm van biosynthese, waarbij energie uit zonlicht wordt gebruikt om gasvormig koolstofdioxide om te zetten in de vaste stof glucose.

Bekijken Aarde (planeet) en Fotosynthese

Freatisch vlak

Het freatisch vlak, ook grondwaterspiegel of grondwatertafel genoemd, is de spiegel van het grondwater, die voorkomt in de verzadigde zone en waar alle grondporiën met water gevuld zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Freatisch vlak

Fylogenie

rijken verwant zijn Fylogenie (Grieks φυλη, phulè, volksstam en γενεσις, genesis, wording) is de studie van de afstammingsgeschiedenis van een groep organismen.

Bekijken Aarde (planeet) en Fylogenie

Gabbro

Het stollingsgesteente gabbro is een mafisch dieptegesteente met tussen de 48 en 52% silica.

Bekijken Aarde (planeet) en Gabbro

Gaia (mythologie)

Gaia (Oudgrieks:, of) of Gaea (gelatiniseerd) is een figuur uit de Griekse mythologie.

Bekijken Aarde (planeet) en Gaia (mythologie)

Gaia-hypothese

De aarde De Gaia-hypothese is een wetenschappelijke hypothese die stelt dat de biosfeer op de niet-levende omgeving inwerkt op een zodanige manier dat er een zelfregulerend complex systeem ontstaat zodat er gunstige omstandigheden blijven bestaan voor het leven op Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Gaia-hypothese

Gal (eenheid)

Gal is een eenheid voor valversnelling, genoemd naar de wetenschapper Galileo Galilei.

Bekijken Aarde (planeet) en Gal (eenheid)

Galileo Galilei

Viviani, 1892, Tito Lessi Geboortehuis van Galilei in Pisa Galileo Galilei (Pisa, 15 februari 1564 – Arcetri, Florence, 8 januari 1642) was een Italiaans natuurkundige, astronoom, wiskundige en filosoof.

Bekijken Aarde (planeet) en Galileo Galilei

Gas (aggregatietoestand)

Rook geeft een indicatie van de beweging van gas door de ruimte Gas is een van de aggregatietoestanden waarin materie kan voorkomen.

Bekijken Aarde (planeet) en Gas (aggregatietoestand)

Gasreus

Afbeelding van opengewerkte gasreuzen in het zonnestelsel De term gasreus wordt in de astronomie gebruikt voor een planeet die voornamelijk uit gassen bestaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Gasreus

Geb (mythologie)

Geb (Seb, Keb) is in de Egyptische mythologie de god van de aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Geb (mythologie)

Gebergte (aardrijkskunde)

Het hoogste deel van de Himalaya gezien vanuit het International Space Station, naar het zuiden gekeken met het Tibetaans Plateau op de voorgrond. De toppen van Makalu (8462 m, links), Mount Everest (8848 m, in het midden), Lhotse (8516 m, midden) en Cho Oyu (8201 m, rechts) zijn uit de ruimte van bovenaf zichtbaar.

Bekijken Aarde (planeet) en Gebergte (aardrijkskunde)

Gebergtevorming

plateau. Gebergtevorming alias orogenese is een gevolg van de platentektoniek, de bewegingen van platen langs elkaar (zijschuivingsbewegingen), over en onder elkaar (compressieve bewegingen) en uit elkaar (extensionele bewegingen).

Bekijken Aarde (planeet) en Gebergtevorming

Gematigd klimaat

Schematische kaart van gebieden met een gematigd klimaat (C) Landschap in een gematigde klimaatzone: Nederland Een gematigd klimaat of warm gematigd klimaat is een, gemiddeld over een jaar gemeten, vochtig klimaat, met relatief gematigde temperaturen.

Bekijken Aarde (planeet) en Gematigd klimaat

Gemengd bos

Marburger Lahnbergen Herfst in een gemengde bos Met gemengd bos wordt een bos aangeduid waarin loof- en naaldbomen samen voorkomen.

Bekijken Aarde (planeet) en Gemengd bos

Geoïde

vorm van de aarde), de geoïde en een referentie-ellipsoïde: 1. oceaan 2. ellipsoïde 3. lokale verticaal 4. continent 5. geoïde Ligging van de geoïde in Nederland; meters boven WGS84-ellipsoïde De geoïde is het oppervlak op gemiddeld zeeniveau, waar dezelfde zwaartekrachtspotentiaal (inclusief de potentiaal van de middelpuntvliedende kracht door de draaiing van de Aarde) heerst: het equipotentiaalvlak.

Bekijken Aarde (planeet) en Geoïde

Geocentrisme

Antwerpen 1539 Ptolomeïsch systeem (1660/61) Het geocentrisme of geocentrische model was, gedurende de middeleeuwen, het wereldbeeld (in de wetenschap: paradigma) dat de Aarde in het centrum van het zonnestelsel, en van het hele universum plaatste.

Bekijken Aarde (planeet) en Geocentrisme

Geografische pool

Magnetische polen De geografische pool van een hemellichaam (zoals een ster, een planeet of een maan) is het punt waar de omwentelingsas het oppervlak snijdt.

Bekijken Aarde (planeet) en Geografische pool

Geological Society

Geological Society of London Piccadilly Burlington House, 1873 De Geological Society of London of kortweg de Geological Society is een academisch genootschap gevestigd in Londen.

Bekijken Aarde (planeet) en Geological Society

Geologie

Carl Spitzweg: ''Der Geologe'', omstreeks 1860 Geologische kaart van Engeland en Wales door William Smith uit 1815. Dit was de eerste geologische kaart die met moderne methoden werd getekend. Geologie of aardkunde (van Oudgrieks γῆ.

Bekijken Aarde (planeet) en Geologie

Geologische tijdschaal

Engelstalige visuele presentatie van een geologische tijdschaal in de vorm van een spiraal De geologische tijdschaal is de indeling van de geschiedenis van de Aarde in geologische tijdperken.

Bekijken Aarde (planeet) en Geologische tijdschaal

Gesteente

Winning van gesteente op het schilderij ''the Quarry'' (Engels voor ''de steengroeve'') van John Frederick Herring senior uit 1858. Gesteente of steen is het vaste, consistente materiaal dat in de ondergrond onder de bodem ligt.

Bekijken Aarde (planeet) en Gesteente

Gesteentevormend mineraal

Met gesteentevormende mineralen worden de mineralen bedoeld die het grootste deel van de massa van een gesteente beslaan.

Bekijken Aarde (planeet) en Gesteentevormend mineraal

Getijde (waterbeweging)

Laatste Kwartier, gemiddeld tij) Eerste Kwartier, bijna doodtij) Mars Het getijde, tij of getij is de periodieke wisseling van de waterstand, en de daarmee samenhangende getijstroom, die op Aarde optreedt als gevolg van de zwaartekracht van de Maan en, in mindere mate, die van de Zon.

Bekijken Aarde (planeet) en Getijde (waterbeweging)

Getijdenveld

Jupiter scheerde, gefotografeerd door de Hubble Wide-Field Planetary Camera 2 op 17 mei 1994 Het getijdenveld rond een hemellichaam is de afgeleide van het zwaartekrachtveld die bepaalt welke getijdenkrachten op een hemellichaam inwerken.

Bekijken Aarde (planeet) en Getijdenveld

Gewicht

De vectoriële aanduiding van ''FG'' op een massaloos en onrekbaar touw, waaraan een ring met massa ''m'' hangt. Het gewicht van een voorwerp is de kracht die dat voorwerp, als gevolg van de zwaartekracht en versnellingen, op zijn ondersteuning of ophanging uitoefent.

Bekijken Aarde (planeet) en Gewicht

Glaciaal (tijdperk)

Een glaciaal of ijstijd is een periode in de geschiedenis, waarin het klimaat op aarde aanzienlijk kouder was dan tegenwoordig.

Bekijken Aarde (planeet) en Glaciaal (tijdperk)

Gletsjer

De Vinciguerra-Gletsjer in het Nationaal park Tierra del Fuego, Argentinië Een gletsjer is een bewegende ijsmassa die gevormd wordt uit sneeuw die op land terechtkomt.

Bekijken Aarde (planeet) en Gletsjer

Glooiingshoek

Diagram van baanelementen met onder meer de inclinatie. De glooiingshoek of inclinatie is in de exacte wetenschappen een algemene naam voor de hoek tussen een richting en een referentievlak, of tussen een ander vlak en een referentievlak.

Bekijken Aarde (planeet) en Glooiingshoek

Gram (eenheid)

De gram is een eenheid van massa en is in het SI-stelsel gedefinieerd als het duizendste deel van een kilogram.

Bekijken Aarde (planeet) en Gram (eenheid)

Graniet

Bretagne Graniet is een zuur (of felsisch) stollingsgesteente dat voornamelijk bestaat uit drie mineralen: kwarts, veldspaten (kaliveldspaat en plagioklaas) en mica's (muscoviet en/of biotiet).

Bekijken Aarde (planeet) en Graniet

Grieken

Grieken (Grieks: ‚ Ellines; Oudgrieks:, Hellènes) zijn de hedendaagse inwoners van Griekenland en de Republiek Cyprus, alsook de oude Grieken in de Griekse oudheid.

Bekijken Aarde (planeet) en Grieken

Griekse mythologie

Griekse mythologie is het geheel van Oud-Griekse mythen en sagen.

Bekijken Aarde (planeet) en Griekse mythologie

Groenland

Satellietopname van Groenland Boerderijen in Groenland Groenland en Denemarken Een ijsberg bij het stadje Narsaq. Groenland (Groenlands: Kalaallit Nunaat, "Land van de Groenlanders"; Deens: Grønland) is een eiland gelegen in het Noordpoolgebied en administratief behorend tot het Koninkrijk Denemarken.

Bekijken Aarde (planeet) en Groenland

Grondstof

Grondstoffen zijn stoffen die in een productieproces gebruikt worden.

Bekijken Aarde (planeet) en Grondstof

Grondwater

Reistijden van grondwater in de bodem Opgepompt grondwater in Amsterdam Leidingen in grondwater met bronbemaling Grondwater is al het water dat zich in de ondergrond, in bodems en gesteenten bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Grondwater

Grondwaterstroming

Grondwaterstroming is de verplaatsing van water door een bodem.

Bekijken Aarde (planeet) en Grondwaterstroming

Grote-inslaghypothese

Animatie van de veronderstelde botsing De grote-inslaghypothese is de meest aanvaarde wetenschappelijke theorie voor het ontstaan van de Maan.

Bekijken Aarde (planeet) en Grote-inslaghypothese

Habitat

Een habitat, leefgebied of leefomgeving omvat alle mogelijke plaatsen waar een bepaald organisme voorkomt.

Bekijken Aarde (planeet) en Habitat

Hadleycel

Hadleycel Gemiddelde verticale windsnelheid bij 500 hPa luchtdruk in juli. Stijgende wind (negatief) waait vooral boven de Kreeftskeerkring waar de Zon loodrecht staat. Dalende wind (positief) waait meer verspreid. Een Hadleycel (genoemd naar George Hadley, die de cellen voor het eerst beschreef) is een atmosferische circulatiecel in de tropen, die van de thermische evenaar tot 30 graden naar het noorden of zuiden loopt.

Bekijken Aarde (planeet) en Hadleycel

Heelal

Een deel van het heelal Het heelal of universum in de astronomie, ofwel de kosmos in de kosmologie, zijn synoniemen voor alle materie en energie binnen het gehele ruimtetijd-continuüm.

Bekijken Aarde (planeet) en Heelal

Heliocentrisch model

Heliocentrisch zonnestelsel uit Andreas Cellarius' ''Harmonia Macrocosmica'', 1708 Het heliocentrische model of heliocentrisme is het sterrenkundig model waarin de aarde, en de andere planeten van het zonnestelsel, periodiek om de zon draaien, die het centrum van het zonnestelsel vormt.

Bekijken Aarde (planeet) en Heliocentrisch model

Helium

Helium is een scheikundig element met symbool He en atoomnummer 2.

Bekijken Aarde (planeet) en Helium

Hemellichaam

Een hemellichaam of astronomisch object is een voorwerp, een structuur of een samengesteld geheel dat van nature voorkomt in het waarneembare heelal.

Bekijken Aarde (planeet) en Hemellichaam

Herfst

Bioscoopjournaal uit 1964 over de herfst in de natuur van Zuid-Limburg (Nederland) België Herfstkleuren Gevallen herfstbladeren Een boom in herfsttooi De herfst of het najaar is een van de vier seizoenen.

Bekijken Aarde (planeet) en Herfst

Hindoeïsme

Vlag van het hindoeïsme. Mysore Het hindoeïsme is de overheersende inheemse religie gebaseerd op geloof op het Indisch subcontinent.

Bekijken Aarde (planeet) en Hindoeïsme

Hooggebergte

Een hooggebergte of alpien gebergte is een gebergte dat zich dankzij zijn hoogte landschappelijk en ecologisch duidelijk van zijn omgeving onderscheidt.

Bekijken Aarde (planeet) en Hooggebergte

Hout

Doorgezaagde stam van een boom met inwendige hartscheuren jaarring; 2.

Bekijken Aarde (planeet) en Hout

Houtu

Houtu is de Aardegodin in het Chinese pantheon.

Bekijken Aarde (planeet) en Houtu

Hydrosfeer

De beweging van water rond, over en door de aarde wordt de watercyclus genoemd, een belangrijk onderdeel van de hydrosfeer. De hydrosfeer (afgeleid van het Oudgrieks: ὕδωρ húdōr, wat water betekent, en σφαῖρα sphaira, wat bol betekent) verwijst binnen de discipline van de fysische geografie naar het geheel van water op, onder en boven het oppervlak van een planeet.

Bekijken Aarde (planeet) en Hydrosfeer

Hypothese

Een hypothese (van Oudgrieks: ὑπόθεσις (hypóthesis), veronderstelling) is in de empirische wetenschap een stelling die (nog) niet bewezen is, en die dient als uitgangspunt voor een experiment of voor een gerichte waarneming.

Bekijken Aarde (planeet) en Hypothese

Ida (planetoïde)

(243) Ida is een planetoïde in het zonnestelsel met een baan tussen Mars en Jupiter.

Bekijken Aarde (planeet) en Ida (planetoïde)

IJskap

Satellietopname van de Antarctische ijskap. Een ijskap is een koepelvormige, aaneengesloten ijsmassa van grote omvang.

Bekijken Aarde (planeet) en IJskap

IJsland

IJsland (IJslands: Ísland) is een eilandstaat ten noordwesten van het Europese vasteland.

Bekijken Aarde (planeet) en IJsland

IJstijdvak

Kangerlussuaq. Een ijstijdvak is een periode waarin ijskappen voorkomen op het land. Het voorkomen van ijskappen op Groenland maakt dus dat we per definitie in een ijstijdvak leven. Een ijstijdvak of glaciatie is een geologisch tijdvak waarin ijskappen voorkomen.

Bekijken Aarde (planeet) en IJstijdvak

IJzer (element)

IJzer is een scheikundig element met symbool Fe (uit het Latijn: ferrum) en atoomnummer 26.

Bekijken Aarde (planeet) en IJzer (element)

Inca's

De Incastad Machu Picchu Uitbreiding van het Incarijk De Inca's waren een indianenvolk dat vanaf de dertiende eeuw leefde in een gebied rondom hun hoofdstad Cuzco in het huidige Peru.

Bekijken Aarde (planeet) en Inca's

Incompatibel element

Een incompatibel element is een in de geochemie en petrologie gebruikte term voor een element dat bij het smelten of stollen van gesteente bij voorkeur in de vloeibare fase blijft.

Bekijken Aarde (planeet) en Incompatibel element

India

India, officieel de Republiek India (Hindi: भारत गणराज्य, Bhārat Gaṇarājya, Engels: Republic of India), is een land in Zuid-Azië.

Bekijken Aarde (planeet) en India

Indische Oceaan

De Indische Oceaan is een oceaan tussen het oosten van Afrika, het zuidoosten en het zuiden van Azië, de archipel van Indonesië en Australië.

Bekijken Aarde (planeet) en Indische Oceaan

Industrie

De industrie (Lat Industria: bedrijvigheid, ijver) is het deel van de economie, dat wordt gekenmerkt door de productie en verwerking van materiële goederen of artikelen in fabrieken en ondernemingen, veelal gekenmerkt door een hoge graad van mechanisering en automatisering – in tegenstelling tot de ambachtelijke vorm van de productie.

Bekijken Aarde (planeet) en Industrie

Infiltratie (waterbeheer)

Relatie tussen urbanisatie en verharding en de hoeveelheid infiltratie in de bodem Infiltratie is het proces waarbij water in de bodem dringt en in de onverzadigde zone van de bodem komt.

Bekijken Aarde (planeet) en Infiltratie (waterbeheer)

Inhoud (volume)

Bepaling van de inhoud van een onregelmatig voorwerp door waterverplaatsing De inhoud of het volume van een voorwerp (lichaam) is de grootte van het gebied dat door dit voorwerp wordt ingenomen in de driedimensionale ruimte.

Bekijken Aarde (planeet) en Inhoud (volume)

Insecten

Insecten (Insecta) zijn een klasse van zespotige, ongewervelde dieren die behoren tot de geleedpotigen (Arthropoda).

Bekijken Aarde (planeet) en Insecten

Inslagproces

Het inslagproces is een geologisch of geomorfologisch proces waarbij een object vanuit de ruimte op het vaste oppervlak van een planeet, maan of planetoïde inslaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Inslagproces

Insolatie

Insolatie (van het Latijnse woord insolare, blootstellen aan de zon) is de totale hoeveelheid zonnestraling die een bepaald gebied over een bepaalde periode van tijd ontvangt.

Bekijken Aarde (planeet) en Insolatie

Internationaal recht

Internationaal recht is meestal internationaal publiekrecht, volkenrecht of volkerenrecht, Amnesty International (maart 2022 bekeken)"Internationaal recht is ten eerste het straf- en privaatrecht tussen staten (ook volkenrecht genoemd) en ten tweede het recht dat boven nationaal recht gaat.".

Bekijken Aarde (planeet) en Internationaal recht

Internationale organisatie

Een internationale organisatie is een organisatie die zich over minstens drie landen uitstrekt.

Bekijken Aarde (planeet) en Internationale organisatie

Interstellair medium

Het interstellair medium (ISM) is het geheel van de materie (interstellaire materie, ook afgekort als ISM) en energie (interstellair stralingsveld) die zich tussen de sterren in een sterrenstelsel bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Interstellair medium

Intertropische convergentiezone

300px 300px 300px De intertropische convergentiezone ITCZ is de zone met stijgende luchtbewegingen in de buurt van de evenaar.

Bekijken Aarde (planeet) en Intertropische convergentiezone

Ionisatie

Ionisatie door een botsing tussen een elektron en een atoom Ionisatie is het proces waarbij een atoom of molecuul uit ongeladen toestand een elektron kwijtraakt of er een bijkrijgt, waardoor het verandert in een geladen deeltje, ook wel ion genoemd.

Bekijken Aarde (planeet) en Ionisatie

ISS (ruimtestation)

thumb Het ISS of het internationale ruimtestation (Engels: International Space Station) is een ruimtestation dat in een baan om de aarde draait en door verschillende landen wordt gebouwd, bemand en bekostigd.

Bekijken Aarde (planeet) en ISS (ruimtestation)

Jaar

Een jaar is heel algemeen de tijdsduur waarin een planeet een rondgang om zijn ster maakt.

Bekijken Aarde (planeet) en Jaar

Jaarlijkse gang

De jaarlijkse gang is het verloop van de weerselementen gedurende de loop van een jaar.

Bekijken Aarde (planeet) en Jaarlijkse gang

Jaartelling

Huis met jaartal (muurankers) Een jaartelling is een systeem van tijdrekening waarbij de tijd wordt ingedeeld in jaren die opvolgend geteld worden.

Bekijken Aarde (planeet) en Jaartelling

Jörd

thumb In de Noordse mythologie is Jörð (of Jarð in Oudnoords; Aarde, soms vernederlandst tot Jord) als godin de personificatie van de Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Jörd

Jupiter (planeet)

Jupiters samenstelling Jupiter is vanaf de zon de vijfde planeet.

Bekijken Aarde (planeet) en Jupiter (planeet)

Kármánlijn

ISS op een hoogte van 335 km. De Kármánlijn is een denkbeeldige grens op een hoogte van 100 kilometer boven de Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Kármánlijn

Keerkring

Van noord naar zuid:De KreeftskeerkringDe evenaarDe Steenbokskeerkring De keerkringen zijn bijzondere parallellen die de maximale afstand van de evenaar weergeven waar de zon in de middag in het zenit staat, dus loodrecht boven de waarnemer.

Bekijken Aarde (planeet) en Keerkring

Kelpwoud

Blik in de diepte van het kelpwoud Een kelpwoud is een wereldwijd voorkomend ecosysteem onder de zeespiegel.

Bekijken Aarde (planeet) en Kelpwoud

Kernfusie

Kernfusie is in de natuurkunde het samensmelten van atoomkernen, waarbij uit twee atoomkernen een zwaardere atoomkern met een hoger atoomnummer wordt gevormd.

Bekijken Aarde (planeet) en Kernfusie

Kieuw

De kieuwen van een tonijn, van achteren gezien Kamsalamanderlarve met uitwendige kieuwen De ademhaling van een kreeftachtige Een kieuw is een ademhalingsorgaan waarmee organismes in staat zijn om zuurstof uit water op te nemen en koolzuurgas af te staan.

Bekijken Aarde (planeet) en Kieuw

Kilo (SI-prefix)

Kilo (symbool: k) is het SI-voorvoegsel dat gebruikt wordt om een factor 103, oftewel 1000, aan te duiden.

Bekijken Aarde (planeet) en Kilo (SI-prefix)

Kilogram

Een computergegenereerde tekening van het internationale prototype van de kilogram, in gebruik tot 20 mei 2019 De kilogram (ook het kilogram) is sinds 1901 de internationale standaardeenheid voor massa en daarmee een van de zeven basiseenheden van het SI.

Bekijken Aarde (planeet) en Kilogram

Kilometer

De oorspronkelijke definitie van de meter in 1795 was 1/10.000.000e deel van de helft van de lengte van een meridiaan. De in deze figuur aangeduide afstand was dus per definitie 10.000 km De kilometer (symbool km) is een van het SI afgeleide eenheid van lengte, gelijk aan 1000 meter.

Bekijken Aarde (planeet) en Kilometer

Klif

Ierland Kliffen in het Simiengebergte Een klif (ook wel afgrond) is in de geografie een aanmerkelijke verticale, of bijna verticale, rotsverheffing.

Bekijken Aarde (planeet) en Klif

Klimaatclassificatie van Köppen

De klimaatclassificatie van Köppen of ook wel de klimaatclassificatie van Köppen-Geiger genoemd, is een oorspronkelijk in 1918 ontworpen klimaatclassificatie door de Russisch-Duitse geograaf, meteoroloog, bioloog, klimatoloog en botanicus Wladimir Köppen (1846-1940).

Bekijken Aarde (planeet) en Klimaatclassificatie van Köppen

Klimaatverandering

hier. Klimaatverandering is in brede zin elke verandering in weer of klimaat over een lange periode in de geschiedenis van de Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Klimaatverandering

Klimatologie

De klimatologie is de wetenschap die het klimaat en klimaatverandering bestudeert.

Bekijken Aarde (planeet) en Klimatologie

Kloof

Utah Gorges du Tarn Gorges du Verdon De Grand Canyon Een kloof of een ravijn is een door erosie diep uitgesleten rivierdal met steile (rots)wanden.

Bekijken Aarde (planeet) en Kloof

Komeet

Komeet Hale-Bopp op 29 maart 1997 gefotografeerd boven Pazin, Kroatië Schmidt telescoop, belichtingstijd 1 minuut. Uit de foto valt af te leiden dat de zon zich rechtsonder bevindt (want de plasmastaart wijst van de zon af) en dat de komeet zich naar links beweegt (want de stofstaart blijft achter).

Bekijken Aarde (planeet) en Komeet

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide, kooldioxide, ook koolzuurgas, in de 19e eeuw ook koolstofzuurgas genoemd, is een anorganische verbinding van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO2.

Bekijken Aarde (planeet) en Koolstofdioxide

Koraalrif

zeebaarsjes en zeelelies zijn zichtbaar. Een koraalrif is een ecosysteem van rifbouwende bloemdieren en andere levende wezens in tropische, ondiepe zeeën.

Bekijken Aarde (planeet) en Koraalrif

Kosmas Indikopleustes

Een wereldkaart van Kosmas Indikopleustes Kosmas Indikopleustes (Grieks: Κόσμας Ἰνδικοπλεύστης, Indikopleustes betekent "India-vaarder") of Kosmas van Alexandrië was een 6e-eeuws Byzantijns handelaar, reiziger en later monnik (met waarschijnlijk Nestoriaanse overtuigingen) die tijdens de regering van keizer Justinianus een aantal reizen naar India maakte en ook het huidige Sri Lanka en Ethiopië bezocht.

Bekijken Aarde (planeet) en Kosmas Indikopleustes

Kosmische straling

eV. Lage energieën zijn talrijk: 1 per vierkante meter per seconde. Maar de hoogste energieën zijn relatief zeldzaam, namelijk 1 voorval per vierkante kilometer per jaar. Kosmische straling of hoogtestraling is een verzamelnaam voor deeltjes met een hoge energie (ioniserende straling) die zich tussen alle hemellichamen in het heelal bevinden, in het zogenaamde interstellair medium.

Bekijken Aarde (planeet) en Kosmische straling

Krijt-Paleogeengrens

Artistieke impressie van de inslag van een grote meteoriet aan het einde van het Krijt De Krijt-Paleogeengrens (ook wel Krijt-Tertiairgrens, afgekort K-Pg-grens of K-T-grens; in het Engels: K-T Boundary) is de overgang tussen de geologische tijdperken Krijt (K) en Paleogeen (Pg).

Bekijken Aarde (planeet) en Krijt-Paleogeengrens

Kringloop

Een kringloop of cyclus is een proces waarbij enkele stadia elkaar opvolgen, maar uiteindelijk de uitgangstoestand weer wordt bereikt.

Bekijken Aarde (planeet) en Kringloop

Krypton (element)

Gasontladingslamp gevuld met krypton. Krypton is een scheikundig element met symbool Kr en atoomnummer 36.

Bekijken Aarde (planeet) en Krypton (element)

Kubieke meter

Kuub gestapeld hout ("stère") De kubieke meter (symbool m³) is een inhoudsmaat en komt overeen met de inhoud van een kubus van 1 meter lang, breed en hoog.

Bekijken Aarde (planeet) en Kubieke meter

Kust

Kleine rivier met delta, Tenakee, Zuidoost Alaska NOOA, America's Coastlines Collection Klippen aan de Franse kust De kust is het overgangsgebied tussen het land en de zee.

Bekijken Aarde (planeet) en Kust

Kustvlakte

De Hollandse kustvlakte, met op de voorgrond Badhoevedorp. Een kustvlakte is een gebied van laagliggend (0 tot 5 meter hoog) vlak land dat grenst aan een kustgebied.

Bekijken Aarde (planeet) en Kustvlakte

Lagedrukgebied

Een lagedrukgebied ten zuidwesten van IJsland rode pijltjes. Een lagedrukgebied, depressie of minimum is een gebied waarin de luchtdruk op zeeniveau laag is ten opzichte van de omgeving.

Bekijken Aarde (planeet) en Lagedrukgebied

Landbouw

De oogst van tarwe in Duitsland. Een maaidorser verzamelt en laadt de gedorste tarwe in een aanhanger Landbouw of agricultuur is het geheel van menselijke activiteiten waarbij de bodem wordt gebruikt voor de productie van planten en dieren, ten behoeve van de economie.

Bekijken Aarde (planeet) en Landbouw

Landijs

Landijs is ijs dat op het land ligt, in tegenstelling tot zee-ijs.

Bekijken Aarde (planeet) en Landijs

Landklimaat

Schematische kaart van gebieden met een landklimaat (D) Een landklimaat of continentaal klimaat is een klimaat dat wordt gekenmerkt door extreme temperaturen in zowel de zomer als de winter, in tegenstelling tot een zeeklimaat Gebieden met dit type klimaat liggen in de regel ver landinwaarts, waar de matigende invloeden van oceanen zeer klein zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Landklimaat

Landmeetkunde

waterpasinstrument Opmeting Landmeetkunde is de toegepaste wetenschap die zich bezighoudt met het meten van land, meer precies, de onderlinge positie van punten op het aardoppervlak.

Bekijken Aarde (planeet) en Landmeetkunde

Landschap

Cultuurlandschap rond Woolde in Twente Mars gefotografeerd door Mars Exploration Rover-A. Gevarieerd natuur-/cultuurlandschap met Mount Murresse, Gurúè (provincie Zambezia), noordelijk Mozambique. Herfstlandschap Winterlandschap Landschap is in de geografie een uitgestrekt stuk land dat zich als een zelfstandig geheel onderscheidt van aangrenzende gebieden.

Bekijken Aarde (planeet) en Landschap

Landvorm

300px Een landvorm of reliëfvorm of terreinvorm is een duidelijk waarneembare vorm van het aardoppervlak.

Bekijken Aarde (planeet) en Landvorm

Leer (stof)

Leer en leerbewerkingsgereedschap British Columbia Luxueuze leren boekband van Sangorski & Sutcliffe, 1913 Leren jurk Leren wayang kulit-pop Leer of leder is een materiaal gemaakt van dierenhuid van bijvoorbeeld koeien, paarden of varkens.

Bekijken Aarde (planeet) en Leer (stof)

Lente

De lente of het voorjaar is een van de vier seizoenen.

Bekijken Aarde (planeet) en Lente

Leven

Leven is een com­plex van ei­gen­schap­pen en func­ties van ge­or­ga­ni­seer­de we­zens, waarmee ze zichzelf in stand houden.

Bekijken Aarde (planeet) en Leven

Lichtkracht

In de astronomie wordt onder de lichtkracht (luminositeit, helderheid) van een ster verstaan het totaal uitgezonden vermogen in de vorm van elektromagnetische straling.

Bekijken Aarde (planeet) en Lichtkracht

Lijst van astronauten op de Maan

Alan Shepard op de Maan In totaal zijn er twaalf astronauten op de Maan geweest.

Bekijken Aarde (planeet) en Lijst van astronauten op de Maan

Lijst van landen in 2008

Hieronder volgt een lijst van landen van de wereld in 2008.

Bekijken Aarde (planeet) en Lijst van landen in 2008

Lijsten van landen

In deze encyclopedie vindt u diverse lijsten van landen.

Bekijken Aarde (planeet) en Lijsten van landen

Lithosfeer

De tektonische platen De lithosfeer of steenschaal is het buitenste gedeelte van de vaste Aarde en is ongeveer 80 km dik (Afhankelijk van of het oceanische of continentale lithosfeer betreft).

Bekijken Aarde (planeet) en Lithosfeer

Lithosferische mantel

De lithosferische mantel is het bovenste gedeelte van de aardmantel, dat tegelijkertijd het onderste gedeelte van de lithosfeer is.

Bekijken Aarde (planeet) en Lithosferische mantel

Lokale Groep

De Lokale Groep is de groep van sterrenstelsels waartoe ook de Melkweg behoort.

Bekijken Aarde (planeet) en Lokale Groep

Long (orgaan)

Gaswisseling in de longblaasjes Longen zijn gepaarde inwendige ademhalingsorganen van gewervelde dieren, met uitzondering van de meeste vissen en sommige amfibieën.

Bekijken Aarde (planeet) en Long (orgaan)

Loodrecht (meetkunde)

Twee loodrechte lijnen Loodrecht op een vlak Met loodrecht werd oorspronkelijk de richting van het schietlood aangeduid (verticaal).

Bekijken Aarde (planeet) en Loodrecht (meetkunde)

Loofbos

Het Zoniënwoud is voor het grootste deel een Beukenbos. Een loofbos is een formatie van bos waarin in de boomlaag wordt gedomineerd door loofbomen.

Bekijken Aarde (planeet) en Loofbos

LUCA (evolutie)

Een fylogenetische boom van de drie domeinen van het leven – bacteriën, archaea en eukaryoten – met LUCA aangegeven aan de wortel. De laatste universele gemeenschappelijke voorouder, vaak afgekort als LUCA,LUCA is een Engels acroniem van last universal common ancestor.

Bekijken Aarde (planeet) en LUCA (evolutie)

Luchtdruk

De luchtdruk is de druk die lucht uitoefent op voorwerpen, vloeistoffen en gassen die zich in de aardatmosfeer bevinden.

Bekijken Aarde (planeet) en Luchtdruk

Maan

Achterkant van de Maan (foto van Lunar Reconnaissance Orbiter) De Maan is de enige maan (natuurlijke satelliet) van de Aarde en van de manen van het zonnestelsel de vijfde in grootte.

Bekijken Aarde (planeet) en Maan

Maansverduistering

Maansverduistering. Het noorden van de maan wijst hier naar beneden alt.

Bekijken Aarde (planeet) en Maansverduistering

Mafisch

Mafisch of basisch verwijst in de geologie naar mineralen en gesteenten die relatief veel magnesium (Mg) en ijzer (Fe) bevatten, en relatief weinig silica (SiO2).

Bekijken Aarde (planeet) en Mafisch

Magma (gesteente)

Vesuvius in 1774. Olieverf door de Duitse landschapsschilder Jakob Philipp Hackert (1737-1807). Magma is het vloeibare gesteente dat zich onder het aardoppervlak of het oppervlak van een andere aardse planeet bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Magma (gesteente)

Magnesium

Magnesium is een scheikundig element met symbool Mg en atoomnummer 12.

Bekijken Aarde (planeet) en Magnesium

Magnetosfeer

300px Een magnetosfeer is het gebied rond een hemellichaam binnen de invloedssfeer van het magnetisch veld veroorzaakt door het hemellichaam zelf.

Bekijken Aarde (planeet) en Magnetosfeer

Mangrove

Mangroven zijn boom- of struiksoorten die vaak een opvallend boven de grond of het water uitstekend wortelstelsel bezitten en die voorkomen in tropische kustgebieden en rivierdelta’s met getijdewerking.

Bekijken Aarde (planeet) en Mangrove

Manteltransitiezone

PREM, een zone met snel toenemende snelheden. De manteltransitiezone is gemarkeerd met "MTZ". De manteltransitiezone (kortweg transitiezone, Engels: Mantle Transition Zone, afgekort MTZ) is een zone tussen ongeveer 410 en 670 km diepte in het binnenste van de Aarde waar de toename van seismische snelheden met de diepte groot is.

Bekijken Aarde (planeet) en Manteltransitiezone

Marianentrog

Ligging van de Marianentrog De bathyscaaf Trieste, net voor het neerdalen op 23 januari 1960. De Marianentrog is met een diepte van ongeveer 11 kilometer de diepst bekende plek in de oceaan.

Bekijken Aarde (planeet) en Marianentrog

Marien

Marien, een bijvoeglijk naamwoord afgeleid van het Latijnse mare, zee, is een term uit de geologie en de biologie.

Bekijken Aarde (planeet) en Marien

Mariene biologie

school van kasmira-snappers (''Lutjanus kasmira'') in de kustwateren van de Maldiven Mariene biologie is een tak van de biologie die zich bezighoudt met de bestudering van leven in de zee.

Bekijken Aarde (planeet) en Mariene biologie

Mars (planeet)

Mars is vanaf de zon geteld de vierde planeet van het zonnestelsel, om de zon draaiend in een baan tussen die van de Aarde en die van Jupiter.

Bekijken Aarde (planeet) en Mars (planeet)

Massa (natuurkunde)

Massa is een natuurkundige grootheid die een eigenschap van materie, de hoeveelheid van een stof, aanduidt.

Bekijken Aarde (planeet) en Massa (natuurkunde)

Massa-extinctie

Ma tot heden). De gele pijltjes geven de vijf grote massa-extincties aan, blauwe pijltjes "gewone" extincties. Een massa-extinctie of massa-uitsterving is het wereldwijd massaal uitsterven van vele soorten organismen in een relatief korte tijdsduur.

Bekijken Aarde (planeet) en Massa-extinctie

Massadichtheid

De massadichtheid of soortelijke massa (of, als geen verwarring mogelijk is, kortweg dichtheid) van een homogeen materiaal is in de natuur- en scheikunde een intensieve grootheid die uitdrukt hoeveel massa van dat materiaal aanwezig is in een bepaald volume.

Bekijken Aarde (planeet) en Massadichtheid

Meer (watervlakte)

Meer Meer in Nederland Een meer is een door land omringde watervlakte, meestal met zoetwater.

Bekijken Aarde (planeet) en Meer (watervlakte)

Meercellig organisme

alg ''Pediastrum'' Bladcellen van sterremos (''Plagiomnium affine'') met chloroplasten en celwanden Een meercellig organisme is een organisme dat uit meer dan één cel bestaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Meercellig organisme

Melkweg (sterrenstelsel)

µm Centrum van de Melkweg gezien door Spitzer Space Telescope. De gemeten golflengtes liggen tussen de 3,6 en 8,0 µm. De Melkweg boven het Paranal-observatorium De componenten van het Melkwegstelsel De Melkweg, het Melkwegstelsel of het galactisch stelselWinkler Prins Encyclopedie op Microsoft Encarta.

Bekijken Aarde (planeet) en Melkweg (sterrenstelsel)

Mens

Mensen (Homo sapiens) zijn intelligente primaten die gekenmerkt worden door hun rechtopstaande houding en tweevoetige voortbeweging, hun fijne motoriek en gebruik van werktuigen, hun complex taalgebruik en geavanceerde en zeer georganiseerde samenlevingen.

Bekijken Aarde (planeet) en Mens

Mercurius (planeet)

Mars op dezelfde schaal Mercurius is de planeet in het zonnestelsel met de kleinste en snelste baan om de zon.

Bekijken Aarde (planeet) en Mercurius (planeet)

Mesopotamië

Mesopotamië (Oud-Grieks voor tussen de rivieren) of Tweestromenland, (Aramees: Beth Nahrin ܒܝܬ ܢܗܪܝܢ, Arabisch: بلاد مابين النهرين, Bilad ma bayn Al-Nahrayn of بلاد الرافدين, Bilad ar-Rafidayn, Grieks: Μεσοποταμία, Perzisch: بین‌النهرین ook بِینُ الْنَهرِین of میانْ دو رود, Turks: Mezopotamya) is het gebied rond de rivieren Tigris (ca.

Bekijken Aarde (planeet) en Mesopotamië

Mesosfeer (atmosfeer)

Opbouw van de atmosfeer. De mesosfeer is de luchtlaag van de dampkring die zich bevindt tussen de stratosfeer en de thermosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Mesosfeer (atmosfeer)

Mesosfeer (mantel)

De term mesosfeer wordt gebruikt in een verouderde indeling van het binnenste van de Aarde vanaf ongeveer 300 km diepte.

Bekijken Aarde (planeet) en Mesosfeer (mantel)

Metamorf gesteente

plooien. Metamorf gesteente is gesteente dat onder invloed van temperatuur, druk of hydrothermale vloeistoffen is gerekristalliseerd of gemetamorfoseerd.

Bekijken Aarde (planeet) en Metamorf gesteente

Meteoor

Leoniden gezien vanuit de ruimte in 1997, NASA Een meteoor of vallende ster is een meteoroïde op ca.

Bekijken Aarde (planeet) en Meteoor

Meteoriet

ijzermeteoriet van 700 gram Doorsnede van de Toluca-ijzermeteoriet atmosfeer Een meteoriet is het deel van een meteoroïde of planetoïde dat op de aarde inslaat na vanuit de ruimte door de atmosfeer te zijn gevallen.

Bekijken Aarde (planeet) en Meteoriet

Meteorisch water

Met meteorisch water (Grieks: μετέωρον (metéoron).

Bekijken Aarde (planeet) en Meteorisch water

Meteorologie

Meteorologie of weerkunde is de studie van het weer; de dagelijkse condities van de atmosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Meteorologie

Methaan

Methaan (CH4) is de eenvoudigste koolwaterstof en behoort tot de groep der alkanen.

Bekijken Aarde (planeet) en Methaan

Methaanhydraat

structuur van clathraat, brandend clathraat Methaanhydraat, ook wel methaan-clathraat of methaanijs genoemd, is een vorm van waterijs dat binnen zijn kristalstructuur grote hoeveelheden methaan bevat, elk methaanmolecuul "gevangen" in een "kooi" van watermoleculen.

Bekijken Aarde (planeet) en Methaanhydraat

Micro (SI-prefix)

Micro (symbool: µ, de kleine letter Mu (Grieks) in het Griekse alfabet) is het SI-voorvoegsel dat gebruikt wordt om een factor 10−6, oftewel 1/1000000, aan te duiden.

Bekijken Aarde (planeet) en Micro (SI-prefix)

Micro-organisme

Een cluster van'' Escherichia coli'' bacteriën 10.000x vergroot. SEM-foto van ''Staphylococcus aureus'', ca. 10.000x vergroot; een voorbeeld van een micro-organisme. Een micro-organisme (ook wel: microbe) is een organisme dat te klein is om met het blote oog gezien te worden.

Bekijken Aarde (planeet) en Micro-organisme

Mid-oceanische rug

Een mid-oceanische rug (soms afgekort tot MOR), spreidingsrug, of spreidingszone is een langgerekte, hoger gelegen structuur.

Bekijken Aarde (planeet) en Mid-oceanische rug

Middeleeuwen

Mainzer Dom vanuit het zuidwesten De middeleeuwen (letterlijk tussenliggende eeuwen) (ca. 500 tot ca. 1500) vormen, in de historiografische indeling of periodisering van de geschiedenis van Europa, de periode tussen de klassieke oudheid en de vroegmoderne tijd.

Bekijken Aarde (planeet) en Middeleeuwen

Middelpunt (meetkunde)

Het middelpunt van een cirkel Concentrische cirkels rond het middelpunt (de roos) van een schietschijf Het middelpunt van een cirkel of bol is het punt dat tot alle punten op de omtrek c.q. op het boloppervlak dezelfde afstand heeft.

Bekijken Aarde (planeet) en Middelpunt (meetkunde)

Midden-Oosten

Het Midden-Oosten geografisch Het Midden-Oosten staatkundig Het Midden-Oosten (Arabisch: الشرق الأوسط, ash-Sharq al-Awsaṭ, Turks: Orta Doğu, Perzisch: خاورمیانه châvar-e miyâne, Hebreeuws: המזרח התיכון ha-mizrach ha-tichon) is een historische en politieke regio van Afrika-Eurazië.

Bekijken Aarde (planeet) en Midden-Oosten

Milanković-parameters

De Milanković-parameters Cirkelvormige baan Elliptische baan met excentriciteit 0,5 Variatie in de glooiingshoek van de aardas 22,1-24,5° Precessiebeweging De Milanković-parameters, ook: Milankovitch-parameters, zijn astronomische grootheden die cyclische variaties veroorzaken.

Bekijken Aarde (planeet) en Milanković-parameters

Milieubeweging

De milieubeweging is het geheel van activiteiten en organisaties die zich bezighouden met bescherming van het milieu, inclusief organisaties die zich bezig houden met de bescherming van het klimaat en de natuur.

Bekijken Aarde (planeet) en Milieubeweging

Milieuverontreiniging

Vervuilende industrie Gezondheidseffecten van milieuverontreiniging Milieuverontreiniging of -vervuiling is aantasting van het milieu door menselijke activiteiten.

Bekijken Aarde (planeet) en Milieuverontreiniging

Miljard

Een miljard is duizend miljoen of 1.000.000.000 of 109 in de in Europa gangbare lange schaal.

Bekijken Aarde (planeet) en Miljard

Moedergodin

Een moedergodin of Almoeder is een vrouwelijke god en moederlijk symbool van schepping, creativiteit, geboorte, vruchtbaarheid, seksuele vereniging, verzorging en de levenscyclus.

Bekijken Aarde (planeet) en Moedergodin

Moeras

Veenmoeras in natuurgebied De Liereman. Een moeras (uit het Oudfrans marasc, Nieuwfrans marais) is een type drasland, dat wordt gedomineerd door kruidachtige in plaats van houtachtige plantensoorten en waar veen wordt gevormd, een afzetting van dood plantmateriaal, vaak mossen en dan hoofdzakelijk veenmossen.

Bekijken Aarde (planeet) en Moeras

Moleculaire wolk

Eta Carina Nevel. Dit plaatje heeft een breedte van ongeveer twee lichtjaren en is genomen door de Hubble Space Telescope in 1999. Een moleculaire wolk is een interstellaire wolk waarvan de dichtheid en omvang de vorming van moleculaire waterstof (H2) toelaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Moleculaire wolk

Molecuul

Verschillende modellen van een molecuul glucose Een molecuul of molecule is het kleinste deeltje van een moleculaire stof dat nog de chemische eigenschappen van die stof bezit.

Bekijken Aarde (planeet) en Molecuul

Moslimfundamentalisme

Moslimfundamentalisme is een ideologie waarbij moslims een letterlijke interpretatie van de Koran en de Hadith (overleveringen) volgen en/of deze pogen te verspreiden.

Bekijken Aarde (planeet) en Moslimfundamentalisme

Mount Everest

Mount Everest gezien vanaf Kala Patthar in Nepal Gezicht op de noordflank vanaf het pad naar het basiskamp in Tibet Everest 3D 3D-weergave vanuit het west-noordwesten Mount Everest (Nepalees: Sagarmatha, Tibetaans: Chomolungma, Standaardmandarijn: Zhūmùlǎngmǎ Fēng) is de hoogste berg ter wereld.

Bekijken Aarde (planeet) en Mount Everest

Naaldbos

Larix Grove den Douglassparren Een naaldbos is een formatie van bos dat voornamelijk uit naaldbomen bestaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Naaldbos

National Academy of Sciences

De National Academy of Sciences (NAS) is de Amerikaanse nationale academie van wetenschappen, die in 1863 is opgericht door president Abraham Lincoln.

Bekijken Aarde (planeet) en National Academy of Sciences

National Aeronautics and Space Administration

logo van NASA Het hoofdkantoor (Mary W. Jackson NASA Headquarters) van NASA in Washington D.C. De National Aeronautics and Space Administration, afgekort tot NASA, is een onafhankelijk agentschap van de federale overheid van de Verenigde Staten, dat verantwoordelijk is voor het Amerikaanse civiele ruimtevaartprogramma.

Bekijken Aarde (planeet) en National Aeronautics and Space Administration

Nature

Nature (Engels voor 'natuur') is een gerenommeerd, Brits wetenschappelijk tijdschrift dat wekelijks verschijnt.

Bekijken Aarde (planeet) en Nature

Natuurfilosofie

Natuurfilosofie is dat gedeelte van de wijsbegeerte dat de stoffelijke wereld tot voorwerp van studie heeft.

Bekijken Aarde (planeet) en Natuurfilosofie

Natuurlijke maan

Aarde Een natuurlijke maan of natuurlijke satelliet is een hemellichaam dat rond een (exo)planeet, dwergplaneet of planetoïde, of eventueel een andere maan draait.

Bekijken Aarde (planeet) en Natuurlijke maan

Natuurlijke vegetatie

De natuurlijke vegetatie van een gebied is de vegetatie die zich zonder menselijke ingrepen sinds de laatste ijstijd heeft ontwikkeld.

Bekijken Aarde (planeet) en Natuurlijke vegetatie

Natuurramp

tsunami in 2004 was een grote natuurramp Jaarlijkse dodelijke slachtoffers, als gevolg van natuurrampen. Een natuurramp is een gebeurtenis, met een natuurlijke oorzaak, die catastrofale gevolgen heeft voor levende wezens, met name mensen, in de omgeving.

Bekijken Aarde (planeet) en Natuurramp

Navigatie door het luchtruim van Nederland Navigatie is de kunst van het plannen en volgen van een route om zich daarmee van de huidige positie naar de bestemming te verplaatsen.

Bekijken Aarde (planeet) en Navigatie

Neerslag (atmosfeer)

Neerslag is een verzameling waterdeeltjes die uit een wolk of een groep van wolken valt en het aardoppervlak bereikt.

Bekijken Aarde (planeet) en Neerslag (atmosfeer)

Neolithische revolutie

Het ontstaan van de landbouw, vaak aangeduid als de neolithische revolutie, vormde de overgang van een samenleving van jager-verzamelaars met een rondtrekkend bestaan (nomadisme) naar een samenleving van mensen die in nederzettingen woonden (sedentarisme) en aan akkerbouw en veeteelt deden.

Bekijken Aarde (planeet) en Neolithische revolutie

Neon (element)

Het oranje licht van een neon-buis Neon is een chemisch element met symbool Ne en atoomnummer 10.

Bekijken Aarde (planeet) en Neon (element)

New York (stad)

New York is de grootste stad van de Verenigde Staten van Amerika.

Bekijken Aarde (planeet) en New York (stad)

Nicolaas Copernicus

Nicolaas Copernicus (Pools: Mikołaj Kopernik; Duits: Niklas Koppernigk, Kopernikus; Latijn: Nicolaus Copernicus; Thorn (Pools: Toruń), 19 februari 1473 – Frauenburg (Pools: Frombork) in regio Ermland (Pools: Warmia), Pruisen 24 mei 1543) was een wiskundige en astronoom die een heliocentrisch model van het universum opstelde waarbij de zon, in plaats van de aarde, in het centrum van de toen bekende planeten en vaste sterren werd geplaatst.

Bekijken Aarde (planeet) en Nicolaas Copernicus

Nieuwe tijd

De nieuwe tijd is volgens de traditionele indeling de periode in de westerse geschiedenis die volgt op de middeleeuwen (476-1450) vanaf ongeveer 1450.

Bekijken Aarde (planeet) en Nieuwe tijd

Nikkel

Nikkel is een scheikundig element met symbool Ni en atoomnummer 28.

Bekijken Aarde (planeet) en Nikkel

Nikkelijzer

Widmanstättenstructuur, ontstaan door verschillende soorten nikkelijzer-mineralen kamaciet en taeniet. Nikkelijzer is een natuurlijke legering die in het zonnestelsel veel voorkomt, bijvoorbeeld in planetoïden en meteorieten, maar ook in de kern van terrestrische planeten.

Bekijken Aarde (planeet) en Nikkelijzer

Noet

Noet was in de Egyptische mythologie de hemelgodin.

Bekijken Aarde (planeet) en Noet

Noordelijk halfrond

Het noordelijk halfrond Het noordelijk halfrond is het gedeelte van de aarde ten noorden van de evenaar.

Bekijken Aarde (planeet) en Noordelijk halfrond

Noordpool

Noordpool Reliëfkaart van de Noordpool De geografische noordpool van een planeet is het noordelijke snijpunt van de omwentelingsas met het oppervlak.

Bekijken Aarde (planeet) en Noordpool

Noordse mythologie

Iðunn en de appels van de jeugd De noordse mythologie is, zeker in West-Europa, een van de bekendere mythologieën, samen met onder andere de Griekse, Romeinse, Egyptische en de Germaanse mythologie.

Bekijken Aarde (planeet) en Noordse mythologie

NU.nl

NU.nl is een Nederlandse nieuwswebsite die eigendom is van het mediabedrijf DPG Media uit Vlaanderen.

Bekijken Aarde (planeet) en NU.nl

Nucleotide

Nucleotiden vormen een groep van bio-organische verbindingen die de bouwstenen voor DNA en RNA vormen.

Bekijken Aarde (planeet) en Nucleotide

Nutatie (natuurkunde)

Nutatie is de beweging van de primaire omwentelingsas van een ronddraaiend voorwerp, die optreedt indien het massamiddelpunt van het voorwerp niet op die primaire omwentelingsas ligt.

Bekijken Aarde (planeet) en Nutatie (natuurkunde)

Oceaan

Satellieten van de NASA voor waarneming van de aarde leveren gegevens over stroming en wind op zee en hoogte en temperatuur van het zeeoppervlak. Grenslaag met condensatieniveau (scherpe ondergrens van de wolken) en troposfeer boven de Atlantische Oceaan. Een oceaan (Oudgrieks Ωκεανός (Ōkeanós)) is een min of meer zelfstandige wereldzee tussen de continenten en kan meerdere (kleinere) zeeën bevatten.

Bekijken Aarde (planeet) en Oceaan

Oceanisch plateau

Een oceanisch plateau is een large igneous province (een gebied waar de aardkorst bestaat uit vloedbasalt) op de bodem van een oceaan.

Bekijken Aarde (planeet) en Oceanisch plateau

Oceanische lithosfeer

Doorsnede van de aardkorst: 1 - continentale lithosfeer; 2 - oceanische lithosfeer met oceaan erboven; 3 - asthenosfeer. Oceanische lithosfeer is het type lithosfeer dat onder de diepe delen van de oceanen voorkomt.

Bekijken Aarde (planeet) en Oceanische lithosfeer

Odin (god)

''Oden som vandringsman'' (''Odin de wandelaar''), Georg von Rosen, 1886 Odin, zijn twee raven (Huginn en Muninn) en zijn twee wolven (Geri en Freki), Mary H. Foster, 1901 Robert Engels, 1903 Odin's offer, Lorenz Frølich, 1895 manuscript uit de achttiende eeuw Walhalla binnen op Sleipnir (Ardre image stone)Odin en twee vormen van de triquetra-vorm van de Valknut op de steen van Tängelgarda Odin en Sága Odin of Wodan, 1832 Odin (Oudnoords: Óðinn, Zweeds en Deens: Oden) wordt gezien als de oppergod of alvader in de Noordse mythologie.

Bekijken Aarde (planeet) en Odin (god)

Oerwoud

Berggebied met oerwoud Oerwoud van een regenwoud in Nieuw-Zeeland Waterval in het nationaal park Lamington, Queensland, Australië Jungle Cambodja. Een oerwoud, jungle of rimboe is een bos dat zonder tussenkomst van mensen is ontstaan, zoals het tropisch bos, en meestal veel soorten dieren en planten, en soms weinig dieren en planten herbergt.

Bekijken Aarde (planeet) en Oerwoud

Omkering van het aardmagnetisch veld

Omkeringen van het aardmagnetisch veld in de afgelopen 5 miljoen jaar Een omkering van het aardmagnetisch veld (soms ook: magnetische ompoling) houdt in dat de magnetische polen op Aarde van positie wisselen.

Bekijken Aarde (planeet) en Omkering van het aardmagnetisch veld

Omwentelingsas

De omwentelingsas of rotatieas is de denkbeeldige as waaromheen een lichaam roteert (zowel met rotatie in de zin van beweging als in de zin van afbeelding).

Bekijken Aarde (planeet) en Omwentelingsas

Onafhankelijkheid (staatkunde)

Onafhankelijkheid is het volledig soeverein kunnen heersen door een land of staat over het eigen grondgebied, zelfstandig kunnen beslissen over het binnenlands en buitenlands beleid en niet worden bestuurd door een ander land.

Bekijken Aarde (planeet) en Onafhankelijkheid (staatkunde)

Ondergrond

Ondergrond is in de geologie, geofysica en fysische geografie al het gesteente dat zich onder het aardoppervlak bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Ondergrond

Ontbossing

Ontbossing op Tasmanië Jaarlijkse ontbossing Jaarlijkse netto verandering in bosoppervlakte Ontbossing is het verdwijnen van bos door handelingen van mensen voor commerciële doeleinden, of om land te winnen voor landbouw of voor nederzettingen.

Bekijken Aarde (planeet) en Ontbossing

Ontsnappingssnelheid

Het kanon van Newton De ontsnappingssnelheid van een hemellichaam (bijvoorbeeld een planeet) is de minimale snelheid waarmee een niet-aangedreven voorwerp (met veel kleinere massa dan het hemellichaam) vanaf dat hemellichaam zou moeten worden weggeschoten (onder ideale theoretische condities, geen wrijving van de atmosfeer, geen invloed van andere hemellichamen) zodat de afstand tot dat hemellichaam naar oneindig nadert en het object dus niet naar het hemellichaam terugvalt.

Bekijken Aarde (planeet) en Ontsnappingssnelheid

Ontwikkelingsland

Een ontwikkelingsland of land in ontwikkeling is een land dat (nog) geen hoge graad van industrialisatie bereikt heeft in verhouding tot ontwikkelde landen.

Bekijken Aarde (planeet) en Ontwikkelingsland

Oorlog

De oorlog door Henri Rousseau, 1894 De dulle griet door Pieter Bruegel de Oude, 1563 De terugtocht uit Moskou na de Veldtocht van Napoleon naar Rusland. Paratroepen landen tijdens Operatie Market Garden (september 1944) Oorlog is een gewapende strijd tussen minstens twee partijen, volkeren of staten.

Bekijken Aarde (planeet) en Oorlog

Oppervlakteafvoer

De oppervlakteafvoer, oppervlakteafvloeiing, oppervlakteafstroming of maaiveldafvoer (Engels: surface runoff) is in de waterkringloop het water dat over het aardoppervlak richting een waterloop, meer of zee stroomt en niet in de bodem infiltreert.

Bekijken Aarde (planeet) en Oppervlakteafvoer

Oppervlaktewater

Washington, V.S., november 2006. Wateroppervlak Oppervlaktewater is al het water dat zich in vloeibare vorm aan de oppervlakte van een planeet bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Oppervlaktewater

Opwarming van de Aarde

Klimaatwetenschapper prof. dr. Wim Thiery (VUB) over de opwarming van de Aarde – Universiteit van Vlaanderen De opwarming van de Aarde, ook wel klimaatverandering, klimaatopwarming, klimaatontwrichting of klimaatcrisis, is de stijging van de wereldtemperatuur sinds de pre-industriële periode.

Bekijken Aarde (planeet) en Opwarming van de Aarde

Organische chemie

Organische chemie of koolstofchemie is de tak van de scheikunde die zich bezighoudt met organische verbindingen; dat wil zeggen chemische verbindingen die koolstof- en, bijna altijd, waterstof-atomen bevatten.

Bekijken Aarde (planeet) en Organische chemie

Organische verbinding

Het aminozuur isoleucine (C6H13NO2) is een goed voorbeeld van een organische verbinding. Koolstofatomen zijn zwart, waterstof is grijs, zuurstof rood, en stikstof blauw. Een organische verbinding of organische stof, is een moleculaire chemische verbinding die in ieder geval één koolstof-atoom bevat, en meestal meerdere koolstofatomen, die via een covalente binding aan elkaar zijn geschakeld tot een koolstofketen.

Bekijken Aarde (planeet) en Organische verbinding

Organisme

taal.

Bekijken Aarde (planeet) en Organisme

Oudheid

De oudheid (eventueel Oudheid in gespecialiseerde teksten) is de periode binnen een beschaving die begint met de introductie van het schrift in die beschaving.

Bekijken Aarde (planeet) en Oudheid

Ouranos

Ouranos (Oudgrieks) of Uranus (gelatiniseerd) is een figuur uit de Griekse mythologie.

Bekijken Aarde (planeet) en Ouranos

Overbegrazing

Overbegrazing is de situatie dat vegetatie niet de kans heeft zichzelf te herstellen door vaak langdurige intensieve begrazing.

Bekijken Aarde (planeet) en Overbegrazing

Overstroming

Overstromingen in Midden- en Zuid Nederland Een overstroming is een gebeurtenis waarbij een aanzienlijke hoeveelheid water uit een meer, rivier of zee plaatsen bereikt die normaal gesproken niet onder water staan.

Bekijken Aarde (planeet) en Overstroming

Oxidatie

fluor vormen een ionbinding door middel van een redoxreactie. Natrium staat zijn buitenste elektron af aan het fluoratoom. Het natrium wordt geoxideerd en het fluor wordt gereduceerd. Oxidatie is het scheikundige proces waarbij een stof (de reductor) elektronen afstaat aan een andere stof (de oxidator).

Bekijken Aarde (planeet) en Oxidatie

Oxide

In de anorganische chemie is een oxide een verbinding tussen een ander element en zuurstof waarin zuurstof als oxidator optreedt en de oxidatietoestand −2 aanneemt (O2−).

Bekijken Aarde (planeet) en Oxide

Ozonlaag

De ozonlaag of ozonsfeer is een laag in de stratosfeer, tussen ongeveer 15 en 50 kilometer hoogte, waarin relatief veel ozon aanwezig is.

Bekijken Aarde (planeet) en Ozonlaag

Pachamama

PachamamaFestiviteiten voor Pachamama Pachamama (van het quechua pacha: aarde en mama: moeder, dus letterlijk vertaald "Moeder Aarde") is de belangrijkste godheid voor de inheemse bevolking van de centrale Andes van Zuid-Amerika.

Bekijken Aarde (planeet) en Pachamama

Pakijs

Pakijs bij de oostkust van Groenland, drijvend in zuidelijke richting, juli 1996. De verandering van het gebied waar pakijs (wit) voorkomt in de loop van het jaar. Pakijs is de meest voorkomende vorm van zee-ijs en bestaat uit op elkaar geschoven ijsschollen.

Bekijken Aarde (planeet) en Pakijs

Pangea

Pangea en de omringende oceanen Pangea (verouderde spellingswijze Pangaea, van Oudgrieks, pan, "gehele" en, Gaia, "Aarde") is het supercontinent dat bestond tijdens het einde van het Perm en het Trias, 250 tot 210 miljoen jaar (Ma) geleden, waaruit alle huidige continenten ontstaan zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Pangea

Pascal (eenheid)

De pascal (symbool Pa) is de SI-eenheid voor druk.

Bekijken Aarde (planeet) en Pascal (eenheid)

Passaat

algemene circulatie De passaat is een zeer bestendige oostelijke wind die het hele jaar waait tussen de subtropische hogedrukgebieden (op de paardenbreedten) en de intertropische convergentiezone (ITCZ) met lage druk.

Bekijken Aarde (planeet) en Passaat

Pelagische zone

De verschillende subzones binnen de pelagische zone De pelagische zone (Latijn: pelagius/pelagicus, "van de zee" van Grieks πελάγιος/πελάγικός pelágios/pelágikós, "idem" van πέλαγος, pélagos, "zee") is de ecologische zone in zeeën en oceanen die bestaat uit open water.

Bekijken Aarde (planeet) en Pelagische zone

Percolatie

Percolatie is een term uit het waterbeheer.

Bekijken Aarde (planeet) en Percolatie

Perihelium

Het aphelium en perihelium van een planeet Het perihelium is het punt dat het dichtst bij de zon gelegen is in de baan van een planeet of ander object dat zich in een baan om de zon bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Perihelium

Permafrost

de grond is minder dan 15 dagen per jaar bevroren Doorsnede van permafrost met een ijswig net onder het oppervlak. Permafrost, vanuit het Russisch soms ook merzlota ("bevroren grond") genoemd, is het verschijnsel dat in bepaalde gebieden nabij de polen en in het hooggebergte de ondergrond nooit helemaal ontdooit.

Bekijken Aarde (planeet) en Permafrost

Personificatie

Een personificatie is een vorm van beeldspraak waarbij levenloze zaken, niet-menselijke levensvormen of abstracte begrippen menselijke eigenschappen krijgen toegeschreven, of waarbij ze als een (levend) persoon worden opgevoerd.

Bekijken Aarde (planeet) en Personificatie

Planeet

Venus (rechtsvoor) uit het zonnestelsel en de ster Sirius B (midden). Een planeet is een hemellichaam dat zich om een ster beweegt.

Bekijken Aarde (planeet) en Planeet

Planetaire differentiatie

In de kosmogonie is planetaire differentiatie een proces waarbij door fractionatie en/of dichtheidsverschillen de scheikundige elementen in een planeet zich in een bepaald reservoir (gedeelte van de planeet) concentreren.

Bekijken Aarde (planeet) en Planetaire differentiatie

Planetesimaal

In de kosmogonie zijn planetesimalen objecten waarvan men denkt dat ze voorkomen in stellaire nevels.

Bekijken Aarde (planeet) en Planetesimaal

Planetoïde

Foto van de planetoïde 253 Mathilde, in 1997 gemaakt door de ruimtesonde NEAR Shoemaker. Mathilde is iets groter dan 50 km in diameter. Planetoïden, ook wel asteroïden genoemd, zijn stukken materie die zich evenals planeten en dwergplaneten in een baan om de Zon bewegen.

Bekijken Aarde (planeet) en Planetoïde

Planten

Planten (Viridiplantae binnen de Archaeplastida, oorspronkelijk Plantae) zijn organismen die zich niet kunnen voortbewegen en die fotosynthese vertonen.

Bekijken Aarde (planeet) en Planten

Plasma (aggregatietoestand)

plasmalamp In de natuurkunde wordt onder plasma een fase verstaan waarin de deeltjes van een gasvormige stof enigszins geïoniseerd zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Plasma (aggregatietoestand)

Plasticiteit (materiaalkunde)

Spanning-rekdiagram (spanning σ vs. rek ε) welke de twee zones in deformatie tot breuk in materialen weergeeft: elastische deformatie (blauw) en plastische deformatie (groen). Plasticiteit is een mechanische materiaaleigenschap, die iets zegt over de mate van plastische vervorming, ook wel plastische deformatie genoemd, van een materiaal bij een bepaalde toegepaste spanning.

Bekijken Aarde (planeet) en Plasticiteit (materiaalkunde)

Plateau (geografie)

Georgia Een plateau (Fr., v. Oudfr. platel, verkleinwoord v. plat.

Bekijken Aarde (planeet) en Plateau (geografie)

Platentektoniek

Platentektoniek, plaattektoniek of schollentektoniek is de wetenschappelijke theorie die zowel de geografische ligging van continenten, oceanen, gebergten en andere structuren aan het aardoppervlak verklaart, als de geologische structuren in de aardkorst en de plek waar aardbevingen en vulkanisme voorkomen.

Bekijken Aarde (planeet) en Platentektoniek

Platte Aarde

equator naar de andere helft van de Aarde kon oversteken. Het idee van een platte Aarde houdt in dat men zich voorstelt dat het bewoonde deel van de Aarde plat is in plaats van bol.

Bekijken Aarde (planeet) en Platte Aarde

Polaire cel

Atmosferische circulatiecellen rond de Aarde Een polaire cel is een van de drie typen atmosferische circulatiecellen die de stroming van lucht in de lagere delen van de aardatmosfeer (de troposfeer) beschrijven (de andere twee zijn Hadleycellen en Ferrelcellen).

Bekijken Aarde (planeet) en Polaire cel

Poolcirkel

Jokkmokk (Zweden) Een bord bij de poolcirkel in Rovaniemi, Finland De poolcirkels zijn bijzondere parallellen op ongeveer 66°34' of 66,56° NB en ZB.

Bekijken Aarde (planeet) en Poolcirkel

Poolgebied

De poolgebieden Poolgebied is de gebruikelijke aanduiding voor het gebied ten noorden van de noordpoolcirkel (de Arctis) en het gebied ten zuiden van de zuidpoolcirkel.

Bekijken Aarde (planeet) en Poolgebied

Poolklimaat

Antarctica (EF) Toendra in Noord-Canada (ET) Het poolklimaat of arctische klimaat is het E-klimaat in de klimaatclassificatie van Köppen.

Bekijken Aarde (planeet) en Poolklimaat

Poollicht

Het poollicht (Aurora Polaris) is een geomagnetisch lichtverschijnsel in de bovenste lagen van de aardatmosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Poollicht

Poolnacht

Vroege middag in de Noorse stad Tromsø tijdens de poolnacht De poolnacht is in de meteorologie het verschijnsel waarbij de zon gedurende het hele etmaal niet boven de horizon uitkomt.

Bekijken Aarde (planeet) en Poolnacht

Poriënvolume

pF-curve van klei met poriënvolume van 57% pF-curve van zand met poriënvolume van 26% Het poriënvolume is het geheel aan met lucht of water gevulde ruimten (poriën) tussen de vaste gronddeeltjes van de bodem.

Bekijken Aarde (planeet) en Poriënvolume

Posidonius

Posidonius (Oudgrieks) (ca. 135 v.Chr. - 51 v.Chr.), was een Grieks stoïcijns filosoof en zeer veelzijdig wetenschapper, die zich onder andere bezighield met astronomie, geografie, geschiedenis en wiskunde.

Bekijken Aarde (planeet) en Posidonius

Precessie

Precessie van een gyroscoop Precessie is de beweging die de draaias van een roterend voorwerp maakt onder invloed van een uitwendige kracht.

Bekijken Aarde (planeet) en Precessie

Primaten

De primaten of opperdieren (Primates) vormen een orde van zoogdieren, waartoe alle soorten halfapen en apen, inclusief de in de evolutie enige overgebleven mensensoort, Homo sapiens, behoren.

Bekijken Aarde (planeet) en Primaten

Pythagoras

De ''Tetractys'' (viervoud) verbeeldt Pythagoras' 'Getallenleer': 1 + 2 + 3 + 4.

Bekijken Aarde (planeet) en Pythagoras

Quasisatelliet

Schijnbare baan van quasisatelliet Cruithne gezien vanaf de Aarde Een quasisatelliet is een planetoïde die in dezelfde tijd als een planeet om de zon draait.

Bekijken Aarde (planeet) en Quasisatelliet

Radioactief verval

Radioactief verval is het fysico-chemische verschijnsel dat van een atoom spontaan de atoomkern verandert.

Bekijken Aarde (planeet) en Radioactief verval

Radiometrische datering

Radiometrische datering is een techniek om de ouderdom van materialen te bepalen.

Bekijken Aarde (planeet) en Radiometrische datering

Radionuclide

Vijf generatoren van Technetium-99m Radionucliden zijn nucliden (isotopen van elementen) met een onstabiele atoomkern die door radioactief verval overgaan in andere elementen, of andere isotopen van hetzelfde element, die al dan niet stabiel zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Radionuclide

Rechten van de mens

De rechten van de mens of mensenrechten omvatten rechten waarop iedereen aanspraak kan maken, ongeacht herkomst, nationaliteit, overtuiging, geslacht, wettelijke status of andere kenmerken.

Bekijken Aarde (planeet) en Rechten van de mens

Referentie-ellipsoïde

De vorm van de Aarde weergegeven door een afgeplatte bol Een referentie-ellipsoïde of kortweg ellipsoïde is een omwentelingsellipsoïde, die een benadering voor de vorm van de Aarde vormt.

Bekijken Aarde (planeet) en Referentie-ellipsoïde

Relatieve chronologie

Een relatieve chronologie is een datering waarbij de chronologie van gebeurtenissen of objecten ten opzichte van elkaar wordt vastgesteld.

Bekijken Aarde (planeet) en Relatieve chronologie

Relatieve luchtvochtigheid

De relatieve luchtvochtigheid, in procenten, geeft aan hoeveel waterdamp zich in de lucht bevindt ten opzichte van de maximale hoeveelheid waterdamp.

Bekijken Aarde (planeet) en Relatieve luchtvochtigheid

Reliëf (landschap)

Reliëfkaart van de aarde Het reliëf is in de aardrijkskunde het geheel van hoogtes en laagtes in het landschap, dat samen de verticale dimensie van het landschap vormt.

Bekijken Aarde (planeet) en Reliëf (landschap)

Religie

shinto, sikhisme, taoïsme, Tenrikyō 5e rij: Thelema, Unitaristisch Universalisme, wicca, zoroastrisme Onder religie (van het Latijnse religio) wordt gewoonlijk een van de vele vormen van zingeving, of het zoeken naar betekenisvolle verbindingen verstaan, waarbij meestal een hogere macht, opperwezen of god centraal staat, gebaseerd op geloven in de leer van de religie.

Bekijken Aarde (planeet) en Religie

Reptielen

Reptielen (Reptilia) of kruipdieren vormen een klasse van koudbloedige, gewervelde dieren.

Bekijken Aarde (planeet) en Reptielen

Ribonucleïnezuur

Een driedimensionale vouwing van een enkele streng pre-mRNA. Nucleobasen (groen) zijn verbonden aan een keten van fosfaatribose (blauw). Ribonucleïnezuur, vaak afgekort als RNA, is een biologisch macromolecuul dat essentieel is voor de regeling van cellulaire processen in alle bekende levensvormen.

Bekijken Aarde (planeet) en Ribonucleïnezuur

Rivier

Santarém Verenigde Staten Een rivier is een natuurlijke waterloop en fungeert als het zichtbare afvoersysteem van het overtollige water in een bepaald gebied.

Bekijken Aarde (planeet) en Rivier

Rivierdelta

Een rivierdelta is een stelsel van aftakkingen van een rivier, voordat deze in zee of in een groot meer of woestijn uitmondt.

Bekijken Aarde (planeet) en Rivierdelta

Riviervlakte

Een riviervlakte, spoelvlakte of overstromingsvlakte is een vlakte waardoor één of meerdere rivieren stromen.

Bekijken Aarde (planeet) en Riviervlakte

Rode reus

Grootte van een rode reus ten opzichte van de zon Een rode reus (en de gerelateerde oranje reus) is een ster die aan het einde van haar levensfase is gekomen.

Bekijken Aarde (planeet) en Rode reus

Romeinen (volk)

De Romeinen als volk uit de oudheid zijn de stichters en inwoners van de stad Rome.

Bekijken Aarde (planeet) en Romeinen (volk)

Rotatie (natuurkunde)

Rotatie om een as buiten het lichaam.Alle punten beschrijven een cirkel:A-A'; B-B'; C-C' Rotatie is in de natuurkunde de beweging van een star lichaam waarbij, in een tweedimensionale ruimte, de punten van dat lichaam in een cirkelvormige beweging om één punt van dat lichaam draaien.

Bekijken Aarde (planeet) en Rotatie (natuurkunde)

Ruimte (astronomie)

De ruimte of kosmische ruimte is, in de astronomie en de ruimtevaart, het deel van het heelal dat zich op meer dan 100 kilometer van de Aarde bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Ruimte (astronomie)

Ruimtesonde

Mariner 2 Een ruimtesonde is een onbemand ruimtevaartuig voor onderzoeksdoeleinden in het universum.

Bekijken Aarde (planeet) en Ruimtesonde

Samengestelde stof

Water is een onder standaardomstandigheden vloeibare samengestelde stof, opgebouwd uit waterstof- en zuurstofatomen Pyriet is een minerale samengestelde stof, opgebouwd uit ijzer- en zwavelionen Een samengestelde stof of chemische verbinding is een stof die wordt gevormd door de chemische binding tussen de atomen van twee of meer chemische elementen.

Bekijken Aarde (planeet) en Samengestelde stof

Saturnus (planeet)

Voyager 2 foto van Saturnus' ringenstelsel Saturnus en Aarde Saturnus is van de zon af gerekend de zesde planeet in het zonnestelsel en op Jupiter na de grootste.

Bekijken Aarde (planeet) en Saturnus (planeet)

Savanne (landschap)

Savanne in Tarangire National Park in Tanzania Een savanne is een tropisch of subtropisch graslandschap met verspreid voorkomende bomengroei.

Bekijken Aarde (planeet) en Savanne (landschap)

Schaalhoogte

In verschillende wetenschappelijke contexten is de schaalhoogte de afstand waarover een grootheid afneemt met een factor e (ongeveer 2,71828, de basis van de natuurlijke logaritme).

Bekijken Aarde (planeet) en Schaalhoogte

Schaduw

Schaduwen op zand Brahmaanse muzikanten Schaduw ontstaat als het licht van een lichtbron geheel of gedeeltelijk wordt tegengehouden door een object.

Bekijken Aarde (planeet) en Schaduw

Scheikunde

Biochemisch laboratorium Flessen met chemicaliën Scheikunde of chemie is de natuurwetenschap die zich richt op de studie van samenstelling en opbouw van stoffen, de chemische veranderingen die plaatsvinden onder bepaalde omstandigheden, en de wetmatigheden die daaruit te destilleren zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Scheikunde

Schepping

Schepping of creatie is zowel het maken van iets nieuws als het geschapen resultaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Schepping

Schijngestalte

De schijngestalten van de maan; niet alleen de wisseling van licht en donker maar ook de libratie en de schijnbare verandering van grootte als gevolg van de periodiek wisselende afstand, zijn te zien Een schijngestalte, fase, stand, tijd of leeftijd is de verlichte gedaante van de planeten Mercurius, Venus en Mars en van de Maan.

Bekijken Aarde (planeet) en Schijngestalte

Schimmels

Schimmels of zwammen, wetenschappelijke naam: Fungi (ook wel Myceteae) zijn alle eukaryotische organismen die samen het rijk van de Fungi vormen.

Bekijken Aarde (planeet) en Schimmels

Science

Science is een van de meest gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften ter wereld.

Bekijken Aarde (planeet) en Science

Seconde

Het woord seconde is afkomstig van het Latijnse pars minuta secunda dat letterlijk tweede kleine deel betekent.

Bekijken Aarde (planeet) en Seconde

Seculiere versnelling van de maan

De seculiere versnelling van de maan of getijdenversnelling wordt veroorzaakt door de getijdenkrachten die de aarde en de maan op elkaar uitoefenen.

Bekijken Aarde (planeet) en Seculiere versnelling van de maan

Sediment

Rhône naar het Meer van Genève Sediment of afzetting is door wind, water en/of ijs getransporteerd materiaal.

Bekijken Aarde (planeet) en Sediment

Sedimentair gesteente

Sedimentaire gesteentelagen in de Verenigde Arabische Emiraten Sedimentair gesteente of afzettingsgesteente is gesteente dat ontstaat door lithificatie (gesteentevorming) van afgezet sediment of organisch materiaal.

Bekijken Aarde (planeet) en Sedimentair gesteente

Sedimentatie

Een rivier snijdt zijn eigen, eerder afgezette, horizontaal gelaagde lagen grind in. De lagen demonstreren het principe van oorspronkelijke horizontaliteit. Sedimentatie, afzetting of accumulatie is het bezinken en ophopen van sedimenten, waarbij sedimentair gesteente ontstaat.

Bekijken Aarde (planeet) en Sedimentatie

Seizoen

Stand van de aarde aan het begin van de astronomische seizoenen. Seizoen / Groeiringen. Een seizoen of jaargetijde is een jaarlijks terugkerende periode van 3 maanden.

Bekijken Aarde (planeet) en Seizoen

Sferoïde

Oblate sferoïde Prolate sferoïde Een sferoïde is een kwadratisch oppervlak in de vorm van een omwentelingsellipsoïde, d.w.z. een omwentelingsfiguur van een ellips.

Bekijken Aarde (planeet) en Sferoïde

Siderisch jaar

Een siderisch jaar (van Latijn: sidus, ster) is de tijdsduur waarin de Aarde eenmaal zijn baan om de Zon doorloopt, gerekend ten opzichte van de vaste sterren die verondersteld worden niet te bewegen.

Bekijken Aarde (planeet) en Siderisch jaar

Siderische dag

De siderische dag (Latijn sidus, ster) is de periode waarin de Aarde een volledige omwenteling om haar as maakt.

Bekijken Aarde (planeet) en Siderische dag

Silicaat

Silicaten zijn zouten of esters van kiezelzuur (H4SiO4).

Bekijken Aarde (planeet) en Silicaat

Silicium

Monokristallijn silicium voor waferfabricatie Silicium of kiezel is een scheikundig element met symbool Si en atoomnummer 14.

Bekijken Aarde (planeet) en Silicium

Siliciumdioxide

GPa (verticaal) en temperatuur in graden Celsius (horizontaal). Siliciumdioxide of silica is het bekendste oxide van silicium en heeft als verhoudingsformule SiO2.

Bekijken Aarde (planeet) en Siliciumdioxide

Smeltwater

Smeltwater is het water dat afkomstig is van gesmolten sneeuw of ijs.

Bekijken Aarde (planeet) en Smeltwater

Sneeuwbalaarde

Foto van het oppervlak van Antarctica. Sneeuwbalaarde (Engels: Snowball Earth) is een geologische en klimatologische hypothese die stelt dat de Aarde in het Precambrium enkele malen (zo goed als) volledig met ijs bedekt is geweest.

Bekijken Aarde (planeet) en Sneeuwbalaarde

Soort

Een soort is in de biologie een elementaire taxonomische rang bij de indeling van de levende natuur (taxonomie).

Bekijken Aarde (planeet) en Soort

Staat (politiek)

Een staat is een hiërarchische, politieke organisatie die gezag uitoefent over een land.

Bekijken Aarde (planeet) en Staat (politiek)

Stanford-universiteit

De Leland Stanford Junior University, beter bekend als de Stanford-universiteit of kortweg Stanford, is een Amerikaanse universiteit.

Bekijken Aarde (planeet) en Stanford-universiteit

Steenkool

Steenkool Steenkool is een fossiele brandstof en bestaat uit afzettingen van plantenresten die in het geologisch verleden zijn gevormd.

Bekijken Aarde (planeet) en Steenkool

Stephen Jay Gould

Stephen Jay Gould (New York, 10 september 1941 – aldaar, 20 mei 2002) was een Amerikaans paleontoloog, geoloog en evolutiebioloog.

Bekijken Aarde (planeet) en Stephen Jay Gould

Steppe

Steppe in Kazachstan in het begin van de lente Een steppe (van het Russische степь (step’): heideland) is een landschapstype waarin geen bomen groeien, maar voornamelijk grassen.

Bekijken Aarde (planeet) en Steppe

Ster (hemellichaam)

De dubbelster Albireo (beta Cygni) Kiel Een ster is een bolvormig hemellichaam bestaande uit lichtgevend plasma met daarin voornamelijk (ongeveer 72% van de massa) waterstof en daarnaast ongeveer 26% helium.

Bekijken Aarde (planeet) en Ster (hemellichaam)

Sterevolutie

De evolutie van sterren van verschillende massa in het Hertzsprung-Russelldiagram voor het hoofdreeksstadium (MS) De evolutie van sterren van verschillende massa in het Hertzsprung-Russelldiagram na het hoofdreeksstadium Sterevolutie is de levenscyclus van sterren.

Bekijken Aarde (planeet) en Sterevolutie

Sterrenstelsel

cluster Abell S740 te midden van verschillende typen sterrenstelsels Een spiraalvormig sterrenstelsel, het Windmolenstelsel (Messier 101) Een sterrenstelsel (soms ook melkwegstelsel zonder hoofdletter M, zie verderop) is een grote verzameling sterren die door de eigen zwaartekracht bij elkaar gehouden wordt.

Bekijken Aarde (planeet) en Sterrenstelsel

Stijfheid

Stijfheid in een balk Stijfheid in een veer Stijfheid of rigiditeit is een materiaaleigenschap, die de mate waarin een materiaal of een constructie zich tegen elastische vervorming verzet aangeeft.

Bekijken Aarde (planeet) en Stijfheid

Stijghoogte

De stijghoogte is het potentieel peil van het wateroppervlak van grondwater, gemeten vanaf een bepaald niveau (bijvoorbeeld Normaal Amsterdams Peil (NAP), maar meestal de hoogte van de bodem).

Bekijken Aarde (planeet) en Stijghoogte

Stikstoffixatie

Stikstofwortelknolletjes bij tuinboon Stikstoffixatie is, in de biologie, het chemisch vastleggen door bacteriën van gasvormige distikstof (N2) uit de lucht, in stikstofverbindingen die als voedingsstoffen door planten worden gebruikt.

Bekijken Aarde (planeet) en Stikstoffixatie

Stofwisseling

Stofwisseling of metabolisme (uit het Grieks: μεταβολισμός metabolismos.

Bekijken Aarde (planeet) en Stofwisseling

Stollingsgesteente

VS). clinopyroxeen. Dreiser Weiher in de Duitse Eifel. Stollingsgesteente is gesteente dat is ontstaan door stolling van magma (onder het aardoppervlak) of lava (aan het aardoppervlak).

Bekijken Aarde (planeet) en Stollingsgesteente

Straal (wiskunde)

Cirkel met middelpunt M, straal r en middellijn d In de wiskunde is de straal of radius r van een cirkel, bol, cilinder de afstand van een willekeurig punt op de rand van de cirkel (of bol, of cilinder) tot het middelpunt.

Bekijken Aarde (planeet) en Straal (wiskunde)

Stratosfeer

Opbouw van de atmosfeer. De stratosfeer (van Latijn "stratum" (hier: laag), en Oudgrieks "σφαῖρα" (bol)) is de laag in de dampkring die zich bevindt tussen de troposfeer en de mesosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Stratosfeer

Stromatoliet

Hamelin Pool) Huy, Sachsen-Anhalt) Assegebergte bij Braunschweig, een van de exemplaren die Kalkowsky gebruikte voor zijn beschrijving (1908) Stromatolieten (van het Griekse stroma.

Bekijken Aarde (planeet) en Stromatoliet

Subductie

350px Subductie is het proces waarbij een oceanische plaat onder een andere oceanische of continentale plaat schuift.

Bekijken Aarde (planeet) en Subductie

Sublimatie

Een blokje droogijs dat langzaam aan het sublimeren is. Eenvoudige sublimatie-opstelling: een zogenaamde koelvinger. Het koelwater wordt rondgepompt in het systeem, zodat de verlangde stof aan het koelwater kan neerslaan. '''1''' Ingang koelwater '''2''' Uitgang koelwater '''3''' Gas-/vacuümleiding '''4''' Sublimatiekamer '''5''' Gedesublimeerde stof '''6''' Te sublimeren stof '''7''' Uitwendige verhitting Vervluchtigen of sublimatie is de directe faseovergang van een stof uit de vaste fase naar een gasvormige fase (zie echter onder Zuiveringsmethode).

Bekijken Aarde (planeet) en Sublimatie

Submariene canyon

NOAA. Een submariene canyon (sub.

Bekijken Aarde (planeet) en Submariene canyon

Subtropisch klimaat

De Subtropen op de wereldkaart Het subtropisch klimaat (ook wel semi-tropisch genoemd) is het klimaat dat direct ten noorden en ten zuiden van de tropische klimaatzone ligt.

Bekijken Aarde (planeet) en Subtropisch klimaat

Supercluster

Een supercluster is een groepering van clusters van sterrenstelsels.

Bekijken Aarde (planeet) en Supercluster

Supercontinent

Een supercontinent is in de geologie een landmassa die al of vrijwel al het land op de aarde beslaat, om zo één enkel groot continent te vormen.

Bekijken Aarde (planeet) en Supercontinent

Superkritische fase

Fasediagram van koolstofdioxide (CO2). In lichtblauw de superkritische fase. Let op de logaritmische schaalverdeling voor de druk. De superkritische fase is een verschijningsvorm van een stof.

Bekijken Aarde (planeet) en Superkritische fase

Synchrone rotatie

Synchrone rotatie of gebonden rotatie is in de astronomie de situatie waarbij van een hemellichaam de rotatieperiode om zijn eigen as gebonden is aan de omlooptijd om een ander hemellichaam.

Bekijken Aarde (planeet) en Synchrone rotatie

Synodische dag

Een synodische dag of zonnedag is de periode die een planeet nodig heeft om eenmaal om zijn as te roteren gezien vanaf het hemellichaam waar hij omheen draait (in het Zonnestelsel de Zon), ook wel aangeduid als de daglengte.

Bekijken Aarde (planeet) en Synodische dag

Synodische maand

Siderische maand (1–2) en synodische maand (1–3). Een synodische maand of lunatie is de tijd tussen twee nieuwe manen.

Bekijken Aarde (planeet) en Synodische maand

Systeem Aarde

Aarde uit de ruimte Systeem Aarde is een concept uit de aardwetenschappen (vooral de geochemie en ecologie).

Bekijken Aarde (planeet) en Systeem Aarde

Taiga

Taiga of boreaal woud is een bioom dat wordt gekenmerkt door uitgestrekte, koude en vochtige naaldwouden.

Bekijken Aarde (planeet) en Taiga

Tarbosaurus

Tarbosaurus is een geslacht van uitgestorven theropode dinosauriërs, behorend tot de groep van de Tyrannosauroidea, dat tijdens het Laat-Krijt leefde in het gebied van het huidige Mongolië.

Bekijken Aarde (planeet) en Tarbosaurus

Tektoniek

De San Andreas Fault in Californië is het gevolg van tektonische zijschuiving. Tektoniek (van het Grieks tektonikós: bouwwerk) is het geheel aan bewegingen en vervormingen (zoals breuken en plooien) in het vaste oppervlak van een planeet (de korst).

Bekijken Aarde (planeet) en Tektoniek

Tektonische plaat

breuklijnen en vulkanische activiteit GPS-satellietgegevens van NASA JPL. De vectoren geven zowel de richting als relatieve snelheid van de tektonische platen Een tektonische plaat of tektonische schol is een stuk van het oppervlak van de Aarde dat als één geheel beweegt.

Bekijken Aarde (planeet) en Tektonische plaat

Tellus (godin)

zeeslang) voorstellen. 250 v.Chr., München Glyptothek (Inv. W504) Tellus (Latijn voor "aarde") is een Oud-Romeinse beschermgodin van de aardbodem (vergelijk de Griekse godin Gaea), terwijl Ceres de godin was van het graan.

Bekijken Aarde (planeet) en Tellus (godin)

Theia (planeet)

Inslagtheorie Theia Theia is een speculatieve planeet die volgens een theorie meer dan vier miljard jaar geleden,.

Bekijken Aarde (planeet) en Theia (planeet)

Theorie

Planck geschreven als de constante van Planck ''h'' maal de frequentie ''ν'' (bij licht de kleur) van de uitgezonden straling Een theorie is een geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in onderlinge samenhang worden beschreven.

Bekijken Aarde (planeet) en Theorie

Thermohaliene circulatie

Wereldwijde circulatie: Diepwaterstroming donker, Oppervlaktestroming lichtgekleurd; ''Let op:'' de circumpolaire stroming is niet afgebeeld. Temperatuur van het oppervlaktewater in de Noordwestelijke Atlantische Oceaan. De Golfstroom is rood, oranje en geel in deze weergave van watertemperaturen in de Atlantische Oceaan.

Bekijken Aarde (planeet) en Thermohaliene circulatie

Thermosfeer

Opbouw van de atmosfeer. De thermosfeer is de luchtlaag van de dampkring die zich bevindt tussen de mesosfeer en de exosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Thermosfeer

Thomas van Aquino

Thomas van Aquino, Aquinas of Thomas Aquinas (Roccasecca, ± 1225 – Priverno, abdij Fossanova, 7 maart 1274) was een Italiaanse filosoof en theoloog, die tot de scholastici gerekend wordt.

Bekijken Aarde (planeet) en Thomas van Aquino

Toendra

Toendravegetatie aan de kust van Alaska in de zomer Een toendra is een gebied zonder boom- en struiklaag, grenzend aan een poolgebied.

Bekijken Aarde (planeet) en Toendra

Ton (massa)

Een ton is een massa van 1000 kilogram.

Bekijken Aarde (planeet) en Ton (massa)

Tonantzin

Stenen voorstelling van Tonantzin (Museo Nacional de las Intervenciones, Mexico) Tonantzin (Nahuatl voor onze geëerde moeder) is een godin uit de Azteekse mythologie.

Bekijken Aarde (planeet) en Tonantzin

Tornado (wervelwind)

Kansas, 2016 Tornado Tornado uit de 5e categorie (oorspronkelijk 4e) gezien vanuit het zuidoosten bij het bereiken van het dorpje Elie in de Canadese provincie Manitoba op vrijdag 22 juni 2007 Een tornado (etymologie: Spaans, waarschijnlijk assimilatie van tronada, onweersbui, en tornar, draaien) of wervelstorm is een wervelwind met zeer grote windsnelheden, tot enkele honderden kilometers per uur, en een diameter van enkele tientallen meters tot een paar kilometer.

Bekijken Aarde (planeet) en Tornado (wervelwind)

Transforme plaatgrens

Met een transforme plaatgrens, conservatieve plaatgrens of transversale plaatgrens (Engels: transform boundary of strike-slip boundary) wordt in de platentektoniek een grens tussen twee platen bedoeld waarlangs deze langs elkaar bewegen.

Bekijken Aarde (planeet) en Transforme plaatgrens

Transpiratie (biologie)

Evapotranspiratie als onderdeel van de waterkringloop Zichtbare transpiratie in de vorm van condens op het glas Transpiratie is de afgifte van waterdamp door planten (vegetatie) aan de atmosfeer in hun omgeving.

Bekijken Aarde (planeet) en Transpiratie (biologie)

Trog (geologie)

Schematische weergave van de vorming van troggen (trench). Een trog is een smalle en erg diepe kloof in de zeebodem, die ontstaat bij destructieve plaatranden.

Bekijken Aarde (planeet) en Trog (geologie)

Tropen (geografie)

Wereldkaart waar de tropen met een rode band zijn aangegeven De tropen is het gebied tussen de keerkringen.

Bekijken Aarde (planeet) en Tropen (geografie)

Tropisch jaar

Een tropisch jaar (van Oudgrieks: τρέπειν. trepein, wenden of keren) is de gemiddelde tijd tussen twee passages van de Zon door het lentepunt.

Bekijken Aarde (planeet) en Tropisch jaar

Tropisch klimaat

Gebieden met een tropisch klimaat (A) Een tropisch klimaat is een klimaat dat voorkomt in de tropen.

Bekijken Aarde (planeet) en Tropisch klimaat

Tropische cycloon

Orkaan Elena, Golf van Mexico, 1 september 1985 ''(foto: NASA)'' Een tropische cycloon, ook wel orkaan, cycloon, tyfoon of taifoen, is een tropische storm waarvan de windsnelheden de orkaandrempel, windkracht 12, overschrijden.

Bekijken Aarde (planeet) en Tropische cycloon

Tropopauze

De hoogte van de tropopauze wordt bepaald door de atmosferische circulatie Opbouw van de atmosfeer. De tropopauze markeert de overgang tussen de troposfeer en de stratosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Tropopauze

Troposfeer

Opbouw van de atmosfeer De troposfeer is de onderste laag van de dampkring en bevat ongeveer 80% van de totale massa aan lucht.

Bekijken Aarde (planeet) en Troposfeer

Tsunami

Tsunami-risicoteken Een tsunami (uitspraak: tsoenami) is een extreem hoge golf uit de zee, die de kuststrook onverwacht overspoelt.

Bekijken Aarde (planeet) en Tsunami

Turbulente stroming

De rookpluim van deze kaars gaat van laminair naar turbulent. Het reynoldsgetal geeft aan wanneer deze overgang plaatsvindt Turbulente stroming is een stroming die zich niet gelaagd, maar in wervels verplaatst.

Bekijken Aarde (planeet) en Turbulente stroming

Uitsterven

Jura. Tekening uit Meyers Konversations-Lexikon (1885-1890). In de biogeografie is uitsterven het eindigen van het bestaan van een soort of een andere taxonomische groep.

Bekijken Aarde (planeet) en Uitsterven

Ultramafisch

Ultramafisch staat in de geologie voor stollingsgesteente dat relatief zeer weinig (minder dan 45 massaprocent) silica (SiO2) bevat.

Bekijken Aarde (planeet) en Ultramafisch

Ultraviolet

Ultraviolet (afgekort uv, ook wel ultraviolette straling, black light of uv-licht genoemd) is elektromagnetische straling net buiten het deel van het spectrum dat met het menselijk oog waarneembaar is (zie ook: licht).

Bekijken Aarde (planeet) en Ultraviolet

UNESCO

De Organisatie der Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, UNESCO) is een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties met als missie het bijdragen aan de vredesopbouw, armoedebestrijding, duurzame ontwikkeling en interculturele dialoog door onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie.

Bekijken Aarde (planeet) en UNESCO

United States Geological Survey

De United States Geological Survey (USGS) is een wetenschappelijk bureau dat onderdeel is van de Amerikaanse regering.

Bekijken Aarde (planeet) en United States Geological Survey

Universiteit van Cambridge

De Universiteit van Cambridge is een universiteit in de Engelse stad Cambridge en behoort met die van Oxford tot de twee beroemdste en oudste universiteiten van het Verenigd Koninkrijk.

Bekijken Aarde (planeet) en Universiteit van Cambridge

Uranus (planeet)

UV, violet en oranje) De omvang van de Aarde en van Uranus Uranus is de op twee na grootste en vanaf de Zon gezien de zevende planeet van het zonnestelsel.

Bekijken Aarde (planeet) en Uranus (planeet)

Vacuüm

Een vacuüm is een ruimte zonder materie en (dus) zonder druk.

Bekijken Aarde (planeet) en Vacuüm

Valversnelling

De valversnelling of zwaarteveldsterkte (of gravitatieveldsterkte) is de grootte (op de grond ongeveer 9,8 m/s²) en richting van het zwaartekrachtsveld.

Bekijken Aarde (planeet) en Valversnelling

Vanallengordels

De Van Allengordels, ook stralingsgordels of deeltjesgordels genoemd, zijn twee gordels van geladen deeltjes (vnl. protonen en elektronen) rond de Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Vanallengordels

Vee

Een koe en schapen Vee zijn door de mens gedomesticeerde dieren die in de landbouw om economische redenen gehouden worden, doorgaans als voedselbron.

Bekijken Aarde (planeet) en Vee

Veeteelt

Melkkoeien in de wei. Bioscoopjournaal uit 1952 over de Zeeuwse landbouwdagen waarin aandacht voor de paardenfokkerij, en een tentoonstelling waarop trekpaarden en rundvee worden gepresenteerd. Veeteelt of veehouderij is de tak van landbouw waarbij men dieren houdt voor het verkrijgen van nuttige producten.

Bekijken Aarde (planeet) en Veeteelt

Vegetatie

Vegetatie (Latijn: vegetatio) is "de ruimtelijke massa van plantenindividuen, in samenhang met de plaats waar zij groeien en in de rangschikking die zij uit zichzelf (spontaan) hebben aangenomen" (Victor Westhoff).

Bekijken Aarde (planeet) en Vegetatie

Veldsterkte

Met de veldsterkte van een vectorveld wordt vaak eenvoudig de vectoriële functiewaarde bedoeld, maar soms wordt er de lengte van die vector mee bedoeld.

Bekijken Aarde (planeet) en Veldsterkte

Venus (planeet)

Venus is vanaf de zon gezien de tweede planeet van het zonnestelsel.

Bekijken Aarde (planeet) en Venus (planeet)

Verdamping

Verdamping van water Verdamping (evaporatie) is in de natuurkunde de faseovergang van vloeistofmoleculen aan een oppervlak naar de gasfase.

Bekijken Aarde (planeet) en Verdamping

Verenigde Naties

Waarom grijpen de Verenigde Naties niet vaker in bij conflicten? - Universiteit van Nederland De Verenigde Naties (afkorting: VN) (Engels: United Nations, afgekort UN) vormen een internationale organisatie die in 1945 werd opgericht door 51 landen.

Bekijken Aarde (planeet) en Verenigde Naties

Vergelijking van Drake

Frank Drake De vergelijking van Drake is een wiskundige formule, die radioastronoom Frank Drake in 1961 opstelde.

Bekijken Aarde (planeet) en Vergelijking van Drake

Verwering

Verwering van gesteente is het natuurlijke proces waarbij dit materiaal verandert als gevolg van invloeden van weer, klimaat, zogeheten exogene krachten, en onder invloed van de bodembiologie.

Bekijken Aarde (planeet) en Verwering

Verwoestijning

Verwoestijning van een dadelplantage in Marokko Verwoestijning (of woestijnvorming) is een term die gebruikt wordt voor zowel het oprukken of zich uitbreiden van een woestijn, als het ontstaan van nieuwe woestijngebieden.

Bekijken Aarde (planeet) en Verwoestijning

Verzilting

Verzilting van de bodem bij het Aralmeer Verzilting is het geleidelijk toenemen van het zoutgehalte van bodem of water.

Bekijken Aarde (planeet) en Verzilting

Viscositeit

De vloeistof op de onderste afbeelding heeft een hogere viscositeit dan de transparante vloeistof op de bovenste afbeelding en zal dus meer weerstand bieden tegen externe vervormingskrachten. Viscositeit, ook bekend als stroperigheid, traagvloeibaarheid of dikvloeibaarheid, is een fysische materiaaleigenschap van een vloeistof of van een gas.

Bekijken Aarde (planeet) en Viscositeit

Vlakte

Vlakte in Venezuela Een vlakte is een grote morfotektonische eenheid met relatief weinig reliëf en meestal op geringe hoogte gelegen.

Bekijken Aarde (planeet) en Vlakte

Vochtig subtropisch klimaat

Globale verdeling van de klimaatzones volgens de klimaatclassificatie van Köppen. Het vochtig subtropische klimaat is aangegeven in lichtgroen Met het vochtig subtropische klimaat (Köppen: Cfa en Cwa) wordt een bepaald type klimaat dat enerzijds bepaalde kenmerken met een landklimaat en anderzijds kenmerken met een subtropisch en/of tropisch klimaat gemeenschappelijk heeft bedoeld.

Bekijken Aarde (planeet) en Vochtig subtropisch klimaat

Voedingsstof

Voedingsstoffen, voedingsbestanddelen of nutriënten zijn stoffen die onontbeerlijk zijn voor de groei, instandhouding en voortplanting van een organisme.

Bekijken Aarde (planeet) en Voedingsstof

Voedsel

Voedsel is in de biologie voornamelijk organisch materiaal: materiaal, afkomstig van andere organismen, waaruit heterotrofe organismen hun voedingsstoffen betrekken.

Bekijken Aarde (planeet) en Voedsel

Volle maan (astronomie)

Volle maan Volle maan of vollemaan is een van de schijngestalten van de maan waarbij de maan, vanaf de zon gezien, zich aan de andere zijde van de aarde bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Volle maan (astronomie)

Vulkanisme

Bromo (voorgrond, met rookpluim) Vulkanisme is een verzamelnaam voor geologische processen aan het oppervlak, die het gevolg zijn van het omhoog komen van heet materiaal uit het binnenste van een planeet.

Bekijken Aarde (planeet) en Vulkanisme

Waddenzee

Het westelijke deel van de Waddenzee Zonsondergang bij Schiermonnikoog Zonsondergang bij Wierum Veerboot ''Rottum'' op de Waddenzee Wadlopen is mogelijk bij laag water, onder andere naar Schiermonnikoog. Tussen Terschelling en Harlingen Zeehonden op een zandbank De Waddenzee (Fries: Waadsee, Duits: Wattenmeer, Deens: Vadehavet) is een randzee tussen de Waddeneilanden en de Noordzee aan de ene kant, en het vasteland van Nederland, Duitsland en Denemarken aan de andere kant.

Bekijken Aarde (planeet) en Waddenzee

Warmteoverdracht

Warmteoverdracht, warmtetransport of warmtestroming is de flux (stroming) van energie in de vorm van warmte van locaties met een hogere temperatuur, naar locaties met een lagere temperatuur.

Bekijken Aarde (planeet) en Warmteoverdracht

Water

Water als vaste stof, vloeistof en gas Water (H2O; aqua of aq.; zelden diwaterstofoxide of oxidaan) is de chemische verbinding van twee waterstofatomen en een zuurstofatoom.

Bekijken Aarde (planeet) en Water

Waterdamp

Condenserend water uit waterdamp boven een kop met heet water Waterdamp is, in de natuurkunde, water dat zich in de gasfase bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Waterdamp

Waterige oplossing

Een waterige oplossing is een oplossing waarbij water het oplosmiddel is.

Bekijken Aarde (planeet) en Waterige oplossing

Waterkringloop

Diagram watercyclus Evapotranspiratie als onderdeel van de waterkringloop Waterkringloop, watercyclus of hydrologische cyclus De waterkringloop, hydrologische cyclus of watercyclus is een biogeochemische kringloop en beschrijft alle processen waarbij water door het systeem Aarde circuleert.

Bekijken Aarde (planeet) en Waterkringloop

Waterstof (element)

Waterstof is een chemisch element met symbool H (La: Hydrogenium) en atoomnummer 1.

Bekijken Aarde (planeet) en Waterstof (element)

Weer (meteorologie)

Het weer is de gesteldheid van de atmosfeer op een bepaald ogenblik.

Bekijken Aarde (planeet) en Weer (meteorologie)

Weiland

Een grazige weide Weiland met vee in Minnesota rand koolzaadakker met (on)kruiden Kuilvoerwinning, eerste snede half mei Kuilgrasbalen Een weiland, wei of weide is een stuk open grasland dat gebruikt wordt om vee te weiden (laten grazen). Een weiland kan in cultuur gebracht zijn en bij een boerderij horen, maar ook in het wild is veel grasland.

Bekijken Aarde (planeet) en Weiland

Wereld (aarde)

Kaart van de wereld met geografische, politieke en bevolkingskarakteristieken per 2018, in Mercatorprojectie, gebaseerd op CC0 Natural Earth geodata. Wereld is de antropocentristische benaming voor de aarde, waarbij het niet gaat over de planeet als deel van het heelal, maar over het geheel van de menselijke beschaving die zich op de planeet aarde bevindt, met bijvoorbeeld de verschillende landen, de daarin liggende steden en het internet.

Bekijken Aarde (planeet) en Wereld (aarde)

Werelddeel

De wereldkaart, op verschillende manieren verdeeld in 4 t/m 7 werelddelen Een werelddeel is een politieke, culturele en historische onderverdeling van de wereld.

Bekijken Aarde (planeet) en Werelddeel

Wereldgeschiedenis

Wereldgeschiedenis of globale geschiedenis is de studie naar het ontstaan, de groei en de veranderingen van samenlevingen en beschavingen in de geschiedenis van de wereld.

Bekijken Aarde (planeet) en Wereldgeschiedenis

Wereldregering

supranationale organisaties. Vlag van de Verenigde Naties. Een wereldregering is een organisatie die voor de gehele wereld of een zeer groot gebied de macht heeft om wetgeving tot uitvoering te brengen.

Bekijken Aarde (planeet) en Wereldregering

Westenwinddrift

Atlantische en de Grote Oceaan. De westenwinddrift, ook Antarctische ringoceaan en Antarctische circumpolaire stroom, (Engels: Antarctic Circumpolar Current, afgekort ACC) is een zeestroom in de Zuidelijke Oceaan die oostwaarts om het continent Antarctica loopt.

Bekijken Aarde (planeet) en Westenwinddrift

Wetenschappelijke consensus

Een wetenschappelijke consensus is de heersende opvatting van de wetenschappelijke gemeenschap in een bepaalde discipline.

Bekijken Aarde (planeet) en Wetenschappelijke consensus

Wind (meteorologie)

NASA) Wind is een natuurlijke luchtbeweging van de atmosfeer.

Bekijken Aarde (planeet) en Wind (meteorologie)

Winter

Winter met berijpte velden langs een vaart IJspegels aan een dakrand in de winter IJskristallen Chantilly De winter is een van de vier seizoenen in de gematigde en polaire streken.

Bekijken Aarde (planeet) en Winter

Witte spar

De witte spar (Picea glauca) is een groenblijvende boom die behoort tot de dennenfamilie (Pinaceae).

Bekijken Aarde (planeet) en Witte spar

Woestijn

Rots- en grindwoestijnlandschap in Wadi Rum, Jordanië. Atacamawoestijn in Chili. Een woestijn is een gebied waar relatief zeer weinig neerslag valt, maximum 200 millimeter per jaar, waardoor er weinig of geen vegetatie is.

Bekijken Aarde (planeet) en Woestijn

Wol

Wol bestaat uit zachte, dunne haren van de vacht van sommige dieren.

Bekijken Aarde (planeet) en Wol

Wolk

Australië Wolken tijdens zonsondergang Een wolk is een zichtbare verzameling – al dan niet onderkoelde – waterdruppeltjes of ijskristalletjes in de atmosfeer op enige hoogte boven het aardoppervlak.

Bekijken Aarde (planeet) en Wolk

Wrijving

Vectorvoorstelling van de schuifkracht op een blok die ontstaat omdat er een trekkracht op werkt en er schuifweerstand optreedt. De normaalkracht en zwaartekracht zijn ook aangeduid. Wrijving is in de natuurkunde het verschijnsel waarbij weerstand ontstaat wanneer twee oppervlakken langs elkaar schuiven, terwijl ze tegen elkaar aan gedrukt worden.

Bekijken Aarde (planeet) en Wrijving

Zee

Turkse kust, Middellandse Zee Chileense kust Golf van Riga Noordzee Zwarte Zee Een zee is een grote hoeveelheid water, die in verbinding staat met een andere zee of met een oceaan, die ook als zee kan worden aangeduid, zij het dat een oceaan een zelfstandig geheel vormt met een eigen circulatie (zeestroom).

Bekijken Aarde (planeet) en Zee

Zeebodem

Schematische weergave van de verschillende domeinen van de zeebodem. Langs de randen van continenten ligt het continentaal plat, dit gaat via de continentale helling en de continentale verheffing over in de abyssale vlakte. Vulkanische eilanden, troggen en mid-oceanische ruggen kunnen een uitzondering vormen in het reliëf van de oceaanbodem.

Bekijken Aarde (planeet) en Zeebodem

Zeeniveau

cm Het zeeniveau is de gemiddelde hoogte van de zeespiegel (het vlak van de zee), als alle variaties die het gevolg zijn van de getijden worden weggemiddeld.

Bekijken Aarde (planeet) en Zeeniveau

Zeestroom

De belangrijkste zeestromingen. In werkelijkheid zijn deze complexer en veranderlijker dan deze vectoren suggereren Uitgesproken witte lijnen duiden de belangrijkste zeestromingen van de wereld aan Zeestromen zijn continue bewegingen van het oceaanwater, voor het grootste deel veroorzaakt door de energie van de zon.

Bekijken Aarde (planeet) en Zeestroom

Zeldzame Aarde-hypothese

De aarde; volgens de hypothese een zeldzame planeet. De Zeldzame Aarde-hypothese (Engels: Rare Earth hypothesis) is een hypothese uit de planetologie en astrobiologie, die stelt dat de kans dat er op een planeet complex, meercellig leven ontstaat, zoals dat op aarde gebeurd is, afhangt van een onwaarschijnlijke combinatie van geologisch en astrofysische gebeurtenissen.

Bekijken Aarde (planeet) en Zeldzame Aarde-hypothese

Zoetwater

Het Baikalmeer met een grote voorraad zoetwater Zoetwater (zoet water) is water dat minimale hoeveelheden zout bevat, dat dus een geringe saliniteit heeft.

Bekijken Aarde (planeet) en Zoetwater

Zomer

Zomer (Vallø, Denemarken) Het strand is een grote trekpleister gedurende de zomerperiode (Warnemünde, Duitsland). Bioscoopjournaal uit 1965. De regen in de zomer leidt in Nederland tot overlast voor vakantiegangers. sociaal-culturele instellingen. De zomer is een van de vier seizoenen op Aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Zomer

Zon

De zon is de ster die het dichtst bij de aarde staat en het centrum van het zonnestelsel vormt.

Bekijken Aarde (planeet) en Zon

Zonlicht

lichtbundels zijn zichtbaar doordat luchtdeeltjes worden opgelicht. Zonlicht is het zichtbare deel van de elektromagnetische straling dat door de zon wordt uitgestraald.

Bekijken Aarde (planeet) en Zonlicht

Zonnekern

Schematische opbouw van de Zon. Onder het cijfer 1 staat de zonnekern aangeduid. Met de zonnekern wordt in de sterrenkunde een binnenste gedeelte van de Zon bedoeld.

Bekijken Aarde (planeet) en Zonnekern

Zonnestelsel

Het zonnestelsel is het planetenstelsel dat bestaat uit de Zon en de hemellichamen die door de zwaartekracht aan de Zon gebonden zijn.

Bekijken Aarde (planeet) en Zonnestelsel

Zonnewende

Stand van de aardas tijdens de zomerwende. Op het noordelijk halfrond bereikt de zon haar hoogste punt. Ten noorden van de noordpoolcirkel wordt het op deze dag niet donker. De zonnewende (Latijn: solstitium oftewel zonnestilstand) is de gebeurtenis waarbij de zon, gezien vanaf de aarde, haar noordelijkste of zuidelijkste positie bereikt.

Bekijken Aarde (planeet) en Zonnewende

Zonnewind

plasma in de zonnewind de interstellaire ruimte ontmoet wordt heliopauze genoemd. De zonnewind is een stroom van geladen deeltjes die ontsnapt van het oppervlak van de Zon.

Bekijken Aarde (planeet) en Zonnewind

Zonsverduistering

11 augustus 1999 in Frankrijk. Saturnus, gezien vanuit de Cassini-Huygens-sonde. Een zonsverduistering (of zoneclips) is een astronomisch verschijnsel waarbij de maan vanuit de aarde gezien de zon geheel of gedeeltelijk bedekt.

Bekijken Aarde (planeet) en Zonsverduistering

Zoogdieren

Zoogdieren (Mammalia) vormen een klasse van warmbloedige, meestal levendbarende gewervelde dieren die hun jongen zogen: de moederdieren produceren melk en voeden hiermee hun jongen.

Bekijken Aarde (planeet) en Zoogdieren

Zout water

Verband tussen concentratie en massaverhouding Zout water is een oplossing van zouten in water.

Bekijken Aarde (planeet) en Zout water

Zouten

Een zout is een samengestelde stof die wordt gevormd door een ionbinding, een chemische binding tussen positieve en negatieve ionen.

Bekijken Aarde (planeet) en Zouten

Zuidelijk halfrond

Het zuidelijk halfrond Poster met de tekst "Ushuaia, einde van de wereld". Ushuaia in Argentinië is de meest zuidelijke stad ter wereld. Het zuidelijk halfrond is het gedeelte van de Aarde ten zuiden van de evenaar.

Bekijken Aarde (planeet) en Zuidelijk halfrond

Zuidelijke Oceaan

De Zuidelijke Oceaan De Zuidelijke Oceaan, ook wel Antarctische Oceaan, Zuidpoolzee of Zuidelijke IJszee genoemd, is een tamelijk recente term voor de oceaan rondom Antarctica tot aan 60 graden zuiderbreedte.

Bekijken Aarde (planeet) en Zuidelijke Oceaan

Zuidpool

thumb De zuidpool met het Zuidpoolstation, omringd met vlaggen van de landen die akkoord zijn gegaan met het Antarctisch Verdrag. In werkelijkheid beweegt de ijskap, en ligt de geografische pool een paar honderd meter buiten dit ceremoniële punt. De geografische zuidpool, kortweg zuidpool, is het zuidelijkste punt op aarde.

Bekijken Aarde (planeet) en Zuidpool

Zuidpoolstation Amundsen-Scott

Het Zuidpoolstation Amundsen-Scott (Engels: Amundsen-Scott South Pole Station) is een Amerikaans poolstation, gelegen bij de zuidpool op Antarctica.

Bekijken Aarde (planeet) en Zuidpoolstation Amundsen-Scott

Zure regen

Een gestorven beuk Zure regen, zure neerslag of zure depositie ontstaat wanneer zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), ammoniak (NH3) en vluchtige organische stoffen (VOS) oplossen in de regenwolken.

Bekijken Aarde (planeet) en Zure regen

Zuur (scheikunde)

Toevoeging van ammoniak aan zoutzuur geeft ammoniumchloride. waterstofgas gevormd wordt. Reactie tussen calciumcarbonaat en zoutzuur, waarbij calciumchloride, water en koolstofdioxide gevormd worden. Vandaar de schuimvorming in de reageerbuis. Een zuur is een begrip uit de scheikunde waarvan de definitie een aantal malen aangescherpt is.

Bekijken Aarde (planeet) en Zuur (scheikunde)

Zuurstof (element)

Zuurstof is een chemisch element met symbool O (Uit het Latijn: oxygenium) en atoomnummer 8.

Bekijken Aarde (planeet) en Zuurstof (element)

Zwaartekracht

(kogel)baan Galileo op de maan. De zwaartekracht of gravitatie is een aantrekkende kracht die twee of meer lichamen op elkaar uitoefenen.

Bekijken Aarde (planeet) en Zwaartekracht

Zwaartekrachtsveld

Zwaartekracht Een zwaartekrachtsveld of gravitatieveld is een natuurkundig krachtveld dat van invloed is op de beweging van alles wat zich in dat veld bevindt.

Bekijken Aarde (planeet) en Zwaartekrachtsveld

Zwaartepunt

Het zwaartepunt van een object is het punt ten opzichte waarvan de massa van dat object in evenwicht is.

Bekijken Aarde (planeet) en Zwaartepunt

Zwavel

Zwavel is een scheikundig element met symbool S en atoomnummer 16.

Bekijken Aarde (planeet) en Zwavel

Zie ook

Natuur

Ook bekend als Aardrotatie, De blauwe planeet, Mondiaal, Planeet Aarde.

, Bacteriën, Basalt (gesteente), Bathymetrie, Beda, Bekken (geologie), Bentische zone, Beschaving, Bevolkingsdichtheid, Bevolkingsgroei, Binnenkern, Binnenzee, Biodiversiteit, Bioom, Biosfeer, Black smoker, Bodem, Bodemverontreiniging, Bodemvocht, Bodemvorming, Boegschok, Bol (lichaam), Bolvormige Aarde, Booggraad, Bos (vegetatie), Bovenmantel, Breedtegraad, Broeikaseffect, Broeikasgas, Buitenkern, Buitenplaneet, C4-plant, Calcium, Cambrische explosie, Canada, Capillair, Caraïben, Cartografie, Celademhaling, Celsius, Centi, Chemisch element, Chicago, Chloor (element), Christenfundamentalisme, Christoffel Columbus, Clade, Computersimulatie, Condensatie, Continent, Continentaal plat, Continentale lithosfeer, Convectie, Convergente plaatgrens, Corioliseffect, Creationisme, Cruithne (planetoïde), Cryosfeer, Cultuur, Dag van de Aarde, Dagelijkse gang, Dal (aardrijkskunde), Dauwpunt, Devoon, Diameter, Dieren (biologie), Dinosauriërs, Dipool, Distikstof, Divergente plaatgrens, Diwaterstof, Dizuurstof, Domesticatie, Doorlatendheid, Driftstroom, Droogte, Druk (grootheid), Duin, Duurzame ontwikkeling, Dynamotheorie, Economie, Economische groei, Ecosysteem, Egyptische mythologie, Eigentrillingen van de Aarde, Eiland, Eiwitten, Ekmanspiraal, El Niño (natuurverschijnsel), Elektrische geleidbaarheid, Elektrische stroom, Ellesmere-eiland, Energiebalans (aarde), Equinox, Eratosthenes, Erosie, Eruptie, Eukaryoten, Europees Terrestrisch Referentiesysteem 1989, Eustasie, Evaporatie, Evapotranspiratie, Evenaar, Evenwicht, Evolutie (biologie), Evolutie van de mens, Excentriciteit (astronomie), Exoplaneet, Exosfeer, Felsisch, Ferdinand Magellaan, Ferrelcel, Fiji, Fluor (element), Fossiele brandstof, Fotosfeer, Fotosynthese, Freatisch vlak, Fylogenie, Gabbro, Gaia (mythologie), Gaia-hypothese, Gal (eenheid), Galileo Galilei, Gas (aggregatietoestand), Gasreus, Geb (mythologie), Gebergte (aardrijkskunde), Gebergtevorming, Gematigd klimaat, Gemengd bos, Geoïde, Geocentrisme, Geografische pool, Geological Society, Geologie, Geologische tijdschaal, Gesteente, Gesteentevormend mineraal, Getijde (waterbeweging), Getijdenveld, Gewicht, Glaciaal (tijdperk), Gletsjer, Glooiingshoek, Gram (eenheid), Graniet, Grieken, Griekse mythologie, Groenland, Grondstof, Grondwater, Grondwaterstroming, Grote-inslaghypothese, Habitat, Hadleycel, Heelal, Heliocentrisch model, Helium, Hemellichaam, Herfst, Hindoeïsme, Hooggebergte, Hout, Houtu, Hydrosfeer, Hypothese, Ida (planetoïde), IJskap, IJsland, IJstijdvak, IJzer (element), Inca's, Incompatibel element, India, Indische Oceaan, Industrie, Infiltratie (waterbeheer), Inhoud (volume), Insecten, Inslagproces, Insolatie, Internationaal recht, Internationale organisatie, Interstellair medium, Intertropische convergentiezone, Ionisatie, ISS (ruimtestation), Jaar, Jaarlijkse gang, Jaartelling, Jörd, Jupiter (planeet), Kármánlijn, Keerkring, Kelpwoud, Kernfusie, Kieuw, Kilo (SI-prefix), Kilogram, Kilometer, Klif, Klimaatclassificatie van Köppen, Klimaatverandering, Klimatologie, Kloof, Komeet, Koolstofdioxide, Koraalrif, Kosmas Indikopleustes, Kosmische straling, Krijt-Paleogeengrens, Kringloop, Krypton (element), Kubieke meter, Kust, Kustvlakte, Lagedrukgebied, Landbouw, Landijs, Landklimaat, Landmeetkunde, Landschap, Landvorm, Leer (stof), Lente, Leven, Lichtkracht, Lijst van astronauten op de Maan, Lijst van landen in 2008, Lijsten van landen, Lithosfeer, Lithosferische mantel, Lokale Groep, Long (orgaan), Loodrecht (meetkunde), Loofbos, LUCA (evolutie), Luchtdruk, Maan, Maansverduistering, Mafisch, Magma (gesteente), Magnesium, Magnetosfeer, Mangrove, Manteltransitiezone, Marianentrog, Marien, Mariene biologie, Mars (planeet), Massa (natuurkunde), Massa-extinctie, Massadichtheid, Meer (watervlakte), Meercellig organisme, Melkweg (sterrenstelsel), Mens, Mercurius (planeet), Mesopotamië, Mesosfeer (atmosfeer), Mesosfeer (mantel), Metamorf gesteente, Meteoor, Meteoriet, Meteorisch water, Meteorologie, Methaan, Methaanhydraat, Micro (SI-prefix), Micro-organisme, Mid-oceanische rug, Middeleeuwen, Middelpunt (meetkunde), Midden-Oosten, Milanković-parameters, Milieubeweging, Milieuverontreiniging, Miljard, Moedergodin, Moeras, Moleculaire wolk, Molecuul, Moslimfundamentalisme, Mount Everest, Naaldbos, National Academy of Sciences, National Aeronautics and Space Administration, Nature, Natuurfilosofie, Natuurlijke maan, Natuurlijke vegetatie, Natuurramp, Navigatie, Neerslag (atmosfeer), Neolithische revolutie, Neon (element), New York (stad), Nicolaas Copernicus, Nieuwe tijd, Nikkel, Nikkelijzer, Noet, Noordelijk halfrond, Noordpool, Noordse mythologie, NU.nl, Nucleotide, Nutatie (natuurkunde), Oceaan, Oceanisch plateau, Oceanische lithosfeer, Odin (god), Oerwoud, Omkering van het aardmagnetisch veld, Omwentelingsas, Onafhankelijkheid (staatkunde), Ondergrond, Ontbossing, Ontsnappingssnelheid, Ontwikkelingsland, Oorlog, Oppervlakteafvoer, Oppervlaktewater, Opwarming van de Aarde, Organische chemie, Organische verbinding, Organisme, Oudheid, Ouranos, Overbegrazing, Overstroming, Oxidatie, Oxide, Ozonlaag, Pachamama, Pakijs, Pangea, Pascal (eenheid), Passaat, Pelagische zone, Percolatie, Perihelium, Permafrost, Personificatie, Planeet, Planetaire differentiatie, Planetesimaal, Planetoïde, Planten, Plasma (aggregatietoestand), Plasticiteit (materiaalkunde), Plateau (geografie), Platentektoniek, Platte Aarde, Polaire cel, Poolcirkel, Poolgebied, Poolklimaat, Poollicht, Poolnacht, Poriënvolume, Posidonius, Precessie, Primaten, Pythagoras, Quasisatelliet, Radioactief verval, Radiometrische datering, Radionuclide, Rechten van de mens, Referentie-ellipsoïde, Relatieve chronologie, Relatieve luchtvochtigheid, Reliëf (landschap), Religie, Reptielen, Ribonucleïnezuur, Rivier, Rivierdelta, Riviervlakte, Rode reus, Romeinen (volk), Rotatie (natuurkunde), Ruimte (astronomie), Ruimtesonde, Samengestelde stof, Saturnus (planeet), Savanne (landschap), Schaalhoogte, Schaduw, Scheikunde, Schepping, Schijngestalte, Schimmels, Science, Seconde, Seculiere versnelling van de maan, Sediment, Sedimentair gesteente, Sedimentatie, Seizoen, Sferoïde, Siderisch jaar, Siderische dag, Silicaat, Silicium, Siliciumdioxide, Smeltwater, Sneeuwbalaarde, Soort, Staat (politiek), Stanford-universiteit, Steenkool, Stephen Jay Gould, Steppe, Ster (hemellichaam), Sterevolutie, Sterrenstelsel, Stijfheid, Stijghoogte, Stikstoffixatie, Stofwisseling, Stollingsgesteente, Straal (wiskunde), Stratosfeer, Stromatoliet, Subductie, Sublimatie, Submariene canyon, Subtropisch klimaat, Supercluster, Supercontinent, Superkritische fase, Synchrone rotatie, Synodische dag, Synodische maand, Systeem Aarde, Taiga, Tarbosaurus, Tektoniek, Tektonische plaat, Tellus (godin), Theia (planeet), Theorie, Thermohaliene circulatie, Thermosfeer, Thomas van Aquino, Toendra, Ton (massa), Tonantzin, Tornado (wervelwind), Transforme plaatgrens, Transpiratie (biologie), Trog (geologie), Tropen (geografie), Tropisch jaar, Tropisch klimaat, Tropische cycloon, Tropopauze, Troposfeer, Tsunami, Turbulente stroming, Uitsterven, Ultramafisch, Ultraviolet, UNESCO, United States Geological Survey, Universiteit van Cambridge, Uranus (planeet), Vacuüm, Valversnelling, Vanallengordels, Vee, Veeteelt, Vegetatie, Veldsterkte, Venus (planeet), Verdamping, Verenigde Naties, Vergelijking van Drake, Verwering, Verwoestijning, Verzilting, Viscositeit, Vlakte, Vochtig subtropisch klimaat, Voedingsstof, Voedsel, Volle maan (astronomie), Vulkanisme, Waddenzee, Warmteoverdracht, Water, Waterdamp, Waterige oplossing, Waterkringloop, Waterstof (element), Weer (meteorologie), Weiland, Wereld (aarde), Werelddeel, Wereldgeschiedenis, Wereldregering, Westenwinddrift, Wetenschappelijke consensus, Wind (meteorologie), Winter, Witte spar, Woestijn, Wol, Wolk, Wrijving, Zee, Zeebodem, Zeeniveau, Zeestroom, Zeldzame Aarde-hypothese, Zoetwater, Zomer, Zon, Zonlicht, Zonnekern, Zonnestelsel, Zonnewende, Zonnewind, Zonsverduistering, Zoogdieren, Zout water, Zouten, Zuidelijk halfrond, Zuidelijke Oceaan, Zuidpool, Zuidpoolstation Amundsen-Scott, Zure regen, Zuur (scheikunde), Zuurstof (element), Zwaartekracht, Zwaartekrachtsveld, Zwaartepunt, Zwavel.